Ostrzegacz
O
s
t
r
z
e
g
a
c
z
Ostrzegacz
O
s
t
r
z
e
g
a
c
z
o gołoledzi
o
g
o
Å‚
o
l
e
d
z
i
o gołoledzi
o
g
o
Å‚
o
l
e
d
z
i
2415
2
4
1
5
2415
2
4
1
5
Do czego to służy? Jak to działa ? jest zatkany, a więc dioda LED D1 nie
Jednym z najbardziej niebezpiecznych Czujnikiem temperatury jest termistor Rt świeci.
zjawisk w czasie jazdy samochodem jest go- włączony w jedną z gałęzi mostka, utworzo- Przy obniżaniu się temperatury otoczenia,
Å‚oledz
. To szczególne niebezpieczeństwo nego z rezystorów: R1, R2, R3, Rt. Sygnał wzrasta rezystancja termistora Rt, a tym sa-
wynika z faktu, że może ona wystąpić dość z przekątnej mostka steruje wzmacniaczem mym wzrasta napięcie Ue doprowadzone do
nieoczekiwanie i na niewielkich odcinkach operacyjnym US1. Wzmacniacz ten w zakre- wejścia odwracającego wzmacniacza US1.
drogi, np. mostach, wiaduktach itp. Oblo- sie bliskim zrównoważenia mostka spełnia Gdy Ue H" Un, np. przy temperaturze +2oC,
dzenie jezdni występuje, jeżeli temperatura funkcję generatora impulsów. Niezbędne do napięcie Ua na wyjściu układu US1 maleje.
powietrza spada poniżej 0oC, a wilgotność generacji impulsów sprzężenie zwrotne do-
względna jest powyżej 95%. Wykorzystując datnie (rezystor R1) i dodatkowo wprowa- Ciąg dalszy na stronie 80
te kryteria można bardzo łatwo wykonać dzone ujemne (rezystor R9, tranzystor T1
układ sygnalizujący niebezpieczeństwo wy- i rezystor R6) są doprowadzone do wejścia
Wykaz elementów
stąpienia gołoledzi. W większości fabrycz- nieodwracającego wzmacniacza operacyjne-
nych rozwiązań zrezygnowano z pomiaru go US1. Elementem sygnalizacyjnym jest Rezystory:
P
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
0
0
k
&!
wilgotności powietrza, pozostawiając, ocenę dioda LED D1. Jeżeli temperatura zewnętrz- PR1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200k&!
R
t
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
N
T
C
1
1
0
2
2
k
&!
jej kierowcy, układy sygnalizują tylko obni- na jest większa od +2oC, to dioda nie świeci. Rt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .NTC110 22k&!
R
2
,
R
1
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
9
0
&!
żenie się temperatury zewnętrznej. Zazwy- Przy temperaturze +2oC dioda zaczyna świe- R2,R12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .390&!
R
3
,
R
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
6
8
0
&!
czaj jest to temperatura poniżej +2oC. Na cić światłem pulsującym, przy czym czas R3,R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .680&!
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
,
9
k
&!
bardzo podobnej zasadzie pracuje sygnaliza- świecenia zwiększa się w miarę obniżania R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,9k&!
R
5
,
R
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
,
7
k
&!
tor, którego schemat przedstawiono na temperatury. Przy temperaturach niższych od R5,R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7k&!
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
5
k
&!
rysunku 1. 0oC dioda LED świeci światłem ciągłym. R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15k&!
R
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
k
&!
Przy dodatnich R7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220k&!
R
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
k
&!
temperaturach ze- R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2k&!
R
1
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
6
0
&!
wnętrznych napięcie R11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .560&!
Ue jest mniejsze od Kondensatory:
C
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
µ
F
/
1
6
V
napiÄ™cia Un i napiÄ™- C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
µ
F
/
1
6
V
cie wejÅ›ciowe Ua C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/16V
wzmacniacza opera- Półprzewodniki:
T
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
B
C
5
5
7
l
u
b
p
o
d
o
b
n
y
cyjnego jest zbliżo- T1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BC557 lub podobny
U
S
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
M
7
4
1
ne do wartości na- US1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LM741
D
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
E
D
f
5
c
z
e
r
w
o
n
a
pięcia zasilania. Po- D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED f5 czerwona
tencjał bazy tranzy- Inne:
C
O
N
1
,
C
O
N
2
,
C
O
N
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
R
K
2
/
5
0
0
3
,
5
m
m
stora T1, ustalany CON1, CON2, CON3 . . . . . . . . . . .ARK2/500 3,5mm
przez dzielnik rezy-
storowy R8 i R9,
jest zbyt niski, aby
Komplet podzespołów z płytką jest
wprowadzić tranzy-
dostępny w sieci handlowej AVT jako
stor w stan przewo-
kit szkolny AVT-2415
Rys. 1 Schemat ideowy dzenia. Tranzystor T1
Elektronika dla Wszystkich
78
Ciąg dalszy na stronie 80 niżeniu się temperatury otoczenia poniżej rając się, aby klej utworzył kroplę wokół
0oC, napięcie Ue jest znacznie większe od czujnika. Tak zalany czujnik musi być umie-
Zmiana ta przez układ dodatniego sprzę- Un, a więc na wyjściu wzmacniacza US1 szczony na zewnątrz samochodu, możliwie
żenia zwrotnego (rezystor R7) przenosi się jest cały czas niskie napięcie. Tranzystor blisko jezdni, np. na zderzaku.
do wejścia nieodwracającego obniżając po- T1 przewodzi i dioda D1 świeci światłem
tencjał wejścia oraz napięcie na kondensato- ciągłym. Grzegorz Becker
rze C1 do wartości Un = Uno - "Un.
W wyniku obniżenia napięcia wyjściowe- Montaż i uruchomienie
go Ua układu US1 tranzystor T1 zostaje Układ zmontowano na niewielkiej płytce
wprowadzony w stan przewodzenia. Przez drukowanej. Uruchomienie układu sprowa-
diodę LED D1 płynie prąd, który powoduje
jej świecenie. Prąd diody jest ograniczany
przez rezystor R10. W obwodzie kolektor-
emiter przewodzÄ…cego tranzystora T1 oraz
przez rezystor R6 jest Å‚adowany kondensator
C1. W wyniku Å‚adowania kondensatora na-
pięcie na wejściu nieodwracającym układu
US1 wzrasta od poziomu Un = Uno - Un do
poziomu napięcia Ue. Przy stanie Un H" Ue
napięcie Ua na wyjściu układu US1 wzrasta.
Tranzystor T1 zostaje zatkany, a dioda LED
D1 przestaje świecić.
Po zatkaniu tranzystora T1 następuje roz- Rys. 2 Schemat montażowy
Å‚adowanie kondensatora C1 przez rezystory
R4, R3 oraz R6, R10. Kondensator rozłado- dza się do wyregulowania progu zadziałania.
wuje się od napięcia Un = Uno + "Un do na- W temperaturze 0oC należy rezystancję po-
pięcia Ue. Gdy Un H" Ue cykl pracy wzmac- tencjometru PR1 ustawić tak, aby dioda LED
niacza US1 się powtórzy. D1 świeciła światłem ciągłym.
Czas świecenia diody LED D1 jest zwią-
zany z czasem Å‚adowania kondensatora C1, Instalacja w samochodzie
a czas przerwy między kolejnym zaświece- Czujnik Rt dobrze jest zalać syntetycz-
niem wynika z czasu rozładowania. Po ob- nym klejem, najlepiej typu POKSIPOL, sta-
Elektronika dla Wszystkich
79