Kodeks Etyczny Prawników Europejskich - Code of Conduct for lawyers in the European Union”. W polskich tłumaczeniach występuje m.in. jako Kodeks Etyki Prawników Europejskich (korporacja radcowska - http://www.kirp.pl/Organizacje-Miedzynarodowe/CCBE), oraz Kodeks Etyki Adwokatów Unii Europejskiej (korporacja adwokacka, tłum. Ewa Stawicka - http://adwokatura.pl/wp-content/uploads/2009/09/Kodeks-Etyki-Adwokat%C3%B3w-Unii-Europejskiej.pdf).

Akt normatywny, uchwalony przez założoną w 1960 r. Conseil Consultatif des Barreaux Européens - CCBE (równoważne nazwy organizacji, zgodnie ze Statutes of the Council of Bars and Law Societies of Europe, przyjętymi na Sesji Plenarnej CCBE w Brukseli 28 XI 2009 r., to m.in. Council of Bars and Law Societies of Europe, Conseil des Barreaux Européens i Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy). CCBE jest oficjalnie uznawaną, reprezentatywną organizacją zawodów prawniczych na obszarze Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EEA) i Konfederacji Szwajcarskiej. Rada jest podmiotem prawnym prawa belgijskiego jako międzynarodowe stowarzyszenie o charakterze „non – profit” (international non-profit-making association); siedzibą Rady jest Bruksela. CCBE stanowi łącznik między organizacjami prawniczymi (Bars and Law Societies) państw należących do powyższych organizacji i „reprezentuje tym samym ponad milion prawników europejskich” (za: www.ccbe.eu). CCBE posiada status konsultanta Rady Europy, oraz organu doradczego Komisji Europejskiej. Ponadto Rada posiada stałą delegację przy Europejskim Trybunale Sprawiedliwości, przy Sądzie (organie sądowym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - dawnym Sądzie I Instancji), oraz przy Trybunale EFTA. CCBE składa się z delegacji, których członkowie są nominowani przez właściwe organy statutowe organizacji prawniczych działających w krajach członkowskich (member states) organizacji. Delegacje te pochodzą z palestr 31 państw, tj. 27 członków UE, 3 członków EEA (Norwegii, Lichtensteinu, Islandii) i Konfederacji Szwajcarskiej. Członkami stowarzyszonymi (associated members) są ponadto Chorwacja i Turcja, zaś 9 dalszych państw to obserwatorzy (observer members – Albania, Armenia, Bośnia i Hercegowina, Macedonia, Gruzja, Mołdawia, Czarnogóra, Serbia, Ukraina). Wszystkie ww. podmioty są obowiązane zaaprobować statut CCBE oraz przyjąć Code of Conduct for lawyers in the European Union. Celem działania CCBE jest: reprezentować organizacje prawnicze zarówno swoich pełnoprawnych członków, jak i obserwatorów, co do wszelkich kwestii objętych przez wspólne interesy, odnoszące się do wykonywania zawodu prawnika, rozwoju prawa oraz praktyki, w kontekście praworządności, zarówno na poziomie europejskim, jak i międzynarodowym; działać jako ciało konsultacyjne i mediacyjne, pomiędzy członkami CCBE, zarówno pełnoprawnymi, jak i obserwatorami, oraz pomiędzy członkami i instytucjami UE i EEA; aktywnie monitorować „ochronę praworządności” (defence of rule of law), ochronę podstawowych praw i wolności człowieka, włączając w to prawo do dostępu do wymiaru sprawiedliwości oraz ochronę klienta, oraz ochronę wartości demokratycznych nieodłącznie związanej z tymi prawami.

