Projekt założenia gospodarstwa sadowniczo-plantacyjnego produkującego zgodnie z zasadami integrowanej produkcji

Wykonali:

Grzegorz Piękoś

Cyprian Lisiecki

Grzegorz Mirtyński

1. Lokalizacja gospodarstwa

Działka znajduje się nieopodal małej miejscowości Raczyce i Witostowice w gminie Ziębice w województwie Dolnośląskim. W odległości ok. 15 km od miasta Strzelin. Działka ma kształt prostokątny o wymiarach ok. 400 na 500 m i powierzchni 20 h.

Działka znajduje się w pobliżu Wzgórz Strzelińskich.

Rys.1

[https://www.google.pl/maps/@50.676836,17.0541932,809m/data=!3m1!1e3]

2. Warunki przyrodnicze

Działka zlokalizowana jest w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, który charakteryzuje się ciepłym okresem letnim oraz krótkimi łagodnym okresem zimowym. Długość okresu wegetacji wynosi ok. 220 dni. Uśredniona temperatura oscyluje w granicach ok. 7 ^oC. Średnia ilość opadów w ciągu roku wacha się w przedziale 700-800 mm.

W okolicy przeważają gleby klasy II i III. Są to gleby średnie, przeważają utwory gliniaste lekkie, głównie gleby brunatne oraz mady, które są zasobne w próchnicę i składniki pokarmowe.

3. Organizacja gospodarstwa – uprawa w systemie rzędowym

Rys. 2 Rozmieszczenie kwater N

Nr kwatery	Gatunek	Odmiana	Podkładka	Powierzchnia kwatery [m^2]	Rozstawa
I	Jabłoń	Golden Delicious Melrose	M26	195x197=38415	3,7 x 1,2
II	Jabłoń		M26	195x197=38415	3,7 x 1,2
III	Borówka	Earliblue	-	195x150-100=29150	3,0 x 1,0
IV	Borówka	Spartan	-	195x150=29250	2,5 x 1,0
V	Agrest	Invicta	-	195x147=28665	2,5 x 1,0
VI	Agrest	Hinnonmaki Rot	-	195x147=28665	2,5 x 1,0

4. Urządzanie kwater - Rzędy zorientowane w kierunku północ-południe, w przypadku kwater III i V z lekkim nachyleniem w kierunku wschodnim, równolegle do granicy kwatery.

JABŁOŃ
NR KWATERY	ODMIANA	ROZSTAWA [m x m]	PODKŁADKA	LICZBA DRZEW	UZASADNIENIE wyboru odmiany, podkładki i rozstawy
I, II	Golden Delicious	3,7 x 1,2	M26	8652	Zaczyna owocować w 2-3 roku po posadzeniu. Odznacza się dużą plennością i dużymi, żółtymi owocami. Duża wartość przechowalnicza
	Melrose	3,7 x 1,2	M26	8652	Użyta jako zapylacz, ale również na sprzedaż. Duże, zielono-czerwone jabłka oraz duża plenność
	Liczba drzew ogółem : 17304
Kwatera urządzona w 50% jedną odmianą i 50% drugiej odmiany, po 2 kolejne rzędy.

BORÓWKA
NR KWATERY	ODMIANA	ROZSTAWA [m x m]	LICZBA KRZEWÓW		UZASADNIENIE wyboru odmiany, podkładki i rozstawy
III	Earliblue	3,0 x 1,0	9716		Odmiana wybitnie deserowa i bardzo dobra na przetwory. Owoce równomiernie dojrzewają, borówka zajmuje mało powierzchni i jest mrozoodporna. Wzrost roślin silny. Owoce średniej wielkości, kuliste, przy szypułce lekko spłaszczone, pokryte intensywnym nalotem woskowym. Z pierwszych zbiorów duże, z następnych - średniej wielkości. Miąższ jędrny, słodko-winny, aromatyczny, smaczny. Dojrzewa bardzo wcześnie i równomiernie, około połowy lipca. Brak specjalnych wymagań, duża wytrzymałość na mróz. Owoce w czasie deszczu nie pękają, dobrze znoszą transport.
IV	Spartan	2,5 x 1,0	11700		Odmiana bardzo plenna, owoce bardzo duże, spłaszczone, niebieskie, z intensywnym popielatym nalotem woskowym.. Miąższ zielonkawy, z lekkim zaróżowieniem przy skórce, zwarty, słodko-winny, aromatyczny, bardzo smaczny. Dostateczna wytrzymałość na mróz.
	Liczba krzewów ogółem : 21416

