SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

WYCHOWAWCZYCH W DOMU DZIECKA

Spis treści

Wstęp ………………………………………………………………………………………3

I Rozdział

Problemy wychowawcze – przegląd literatury przedmiotu …………………………....6

1. Pojęcie i rodzaje problemów wychowawczych ………………………………………..6

2. Przyczyny problemów wychowawczych ……………………………………………..11

3. Charakterystyka wychowanków domu dziecka ……………………………………...15

4. Warunki skutecznego wychowania …………………………………………………...21

II Rozdział

Metodologia badań własnych …………………………………………………………...28

2.1 Przedmiot i cele badań ………………………………………………………………..28

2.2 Problemy badawcze i hipotezy ………………………………………………………. 28

2.3 Metody, techniki i narzędzia badawcze ………………………………………………30

2.4 Charakterystyka terenu badań i badanej populacji ……………………………………32

III Rozdział

Sposoby rozwiązywania problemów wychowawczych w domu dziecka – analiza i interpretacja badań własnych …………………………………………………………..34

3.1 Problemy stwarzane przez wychowanków domu dziecka ……………………………34

3.2Metody stosowane przez wychowawców w celu niwelowania zachowań problemowych wychowanków …………………………………………………………………………….40

3.3 Atmosfera wychowawcza placówki …………………………………………………..44

Zakończenie ……………………………………………………………………………….57

Bibliografia ………………………………………………………………………………..61

Spis tabel ………………………………………………………………………………….63

Aneks

Wstęp

Państwowe domy dziecka długo jeszcze będą w systemie opieki całkowitej instytucją społecznie niezbędną. Wychowują się w nich te dzieci i młodzież pozbawione opieki rodziców, która to z najróżniejszych względów nie może być objęta preferowanymi formami opieki w rodzinie obcej, zastępczej, opiekuńczej, adopcyjnej, a także w rodzinnym domu dziecka. Do domów dziecka kierowanych jest wiele dzieci zaniedbanych odbiegających od normy rozwoju psychofizycznym, przejawiających zaburzenia osobowości, nieprzystosowanie społeczne, nie akceptujących faktu umieszczenia i wychowywania się w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Powszechne jest stwierdzenie, że nawet najlepiej zorganizowany dom dziecka nie jest w stanie zastąpić rodziny, ani też zrekompensować jej braku. Można powiedzieć, że w całości oddziaływań wychowawczych mamy do czynienia z wieloaspektowym zastępstwem, a nie pełnieniem roli rodziny przez te placówki. To w zasadzie przesądza, że sytuacja życiowa wychowanka domu dziecka jest mniej korzystna od sytuacji dziecka wychowującego się w rodzinie własnej.
    Wychowankowie pozbawieni opieki rodzicielskiej, szczególnie ze strony matki wykazują szereg specyficznych cech w wyglądzie, zachowaniu, postawie, osiąganych wynikach w nauce, planowaniu własnej rodziny, życia. Domy dziecka mają statutowy obowiązek zapewniania wychowankom właściwych warunków życiowych, oraz prawidłowego pokierowania ich rozwojem, w tym szczególnie zaspokajania potrzeb biologicznych, psychicznych i społecznych, ale także przygotowania do samodzielnego życia. Domy dziecka prowadzą zatem działalność w dwóch ściśle ze sobą związanych kierunkach- na "dziś" i na "jutro".

