Psychoterapia grupowa w depresji

Psychoterapia grupowa w depresji

Depresja jest to zaburzenie charakteryzujące się różnymi objawami, które występują przez okres co najmniej 2 tygodni w postaci: zmian nastroju polegających na pogrążeniu się w smutku, przygnębieniu, wygaszeniu zainteresowań, utraty zdolności do odczuwania przyjemności oraz zaburzenia psychoruchowego.

Depresja jest z reguły wtórna, a pierwotnym podłożem jest lęk, nerwica, tłumienie emocji. Inne częste objawy pojawiają się w postaci: pogorszenia koncentracji, pamięci, procesów myślowych oraz zaniżenia poczucia własnej wartości.

Psychoterapia – słowo „psychoterapia” pochodzi z greckiego i oznacza leczenie duszy; jest to metoda rozwiązywania problemów i leczenia zaburzeń psychicznych za pomocą relacji pacjenta z terapeutą.

Psychoterapia grupowa opiera się na założeniu, że problemy psychologiczne mają źródło w relacjach z innymi ludźmi i w tych relacjach się przejawiają. Dlatego indywidualne trudności są widoczne i odczuwalne również w grupie terapeutycznej, w relacjach z uczestnikami, z całą grupą i z prowadzącymi psychoterapeutami. Mogą być w grupie przeżywane, a także poddawane refleksji i rozumieniu. Grupa staje się wtedy środowiskiem terapeutycznym, które sprzyja uczeniu się przez doświadczenie, poznawaniu siebie, innych ludzi i naszych związków z nimi. Stwarza warunki do uświadamiania sobie własnych wzorców kontaktowania się z ludźmi i tego jak budujemy z nimi relacje. Daje możliwość poznawania nawykowych sposobów myślenia, przeżywania zachowania a także wynikających z nich konsekwencji. Grupa terapeutyczna sprzyja poszerzaniu i pogłębianiu świadomości, zwiększaniu odpowiedzialności i możliwości wyboru, co może stanowić początek zmian i sprzyjać własnemu rozwojowi.

CELE

psychoterapia grupowa niesie ze sobą wiele możliwości dla jej uczestników, zarówno na poziomie jednostki, jak i grupy jako całości:

stworzenie warunków do rozwoju i wzrastania samoświadomości każdego członka grupy,
zaszczepienie nadziei,
uzyskanie wglądu w problematykę osoby i udzielenie jej pomocy w zrozumieniu i zmianie niewłaściwych postaw
zmiana nieprawidłowych wzorców zachowań w kierunku bardziej adekwatnego przystosowania społecznego,

oduczanie automatycznych sposobów reagowania na innych poprzez poszerzanie świadomości na temat możliwych interpretacji różnych zachowań,
rozwój kompetencji społecznych i uczenie empatii;
określenie i modyfikacja systemu wartości;

poznanie siebie poprzez większą świadomość własnych uczuć i ich związku z myślami oraz zachowaniem;
przeżycie osobistej zmiany w grupie z nadzieją na przeniesienie nabytych umiejętności do swojego codziennego życia,
usunięcie objawów chorobowych za pomocą treningu behawioralnego albo poprzez rozwiązanie konfliktu wewnątrzpsychicznego czy interpersonalnego,
koncentracja na tym, co dzieje się tu i teraz, nierozpamiętywanie przeszłości i niewybieganie w przyszłość, co umożliwia nauczenie się rozpoznawania uczuć, myśli i potrzeb,
wyniku terapii grupowej - doświadczenia ponownego przeżycia procesów socjalizacji.