Code of Conduct for lawyers in the European Union jest najważniejszym osiągnieciem CCBE. Jego przyjęcie poprzedziły dziesięciolecia prac, a zwłaszcza uchwalenie tzw. Declaration of Perugia. Na Sesji Plenarnej CCBE w Perugii w dn. 28 – 30 IX 1976 r. przedstawiony został projekt Deklaracji fundamentalnych zasad etyczno zawodowych adwokata w krajach EWG. Był on rezultatem prac, prowadzonych przez Radę od 1967 r. Po uwzględnieniu szeregu poprawek Declaration of Perugia została ona przyjęta na Sesji Plenarnej w Liège 16.IX.1977 r. Obejmowała ona osiem krótkich standardów etycznych, dotyczących takich generalnych zagadnień, jak natura reguł profesjonalnego postępowania (nature of the rules of professional conduct); funkcja prawnika w społeczeństwie (fuction of the lawyer in socjety); tajemnica zawodowa (confidentiality); niezależność (independence); korporacyjny duch zawodu (corporate spirit of profession); reklama zawodu (professional publicity) i szacunek dla zasad innych Palestr i Stowarzyszeń Prawniczych (respect for the rules of the Rother Bars and Law Societies). Deklaracja z Perugii okazała się niewystarczająca dla moderowania transgranicznej praktyki zawodowej prawników europejskich. Potrzeba bardziej szczegółowych uregulowań, stanowiących m.in. ewaluację Deklaracji, doprowadziła do podjęcia prac nad Kodeksem Etycznym CCBE (Code of Conduct). Początki prac nad kodeksem wiążą się z Sesją Plenarną CCBE w Atenach w maju 1982 r., kiedy Rada postanowiła “consider feasibility of the establishment of a code of conduct that would act as a set of principles to be translated into a disciplinary code into each Member Sate”. W następstwie utworzono Grupę Roboczą ds. Deontologii (Deontology Working Group), która na kolejnych Sesjach Plenarnych przedstawiała raporty z rezultatów prowadzonych prac. W jej skład weszli przedstawiciele Belgii, Danii, Francji, Holandii, Irlandii, Włoch i Wielkiej Brytanii. W pracach Grupy wzięto m.in. pod uwagę doświadczenia zebrane przy opracowaniu kodeksów etyki zawodowej przez the International Bar Association, the Union Internationale des Avocats, oraz the American Bar Association. W takcie prac podstawowe trudności wynikały z różnic między kulturą prawną common law i civil law, dotyczących modelu zawodu adwokata w tradycji kontynentalnej i anglosaskiej, oraz z odmiennych technik przygotowania projektu aktu normatywnego. W rezultacie prac Komisji, a następnie konsultacji ze wszystkimi członkami Rady podczas Sesji Plenarnej CCBE w Strasburgu 28.X.1988 r. został przyjęty jednogłośnie przez delegacje 12 państw Code of Conduct for Lawyers in the European Community. Kodeks trzykrotnie nowelizowano na Sesjach Plenarnych CCBE - 28 XI. 1998 r. w Lyonie, 6.XII. 2002 r. w Dublinie, oraz 19 V. 2006 r. w Porto. Obecnie nosi on nazwę „Code of Conduct for Lawyers in the European Union” i obejmuje jako integralną część Memorandum Wyjaśniające (Explanatory Memorandum), tj. wykładnię poszczególnych zasad kodeksu zaktualizowane na Sesji Plenarnej CCBE 19 V. 2006 r. Powyższe zmiany były spowodowanie koniecznością dostosowania brzmienia Kodeksu do treści the Establishment and Services Directives, oraz the Second Money Laundering Directive. Ponadto kodeks uwzględnia poprawki do Statutu CCBE, przyjęte na nadzwyczajnej sesji plenarnej 20 sierpnia 2007 r. Kodeks stanowi pełny zabiór zasad etyki zawodowej w odniesieniu do działalności adwokackiej przekraczającej granice jednego państwa, lecz wykonywanej na obszarze Wspólnoty Europejskiej. Ponadto od początku swego istnienia odgrywa rolę kodyfikacji o charakterze modelowym wobec deontologii krajowych Państw Członkowskich CCBE (Member States), Obserwatorów (Observing Members), a także punkt odniesienia licznych palestr w krajach Ameryki Łacińskiej i Azji. Szczególnym przypadkiem uznania mocy wiążącej Kodeksu były dwie decyzje Sadu Apelacyjnego w Bordeaux z lat 1990 - 1991, którymi uchylono obowiązywanie niektórych reguł lokalnych zasad etyki zawodowej, ze względu na ich niezgodność art. 2.2 i 2.7 Kodeksu. W 1994 r. w Neapolu odbyła się Sesja Plenarna CCBE, podczas której delegacje państw reprezentowanych w Radzie zobowiązały się do dalszych działań na rzecz zharmonizowania swych zbiorów zasad etyki zawodowej. Podążając powyższym ustaleniem członkowie CCBE implementowali lub zharmonizowali swoje deontologie zawodowe z jego brzmieniem. Proces harmonizacji jest na bieżąco monitorowany i objęty sprawozdawczością, publikowaną w Adoption of the CCBE Code of Conduct 2006 na stronie internetowej Rady.