AGREST
NR KWATERY	ODMIANA	ROZSTAWA [m x m]	LICZBA KRZEWÓW	UZASADNIENIE wyboru odmiany, podkładki i rozstawy
V	Invicta	2,5 x 1,0	11466	Silnie rosnący, ma pokrój luźny, rozłożysty. Owoce są małe i średnie, gdy osiągną dojrzałość zbiorczą są żółtozielone. Miąższ jasny, słodkawy, dość smaczny. Odmiana średnio wczesna, połowa lipca. Owocująca obficie i regularnie. Nadają się d przetwarzania na soki i dżemy oraz do spożycia w stanie świeżym. Łatwy zbiór kombajnem. Odmiana odporna na amerykańskiego mączniaka agrestu. Bardzo duża wytrzymałość na mróz.
VI	Hinnonmaki Rot	2,5 x 1,0	11466	Odmiana deserowa i na przetwory. Jedną z najłatwiejszych do uprawy, bardzo wytrzymała na warunki atmosferyczne. Owoce średniej wielkości, jasno czerwone, bardzo smaczne. Miąższ soczysty. Owocuje bardzo obficie. Odmiana wczesna, owocuje obficie od początku lipca.
	Liczba krzewów ogółem : 22932

5. Zastosowane przedplony

Nr kwatery	Gatunek	Odmiana	Przedplon 2016	Przedplon 2017	Przedplon 2018
I	Jabłoń	Golden Delicious Melrose	Bobik, aksamitka	Wyka, aksamitka	Gorczyca biała i Obornik
II
III	Borówka	Earliblue	Bobik, aksamitka	Wyka, aksamitka	Gorczyca, siarkowanie.
IV		Spartan
V	Agrest	Invicta	Gorczyca biała, aksamitka	Wyka, aksamitka	Marchew + obornik.
VI		Hinnonmaki Rot

6. Struktura otoczenia sadu

Wschodnią granicę sadu wyznacza las mieszany z przewagą gatunku Sosny zwyczajnej. Działkę otoczono szpalerem nasadzeń czeremchy zwyczajnej oraz leszczyny pospolitej, sadzonych naprzemiennie, w rozstawie 2,0 x 2,0m

7. Zastosowana uprawa mechaniczna przed założeniem sadu oraz jagodnika

Nr kwatery	Gatunek	Uprawa mechaniczna 1	Uprawa mechaniczna 2	Uprawa mechaniczna 3
I	Jabłoń	Zespół uprawek mechanicznych (kultywatorowanie i bronowanie)	Płytkie przeoranie przedplonu w lipcu i październiku	Kilkakrotne przeoranie przedplonu. Głęboka orka, bronowanie broną talerzową.
II, III	Borówka
IV, V	Agrest

8. Sadzenie

Borówka: Materiał szkółkarski musi być zdrowy, wysokiej jakości, z kwalifikowanej szkółki. Najkorzystniejszym wyborem będą wyrośnięte dwuletnie rośliny, ponieważ szybciej wejdą w okres pełnego owocowania. Rośliny należy sadzić 3-5 cm głębiej niż rosły w pojemnikach, na świeżo przygotowanej glebie z dodatkiem torfu lub trocin. Po posadzeniu glebę wokół roślin należy dobrze ugnieść, aby ułatwić szybsze przerastanie korzeni. Rośliny sadzone będą w rozstawie: Earliblue 3,0 x 1,0m, Spartan 2,5 x 1,0 m.

Agrest: Materiał szkółkarski musi być zdrowy. Krzewy powinny pochodzić z kwalifikowanych szkółek, co gwarantuje ich wysoką zdrowotność, jakość oraz tożsamość odmianową. Sadzonki powinny mieć dobrze rozbudowany system korzeniowy i 2-3 pędy długości 20-25 cm. Gwarantuje to bardzo dobre przyjęcie się krzewów oraz silny wzrost i rozwój po posadzeniu na miejsce stałe. Krzewy należy sadzić jesienią (koniec września – październik do początku listopada). Korzenie zdążą się zregenerować i wytworzą się nowe przed nadejściem zimy, co przyśpieszy to rozwój krzewów wiosną następnego roku. Rośliny sadzone będą w rozstawie 2,5 x 1,0 m, w rzędach wytyczonych w kierunku północ-południe (wpływa to na lepsze i równomierne naświetlenie roślin w czasie sezonu wegetacyjnego, ponadto to usytuowanie stanowić będzie osłonę kolejnych rzędów przed przeważającymi u nas wiatrami zachodnimi. Krzewy sadzić należy o 5-7 cm głębiej niż rosły w szkółce, po wykonaniu maszynowo bruzd na głębokość 15-20 cm. Po posadzeniu glebę wokół krzewów należy dobrze udeptać.

