1

Powtórzenia do matury wymagania

Tematy powtórzeń	Do powtórzenia
Starożytny Bliski Wschód, Indie i Chiny	Czym zajmuje się archeologia, prehistoria, historia. Periodyzacja dziejów i sposób mierzenia czasu Na czym polegała rewolucja neolityczna i jakie miała konsekwencje Mapa – Mezopotamia, Sumer, , Babilonia, Asyria, Lewant, Fenicja, Palestyna, Persja, Egipt, Chiny, Indie, cywilizacja Indusu, państwo Sargona, Kartagina rzeki: Nil, Eufrat, Indus, Ganges, Jordan,; M. Martwe, M. Czerwone, Zatoka Perska, Zatoka Arabska ; miasta: Babilon, Teby, Memfis, Uruk, Mohendżo Daro, Catal Huyuk, Jerozolima, Tyr, Niniwa Charakterystyka warunków geograficznych cywilizacji oraz ich wpływ na powstanie i rozwój cywilizacji. Stosunki etniczne Semici i Indoeuropejczycy Charakterystyka cywilizacji Sumerów, Egiptu, Indii, Chin, Mezopotamii , Fenicji- osiągniecia . Charakterystyka ustrojów politycznych państw Bliskiego Wschodu, Indii i Chin oraz stosunków społecznych – wskazanie podobieństw i różnic Wielkie imperia bliskiego Wschodu- Asyria, Babilonia, Persja- granice, sposoby zarządzania Cechy religii indyjskiej, egipskiej, hebrajskiej, perskiej, stosunek do religii w Chinach. Powstanie i dzieje Izraela
Starożytna Grecja i jej wpływ na cywilizację europejską	Warunki naturalne Grecji i stosunki etniczne, najważniejsze krainy geograficzne i polis, położenie Sparty, Aten, Salaminy, Koryntu, Olimpu, Olimpii, Miletu, Troi, Macedonii, Peloponezu, Mesenii, Delf, Teb, Cheronei, Termopil, Platei, Isss, Granik, Gaugamela, Kreta, Mykeny, Wielka Grecja, Bizancjum, Syrakuzy, Neapol, Aleksandria, Pergamon, Persepolis, . Kolonizacja grecka Periodyzacja dziejów Grecji i ogólna charakterystyka każdego z okresów. Charakterystyka kultury; minojskiej, mykeńskiej i okresu Grecji klasycznej oraz kultury hellenistycznej – ośrodki, osiągnięcia, twórcy, pismo Pojęcie polis, ustroje polis greckich, organizacja wojskowa . Ewolucja ustroju Aten: Drakon, Solon, Klejstenes, Perykles Ustrój Sparty a ustrój Aten – podobieństwa i różnice Wojny perskie i wojna peloponeska- przyczyny, główne bitwy, skutki Panowanie Filipa II w Macedonii, podporządkowanie Grecji Macedonii Przyczyny podbojów Aleksandra Wielkiego, granice i organizacja jego imperium . Efekty podbojów polityczne, gospodarcze, społeczne
Starożytny Rzym i jego wpływ na cywilizację europejską – lekcja powtórzeniowa	Warunki naturalne Italii i stosunki etniczne. Mapa: Etruria, Lacjum, Galia Przedalpejska, Galia, Germania, Sycylia, Ren. Dunaj, Tracja, Dacja, Brytania, Zama, Kanny, Filipii, Farsalos, Rubikon, Akcjum, Adrianopol, Rzym, granice imperium rzymskiego: przed wojnami punickimi, po I, II, III wojnie punickiej, po wojnach macedońskich, u schyłku republiki ok. 44. R. p. .n. e., u schyłku panowania Oktawiana Augusta, za Teodozjusza Wielkiego, - 395 n. e.; V wiek – w okresie wędrówek ludów: Wizygoci, Wandalowie, Ostrogoci, Frankowie, państwo Hunów Wpływ Etrusków na dzieje Rzymu Charakterystyka republiki rzymskiej – ustrój polityczny, społeczny, organizacja armii Przyczyny i etapy podbojów rzymskich, organizacja imperium- kolonie, romanizacja, prowincje prokonsulowie i prokuratorzy, sojusznicy, „Divide et impera”, romanizacja, limes, problem obywatelstwa Reforma agrarna Grakchów- przyczyny, założenia, efekty i reforma armii Mariusza przyczyny, efekty Kryzys republiki, powstanie cesarstwa. Ustrój Rzymu w okresie pryncypatu i dominatu, tetrarchia; zmiany w stosunkach gospodarczych i społecznych – latyfundia, kolonowie Narodziny chrześcijaństwa, stosunek władzy państwowej do chrześcijaństwa. Upadek Rzymu- przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne.
