DYNAMICZNA ANALIZA PŁYNNOŚCI
Analiza retrospektywna
Analiza prospektywna
- w perspektywie krótkoterminowej
- w perspektywie długoterminowej
RETROSPEKTYWNA DYNAMICZNA ANALIZA PŁYNNOŚCI
Cel badań – ocena dotychczasowych tendencji zmian sytuacji płatniczej przedsiębiorstwa:
- określenie czy przedsiębiorstwo generuje nadwyżkę pieniężną i czy jej wielkość jest adekwatna do skali prowadzonej działalności gospodarczej
- zidentyfikowanie, które rodzaje działalności przedsiębiorstwa (operacyjna, inwestycyjna, finansowa) generują pieniądz a która działalność jest konsumentem pieniądza w wymiarze netto
- zbadanie cyklu operacyjnego przedsiębiorstwa a zwłaszcza prawidłowości relacji między poszczególnymi etapami cyklu konwersji gotówki
Badanie obejmuje przede wszystkim analizę rachunku przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej.
Obejmuje zagadnienia:
- rachunek przepływów pieniężnych czyli ocena dynamiki struktury przepływów pieniężnych w okresach minionych
- przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
- cykl operacyjny i cykl środków pieniężnych
- wskaźniki obrotowości długości cyklu
- wypłacalności, które obejmuje
- analizę poziomu zadłużenia
- ocenę możliwości obsługi długów.
Rachunek przepływów pieniężnych
Przez analizę Cash flow uzyskamy odpowiedzi na pytania:
- jaką nadwyżkę pieniężną wygenerowała jednostka w kresie sprawozdawczym
- jakie formy działalności przedsiębiorstwa generowały pieniądz a jaki ten pieniądz traciły
- jaki jest udział czynników wewnętrznych (zysk netto, amortyzacja) i zewnętrznych (emisja papierów dłużnych i udziałowych, kredytów) w zasileniu firmy gotówką
- czy przedsiębiorstwo racjonalnie gospodarowało wypracowaną nadwyżką pieniężną.
Analiza rachunków przepływów pieniężnych jest ważnym sposobem szczegółowej oceny ryzyka ( operacyjnego finansowego i inwestycyjnego) prowadzenia działalności gospodarczej
W rachunku przepływów pieniężnych obowiązuje zasada kasowa czyli ujmowane są rzeczywiste wydatki związane ze zwrotem środków i wpływy pieniężne z tytułu zasilania zewnętrznego.
Relacje między zmianami w bilansie a przepływani pieniężnymi:
Przepływy pieniężne po stronie aktywów = przepływy pieniężne po stronie pasywów.
W ujęciu retrospektywnym badanie Cash flow dotyczy przede wszystkim dynamiki oraz struktury podstawowych kategorii ekonomicznych wykazywanych w sprawozdaniu ( salda strumieni pieniężnych dla poszczególnych form działalności, bilansowa zmiana środków pieniężnych.
Str. 205
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
Aby wyznaczyć Cash flow bezpośrednio dokonuje się zestawienia operacyjnych wpływów pieniężnych oraz operacyjnych wydatków pieniężnych
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej = operacyjne wpływy pieniężne – operacyjne wydatki pieniężne
W rachunku przepływów pieniężnych sporządzonym metodą pośrednią przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej ustala się na podstawie tzw nadwyżki finansowej:
Nadwyżka finansowa = zysk netto + amortyzacja
Ostateczny wzór na obliczanie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej :
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej = nadwyzka finansowa +- korekty bilansowe +- korekty wynikowe
Wstępna analiza powinna polegać na ocenie zmian bezwzględnych w kształtowaniu się tej kategorii pieniężnej. Zarówno wpływy jak i wydatki są poddawane szczegółowej analizie aby ocenić czy zmniejszenie wydatków wynika ze spadku aktywności operacyjnej czy też jest skutkiem oszczędności.
Dodatnie przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej można uznać za pozytywny sygnał gdyż świadczą o zdolności przedsiębiorstwa do uzyskiwania nadwyżki pieniężnej z działalności podstawowej. Saldo dodatnie może wystąpić gdy sprzedaż jest dokonywana tylko za gotówkę a do produkcji wykorzystuje się wcześniej zgromadzone zapasy lub materiały zakupione z odroczoną płatnością.
