R A P O R T E P
Sterownik oświetlenia kabiny samochodu
kit VELLEMAN K-3500
Jak wiadomo, oko ludzkie roz-
Przedstawione w artykule
poznaje przedmioty gorzej po za-
urzÄ…dzenie wspomaga
padniÍciu zmroku i w nocy, kiedy
automatykÍ wyÅ‚Ä…czania Å›wiatÅ‚a
jest ciemno. W samochodzie, nie
w kabinie samochodu,
lada trudnością jest odnalezienie
zapobiegajÄ…c natychmiastowemu
stacyjki, szczegÛlnie w ponure zi-
zgaszeniu światła po
mowe wieczory.
zamkniÍciu drzwi przez
Prezentowany w ar-
kierowcÍ.
tykule ukÅ‚ad daje siÍ
Zalety urzÄ…dzenia ujawniajÄ…
w prosty sposÛb za-
siÍ zwÅ‚aszcza podczas dÅ‚ugich
montowaĘ w kałdym
jesiennych i zimowych
samochodzie, a dziÍki
wieczorÛw, kiedy zmrok zapada
jego zastosowaniu świa-
szybko, a kierowcy majÄ…
tło w kabinie pozostaje
zawsze coÅ› do zrobieniu po
zapalone po zamkniÍ-
zamkniÍciu drzwi samochodu.
ciu drzwi przez dowol-
nie długi, regulowany
czas. Kiedy wsiadamy
do takiego pojazdu, ma-
Elektronika Praktyczna 11/97
79
R A P O R T E P
my czas na odnalezienie stacyjki, w gaÅ‚Ízi RV1+R8 i C6. Potencjo- siÍ dokÅ‚adnie ukÅ‚adowi zbudowa-
a kiedy wysiadamy palÄ…ce siÍ jesz- metrem RV1 moÅ‚na w dośĘ szero- nemu z bramek N1..N4.
cze przez kilka chwil oÅ›wietlenie kich granicach (1..60 sek.) regulo- W tym celu wrÛĘmy do mo-
pozwala siÍ nam upewniĘ, czy na waĘ czas trwania impulsu. DziÍki mentu, kiedy dodatni impuls
pewno wszystkie drzwi sÄ… za- diodzie D1 oraz rezystorowi R4 z wyjÅ›cia Q ukÅ‚adu IC1 dostaje siÍ
mkniÍte i czy zabraliÅ›my wszystkie czas trwania impulsu na wyjÅ›ciu na T1. Kondensator C5, poprzez
rzeczy z kabiny samochodu. UrzÄ…- Q (IC1) jest odmierzany od momen- rezystor R6, zacznie siÍ Å‚adowaĘ
dzenie jest wyposałone w dodatko- tu ponownego rozwarcia wyłączni- i po chwili wyjście bramki N1
wy przycisk, ktÛry pozwala na ka. W ten prosty sposÛb zrealizo- przejdzie ze stanu wysokiego
przerwanie operacji podtrzymania wano załołenie, łe podczas otwar- w niski. Na wyjściu bramki N2 po-
oÅ›wietlenia lub umoÅ‚liwia rÍczne tych drzwi, niezaleÅ‚nie od czasu jawi siÍ zatem logiczna ì1î, ze-
wÅ‚Ä…czenie oraz wyÅ‚Ä…czenie oÅ›wiet- ich otwarcia, Å‚arÛwka w kabinie siÍ zwalajÄ…c tym samym na otwarcie
lenia kabiny. Å›wieci, a po zamkniÍciu drzwi bramki N3, ktÛra po nadejÅ›ciu je-
Å›wieci siÍ jeszcze przez czas okreÅ›- dynki na wejÅ›cie 10 (N3) spowo-
Opis układu lony wartością C6 oraz R8+RV1, duje przerwanie generowania im-
Schemat elektryczny urządzenia czyli maksymalnie do 1 minuty. pulsu z IC1. W efekcie światło