9. Nawożenie:

Pobór próbek: Próbki gleby do analizy należ pobrać przed zastosowaniem wapnowania i nawożenia organicznego. Próbki gleby należy pobrać na rok, dwa przed założeniem sadu, jesienią przed zastosowaniem nawożenia jesiennego,lub wiosną przed rozpoczęciem uprawy. Próba mieszana powinna być pobrana z obszaru jednolitego pod względem uprawianego gatunku i odmiany rośliny, rodzaju gleby i ukształtowania terenu. Próbka ogólna powinna się składać z 15-20 próbek pierwotnych na 1 ha. Próbki pobierać za pomocą laski Egnera. Reprezentatywną próbę glebową należy dostarczyć do najbliższej Stacji Chemiczno-Rolniczej w celu przeprowadzenia analizy gleby metodą uniwersalną. W glebie oznacza się zawartości: P, K, Mg oraz odczyn (pH_KCl). W przypadku borówki i agrestu próbki pobierane są z warstwy ornej (0-20cm), natomiast w kwaterach przeznaczonych pod uprawę jabłoni z warstw ornej i podornej (20-40cm).

Rys. 3 Miejsca poboru próbek gleby do analizy

Wyniki analizy:	P mg/100g	K mg/100g	Mg mg/100g	pH
Warstwa orna 0-20cm	4,2	11,0	4,0	5,5
Warstwa podorna 20-40cm	3,2	7,8	4,0
Wymagana dawka	O>4, po>3	o>13, po>8	3-6	6,2-6,7
Niedobór	W normie	O=2,0, po=0,2	O=po=2,0
Wymagana dawka borówka, agrest	3	13	4-6	Borówka 3,5-4,8 Agrest 6,2-6,7
Niedobór	W normie	2,0	2,0

Mg – niedobór 2,0 mg/100g 300 - współczynnik (gęstość gleby, warstwa orna)

2,0 mg/100g -> 20mg/kg · 300 = 6000 =60 kg/ha Mg

Jabłoń, agrest: Forma tlenkowa: dolomit -> 60 kg/ha Mg · 1,6= 96 kg/ha MgO

Obliczanie dawki nawozu na ha:

100 kg CaO+MgO – 15% MgO

X kg CaO+MgO – 96 MgO

X = 640 kg CaO+MgO /ha

Borówka: siarczan magnezu

Obliczanie dawki nawozu na ha:

100 kg Mg2SO3 – 21% MgO

X kg Mg2SO3– 96 MgO

X = 457,15 kg Mg2SO3 /ha

Obliczanie dawki nawozu na kwatery I, II:

640 kg CaO+MgO /ha · 3,84 ha = 2457,6

kg CaO+MgO

Obliczanie dawki nawozu na kwatery III,IV:

457,15 kg Mg2SO3 ·2,9ha = 1326

kg Mg2SO3

Obliczanie dawki nawozu na kwatery V,VI:

640 kg CaO+MgO ·ha^-1 · 2,87 ha = 1837

kg CaO+MgO

K – niedobór 2,0 mg/100g 30- współczynnik omijający przeliczenia jednostek

2,0 mg/100g · 30 = 60 kg·ha K

Forma tlenkowa -> 60 kg/ha K · 1,2= 72 kg/ha K₂O

Obliczanie dawki nawozu na ha:

100 kg KCl – 60% K₂O

X kg KCl – 72 K₂O

X ≈ 120 kg KCl /ha

Obliczanie dawki nawozu na kwatery I, II:

120 kg KCl/ha 3,84 ha = 460,8 kg KCl

Obliczanie dawki nawozu na kwatery III,IV:

120 kg KCl/ha 2,9 ha = 348 kg KCl

Obliczanie dawki nawozu na kwatery V,VI:

120 kg KCl/ha 2,87 ha = 347 kg KCl

Nawożenie organiczne (N)

Ponieważ wieloletni cykl upraw sadowniczych uniemożliwia normalne stosowanie płodozmianu, ogromną rolę w przygotowaniu gleby pod sad odgrywają nawozy organiczne i naturalne, a zwłaszcza obornik. Przed założeniem sadu należy jak najgłębiej przyorać ok. 35-40 ton obornika na 1 ha. Nie wolno stosować wyższych dawek obornika z uwagi na ochronę środowiska i wód gruntowych. Ustawa nawozowa zabrania bowiem użycia jednorazowo nawozów organicznych, w których zawartość azotu przekracza 170 kg N/ha.

Odczyn gleby

Zabiegi wapnowania (podwyższenie pH gleby) lub siarkowania (obniżenie pH gleby) należy wykonać co najmniej rok przed sadzeniem roślin. Wskazane jest, by część nawozów wapniowych zastosować na rok wcześniej, a część uzupełnić pod przedplon, mieszając dobrze z glebą.