Przedsiębiorstwo może tracić pieniądz na działalności operacyjne jedynie w fazie inicjacji, rozruchu gdy tworzy zapasy wyrobów gotowych a sprzedaż jest niewielka ze względu na konieczność zapoznania się potencjalnych odbiorców z ofertą produktową firmy.
Badanie salda stanowi jeden z ważnych etapów oceny ryzyka gospodarczego.
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej bada się w sposób bezwzględny, porównując ich wartość w poszczególnych latach i na tej podstawie identyfikując tendencje rozwojowe.
Celem analizy wskaźnikowej jest zbadanie:
-czy na tle posiadanych aktywów jednostka jest wystarczająco sprawna w zakresie generowania przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej, w porównaniu z innymi okresami lub podmiotami gospodarczymi
-czy struktura strumieni pieniężnych z działalności operacyjnej jest prawidłowa
-czy przyszłe zasoby pieniężne jednostki gospodarczej będą wystarczające w kontekście przewidywanego zapotrzebowania
Analiza wskaźnikowa przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej:
- indeksy struktury przepływów pieniężnych
-wskaźniki wydajności pieniężnej
- wskaźniki wystarczalności środków pieniężnych
Indeks udziału zysku netto = zysk netto/ przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
Indeks udziału amortyzacji = amortyzacja/ przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
Wskaźniki wydajności gotówkowej informują o relacjach między wielkością generowanych przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej a tymi kategoriami ekonomiczno-finansowymi które charakteryzują rozmiar działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorstwo.
Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku = przepływu pieniężne netto z działalności operacyjnej / aktywa ogółem
Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / przychody ze sprzedaży netto
Wśród wskaźników badających relację nadwyżki pieniężnej do zobowiązań wyróżniamy:
Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań ogółem = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej/zobowiązania ogółem
Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów długoterminowych = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej/zobowiązania długoterminowe
Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę zobowiązań krótkoterminowych = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej/zobowiązania krótkoterminowe
Do wskaźników badających zależność między przepływami pieniężnymi netto a najważniejszymi wydatkami zaliczamy
Wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki operacyjnej = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / (spłata zobowiązań ogółem + wypłata dywidend + zakupy majątku trwałego)
Str 215
3. Cykl operacyjny środków przedsiębiorstwa można rozłożyć na elementy składowe do których zaliczamy
- cykl obrotu zapasami
-cykl płacenia zobowiązań
-cykl ściągania zależności
3a. Cykl środków pieniężnych zwany też cyklem konwersji gotówki netto lub cyklem kapitału obrotowego netto. Jest to czas, który upływa od momentu spłaty zobowiązania za dany materiał lub usługę czyli wydatku pieniężnego, do momentu wystąpienia wpływu pieniężnego, czyli zapłacenia przez odbiorcę należności za partię towaru, w ramach której rozliczany jest dany materiał lub usługa. Cykl środków pieniężnych zwany jest cyklem „od gotówki do gotówki”, jest to czas który dzieli moment wydania pieniędzy na zakup składnika majątku obrotowego od momentu, kiedy te pieniądze wracają do przedsiębiorstwa w rezultacie transakcji sprzedaży wyrobu gotowego.
Długość cyklu środków pieniężnych = długość cyklu obrotu zapasami + długość cyklu ściągania należności – długość cyklu płacenia zobowiązań.
Analiza cyklu środków pieniężnych w ujęciu bezwzględnym powinna obejmować
- wyliczenie składowych długości cyklu środków pieniężnych także w formie wskaźników obrotowości.
