Modele odpowiedzi do przyk"adowego arkusza egzaminacyjnego
Wiedza o spo"eczeł
stwie
Poziom rozszerzony
Zasady przyznawania Punkty
Zadanie Oczekiwane odpowiedzi
punktów za zadanie
1. d 1 pkt
2. a 1 pkt
3. a 1 pkt
4. c 1 pkt
5. a  3, b  2, c  1, d  5 1 pkt za wszystkie pra- 1 pkt
wid"owe odpowiedzi
6. A. Fa"sz, B. Prawda, C. Prawda 1 pkt za wszystkie pra- 1 pkt
wid"owe odpowiedzi
7. 1. Izba Reprezentantów, 2. Senat, 3. Sąd NajwyŻszy 1 pkt za wszystkie pra- 1 pkt
wid"owe odpowiedzi
8. A. Polska Rzeczpospolita Ludowa a) 1 pkt za prawid"owÄ… 2 pkt
nazw´
B. socjalizm (realny), ew. ustrój komunistyczny b) 1 pkt za prawid"ową
odpowiedÄ™
9. emigracja  wyjazd z kraju ojczystego do innego 1 pkt za prawid"owe 1 pkt
pał
stwa wskazanie róŻnicy
imigracja  nap"yw ludnoĘci obcej do jakiegoĘ pał
- mi´dzy poj´ciami
stwa w celu osiedlenia si´ w nim
10. A 1, B  5, C  3, D  4 1 pkt za wszystkie pra- 1 pkt
wid"owe odpowiedzi
11. Partykularyzm  dbanie o w"asne interesy z pomi- 1 pkt za podanie poj´- 2 pkt
ni´ciem interesu ogó"u (faworyzowanie okreĘlo- cia i 1 pkt za wyjaĘnie-
nych regionów kraju lub grup spo"ecznych, kosz- nie.
tem reszty spo"eczeł
stwa)
12. A. Schemat 1: A. Lewica i Demokraci, B. Polskie po 1 pkt za w"aĘciwe 4 pkt
Stronnictwo Ludowe, C. Platforma Obywatelska, wpisanie pe"nych nazw
D. Prawo i SprawiedliwoĘç wszystkich partii poli-
Schemat 2: A. Platforma Obywatelska, B. Prawo tycznych na kaŻdym
i SprawiedliwoĘç ze schematów
B. zapis o 5-procentowym progu wyborczym 1 pkt za wymienienie
do Sejmu dla partii politycznych wszystkich zasad
zapis o 8-procentowym progu wyborczym dla ko-
alicji politycznych
zapis o braku progu wyborczego dla ugrupował

mniejszoĘci narodowych
C. do Sejmu wybory są proporcjonalne, a do Sena- 1 pkt za podanie róŻ-
tu wi´kszoĘciowe nicy
www. operon. pl
1
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom rozszerzony
Zasady przyznawania Punkty
Zadanie Oczekiwane odpowiedzi
punktów za zadanie
13. A) poniewaŻ osoby niepe"nie ukszta"towane emo- po 1 pkt za kaŻdą pra- 2 pkt
cjonalnie, psychicznie i fizycznie nie zbudują rów- wid"ową odpowiedę
noprawnego związku ma"Żeł
skiego
B) poniewaÅ» by"oby to biologicznie niezgodne z na-
turÄ… cz"owieka oraz grozi"o kalectwem i choroba-
mi
14.  prawo do Życia 1 pkt za wskazanie 1 pkt
 zakaz tortur, nieludzkiego i poniŻającego trakto- dwóch praw
wania i karania
 zakaz niewolnictwa i poddał
stwa,
 zakaz retroakcji prawa karnego (lex retro non agit)
 zakaz pozbawiania wolnoĘci za d"ugi
 prawo do poszanowania i uznawania wsz´dzie
osobowoĘci prawnej
 wolnoĘç myĘli i sumienia
15. gminny lub miejski oĘrodek pomocy spo"ecznej 1 pkt za prawid"ową 1 pkt
odpowiedÄ™
16. a) osoby dotkni´te przemocÄ…: 1 pkt za w"aĘciwe na- 2 pkt
 poradnictwo w zakresie przeciwdzia"ania zwanie grup docelo-
przemocy w rodzinie wych
 interwencje w zakresie przeciwdzia"ania 1 pkt za wymienienie
przemocy w rodzinie wszystkich form
 oĘrodki wsparcia
 oĘrodki interwencji kryzysowej
b) osoby stosujÄ…ce przemoc:
 szkolenia korekcyjno-edukacyjne
c) [ca"e] spo"eczeł
stwo:
 akcje promujące podnoszenie ĘwiadomoĘci
spo"ecznej w zakresie przyczyn i skutków
przemocy w rodzinie
17. A. wzrasta liczba przest´pstw z kategorii przemo- 1 pkt za wskazanie obu 2 pkt
cy w rodzinie i wzrasta liczba rozwodów zjawisk
B. naganny stosunek do rodziny 1 pkt za w"aĘciwą od-
powiedÄ™
18. a) po 1 pkt za wymienie- 2 pkt
 wyd"uŻanie urlopu macierzył
skiego nie czterech rozwiązał