Nr kwatery	Gatunek	pH gleby	Zalecane pH	Dawka czystego składnika kg/ha	Wybór nawozu	Dawka nawozu kg/ha		Dawka nawozu w kg na kwaterę
I, II	Jabłoń	5,5	6,2-6,7	2816 kgCaO/ha	Węglan wapnia	5632 kg CaCO3/ha		21627 kgCaCO3
III, IV	borówka		3,5-4,8	1000 kgS/ha	Siarka granulowana	1111kg/ha	III: 3238,6 kg IV: 3259 kg
V, VI	agrest		6,2-6,7	2816 kgCaO/ha	Węglan wapnia	5632 kg CaCO3/ha	16164 kgCaCO3

Orientacyjne dawki siarki lub wapna, aby obniżyć lub podwyższyć pH gleby o jednostkę dla gleb gliniastych: (Whitworth, 1995)

Dawka siarki, aby obniżyć pH o jednostkę: 970-1450 kg/ha

5,5-4,5=1,0 -> ok. 1000kg/ha

Nawóz WIGOR S = 90% S

Dawka nawozu na ha: 1111kg

Na kwaterę: III=2,915*1111=3238,6kg

IV=2,925*1111=3250kg

Podczas sadzenia dodany będzie w dołki kwaśny torf, dodatkowo obniżający pH. Ponadto gleba wzbogacona substancją organiczną pozwala roślinom rosnąć dobrze nawet przy podwyższonym pH gleby. Pojedyncza dawka siarki nie powinna być wyższa niż około 200 kg/ha, zabieg siarkowania należy powtarzać wiosną i jesienią, aż do uzyskania pożądanego pH gleby (5 zabiegów w dawce 220kg/ha).

Dawka wapna, aby podwyższyć pH o jednostkę: 3360 kg/ha

Obliczanie dawki nawozu Ca na ha:

Jabłoń, agrest: 6,5-5,5=1,0 -> 3360 kg/ha

CaO z nawożenia dolomitem (MgO+CaO): 640*0,85=544 kgCaO/ha

3360-544=2816 kgCaO/ha

CaCO₃ = 50% CaO -> 5632 kg CaCO₃/ha

Kwatery I, II: 5632*3,84=21627 kgCaCO₃/kwatera

Kwatery V, VI: 5632*2,87=16164 kgCaCO₃/kwatera

Obliczona dawka nawozu wapniowego zostanie podzielona, połowa dawki zostanie zastosowana na rok wcześniej, a pozostała część pod przedplon. Ponadto w trakcie prowadzenia sadu co 2-3 lata, należy wysiewać nawozy wapniowe w niewielkich dawkach (do 750 kgCaO/ha) w celu utrzymywania optymalnego odczynu gleby.

10. Kosztorys

sadzonki			ilość szt.	cena zł/sz		Razem zł
jabłoń G	Golden Delicious		8652	14		121128
	Melrose		8652	15,9		137566,8
borówka	Earliblue		9716	5,5		53438
	Spartan		11700	5,5		64350
agrest	Invicta		11466	5,5		63063
	Hinnonmaki Rot		11466	5,5		63063
czeremcha europejska			900	0,324		291,6
leszczyna pospolita			900	0,324		291,6
				Suma:		503192
Przygotowanie gleby i sadzenie
Nakłady:	siły roboczej rbh			ciągnikowej cnh
jabłoń	ha		razem	ha		razem
Przygotowanie gleby	12		92,196	12		92,196
Nawożenie	3		23,049	1		7,683
Ustawianie palików	100		168,3	20		153,66
Ustawianie rusztowań	180		1382,94	25		192,075
Ręczne sadzenie drzew	150		1152,45	3		23,049
Sadzenie drzew ze świdrem	100		768,3	20		153,66
Przywiązywanie drzew	20		153,66	0		0
borówka
Przygotowanie gleby	12		70,08	12		70,08
Nawożenie	5		29,2	5		29,2
Sadzenie	100		584,5	3		17,52
agrest
Przygotowanie gleby	12		68,796	12		68,796
Nawożenie	5		28,665	5		28,665
Sadzenie	100		573,3	3		17,199
SUMA:			5095,436			853,783
			61145,232			10245,396
Razem:				71390,63
nazwa		ilość kg lub *t			cena zł/kg lub *kg/t			koszt
węglan wapnia KREDA		75582			0,38			28721,16
WIGOR S		6498			3,05			19818,9
dolomit mielony		8589,2			5,9			50676,28
siarczan magnezu		2652			1,46			3871,92
chlorek potasu KCl		2316			2,5			5790
*obornik		770,4			40			30816
					razem			139694,26
nazwa		ilość					kg/ha					koszt
wyka		1540,8			9,81		80					15115,248
aksamitka		115,56			50		3					5778
gorczyca		288,9			7,85		15					2267,865
bobik		3385			2		250					6770
marchew		17,16			43,15		3					740,454
												30671,567

Nakłady:

sadzonki 503192+przygotowanie gleby i sadzenie 71390,63+przedplon 30671,57+nawozy 139694,26=744948,457zł