ETAPY / FAZY ROZWOJU GRUPY:

1.Orientacji, zależności, zagrożenia, poszukiwania sensu

2. Buntu

3. Integracji, spójności, współpracy

4. Świadomej aktywności

Wyniki badań opisane przez Yaloma i Leszcza dotyczące znaczenia poszczególnych czynników terapeutycznych ocenianych przez pacjentów uczestniczących w terapii grupowej pokazały, że najbardziej pomocne w terapii były następujące elementy:

odkrycie i zaakceptowanie wcześniej nieznanych lub nieakceptowanych części własnego „ja”;

zdolność mówienia tego, co mnie dręczy, zamiast duszenia tego w sobie;

szczere wypowiedzi innych członków na temat tego, co o mnie myślą;

nauczenie się wyrażania uczuć;

wyrażanie pozytywnych lub negatywnych uczuć wobec innego członka grupy;

przekonanie, że muszę wziąć na siebie ostateczną odpowiedzialność za własne życie, niezależnie od porad i wsparcia, jakie otrzymuję od innych;

przekonanie się, jak odbierają mnie inni;

spostrzeżenie, że inni mogą ujawnić krępujące mnie sprawy lub podjąć inne ryzyko i skorzystać na tym, co ułatwiło mi zrobienie tego samego;

poczucie większej ufności w stosunku do grupy i innych ludzi

GDZIE I W JAKIM CZASIE MOŻE ODBYWAĆ SIĘ TERAPIA?

Terapia może być prowadzona w szpitalu (stacjonarnie) lub ambulatoryjnie (w świetlicach, salach przykościelnych itp. Itd.). Proces terapii w szpitalu jest krótszy, ale intensywniejszy, natomiast terapia prowadzona w trybie ambulatoryjnym trwa dłużej, ale częstotliwość spotkań jest mniejsza (1,2 razy w tygodniu). Sesja trwa 1,5-2h, ponieważ po dłuższym czasie grupa jest już nieefektywna, zmęczona. Zalecana najmniejsza liczba godzin pracy grupy zamkniętej wynosi 40-60 godzin. Grupa mająca łącznie około 60 godzin zajęć traktowana jest jako krótkoterminowa. Relacjonowane w literaturze zamknięte grupy psychoterapeutyczne trwały najczęściej od 80 do 100 godzin

KRYTERIA DOBORU DO GRUPY TERAPEUTYCZNEJ

(zazwyczaj kilka kryteriów jednocześnie)

różnorodność osobowości( zawsze nawet tam gdzie jest wspólny zewnętrzny problem)
wiek
problematyka odbiegająca od przeciętnego składu grupy (podobieństwo problemów ważne dla spójności grupy)
lokalizacja kontroli (w grupie więcej korzystają ci, którzy uczą się pod wpływem wymiany, stymulacji i nawet presji-ekstrawertycy)

zewnętrzne problemy( grupy homogenne: zaburzenia jedzenia, radzenia sobie ze stresem, chorzy psychosomatycznie, rodzice chcący lepiej pełnić funkcje wychowawcze)

PRZYGOTOWANIE PACJENTÓW DO UDZIAŁU W PSYCHOTERAPII GRUPOWEJ

Dostarczenie informacji i wyjaśnień na temat terapii
Można pokazać filmy z prawdziwych sesji, aby pacjent miał okazję zobaczyć, jak przebiegają niektóre zjawiska w grupie, jakie rozwiązania bywają stosowane lub pozwolić mu być obserwatorem na jednej już z istniejących grup

KTO MOŻE LECZYĆ PSYCHOTERAPIĄ?
Psychoterapia może być prowadzona zarówno przez lekarzy, psychologów, pielęgniarki, jednak pod warunkiem dodatkowego, specjalistycznego wykształcenia w zakresie sposobów poznawania istoty zaburzeń i zasad korektywnego oddziaływania (specjalizacja w psychiatrii, czy psychologii klinicznej nie jest równoznaczna z kompetencjami w zakresie psychoterapii).
Psychoterapeuta przechodzi długie szkolenie podyplomowe i własną psychoterapię dzięki którym staje się narzędziem w pracy z pacjentem, instrumentem, który wymaga jednak regularnego strojenia. Prowadzona psychoterapia powinna być poddawana superwizji, która jest częścią samego leczenia. Superwizja jest niejako „nadzorem” terapii i czuwaniem psychoterapeuty posiadającego uprawnienia superwizora nad „czystym dźwiękiem gry” samego psychoterapeuty jako „instrumentu” psychoterapii.