- zbadanie czy relacje między poszczególnymi fazami cyklu są prawidłowe zwłaszcza między cyklem należnością cyklem zobowiązań
- sprawdzenie czy istnieje możliwość skrócenia długości cyklu środków pieniężnych
Ogólna postać długości cyklu = i-ty składnik cyklu operacyjnego / (przychody ze sprzedaży lub koszty operacyjne ) * 365 dni
Ogólna postać wskaźnika obrotowości = (przychody ze sprzedaży lub koszty operacyjne )/ i-ty składnik cyklu operacyjnego
Długość cyklu = 365 dni/ wskaźnik obrotowości
Dla należności :
Wskaźnik obrotowości należności operacyjnych = przychody ze sprzedaży / przeciętny stan należności operacyjnych
Długość cyklu należności operacyjnych = przeciętny stan należności operacyjnych/ przychody ze sprzedaży *365 dni
Wskaźnik DSO który mierzy liczbę dni sprzedaży w ramach cyklu działalności operacyjnej za które przedsiębiorstwo do tej pory nie otrzymało gotówki
DSO = nalezności operacyjne na koniec kwartału / średnia dzienna sprzedaż
Dla zapasów:
Wskaźnik obrotowości zapasów = koszty operacyjne / przeciętny stan zapasów
Długość cyklu zapasów = 365 / wskaźnik obrotowości zapasów
Dla krótkoterminowych zobowiązań operacyjnych:
Wskaźnik obrotowości krótkoterminowych zobowiązań operacyjnych = koszty operacyjne / krótkoterminowe zobowiązania operacyjne
Długość cyklu płacenia krótkoterminowych zobowiązań operacyjnych= krótkoterminowe zobowiązania operacyjne/ koszty operacyjne * 365 dni
DPO = krótkoterminowe zobowiązania operacyjnena koniec kwartału / średnie dzienne koszty operacyjne
Wskaźnik pozycji kredytowej obrazuje synchronizację tempa spłaty zobowiązań z tempem likwidacji należności
Wskaźnik pozycji kredytowej = należności handlowe / zobowiązania handlowe
Szczegółowa analiza wskaźników obrotowości powinna wskazać na ten składnik majatku obrotowego, zwłaszcza w grupie zapasów i należności, który nie jest właściwie wykorzystany
5. Analiza wypłacalności
1. analiza poziomu długu – statyczna bilansowa
2. analiza obsługi długu – dynamiczna
Badanie zdolności firmy do likwidacji swoich płatności długoterminowych powinno być przeprowadzone w ramach analizy wypłacalności.
W analizie wypłacalności poza bilansem rachunkiem zysków i strat i rachunkiem przepływów pieniężnych źródłem informacji są noty objaśniające gdzie można znaleźć zestawienia dotyczące:
- podziału zobowiązań długoterminowych wg terminu spłaty
- wykazu grup zobowiązań zabezpieczonych na majątku firmy
- zobowiązań warunkowych w tym również udzielonych gwarancji i poręczeń
Ad. 1 Poziom długu
Głównym zadaniem statycznej bilansowej analizy wypłacalności zwanej też analizą poziomu długu jest określenie wielkości i struktury zadłużenia długoterminowego przedsiębiorstwa
Mierniki poziomu zadłużenia :
Wskaźnik ogólnego zadłużenia = zobowiązania ogółem / aktywa ogółem
Wskaźnik zadłużenia względem kapitału własnego = zobowiązania ogółem / kapitał własny
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = zobowiązania długoterminowe / kapitał własny
Wskaźnik kapitałowy = aktywa ogółem/ kapitał własny
Wskaźnik dźwigni kapitałowej = kapitał obcy / kapitał własny
Ad.2 Zdolność do obsługi długu
Możliwości terminowego regulowania zobowiązań wobec kredytodawców oceniane są w ramach dynamicznej analizy wypłacalności będącej badaniem dotychczasowej zdolności firmy do obsługi długu.
Wskaźnik zagrożenia wypłacalności = przychody ze sprzedaży / zadłużenie ogółem
Wskaźnik pokrycia obsługi długu z nadwyżki finansowej = zysk netto + amortyzacja / rata kredytu + odsetki
Wskaźnik pewności kredytowej = zysk netto + amortyzacja / zadłużenie długoterminowe
Wskaźnik pokrycia zobowiązań odsetkowych = zysk brutto + odsetki = EBIT / odsetki
Badanie sald przepływów pieniężnych – analiza znaków
Metoda zwana wzorcową analizą znaków zakłada wzorcowy model rozwoju formy, który składa się z wzorcowych etapów rozwoju sytuacji pieniężnej firmy. Porównując salda przepływów pieniężnych w danej firmie z modelem wzorcowym ocenia się prawidłowość rozwoju sytuacji pieniężnej w firmie oraz ewentualne zagrożenie upadłością w perspektywie długoterminowej