Kształtowanie się cywilizacji średniowiecza V- IX w. l. powtórzeniowa	Periodyzacja epoki, typowe dla epoki źródła Mapa: państwa germańskie na terenie imperium rzymskiego, państwo Hunów, siedziby Wikingów, Węgrów, granice Bizancjum w 395 r i za Justyniana Wielkiego, granice państwa Karola Wielkiego, podział państwa Karola w 843 r, siedziby Słowian, Mekka, Medyna, granice imperium arabskiego, Akwizgran, rzeka Lech, Ruś Kijowska, Wielkie Morawy, Czechy, Bułgaria, Irlandia. Zróżnicowanie etniczne Europy- ich siedziby i państwa.: ludy romańskie, Germanie, Indoeuropejczycy, Słowianie ( Wschodni, Zachodni, Południowi), ugrofińscy, Bałtowie, ludy mongolskie i tureckie Charakterystyka wpływu barbarzyńców na upadek cesarstwa zachodniorzymskiego Polityka zagraniczna Justyniana- próba odbudowy imperium rzymskiego Charakterystyka kultury bizantyjskiej- architektura, prawo, wpływy kultury greckiej- przejawy, prawosławiem herezje, Cyryl i Metody Założenia islamu, przyczyny, zasięg terytorialny i efekty podbojów arabskich Charakterystyka kultury arabskiej w tym szyici i sunnici Rola Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Małego i Karola Wielkiego w dziejach Franków i Europy Organizacja państwa Karola Wielkiego- ustrój polityczny, organizacja armii, stosunki społeczne ( beneficja, komendacje, immunitety) kultura- renesans karoliński Chrystianizacja Europy- ośrodki i etapy Rola papiestwa i kościoła we wczesnym średniowieczu- Grzegorz Wielki, klasztory, stosunki papiestwa z państwem Franków Powstanie państw: Francja, I Rzesza, Anglia, Norwegia, Szwecja, Dania, Czechy, Węgry, Ruś Kijowska, Dynastie panujące w tych państwach
Cywilizacja Europy średniowiecznej – polityka, społeczeństwo, gospodarka, kultura – lekcja powtórzeniowa	Charakterystyka stosunków feudalnych – w tym lennych, społeczeństwa stanowego Charakterystyka gospodarki europejskiej – główne szlaki, postęp technologiczny i w technice uprawy roli, cechy, gildie, kryzys XIV wieku- przyczyny, charakter, skutki Architektura romańska i gotycka, uniwersytety, rola łaciny Rola Kościoła w Średniowieczu- spór o inwestyturę, krucjaty, rekonkwista, schizmy, niewola awiniońska ruch soborowy, zakony; chrystianizacja Europy Odnowienie cesarstwa rzymskiego – Ottonowie. Mapa - Królestwo Jerozolimskie, Normandia, Brandenburgia, Saksonia, imperium mongolskie, cesarstwo łacińskie, cesarstwo Nicei, państwo Krzyżackie, państwo Kawalerów Mieczowych Litwa, Jaćwingowie, Prusy, Inflanty, Grenada, Flandria, Kastylia, Aragonia, państwo Turków Osmańskich, Warna, Nikopolis, Konstancja, Awinion Dynastie panujące : Francja, Anglia, Austria, Brandenburgia, I Rzesza, Węgry, Ruś Kijowska, Czechy- ich założycie, wybitni przedstawiciele Unie średniowieczne- Kastylii z Aragonią, kalmarska, polsko- czeska, polsko- węgierska, węgiersko- czeska ( czas trwania i państwa członkowskie) Najazdy w średniowieczu – ludy, daty, kierunki, skutki: Wikingowie, Normanowie, Waręgowie, Węgrzy, Bułgarzy, Mongołowie, Turcy Osmańscy
Polska Piastów	Periodyzacja dziejów Polski Piastowskiej, źródła do dziejów Piastów Władcy z dynastii _ daty panowania, najważniejsze wydarzenia z okresu ich panowania Mapa: Wiślanie, Polanie, Mazowsze, Śląsk, Pomorze Gdańskie, Kraj Lędzian, Miśnia, Łużyce, Milsko , Ruś Halicka, Cedynia, Niemcza, Legnica, ziemia chełmińska, główne miasta. Terytorium Polski za poszczególnych władców. Dzielnice Polski 1138, 1240. Chrystianizacja państwa i rozwój organizacji kościelnej: chrzest Mieszka I, powstanie biskupstw i arcybiskupstwa, klasztory, działalność Henryka Kietlicza, Jakuba Świnki, misja św. Wojciecha, znaczenie kultu św. Stanisława Polityka Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Kazimierza Odnowiciela, Bolesława Śmiałego, Bolesława Krzywoustego Przyczyny i skutki kryzysu państwa w XI wieku Konflikty w dynastii piastowskiej przyczyny i skutki – Bezprym- Mieszko; Władysław Herman- Zbigniew i Bolesław Krzywousty, Bolesław Krzywousty- Zbigniew; Władysław Wygnaniec- Juniorzy. Osadnictwo na prawie polskim i niemieckim, społeczeństwo stanowe w Polsce Czynniki zjednoczenia państwa polskiego Polityka zjednoczeniowa książąt polskich i jej efekty. Polityka wewnętrzna i zagraniczna Kazimierza Wielkiego