 upowszechnianie urlopów wychowawczych dla kaŻdego modelu ro-
 kontynuowanie ubezpieczenia emerytalnego dziny
na urlopie macierzył
skim i wychowawczym
 wprowadzanie podatkowych ulg prorodzinnych
 wprowadzanie Ęwiadczeł
rodzinnych
b)
 upowszechnianie zatrudnienia w niepe"nym wy-
miarze godzin
 upowszechnianie pracy w domu
 upowszechnianie  kontraktów opiekuł
czych
 upowszechnianie us"ug opiekuł
czych (Å»"obki
i przedszkola)
19. a) Polska, Czechy, Rumunia 1 pkt za wymienienie 1 pkt
b) Szwecja, Finlandia, Dania wszystkich pał
stw
20.  wielkie aglomeracje miejskie 1 pkt za wymienienie 1 pkt
 tradycja inteligencka wszystkich czynników
 niskie bezrobocie
 rodzinne gospodarstwa rolne
 spo"ecznoĘci bardziej zasiedzia"e
 mniejsza liczba rozwodów
www. operon. pl
2
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom rozszerzony
Zasady przyznawania Punkty
Zadanie Oczekiwane odpowiedzi
punktów za zadanie
 wyÅ»sza dzietnoĘç kobiet (wi´cej rodzeÅ‚
stwa)
 stara struktura demograficzna (obecnoĘç dziad-
ków)
 wi´ksze nak"ady na edukacj´ samorzÄ…dów lokal-
nych
21. a) 1 pkt za wymienienie 1 pkt
 nie staç ich (na Ęlub lub sformalizowanie rozwo- wszystkich powodów
du z poprzedniego zwiÄ…zku)
 "atwiej si´ rozstaç
 moÅ»na si´ sprawdziç (nawzajem i sprawdziç
swoje potrzeby)
 trzeba stale piel´gnowaç uczucie
 nie ma moŻliwoĘci legalizacji związku homosek-
sualnego
b)
 gwarancja niezaleŻnoĘci
 wsparcie i poczucie bezpieczeł
stwa ze strony
innych niezaleÅ»nych (miejskie plemi´)
22. Temat pierwszy Punkty za poszczegól- 20 pkt
ne cz´Ä˜ci zadania
A. ZdajÄ…cy opisuje model tradycyjny 0 4 pkt
np.: (po 1 pkt za kaŻdy
 m´Å»czyzna pracuje, kobieta zajmuje si´ domem istotny element opisu
i wychowaniem dzieci modelu tradycyjnego)
 m´Å»czyzna zajmuje si´ sprawami urz´dowymi,
technicznymi
 kobieta jest gorzej wyedukowana i zaleÅ»-
na od m´Å»a finansowo
 nazwisko dziedziczone jest po m´Å»u i ojcu
 ojciec odpowiada za dyscyplin´ w domu (stosu-
je kary fizyczne) a matka za kontakt emocjonal-
ny (chroni i wspiera)
 liczne potomstwo
B. ZdajÄ…cy opisuje model nowoczesny 0 4 pkt
np.: (po 1 pkt za kaŻdy
 ma"Żonkowie są partnerami i wspólnie podej- istotny element opisu
mują waŻne decyzje modelu nowoczesne-
 ma"Å»onkowie dzielÄ… si´ obowiÄ…zkami domowy- go)
mi i razem wychowujÄ… dzieci  obydwoje ma"-
Å»onków pracuje i rozwija si´ zawodowo
 istniejÄ… zwiÄ…zki nieformalne (konkubinaty)
 istniejÄ… rodziny niepe"ne
  rodzina atomowa (2+1)
C. Zdający podaje argumenty, który model jest 0-4 pkt
lepszy dla pał
stwa (po 1 pkt za kaŻdy ar-
gument udowadniajÄ…cy
lepszy model tradycyjny: tez´ piszÄ…cego, który
np.: z modeli jest lepszy dla
 wi´cej dzieci to wi´cej ludzi do pracy i p"acenia paÅ‚
stwa)
podatków
 nie ma potrzeby tworzenia sieci Ż"obków
i przedszkoli, bo wychowaniem najm"odszych
zajmuje si´ matka
 przynajmniej mÄ…Å» moÅ»e w pe"ni poĘwi´ciç si´
pracy (nie ma potrzeby zagwarantowywania
d"ugich urlopów wychowawczych)
 rodziny tradycyjne wychowujÄ… bardziej zdyscy-
plinowane osoby
www. operon. pl
3
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom rozszerzony
Zasady przyznawania Punkty
Zadanie Oczekiwane odpowiedzi
punktów za zadanie
lepszy model nowoczesny
np.:
 dwoje doros"ych moÅ»e pracowaç i p"aciç podatki
 aktywnoĘç zawodowa sprzyja podnoszeniu
kwalifikacji i aktywnoĘci spo"ecznej i publicznej
 rodzice aktywni zawodowo wychowajÄ… swoje
dzieci tak, aby nauczy"y si´ radziç sobie w szyb-
ko zmieniającym Ęwiecie
 rodzice lepiej zabezpieczÄ… przysz"oĘç mniej licz-
nemu potomstwu i zdejmą z pał
stwa wiele
obowiązków pomocy socjalnej
D. Zdający podaje argumenty, który model jest 0 4 pkt
lepszy dla cz"owieka (po 1 pkt za kaŻdy ar-
gument udowadniajÄ…cy
lepszy model tradycyjny tez´ piszÄ…cego, który
np.: z modeli jest lepszy dla
 ma"Å»onkowie nie muszÄ… robiç wszystkiego, jest cz"owieka)
wyraęny podzia" ról
 matka ma wi´kszy wp"yw na wychowanie dzieci
niŻ instytucja pał
stwowa
 nie trzeba p"aciç za opiek´ nad dzieçmi, ani tra-
ciç czasu na dojazdy
 taki model rodziny daje wi´ksze poczucie stabi-
lizacji dla dzieci
lepszy model nowoczesny
np.:
 kobieta w takim związku ma jednakowe moŻli-
woĘci realizowania swoich ambicji zawodowych
jak m´Å»czyzna
 w przypadku rozwodu obie strony sÄ… bardziej
przygotowane do Å»ycia na w"asnÄ… r´k´ (wi´ksza
samodzielnoĘç)
 dzi´ki temu, Å»e oboje rodziców pracuje, rodzi-
na ma wi´kszy dochód i moÅ»e w wi´kszym
stopniu realizowaç swoje potrzeby
 model nowoczesny daje szanse na zróŻnicowa-
ne formy związków w zaleŻnoĘci od indywidual-
nych upodobał

