Teoria wf jako nauka.
Zajmuje się motorycznością ludzką rozpatrywaną zarówno w aspekcie systematyki jak i edukacji motoryczności . W rozwoju osobniczym teoria wf ma związek z całością teorii wychowania, jest składową dyscyplin zajmujących się rozwojem fiz. i zdrowiem osoby.
W jaki sposób dzielimy kulturę fizyczną, omów jej składowe?
Kultura fizyczna:
I - to nawyk określonej postawy wobec własnego ciała, świadoma i aktywna troska o swój rozwój, sprawność i zdrowie, umiejętność spędzania czasu z pożytkiem dla własnego zdrowia psychicznego i fiz. - demel
II to zintegrowany i ustalony system zachowań w dziedzinie dbałości o rozwój fiz, zdrowie i piękno człowieka – krawczyk
III dbałość psychiki o ciało która staje się częścią bogactwa duchowego – tarakiewicz
Składowe:
wychowanie fizyczne
Osiński – przekazywanie podstawowych wiadomości, hartowanie na bodźce, zdobywanie umiejętności i sprawności, które łącznie wzmacniają zachowanie człowieka, Demel – jako cz kultury fiz to składnik procesu wychowania którego celem jest wszechstronnie wykształcony człowiek (wych. umysłowe, elastyczne, moralne, fiz)
rekreacja ruchowa
dobrowolna aktywność podejmowana w czasie wolnym od pracy dla wypoczynku, przyjemności, samodoskonalenia w formie ćw. (gim, gry, sporty)w celu utrzymania lepszego zdrowia
sport wyczynowy
świadoma i dobrowolna działalność człowieka, podejmowana głównie dla zaspokojenia potrzeby walki, popisu, samodoskonalenia się w drodze systematycznego rozwoju cech motorycznych, umysłowych
rehabilitacja
proces służący przywracaniu aktywności ruchowej osobom czasowo lub trwale niepełnosprawnym oraz sprawności psychofizycznej przy wykorzystywaniu zajęć ruchowych i sportu, oraz wiedzy medycznej - demel
Co to jest rekreacja fizyczna i jej podział?
Rekreacja- to różnego rodzaju zajęcia podejmowane w czasie wolnym dobrowolnie, dla przyjemności, kształtowania własnej osobowości, odnowy i pomnażania sił psychofizycznych. Zajęcia dobrowolne, sprawiają przyjemność.
a) rek ruchowa- wszelkie formy działalności rekreacyjno- fizycznej; b) rek twórcza; c) rek kulturalno-rozrywkowa; d) rek poprzez działalność społeczną
Turystyka rodzaje, formy.
Turystyka – obejmuje działalność osób podróżujących pozostających poza swym codziennym środowiskiem nie dłużej niż rok, w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych celach turystycznych
formy: rozrywkowa, morska, piesza, przygodowa, ekstremalna, rozrywkowa, rowerowa, narciarska, jeździecka, żeglarska, kajakowa rodzaje: turystyka poznawcza wypoczynkowa, kwalifikowana, zdrowotna, biznesowa, religijna
Sport wyczynowy i jego charakterystyka.
Sport wyczynowy - forma działalności człowieka, podejmowana dobrowolnie, w drodze rywalizacji, dla uzyskania maksymalnych wyników sportowych, w tym również uprawianie dyscyplin sportowych w ramach sekcji lub klubów sportowych, polegające na regularnym uczestnictwie w treningach i zawodach sportowych.
Co to są czynniki i środki wychowania fizycznego, jaki jest ich podział?
Czynniki :
zespół bodźców, które działają systematycznie przez pewien czas na organizm, wywołują w nim min długotrwałe zmiany
bodziec – krótkotrwałe zmiany
czynniki społeczne: środowisko, tradycje, szkoła, media, rodzina
czynniki fizyczne:
mechaniczne, chemiczne , termiczne, energia promieniowania, teren
Środki: - środkami nazywamy przedmioty i zjawiska, które ułatwiają lub umożliwiają odpowiedni dobór i właściwe stosowanie czynników kształtowania człowieka (woda, przybory, sprzęt, formy ruchowe)
Wzajemne relacje między wychowaniem fizycznym a wychowaniem zdrowotnym
Wychowanie zdrowotne polega na wytwarzaniu nawyków bezpośrednio lub pośrednio związanych z ochroną i doskonaleniem zdrowia fizycznego i psychicznego, wyrobieniu odpowiednich sprawności, nastawieniu woli i kształtowaniu postaw umożliwiających stosowanie zasad higieny i skuteczną pielęgnację, pobudzanie pozytywnego zainteresowania sprawami zdrowia
Wychowanie fizyczne -celem wych- fiz. jest podnoszenie sprawności fizycznej, stymulowanie rozwoju fizycznego oraz kształtowanie postaw związanych z osobista troską o stan fizyczny, sprawność fizyczną, zdrowie. Środkiem wych- fiz. jest ruch i aktywność ruchowa, w wyniku której występują zmiany w rozwoju fizycznym i sprawności ruchowej w pożądanym kierunku.