Kodeks Etyczny Prawników Europejskich podzielony jest na pięć części: które stanowią: 1. Preambuła (1.1. Pozycja adwokata w społeczeństwie; 1.2. Moc obowiązująca kodeksów etyki zawodowej; 1.3. Cel istnienia kodeksu etyki; 1.4. Zakres podmiotowy stosowania kodeksu; 1.5. Zakres przedmiotowy stosowania kodeksu; 1.6. Definicje); 2. Zasady Ogólne (2.1. Niezależność; 2.2. Zaufanie i wiarygodność; 2.3. Tajemnica zawodowa; 2.4. Respektowanie reguł zawodowych innych adwokatur i stowarzyszeń prawniczych; 2.5. Niedopuszczalność łączenia zawodu prawnika z niektórymi innymi zajęciami; 2.6. Zakres dopuszczalnej osobistej reklamy; 2.7. Dobro klienta; 2.8. Ograniczenia odpowiedzialności prawnika wobec klienta); 3. Stosunek do klientów (3.1. Początek i zakończenie zlecenia; 3.2. Konflikt interesów; 3.3. Pactum de quota litis; 3.4. Zasady ustalania wysokości honorarium; 3.5. Wpłaty na poczet honorarium i wydatków; 3.6. Dzielenie się honorarium z osobami niewykonującymi zawodu prawnika; 3.7. Wybór rozwiązań najmniej kosztownych dla klienta oraz udzielanie informacji o prawnych możliwościach uzyskania pomocy z urzędu; 3.8. Środki finansowe należące do klientów; 3.9. Obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej); 4. Stosunek do Sądów (4.1. Normy etyczne obowiązujące przy wykonywaniu czynności przed sądami; 4.2. Uczciwe prowadzenie spraw; 4.3. Szacunek dla sądu; 4.4. Niedopuszczalność podawania informacji nieprawdziwych bądź mylących; 4.5. Rozciągnięcie mocy obowiązującej na relacje wobec arbitrów i innych osób sprawujących zbliżone funkcje); 5. Stosunek do Kolegów (5.1. Koleżeńskość; 5.2. Współpraca pomiędzy prawnikami z różnych państw członkowskich; 5.3. Korespondencja pomiędzy adwokatami; 5.4. Niedopuszczalność pobierania opłaty za skierowanie klienta; 5.5. Porozumiewanie się ze stroną przeciwną; 5.6. (uchylony decyzją Sesji Plenarnej CCBE w Dublinie 6 grudnia 2002 r.) 5.7. Odpowiedzialność wobec kolegów za uregulowanie należnego im honorarium; 5.8. Doskonalenie zawodowe; 5.9. Spory pomiędzy adwokatami wywodzącymi się z różnych państw członkowskich).

