Zagadnienia na zaliczenie z historii ustrojów szkolnych dr. Nella Stolińska –Pobralska.
3 pytania opisowe 60 % zalicza;)
1.Definicja pojęc reforma , system oświaty, ustrój szkolny:
Reforma- to inaczej zmiana lub szereg zmaian w jakiejś dziedzinie życia w strukturze organizacji lub sposobie funkcjonowania jakiegoś systemu mająca na celu ulepszenie istniejącego stanu rzeczy.
System oświaty- ustanowiona przez polskie państwo struktura organizacyjna zapewniająca w szczególności realizację prawa do nauki poprzez kształcenie wychowania i opiekę. Obejmuje ona publiczne i niepubliczne: żłobki,przedszkola,szkoły podstawowe,gimnazja,licea,szkoły policealne,szkoły artystyczne,szkoły specjalne,placówki oświatowo-wychowawcze,placówki opiekuńcze. Do systemu oświaty nie zalicza się szkół wyższych.
Ustrój szkolny- to ogół instytucji szkolnych i pozaszkolnych powołanych do oddziaływania wychowawczego i pedagogicznego na dzieci , młodzież i dorosłych.
2. Charakterystyka sytuacji społeczno-politycznej i ekonomicznej w Polsce po II w.ś.
Okres zniewolenia i zależności Polski od związku radzieckiego , okres ogromnej biedy , podmiotowego podejścia do człowieka i upolitycznienia niemal każdej dziedziny życia narodu polskiego , w tym oświaty.
1994-1948 – stopniowe budowanie demokracj w tym okresie wielu polaków miało nadzieję ,ze o tą wolnośc , o która walczyli otrzymają
1948-1956 – próba narzucenia Polsce ustróju stalinowskiego
Po 1956 – okres rozwoju narodowego rodzinnego komunizmu.
3. Stan oświaty w Polsce po II w.ś.
Brak kadry nauczycielskiej ( aresztowanie , deportacja, wysiedlenia, egzekucje,mordy)
Brak aktualnych przepisów oświatowych ( obowiązywała niezniesiona żadnym aktem prawnym ustawa Jędrzejewiczowska i jej program nauczania
Brak pomocy szkolnych
6-letnie przerwa dzieci i młodzieży w nauce szkolnej
Zniszczenie infrastruktury szkolnej
Powojenna nędza
Migracje ludności na ziemie odzyskane.
4.zapisy manifestu PKWN Z 22.07.1944 W SPRAWIE OŚWIATY
- odbudowa szkolnictwa, bezpłatne nauczanie na wszystkich szczeblach , wprowadzenie przymusu szkolnego.
5.Proces odbudowy szkolnictwa Polskiego
- sami otwierali szkoły i prowadzili w nich działalności dydaktyczno-wychowawcze
- brali udział w przeprowadzaniu spisów dzieci w wieku obowiązku szkolnego
- organizowali zbiórkę podręczników i pomocy naukowych
- dokonywali wraz z uczniami i ich rodzicami remontów budynków szkolnych
- kompletowali meble i pomoce szkolne
- walczyli o oddanie na cele oświatowe lokali szkolnych zajmowanych przez różne instytucje.
Procesowi spontanicznych działań społecznych na rzecz odbudowy polskiej szkoły towarzyszyło wydawanie przez tymczasowe władze oświatowe rozporządzeń przystosowujących przedwojenne przepisy do aktualnej rzeczywistości.
6. WYTYCZNE DOTYCZĄCE ORGANIZACJI PUBLICZNYCH SZKÓŁ POWSZECHNYCH Z 12.09.1994
OBWIESZCZONO UJEDNOLICENIA SZKOŁY POWSZECHNEJ BY PROGRAMY WSZYSTKICH KLAS BYŁY JEDNORODNE
WPROWADZONO JEDNAKOWY DLA WSZYSTKICH SZKÓŁ POWSZECHNY PODZIAŁ NAUCZANIA , ZNOSZĄC TYM SAMYM ICH PODZIAŁ NA 3 SZCZEBLE PROGRAMOWE I 3 SZCZEBLE ORGANIZACYJNE Z USTAWY JĘDRZEJOWICZOWSKIEJ Z 1932R.
OD LISTOPADA 1944 WPROWADZONO ZAKAZ POBIERANIA OPŁAT ZA NAUKĘ W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH A JUŻ OD ROKU SZKOLNEGO 1945/1946 WZNOWIONO WSZYSTKIE POZIOMY I ROCZNIKI KSZTAŁCENIA.
7. Postanowienia ogólnopolskiego zjazdu oświatowego w Łodzi 18-22-06-1945
Na zjezdzie nauczyciele postulowali ,by podstawą systemu szkolnego stała się 8-letnia i –klasowa szkoła powszechna , jednolita dla miasta i wsi, poprzedzona obowiązkowym przedszkolem , tego postulatu nie udało się jednak od razu zrealizowac.
