Sarna (europejska) Capreolus capreolus. Rząd parzystokopytne, rodzina jeleniowate. Zwierzyna gruba, płowa. Występowanie: rzadkie lasy liściaste i mieszane oraz zarośla. Występują 2 ekotypy: leśny i polny. Morfologia: Osiąga 140 cm długości. Wysokość w kłębie do 0,8 m. Masa kozy – ok 15 kg, kozła – ok 35 kg Długość życia: 5-12 lat. Reguła zębowa: I 0/3, C 0/1, P 3/3, M3/3 ( 32 zęby) . Szata letnia czerwonoruda a zimowa płowa. Zmiana szaty: IV/V oraz IX/X. Gwara: Nogi – cewki, samica – koza, siuta, samiec – kozioł lub rogacz, młody – koźlę, koźlak, poroże – parostki, jasne pośladki – lustro, talerz, stado – chmara
( rudel). Z innych cech zewnętrznych, u kozła widoczny jest pędzel tj. pęk włosów długości 8-10 cm na napletku, u kozy zaś fartuszek, czyli pęk 5-7 cm włosów w okolicy sromu Rozród: w czasie rui żyją pojedynczo – tylko na okres zimy tworzą rudle – do których dołączają także samce. Kozły odnajdują kozy i je pokrywają, a następnie szukają kolejnych kóz. Koza jest grzejna przez dwa- cztery dni. Ruja VII/VIII lub w XII. Przy rui letniej zapłodnione jajo nie rozwija się jednak i dopiero w XI-XII uśpiony w stadium blastuli zarodek zaczyna się intensywnie rozwijać ( ciąża przedłużona – 40 tygodni). Ciąża z rui jesiennej trwa 22 tyg. Kocenie kóz – V/VI, liczba młodych od 1 do 4 – karmionych około 26 tygodni. Młode osiągają dojrzałość płciową w wieku 14 m-cy. Parostki: u kozła w 5 – 8 miesiącu życia pojawiają się możdżenie a na nich mogą wyrastać guziki (pierwsze poroże - guzikarz), które zrzucane są w XI - XII. Po zrzuceniu guzików ( I-II) samce wytwarzają normalne poroże (w marcu) w formie szpic, ( rzadziej widłaka lub szóstaka). Następne poroża to widłak, szóstak a rzadko ósmak czy dziesiątak. Drugie poroże wycierane zwykle w V a zrzucane w XI. Wielkość około 25 - 30 cm. Najlepsze parostki są w wieku 5-7 lat. Po tym okresie parostki cofają się – znika uperlenie, zmniejsza się ciężar, skracają się odnogi. Spośród wszystkich jeleniowatych u sarny występuje najwięcej nienormalności w rozwoju poroża: „korkociągi – baranie rogi”, „peruka”. Osobniki o zdeformowanym porożu – myłkusy. Wynika to np. z budowania poroża w okresie zimy – brak pożywienia a także mrozy uszkadzające tkankę. W przypadku ciężkich chorób lub pasożytów w organizmie – nakłada korkociągi lub baranie rogi. Przy uszkodzeniu jąder – nie zrzuca poroża i powstaje perukarz. Pożywienie: Latem – roślinność zielna, a nawet jagody i grzyby. Zimą – pędy drzew, suche trawy, mchy i porosty. Szkody – zgryzanie pędów wierzchołkowych. Sylwetki:

Tropy: podobne do jelenia ale znacznie mniejsze.

Sarna (europejska) Capreolus capreolus. Rząd parzystokopytne, rodzina jeleniowate. Zwierzyna gruba, płowa. Występowanie: rzadkie lasy liściaste i mieszane oraz zarośla. Występują 2 ekotypy: leśny i polny. Morfologia: Osiąga 140 cm długości. Wysokość w kłębie do 0,8 m. Masa kozy – ok 15 kg, kozła – ok 35 kg Długość życia: 5-12 lat. Reguła zębowa: I 0/3, C 0/1, P 3/3, M3/3 ( 32 zęby) . Szata letnia czerwonoruda a zimowa płowa. Zmiana szaty: IV/V oraz IX/X. Gwara: Nogi – cewki, samica – koza, siuta, samiec – kozioł lub rogacz, młody – koźlę, koźlak, poroże – parostki, jasne pośladki – lustro, talerz, stado ( rudel). Z innych cech zewnętrznych, u kozła widoczny jest pędzel tj. pęk włosów długości 8-10 cm na napletku, u kozy zaś fartuszek, czyli pęk 5-7 cm włosów w okolicy sromu. Rozród: w czasie rui żyją pojedynczo – tylko na okres zimy tworzą rudle – do których dołączają także samce. Kozły odnajdują kozy i je pokrywają, a następnie szukają kolejnych kóz. Koza jest grzejna przez dwa- cztery dni. Ruja VII/VIII lub w XII. Przy rui letniej zapłodnione jajo nie rozwija się jednak i dopiero w XI-XII uśpiony w stadium blastuli zarodek zaczyna się intensywnie rozwijać ( ciąża przedłużona – 40 tygodni). Ciąża z rui jesiennej trwa 22 tyg. Kocenie kóz – V/VI, liczba młodych od 1 do 4 – karmionych około 26 tygodni. Młode osiągają dojrzałość płciową w wieku 14 m-cy. Parostki: u kozła w 5 – 8 miesiącu życia pojawiają się możdżenie a na nich mogą wyrastać guziki (pierwsze poroże - guzikarz), które zrzucane są w XI - XII. Po zrzuceniu guzików ( I-II) samce wytwarzają normalne poroże (w marcu) w formie szpic, ( rzadziej widłaka lub szóstaka). Następne poroża to widłak, szóstak. Drugie poroże wycierane zwykle w V a zrzucane w XI. Wielkość około 25 - 30 cm. Najlepsze parostki są w wieku 5-7 lat. Po tym okresie parostki cofają się – znika uperlenie, zmniejsza się ciężar, skracają się odnogi. Spośród wszystkich jeleniowatych u sarny występuje najwięcej nienormalności w rozwoju poroża: „korkociągi – baranie rogi”, „peruka”. Osobniki o zdeformowanym porożu – myłkusy. Wynika to np. z budowania poroża w okresie zimy – brak pożywienia a także mrozy uszkadzające tkankę. W przypadku ciężkich chorób lub pasożytów w organizmie – nakłada korkociągi lub baranie rogi. Przy uszkodzeniu jąder – nie zrzuca poroża i powstaje perukarz. Pożywienie: Latem – roślinność zielna, a nawet jagody i grzyby. Zimą – pędy drzew, suche trawy, mchy i porosty. Szkody – zgryzanie pędów wierzchołkowych. Sylwetki:

Tropy: podobne do jelenia ale znacznie mniejsze.