W Preambule Kodeksu czytamy, że postępująca integracja w ramach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EEA) oraz wzmożona działalność transgraniczna prawników na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego zrodziły konieczność zdefiniowania w interesie publicznym zasad wspólnych dla wszystkich prawników z EOG, niezależnie od ich przynależności do konkretnych adwokatur i stowarzyszeń prawniczych, w zakresie ich działalności transgranicznej. W szczególności zakresowi podmiotowemu i przedmiotowemu kodeksu poświęcone są art. 1.4. i 1.5. Kodeksu. Memorandum Wyjaśniające w kontekście art. 1.4. (Zakres podmiotowy - ratione personae) określa, iż zasady Kodeksu mają zastosowanie do wszystkich prawników w rozumieniu dyrektywy o usługach prawnych z 1977 r. (Dyrektywa 77/249/EWG) oraz dyrektywy o stałym wykonywaniu zawodu prawnika z 1998 r. (Dyrektywa 98/5/WE), a także do prawników z organizacji będących Associate Members i Observing Members CCBE. Odnosi się to do prawników ze wszystkich państw, które kolejno wdrażały dyrektywy i których nazwy zostały dodane w zmianach dyrektyw. Postanowienia Kodeksu mają więc zastosowanie do wszystkich prawników reprezentowanych na forum CCBE, będących zarówno Member States, jak i Associate Members, oraz Observing Members. Memorandum Wyjaśniające w kontekście art. 1.5. (zakres podmiotowy – Ratione Materiae) precyzuje, że Kodeks przewiduje bezpośrednie stosowanie zasad wyłącznie do „działalności transgranicznej” („cross – border activites”) zgodnie z definicją, prowadzonej przez prawników na terenie UE i EEA oraz prawników z organizacji będących obserwatorami (Przykładowo, definicja działalności transgranicznej obejmuje kontakty prawnika z kraju A z prawnikiem z kraju B, które mają miejsce w państwie A, nawet jeżeli kwestia prawna dotyczy wyłącznie kraju A; definicja nie obejmuje natomiast sytuacji, gdy prawnicy z kraju A omawiają na terenie państwa A kwestie wynikłe w państwie B, pod warunkiem że żaden z owych prawników nie wykonuje czynności zawodowych w państwie B; definicja obejmuje także przypadki działalności prawników z państwa A w państwie B, nawet jeśli chodzi wyłącznie o przesłanie informacji z państwa A do państwa B).

Code of Conduct for Lawyers in the European Union określa podstawowe powinności zawodowe „prawników”, tj. adwokatów i innych zawodów prawniczych, uznanych za relewantne z zawodem adwokata. Najważniejsze z nich to:

- niezależność (independence, art. 2.1.) Zgodnie z art. 2.1.1. obowiązki, które spoczywają na osobie prawnika (lawyer), wymagają odeń absolutnej niezależności, wolnej od wszelkich wpływów – w szczególno­ści takich, jakie mogłyby wynikać z jego osobistych interesów bądź też z zewnętrznych nacisków. Tego rodzaju niezależność jest dla zaufania do wymiaru sprawiedliwości równie istotna, jak sędziowska bezstronność. Prawnik musi zatem wystrzegać się jakiegokolwiek nadwątlenia swojej niezależności i być wyczulo­nym na to, by nie narażać standardów właściwych jego zawodowi w zamian za przypodobanie się własnemu klientowi, sądowi bądź osobie trzeciej;

- zaufanie i wiarygodność (trust and personal integrity. Art. 2.2. określa, że relacja oparta na zaufaniu może istnieć jedynie wówczas, kiedy honor, osobista uczciwość i rzetelność danego prawnika nie budzą najmniejszej wątpliwości. Dla prawnika pielęgnowanie owych tradycyjnie pojmowanych cnót jest zawodowym obowiązkiem;

 - tajemnica zawodowa (confidentiality, art. 2.3.) Jak stanowi art. 2.3.1., istotą dzia­łalności prawnika jest to, że klient mówi mu o rzeczach, o któ­rych nie powiedziałby innym osobom, jak również to, że może on być odbiorcą innych poufnych informacji. Nie może istnieć zaufanie tam, gdzie nie byłoby pewności dochowania tajemnicy. Tajemnica zawodowa jest zatem zasadniczym prawem i zarazem obowiązkiem prawnika;

- zakaz wykonywania określonych zajęć (incompatible occupations, art. 2.5.); Zgodnie z art. 2.5.1. po to, by wykonywać swą działalność z zachowaniem stosownej niezależności i w sposób odpowiadający obowiązkom wynikającym z uczestnictwa w procesie wymiaru sprawiedliwości, prawnik jest wykluczony z podejmowania niektórych zajęć.