8. Założenia reformy strukturalnej szkoły wprowadzone decyzją KCPPR z 1948r.
Powołanie 11-letniej szkoły ogólnokształcącej ( 7-letnia szkoła podstawowa i 4-letnie liceum ogólnokształcące lub naturalne szkoły zawodowe)
Podporządkowanie szkolnictwa zawodowego ministerstwu oświaty ( realizacja założeń polityki oświatowej o kształceniu inteligencji robotniczo-chłopskiej jako podpory władzy ludowej
9. SYTUACJA W OŚWIECIE OD ROKU SZKOLNEGO 1948/1949
Podstawą działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły miały być marksizm- lenizm
Wychowanie patriotyczne miało być łączone z rozbudzaniem pozytywnych uczuc do narodów ZSRR
Wprowadzono język rosyjski jako obowiązkowy przedmiot nauczany w szkole podstawowej (1949)
Do programow nauczania i podręcznikow dodawano coraz wiecej wiadomości o ZSRR
We wszystkich sprawach oświatowych w pierwszej kolejności decyzyjne były centralne władze PZPR , a dopiero potem resort oświaty i środowiska pedagogiczne nad treścia programow nauczania , państwowy osrodek prac programowych i badan pedagogicznych oraz centalny osrodek doskonalenia kadr oświatowych i jego odpowiedniki terenowe
Zatrudnianie nauczycieli opierało się zwłaszcza na ich odpowiednim zaangażowaniu polityczny, , a nie na posiadanych przez nich kwalifikacjach merytorycznych
10.POSTANOWIENIE DEKRETU O OBOWIĄZKU SZKOLNYM 1956R.
W marcu 1956 r. władze wydały dekret o obowiązku szkolnym. Dekret ten rozszerzał obowiązek szkolny do końca szkoły podstawowej , jednak nie dłużej niż do roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 16 r.ż.
11 . Zapisy ustawy o rozwoju systemu oświaty i wychowania z 15.07.1961
Nauczanie religii przeniosła do kościoła
, wydłużyło kształcenie do 12-13 lat,
wprowadziła 8-klasową szkołę podstawową oraz 4-klasowe licea ogólnokształcące i 4 lub 5-letnie licea i technika zachowodowe,
wprowadzała kształcenie dla absolwentów szkoły podstawowej ,
wprowadzała 5-letnie licea pedagogiczne i studia pedagogiczne na podbudowie szkoł średnich
12. MANKAMENTY USTAWY O ROZWOJU SYSTEMU OŚWIATY I WYCHOWANIA Z 15.07.1961
Obowiązek szkolny , który oznaczał w zasadzie obowiązek ukończenia szkoły podstawowej , doprowadził do obniżenia wymogami , a co za tym idzie gorszego przygotowania absolwentow do nauki w szkole średniej i wyższej
Ponad 60 % absolwentów szkoły podst. Trafiło do 2-3 letnich zasadniczych szkół zawodowych z zawężonym programem kształcenia ogólnego ( lieca wybierało tylko 20 % absolwentów)
System szkolny pogłębiał stratyfikację społeczną nie wyrównywał szans edukacyjnych dzieci z terenów wiejskich
Wykształcenie nie dawało gwarancji zatrudnienia i przestało być społecznie porządane.
13.Prace ekspertów w ramach komitetu ekspertów powołanego w 1971r pod kierunkiem prof. Jana Szczepańskiego
Komitet ekspertów powołany w 1971 r. z profesorami J. Szczepańskim na czele opracowywał raport o stanie oświaty w PRL. Liczne ekspertyzy przygotowała też Polska Akademia Nauk ( PAN) Jednakże władze PRL nie zdecydowały się na wdrożenie żadnego z proponowanych w tych analizach wariantowych modeli systemu szkolnego
14. Uchwała sejmu z 13.10.1973.
O wprowadzeniu w życie reformy szkolnej i zobowiązania rządu do przygotowania odpowiedniej ustawy ( ten nie uczynił tego ,aż do września 1991) stał się bliżej nieznany dokument-prognoza rozwoju oświaty- powstała w 1971 r. przy ministerstwie oświaty i głównej komisji prognozowania. W 1977 podjęto decyzję o wdrożeniu reformy oświatowej od roku szkolnego 1978/1979 podjęto szereg przygotowań do wdrożenia tej reformy .Aparat administracyjny polskiej oświaty oraz liczne zespoły problemowe podjęły pracę związane z realizacją podstawowych etapów i działów reformy edukacj narodowej. Zapleczem naukowym reformy miało być powołanych przez ministerstw oświaty 5 resortowanych instytutów naukowo- badawczych. Pomimo ogromnych wysiłków reforma upadła – Rząd w 1980 r wycofał się z reformy strukturalnej.
15. Przyczyny upadku nad reformą tzw. 10 –latki.
Komplikacja w rozwoju życia społeczno –gospodarczego
Ogromny spadek środków finansowych przewidzianych w budżecie państwa na oświatę
Ujawnienie zastrzeżeń celwości reformy jej licznych uchybień i odstępstw w stosunku do jej pierwotnych założeń ( ekspertyza -79 zespołu pod kierunkiem Suchodolskiego w komitecie badań i prognoz „Polska 2000”)
Likwidacja ośrodków metodycznych doskonalących prace nauczycieli w związku z powołaniem resortowych instytutów naukowo- badawczych
Sukcesywne obniżanie rangi i autorytetu zawodu nauczyciela spowodowane min. Ich niskimi zarobkami , brakiem mieszkań jednokierunkowym przygotowaniem do nauczania
Brak zgodności co do programów nauczania w przeszło 10 letniej szkole oraz terminu i sposobu jej prowadzenia
Brak wsparcia ze strony instytutów resortu oświaty i ich oddziałów wojewódzkich
Brak zbieżności między założeniami reformy ,a realizacjami ( nieadekawtnośc programow nauczania początkowego do możliwości realizacyjnych związanych głównie z systemem dowożenia dzieci do szkół braki podręczników i pomocy naukowej )