przedstawiono na rys.1. Pierwszym Dodatni impuls z wyjścia Q uk- w kabinie zostanie natychmiast
wnioskiem, nasuwajÄ…cym siÍ po Å‚adu IC1 poprzez D3 dostaje siÍ wyÅ‚Ä…czone. Stan wysoki na dru-
uwaÅ‚nym przyjrzeniu siÍ schema- na bramkÍ tranzystora T1 powo- gim wejÅ›ciu bramki N3 pojawi siÍ
towi, jest niezwykÅ‚a prostota ukÅ‚a- dujÄ…c Å›wiecenie Å‚arÛwki w kabinie. wtedy, kiedy kierowca naciÅ›nie
du. Wykorzystano w nim trzy ukÅ‚a- Diody D3 i D4 peÅ‚niÄ… funkcjÍ przycisk SW1, co ma na celu wy-
dy scalone, w tym dwie popularne zwykÅ‚ej bramki OR, zabezpieczajÄ…c Å‚Ä…czenie Å‚arÛwki. DziÍki czwartej
kostki NE555, znane Czytelnikom w ten sposÛb przed zwarciem pod- bramce N4, w sytuacji, kiedy kie-
ze swej funkcjonalności. łączone do jednej szyny wyjścia rowca siedzi w kabinie pojazdu
Kostki IC1 i IC2 pracujÄ… jako ge- uniwibratorÛw IC1 i IC2. dÅ‚uÅ‚ej niÅ‚ 3 minuty, Å›wiatÅ‚o zo-
neratory monostabilne. Pierwszy Drugi uniwibrator IC2 pracuje stanie automatycznie wyłączone
z nich jest wyzwalany niskim po- jako awaryjny wyłącznik oświetle- przez IC2 i wtedy wystarczy na-
ziomem napiÍcia w momencie, kie- nia. Jego dośĘ dÅ‚uga staÅ‚a czaso- cisnąĘ SW1 w celu ponownego je-
dy wyÅ‚Ä…cznik drzwiowy zostaje wa, okreÅ›lona wartoÅ›ciami elemen- go zaÅ‚Ä…czenia. Dzieje siÍ tak dla-
zwarty (zwierane jest wtedy wejÅ›cie tÛw C7 i R5, wynoszÄ…ca okoÅ‚o 170 tego, Å‚e po automatycznym wyÅ‚Ä…-
wyzwalające TR układu IC1 do ma- sekund (prawie 3 minuty), zapew- czeniu światła przez drugi uniwib-
sy). Sytuacja taka ma miejsce nia zgaszenie oświetlenia po tym rator, na wejściu 12 bramki N4
w momencie otwarcia drzwi przez czasie, nawet jełeli drzwi pozosta- panuje stan wysoki, zezwalając
kierowcÍ. Wygenerowany zostaje jÄ… nadal otwarte. tym samym na jej otwarcie. Na-
dodatni impuls, o czasie trwania Aby wyjaÅ›niĘ dokÅ‚adnie dziaÅ‚a- ciÅ›niÍcie teraz SW1 spowoduje, jak
zaleÅ‚nym od wartoÅ›ci elementÛw nie tej czÍÅ›ci ukÅ‚adu przyjrzyjmy w poprzednim przypadku, pojawie-
Rys. 1.
Elektronika Praktyczna 11/97
80
R A P O R T E P
Pozostaje jeszcze
WYKAZ ELEMENTÓW
przylutowanie na prze-
Rezystory
wodach o odpowiedniej
R1..R3: 1k&!
długości włącznika
R4: 470&!
chwilowego SW1, a na-
R5: 3,3M&!
stÍpnie umieszczenie
R6: 330k&!
go w dowolnym miejs-
R7, R8: 10k&!
cu, Å‚atwym do lokali-
RV1: 1M&! montażowy
zacji w przypadku zga-
Kondensatory
szenia światła. Sam
C1, C2: 10nF
przycisk wyłącznika ma
C3, C4: 100nF
jaskrawy kolor czerwo-
C5: 2,2µF/16V
ny, dziÍki czemu nie
Rys. 2.