- zakres dopuszczalnej osobistej reklamy (personal publicity, art. 2.6.) Art. 2.6.1. stwierdza, że prawnik jest uprawniony do informowania społeczeństwa o swych usługach – przy założeniu, że informacja taka jest dokładna i nie wprowadzająca w błąd – z poszanowa­niem tajemnicy zawodowej oraz innych podstawowych warto­ści. Następnie, art. 2.6.2. określa, że szukanie przez prawnika rozgłosu za pomocą jakich­kolwiek środków przekazu, w szczególności takich jak prasa, radio, telewizja, środki elektronicznej komunikacji bądź w inny sposób – jest dozwolone w granicach zakreślonych wymogami art. 2.6.1.;

- dbałość o interes klienta (the client’s interest) zgodnie z art. 2.7. przy należytym poszanowaniu wszelkich przepisów prawa i reguł de­ontologii zawodowej, prawnik zawsze powinien działać w zgo­dzie z najlepiej pojmowanymi interesami klienta, stawiając je ponad swym własnym interesem i ponad interesami członków swojej korporacji zawodowej;

- właściwe rozwiązywanie konfliktu interesów (conflict of interest) - art. 3.2; w świetle art. 3.2.1. prawnik nie może świadczyć doradztwa, przyjmować pełnomocnictwa ani też działać w imieniu dwóch albo większej liczby klientów w tej samej sprawie, jeżeli istnieje konflikt pomiędzy interesami owych klientów bądź też zachodzi uzasadnione ryzyko powstania takiego konfliktu;

- zakaz pactum de quota litis (art. 3.3); przez pactum de quota litis rozumie się w art. 3.3.2. ustalenie dokonane pomiędzy prawnikiem a jego klientem przed zapadnięciem końcowego orzeczenia w sprawie, na mocy którego klient zobowiązuje się oddać prawnikowi określony ułamek uzyskanego rezultatu czy to w pieniądzach, czy też w innej formie – w zależności od treści ostatecznego orzeczenia. Zgodnie z art. 3.3.3. nie uważa się za pactum de quota litis ustalenia, na mocy którego honorarium prawnika zostaje określone proporcjonalnie do wartości przedmiotu prowadzonej sprawy – o ile ustalenie takie jest zgodne z oficjalnymi stawkami wynagrodzeń bądź też jeżeli znajduje się ono pod kontrolą właściwej władzy, której dany prawnik podlega;

- sposób określania wysokości honorarium oraz sposób dokonywa­nia płatności (regulation of fees) reguluje art.3.4., zgodnie z którym honorarium prawnika powinno być dla klienta całkowicie jasne co do zasad naliczania, a także powinno być wyważone i uzasadnione, jak również winno ono być zgodne z prawem i z regułami zawodowymi, którym dany prawnik podlega;

- obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności zawodowej (pro­fessional indemnity insurance) art. 3.9.;

- uczciwe postępowanie w sądzie (fair conduct of proceedings in court, art. 4. Art. 4.1. stanowi, że prawnik, który występuje w sprawie sądo­wej lub też bierze udział w jakiejkolwiek procedurze toczącej się w sądzie bądź trybunale któregokolwiek z państw członkowskich, musi stosować się do tych norm etycznych, które obowiązują w danym sądzie czy trybunale. W świetle art. 4.3. prawnik powinien, za­chowując pełny szacunek i uprzejmość wobec sądu, bronić intere­sów swojego klienta w sposób prawy i odważny, nie zważając na swe własne interesy ani na ewentualne konsekwencje dla niego samego lub dla innej osoby. Jak określa art. 4.4., prawnikowi nie wolno świado­mie podawać sądowi informacji nieprawdziwych lub wprowadza­jących w błąd. Następnie, zgodnie z art. 4.5. przepisy regulujące stosunek prawników do sądów stosuje się również do jego relacji z arbitrami i wszelkimi innymi osobami sprawującymi funkcje sędziowskie lub quasi-sędziowskie, także wtedy gdy funkcje te sprawowane są jedynie okazjonalnie;