Co to jest prakseologia, czym się zajmuje, jej rola w wychowaniu fizycznym?
Nauka o normach i zasadach skutecznego działania. Wychowanie fizyczne wykorzystuje prakseologie.
Omów ogniwa prakseologii.
I Faza przygotowawcza
diagnoza: a) osobnicza (waga, wysokość, stan zdrowia, sprawność motoryczna), b) grupowa: ( zawartość gr społecznej, istnienie nieformalnych grup społecznych), C) środowiskowa
prognoza – dotyczy przewidywania stanu jaki jest w stanie osiągnąć uczestnik zajęć w określonym czasie
planowanie – polega na określaniu doboru i kolejności – przewidywanie działań
Cechy dobrego planu: celowość, wykonalność, plastyczność
II Faza realizacji
Służy temu co zaplanowaliśmy realizacja powinna kończyć się zadaniem kontrolno – oceniającym.
rozwinięcie w wychowaniu motywacji do samodoskonalenia
kierowane i umiejętne doradztwo
zachowanie cykliczności procesów samokontroli
III Faza oceny
ocena i wnioskowanie pedagogiczne
skuteczność = rzeczywisty skutek: zamierzony skutek
ocena – efekt – epikryza
Jak dzielimy zabawy, jakie są ich kształcące i wychowawcze wartości?
•zabawy
ze śpiewem, orientacyjno-porządkowe, na czworakach, bieżne, rzutne
skoczne, kopne .
Z punktu widzenia wychowawczego zabawy i gry
ruchowe pełnią przede wszystkim rolę bodźca fizycznego,
oddziaływującego na fizyczną stronę osobowości człowieka, co
powoduje, iż są jednym z najbardziej uniwersalnych środków
wychowania fizycznego. Równocześnie daje możliwość oddziaływania
na psychikę i umysłową stronę osobowości bawiącego się i
sprzyjają nerwowemu odprężeniu i czynnemu wypoczynkowi.
Omów kształcące i wychowawcze wartości różnych form wychowania fizycznego.
środowisko wychowawcze - obejmuje zarówno wpływy zamierzone jak i niezamierzone postaw, idei, działań i i nterakcji między ludźmi. Jest tłem dla procesów wychowania, pozostawia trwały ślad w psychice
wychowanie – obejmuje wpływy zamierzone i świadome, ukierunkowane na zmiany w osobowości człowieka
wf – część wychowanie, która w pierwszej kolejności nastawiona jest na zmiany pozytywne jednostki w stosunku do jej fizycznej postaci: na wf składają się procesy wychowania i kształcenia fizycznegi: są to cechy
Etapy działań:
świadoma ingerencja prowadząca do przemian świadomości dotyczącej postaci fiz (wychowanie)
umożliwienie wychowankom opanowania określonej wiedzy (intelektualizacja)
wyrabianie umiejętności i sprawności (uczenie się, nauczanie) wyrabianie cech motoryki
Co to jest proces wychowania fizycznego?
Przebieg regularnie następujących zjawisk pozostających między sobą w określonym związku przyczynowym
Omów funkcje wychowania i kształcenia fizycznego.
Funkcja wychowawcza – prosmatyczna – wytworzenie stosowanych postaw i nastawień wobec ciała i jego potrzeb (wychowanie do rekreacji)
F wychowawcza prospołeczna – sytuacje sprzyjają kształtowaniu postaw kultury bycia, współpracy, współzawodnictwa, obowiązkowości, poszanowania prawdy
F poznawcza – przygotowanie wychowanka do samo usprawniania się, wymaga przekazywania i zdobywania pewnego zasobu wiedzy
F zdrowotno – higieniczna – zwiększenia odporności i zabiegi higieniczne
F morfo fizjologiczna – zmiany zachodzące w zakresie funkcji poszczególnych układów
F kształtująco – estetyczna – ładna budowa ciała
F nauczająco – sprawnościowa – zmiany związane z wyuczaniem umiejętności ruchowych (bieg, skok, rzut, pływanie)
F utylitarna – wyuczone umiejętności stosowane w sporcie, pracy domowej, zabawie
F twórcza – różne formy ekspresji ruchowej tworzą nowe działanie
F wypoczynkowa – w zabawie, w wypoczynku, rozrywce
Omów cele wychowania fizycznego.
Cele wych- fiz – wytyczają to do czego się dąży, co stanowi przedmiot pożądania, co się chce osiągnąć. Punkt miejsce do którego się zmierza.
Tradycyjne poglądy na cele wych- fiz
Cele wych- fiz wg Zygmunta Gilewicza:
CELE SWOISTE – są one typowe dla wych- fiz. W grupie tej uwzględniono cele związane z biologiczną postacią człowieka, które odpowiadają specyficznym środkom stosowanym w wych.- fiz. Zmienia się tu do kształcenia; (1) struktury somatycznej, (2) czynności wegetatywnych, (3) narządów zmysłów, (4) narządów i upodobań ruchowych, (5) ogólnych cech sprawności (szybkość, zręczność, siła, wytrzymałość).