Świadomość, że jest się przez swoich rodziców kochanym i akceptowanym jest podstawą poczucia bezpieczeństwa i sprawia, że dziecko łatwiej przezwycięża trudności w szkole i wśród rówieśników. Brak rodzicielskiej miłości powoduje, że dziecko czuje się gorsze, skrzywdzone i zagrożone, staje się agresywne lub zamyka się w sobie, izoluje. Dzieci różnie reagują na fakt odtrącenia ich przez rodziców mniej liczna grupa to te, które same też nie chcą mieć więcej kontaktu z rodzicami lub deklarują swą niechęć słownie ukrywając tlące się jeszcze uczucie. Częściej spotykana postawa niż odtrącenie emocjonalne własnych rodziców to postawa przeciwna dziecko tęskni - mówi o nich. Obserwując dzieci przez dłuższy czas możemy stwierdzić, że obie te postawy mieszają się ze sobą w różnych okresach życia dziecka. Słowa takie jak "dom", " rodzina", "matka", "ojciec" mają dla dziecka osieroconego zupełnie inne znaczenie, niż dla dziecka otoczonego troską i miłością. Część dzieci sierocych niewiele wie o sobie i swoim pochodzeniu. Zadają więc sobie rozmaite pytania: czy rodzice nie kochali mnie, czy porzucili, czy nie mogli wychowywać ? Dotyczy to głównie dzieci, które zostały umieszczone w zakładzie bardzo wcześnie. Te starsze zdają sobie najczęściej sprawę ze swojej sytuacji rodzinnej, czasami nawet odwiedzają swoje domy rodzinne.

Wychowanie w zakładzie wyciska na dzieciach swoje piętno - czują, że są inaczej postrzegane przez rówieśników w szkole, nauczycieli. Wychowankowie Domów Dziecka częściej od swoich kolegów wychowywanych w rodzinach są posądzani o kradzieże i inne przewinienia. Organizacja życia w placówkach wychowawczych zdecydowanie odbiega od funkcjonowania przeciętnej rodziny; z obserwacji wychowawców wynika między innymi, że dzieci wychowane w rodzinach lepiej znają wartość pracy i bardziej szanują swoje rzeczy. Pobyt w Domu Dziecka jest postrzegany przez dzieci jako niesprawiedliwość, przykra konieczność. Fakt, że dorośli są przede wszystkim organizatorami życia grup dziecięcych a nie jak w rodzinie - współuczestnikami codziennego przeżywania różnych sytuacji życiowych sprawia specyficzne rozumienie ich roli - kierownik, wychowawca, kucharka, woźna, krawcowa, lekarz, pielęgniarka - cały personel Domu Dziecka jest postrzegany przez wychowanków jako ludzie, którzy nic innego nie robią tylko opiekują się nimi. Wielu podopiecznych nie rozumie sensu pracy zawodowej, jej znaczenia społecznego ani potrzeby poważnego traktowania swoich obowiązków. Kolejną ważną rzeczą, która odróżnia życie zakładowe od życia w rodzinie to niemożność oddziaływania indywidualnego i zaspakajania potrzeb poszczególnych jednostek. Dzieci przyzwyczajone do tego, że ktoś organizuje im życie we wszystkich szczegółach dnia codziennego zatracają w dużym stopniu inicjatywę i inwencję staje się bierne i mało samodzielne. Przypuszczalnie wielu wychowanków zakładowych uczyłoby się o wiele lepiej, gdyby byli przekonani, że wiadomości zdobywane w trakcie nauki wiążą się z ich życiem codziennym. Wydaje się również znamiennym fakt, iż mimo dużego zaangażowania wychowawców w odrabianie lekcji z wychowankami wyniki dzieci są niewspółmierne do poświęconego im czasu. Przyczyny takiego stanu rzeczy można upatrywać w braku więzi emocjonalnej pomiędzy wychowankami a ich opiekunami, rzadko bowiem zdarza się by dziecko utożsamiało się z kimś z personelu. Rzeczywiste przyswojenie norm moralnego postępowania następuje, kiedy dziecko czuje się związane emocjonalnie z osobą, która mówi mu jak ma postępować.

Niniejsza praca składa się z trzech rozdziałów. Rozdział pierwszy dotyczy problemów wychowawczych. Wyjaśniono w nim definicje problemów wychowawczych, przyczyny, rodzaje. Scharakteryzowano wychowanków domu dziecka a także warunki skutecznego wychowania. Rozdział drugi i trzeci to część badawcza pracy. Rozdział drugi poświęcony został metodologii badań zaś rozdział trzeci przedstawia analizę i interpretacje badań własnych. Pracę zamyka zakończenie oraz bibliografia. Do pracy dołączono również spis wykresów które zawarte są w pracy oraz załączniki- ankiety.

Kontakt [e-mail]