- korporacyjny duch zawodu (corporate spirit of the profession) – art.5.1. Art. 5.1.1. stwierdza, że koleżeńskość w obrębie grupy zawodowej wyraża się w zaufaniu i współpracy pomiędzy prawnikami; jest ona niezbędna dla dobra klientów oraz dla uniknięcia wytaczania niepotrzebnych procesów bądź podejmowania innych zachowań szkodzących dobremu imieniu palestry. Koleżeńskością nie można jednak w żadnym razie usprawiedliwiać przedkładania interesów zawodowych ponad interes klienta;

- zawodowe kształcenie ustawiczne (continuing professional development). Art. 5.8. stanowi, że prawnicy powinni podtrzymywać i udoskonalać swoją zawodową wiedzę, mając na względzie europejski wymiar ich działalności.

Polskie korporacje: radcowska i adwokacka poczyniły istotne kroki w celu wprowadzenia postanowień Kodeksu do swojej praktyki, podążając za unormowaniami art. 1.3.2, który stanowi: „Organizacje reprezentujące profesje prawnicze zrzeszone w CCBE wyrażają pragnienie, aby zasady skodyfikowane w poniższych artykułach: były obecnie uznawane za wyraz konsensu pomiędzy wszystkimi adwokaturami i stowarzyszeniami prawniczymi Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego; zostały jak najprędzej zaakceptowane jako normy wiążące – poprzez zastosowanie procedur obowiązujących w poszczególnych państwach bądź też stosowanych w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego – w odniesieniu do praktyki transgranicznej wykonywanej przez jakiegokolwiek adwokata na terenie Unii Europejskiej bądź Europejskiego Obszaru Gospodarczego; były brane pod uwagę przy dokonywaniu wszelkich zmian w narodowych kodeksach etyki zawodowej, z równoczesnym dążeniem do ich stopniowej harmonizacji. Organizacje te wyrażają nadto wolę, by narodowe kodeksy etyki zawodowej zawsze wtedy, ilekroć okaże się to możliwe, były interpretowane i stosowane w sposób zgodny z zasadami niniejszego kodeksu. Po zaakceptowaniu mocy wiążącej norm niniejszego kodeksu przy wykonywaniu praktyki transgranicznej adwokat nadal będzie związany regułami zawodowymi adwokatury bądź stowarzyszenia prawniczego, do którego przynależy – w takim zakresie, w jakim będą one zgodne z normami niniejszego kodeksu.”

Kra­jowa Rada Radców Prawnych została przyjęta do CCBE jako członek ob­serwator (Obseving Member) 12 XI 1999 r. Porównawcza analiza Kodeksu i Zasad Etyki Radcy Prawnego, uchwalonych 6 XI 1999 r. przez VI Krajowy Zjazd Radców Prawnych wykazała merytoryczną zbieżność tych dokumentów. Krajowa Rada Radców Prawnych jest pełnoprawnym członkiem CCBE od 1 V 2004 r. W takcie prac nad aktualnym Kodeksem Etyki Radcy Prawnego, który obowiązuje od 1.I. 2008 r., jednym z głównych źródeł inspiracji był Kodeks CCBE. Należy podkreślić, że z dniem 1 I 2011 r. weszła w życie Uchwała Nr 8/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dn. 6 XI 2010 r. w sprawie przyjęcia Kodeksu Etyki Prawników Europejskich. Kodeks Etyczny Prawników Europejskich jest wiążący dla polskich radców prawnych podczas ich działalności transgranicznej, to jest podczas wszelkich kontaktów zawodowych radcy prawnego z prawnikami z innych Państw Członkowskich CCBE oraz podczas działalności zawodowej radcy prawnego na terenie innego Państwa Członkowskiego CCBE - niezależnie od tego czy radca prawny fizycznie się w nim znajduje.