CELE NIESWOISTE – są to te wszystkie momenty poprzez, które wych- fiz. kooperuje z innymi działami wychowania: (1) z wychowaniem intelektualnym, (2) moralno- społecznym, (3) estetycznym, (4) politechnicznym.
WSPÓŁCZESNE KONCEPCJE CELÓW WYCH – FIZ – wg M. Demela i K. Zuchory
- świadomość postawy i motywacje, - potrzeby i nawyki, - umiejętności i sprawności
(1) Ideał wychowania „co do zdrowia, ciała i siły”, (2) naczelny cel wychowania i kształcenia fizycznego
(3) cele szczegółowe/ kierunkowe i kształcące, (4) cele etapowe, (5) cele operacyjne
Omów tradycyjne i współczesne poglądy na cele wychowania fizycznego.
Epikur – radość ruchu i piękno ciała aby życie duchowe mogło istnieć
Augustyn Aureliusz – wykluczyć pielęgnację ciała za pomocą ćw. fizycznych
Tomasz z Akwinu – ciało należy ćwiczyć i pielęgnować aby piękniej chwalić Boga
Tradycyjne:
Eugeniusz Pisacki – 2 cele: zdrowie i sprawność, oraz 2 duchowe dzielność i piękno.
W rozwoju dzielności wyróżniał: siłę woli, odwagę, zaradność, opanowanie instynktów.
W odniesieniu do piękna akceptował budowę ciała, piękno ruchu i stosunek muzyki
Władysław Osmoliński – zajęcia na świeżym powietrzu, należy korzystać z dóbr przyrody, hartowanie organizmu przyrost masy, budowa ciała, wyrabianie charakteru, dyscypliny
Florian Znaniecki – w – f polega na wyrabianiu typów fizycznych zgodnie z wymaganiami społecznymi
Gilewicz
swoiste – zamierzają do kształcenia struktury somatycznej, czynności wegetatywnych, narządów zmysłów, nawyków i upodobań ruchowych, ogólnych cech sprawności
nieswoiste: z wych intelektualnym, moralno – społecznym, wych estetycznym, politechnicznym
Współczesne:
M. Demela i K. Zuchory
- świadomość, -postawy i motywacje, - potrzeby i nawyki, - umiejętności i sprawności.
16. Czynniki wpływające na podejmowanie czynności rekreacyjnych:
a)Czynniki biologiczne: stan zdrowia, poziom sprawności fiz., poz. wydolności fiz.,
b)Czynniki psychiczne: typ temperamentu, poziom inteligencji, postawa życia człowieka
c)Czynniki społeczno-demograficzne: płeć , wiek, wykształcenie, zawód
d)Czynniki gospodarczo-ekonomiczne: sytuacja materialna poz. dochodów, il. czasu wolnego
17.Mierniki zdrowia:
a) negatywne ( umieralność , choroby)
b)pośrednie ( warunki pracy, życie)
c) pozytywne( rozwój fiz., aktywność fiz., wydolność fiz.)
I-Rozwój fiz.- składa się na to całokształt procesów doskonalenia morfologii i funkcji tkanek.
II-Aktywność fizyczna- czynność ruchowa o zakresie przestrzennym o dynamicznym charakterze
III- Wydolność fiz.- jest częścią sprawności fizycznej jest wyrazem adaptacji do jednego rodzaju wysiłku
IV-Sprawność fiz.- zdolność do efektownego wykonania pracy mięśniowej
18. Klasyfikacja koncepcji:
a) koncepcja mechaniczno-biologiczna (skuteczność biologicznego działania organizmu)
b) behawioralno-kulturowa ( kładzie nacisk na poziom zaradności życiowej)
c)motoryczna -poziom zdolności motorycznych (siłowe, wytrzymałościowe, szybkościowe)
d) fizjologiczno-medyczna ( stan układu krążenia , odporności na czynniki zewnętrzne)
19.Kształtowanie się myśli teorii wych-fiz.
-na ziemiach polskich w okresie oświecenia komisja edukacji narodowej 1773-1794
-pierwsze liceum w Krzemieńcu w 1808r. Zatrudniono pierwszego nauczyciela
-Ludwik Bierkowski w 1837r. Założył instytut gim.
-zabór Rosyjski( brak polskiego ośr. uniwersyteckiego)
-zabór Pruski ( antypolska polityka władz , nie powstały prywatne zakłady gim.
-System niemiecki(John Guts-Muths18-19w. w-f miał zapewnić mieszczaństwu tężyznę fizyczną)
-System szwedzki ( Ling prekursor gim. leczniczej)
-System angielski ( wprowadzono pierwszą rywalizację i sport)
-system francuski ( piotr de Coubertin 1896 pierwsze nowożytne IO Ateny