C6, C7: 47µF/16V
bÍdzie to trudne.
C8: 100µF/25V
nie siÍ na chwilÍ logicznej ì1î na
Na koÒcu naleÅ‚y doprowadziĘ
Półprzewodniki
drugim jej wejściu, co w konsek-
zasilanie do ukÅ‚adu z tej czÍÅ›ci in-
IC1, IC2: NE555
wencji spowoduje wygenerowanie
stalacji, ktÛra na staÅ‚e jest doÅ‚Ä…-
IC3: 4093
krÛtkiego impulsu na wyjÅ›ciu N4
czona do akumulatora (przed sta-
T1: IRF530
wyzwalajÄ…cego uniwibrator IC2.
cyjkÄ…).
D1..D4: 1N4148
åwiatÅ‚o pozostanie wÅ‚Ä…czone przez
Po załączeniu zasilania mołe-
D5: 1N4001..7
nastÍpne 3 minuty, chyba Å‚e kie-
my skontrolowaĘ prawidłowe dzia-
Różne
rowca ponownie wciśnie SW1,
łanie układu wciskając klawisz
SW1: włącznik chwilowy
wyłączając tym samym celowo
ON/OFF, co w efekcie powinno na
podstawki DIL-8: 2szt
oświetlenie w kabinie.
przemian gasiĘ i zapalaĘ oświetle-
podstawki DIL-14: 1szt.
nie. Otwarcie drzwi samochodu
Montał i uruchomienie
powinno spowodowaĘ natychmias-
Cały układ elektryczny sterow-
towe zapalenie Å‚arÛwki, zamkniÍ- czystym lakierem, co zabezpieczy
nika umieszczono na niewielkiej,
cie powoduje podtrzymanie świe- układ elektroniczny sterownika
jednostronnej płytce drukowanej.
cenia przez czas okreÅ›lony nasta- przed wilgociÄ…. CaÅ‚ośĘ nastÍpnie
WÅ‚Ä…cznik SW1 znajduje siÍ poza
wą potencjometru montałowego warto umieściĘ w niewielkiej obu-
płytką. W zestawie w jego roli uły-
RV1. dowie ze sztucznego tworzywa.
to solidnego wyłącznika chwilowe-
Po sprawdzeniu i wstÍpnym Obudowy takie w szerokiej gamie
go, dziÍki czemu nabywca zesta-
uruchomieniu, caÅ‚Ä… pÅ‚ytkÍ druko- znajdujÄ… siÍ w handlu.
wu ma pewnośĘ, Å‚e bÍdzie on mu
waną najlepiej jest pokryĘ przezro- SS
słułył przez długi czas. Montał, jak
w przypadku wszystkich ukÅ‚adÛw
elektronicznych tego typu, naleły
rozpocząĘ od wlutowania niskopro-
filowych elementÛw biernych, a na-
stÍpnie podstawek pod ukÅ‚ady sca-
lone. Te ostatnie sÄ… zawarte w ki-
cie, lecz w przypadku urzÄ…dzenia
montowanego w samochodzie nie
zalecam ich stosowania. Lepiej jest
skorzystaĘ z uziemionej lutownicy
i starannie wlutowaĘ układy scalo-
ne w pÅ‚ytkÍ, zachowujÄ…c szczegÛl-
ną ostrołnośĘ w przypadku układu
CMOS (IC3).
Po zakoÒczeniu montaÅ‚u nale-
Å‚y sprawdziĘ jego jakośĘ, a nastÍp-
nie przystąpiĘ do uruchomienia
układu.
Schemat dołączenia sterownika do
instalacji w samochodzie przedstawia
rys.2. Konieczne bÍdzie przeciÍcie
przewodu w instalacji, Å‚Ä…czÄ…cego wy-
Å‚Ä…cznik drzwiowy z Å‚arÛwkÄ…, a na-
stÍpnie doÅ‚Ä…czenie go zgodnie z ry-
sunkiem do otworÛw oznaczonych na
płytce jako IN i OUT.
Elektronika Praktyczna 11/97
81