E. Zdający wykorzystuje dwa materia"y ęród"owe 0 2 pkt
F. Praca spójna kompozycyjnie 0 1 pkt
G. Stosowanie w"aĘciwej terminologii 0 1 pkt
Temat drugi Punkty za poszczegól- 20 pkt
ne cz´Ä˜ci zadania
A. Zdający wskazuje i opisuje zagroŻenia 0 4 pkt
np.: (po 1 pkt za wskazanie
 przemoc w rodzinie i opisanie zagroŻenia)
 alkoholizm
 bieda
 bezrobocie
 rozwody
www. operon. pl
4
Wiedza o spo"eczeł
stwie. Poziom rozszerzony
Zasady przyznawania Punkty
Zadanie Oczekiwane odpowiedzi
punktów za zadanie
B. ZdajÄ…cy wskazuje i opisuje wyzwania 0 4 pkt
np.: (po 1 pkt za wskazanie
 godzenie pracy zawodowej i obowiązków do- i opisanie wyzwania)
mowych i wychowawczych
 koniecznoĘç nieustannej edukacji rodziców
i dzieci
 ponoszenie finansowych kosztów utrzymania
starszego pokolenia
 zapewnianie coraz wyŻszych i kosztowniejszych
potrzeb cz"onków rodziny
 umoŻliwianie ma"Żonkom realizacji w"asnych
pasji i zainteresował

C. Podaje przyk"ady pomocy ze strony pał
stwa 0 4 pkt
np.: (po 1 pkt za kaŻdy
 podatkowe ulgi prorodzinne przyk"ad pomocy ze
 róŻnorodna pomoc socjalna strony pał
stwa)
 u"atwienia w pozyskaniu mieszkał

 pomoc psychologiczna i prawna
 wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci
D. Podaje przyk"ady pomocy ze strony spo"eczeł
- 0 4 pkt
stwa (po 1 pkt za kaŻdy
np.: przyk"ad pomocy ze
 dzia"alnoĘç charytatywna na rzecz ubogich strony spo"eczeÅ‚
stwa)
 wspieranie emocjonalne rodzin ze strony
związków wyznaniowych
 wolontariat na rzecz osób potrzebujących (nie-
pe"nosprawni, chorzy, starzy)
 pomoc sąsiedzka (w"aĘciwie rozumiane zainte-
resowanie sąsiadów sytuacją rodziny)
 budowanie spo"ecznej tolerancji dla odmien-
nych zachował
i stylów Życia
E. Zdający wykorzystuje dwa materia"y ęród"owe 0 2 pkt
F. Praca spójna kompozycyjnie 0 1 pkt
G. Stosowanie w"aĘciwej terminologii 0 1 pkt
www. operon. pl
5