Polska adwokatura została przyjęta jako członek obserwator (Observing Member) do CCBE w roku 1996. Od 1 V 2004 r. palestra jest pełnoprawnym członkiem CCBE.  Należy podkreślić, że adw. Małgorzata Kożuch, członkini prezydium NRA objęła funkcję przewodniczącej Komitetu Społecznej Odpowiedzialności Korporacyjnej (Corporate Social Responsibility Committee), działającym przy Radzie Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE). Zdecydowało o tym posiedzenie CCBE w Brukseli w dniu 23 I 2010 r. Postanowienia Kodeksu Etycznego Prawników Europejskich są punktem odniesienia w pracach nad nowelizacją Zbioru zasad etyki adwokackiej. Podczas posiedzenia plenarnego NRA w dn. 19 – 20 VI 2009 r. S. Mikke, przewodniczący Komisji ds. Etyki, przedstawił wyniki działań prowadzonych w tym zakresie, wskazując m.in. na konieczne uściślenia i „dopasowania” do regulacji Kodeksu CCBE. Adw. M. Kożuch podzieliła pogląd przewodniczącego Komisji, podnosząc, że wprowadzenie do Kodeksu etyki adwokackiej przepisów deontologicznych kodyfikacji europejskiej jest nieodzowne. W podsumowaniu kadencji władz Adwokatury w latach 2007-2010 podkreślano aktywny udział przedstawicieli palestry w pracach CCBE, co przyniosło rezultaty w postaci wprowadzenia do regulaminu wykonywania zawodu adwokata reguł Kodeksu CCBE, dotyczących „prania brudnych pieniędzy”. Ponadto, dzięki zaangażowaniu przedstawicieli NRA w merytoryczne prace zespołów CCBE zajmujących się zagadnieniami ze styku jurysdykcji różnych państw, wprowadzono elementy tych zagadnień do programu szkolenia aplikantów adwokackich. Dotyczy to m.in. międzynarodowych postępowań rozwodowych i alimentacyjnych; europejskiego nakazu zapłaty i jego egzekucji; upadłości transgranicznej; europejskiego nakazu aresztowania; postępowań dowodowych za granicą; oraz postępowań przed organami międzynarodowymi.

Bibliografia

Bąkowski A, Posiedzenie plenarne NRA w Grzegorzewicach  w dniach 19–20 czerwca 2009 r., „Palestra” 7-8/2009

Caban K., Polscy radcowie prawni będą stosować Kodeks Etyki Prawników Europejskich, „Raca Prawny”, serwis informacyjny Krajowej Izby Radców Prawnych z dn. 11 VIII. 2010 r., http://e-kirp.pl/, data wejścia 31. V. 2011 r.

Charter of Core Principles of the European Legal Profession and Code of Conduct for lawyers in the European Union with Explanatory Memorandum, Brussels 2010

Hellwig H-J, CCBE i Polska Adwokatura w odniesieniu do kwestii Unii Europejskiej, konferencja „85 lat Odrodzonej Adwokatury Polskiej” Zamek Królewski w Warszawie, 10 XII 2003 r., „Palestra” 3-4/2004

Kodeks Etyki Adwokatów Unii Europejskiej, tłum. adw. Ewa Stawicka (wersja NRA),

http://adwokatura.pl/wp-content/uploads/2009/09/Kodeks-Etyki-Adwokat%C3%B3w-Unii-Europejskiej.pdf, data wejścia 31. V. 2011 r.

Kodeks Etyki Prawników Europejskich (wersja KIRP), http://www.kirp.pl/Krajowa-Rada-Radcow-Prawnych/Wewnetrzne-akty-prawne-KRRP/Inne, data wejścia 31. V. 2011 r.

Rymar S., Informacje z CCBE (oprac.), „Palestra” 3-4/2006

Statutes of the Council of Bars and Law Societies of Europe, Brussels 2010

Strus-Wołos M., Sprawozdanie ze spotkania „Okrągły Stół CCBE – Broniąc rządów prawa w Polsce”,  „Palestra” 9-10/2007

The history of the CCBE, Brussels 2005

Uchwała Nr 8/2010 IX Krajowego Zjazdu Radców Prawnych z dn. 6 XI 2010 r. w sprawie przyjęcia Kodeksu Etyki Prawników Europejskich

2