Diagnostyka zaka\
eń wirusowych
Diagnostyka zaka\
eń wirusowych
Diagnostyka choroby wirusowej
Diagnostyka choroby wirusowej
zaobserwowane objawy kliniczne
zaobserwowane objawy kliniczne
teoretyczna znajomość właściwości wirusa, patogenezy, chorobotwórczości, przebiegu i
teoretyczna znajomość właściwości wirusa, patogenezy, chorobotwórczości, przebiegu i
następstw zaka\
enia
następstw zaka\
enia
podjęcie decyzji o wykonaniu badania
podjęcie decyzji o wykonaniu badania
dobór materiału do badania wirusologicznego
dobór materiału do badania wirusologicznego
dobór metody laboratoryjnej
dobór metody laboratoryjnej
pobranie i transport materiału
pobranie i transport materiału
prawidłowe wykonanie badania, wydanie wyniku
prawidłowe wykonanie badania, wydanie wyniku
interpretacja wyniku, wdro\
enie leczenia
interpretacja wyniku, wdro\
enie leczenia
Kiedy podejrzewamy wirusową etiologię schorzenia?
Kiedy podejrzewamy wirusową etiologię schorzenia?
wystąpienie swoistych, dobrze znanych objawów
wystąpienie swoistych, dobrze znanych objawów
(ospa wietrzna, opryszczka, półpasiec, ró\
yczka itd.)
(ospa wietrzna, opryszczka, półpasiec, ró\
yczka itd.)
trudności w izolacji innych patogenów
trudności w izolacji innych patogenów
(np. przy zapaleniu płuc, biegunkach, zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych)
(np. przy zapaleniu płuc, biegunkach, zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych)
cię\
kie zaka\
enia wirusowe
cię\
kie zaka\
enia wirusowe
(WZW, AIDS, kleszczowe zap. mózgu, gorączki krwotoczne)
(WZW, AIDS, kleszczowe zap. mózgu, gorączki krwotoczne)
utrzymujące się długo nieswoiste objawy
utrzymujące się długo nieswoiste objawy
(np. mononukleoza zakaz
na - EBV, cytomegalia - CMV, przełom aplastyczny  parwowirus B19)
(np. mononukleoza zakaz
na - EBV, cytomegalia - CMV, przełom aplastyczny  parwowirus B19)
Podstawowe wskazania do diagnostyki wirusologicznej
Podstawowe wskazania do diagnostyki wirusologicznej
objawy zaka\
enia OUN (zapalenie opon m-rdz., zapalenie mózgu, pora\
enia)
objawy zaka\
enia OUN (zapalenie opon m-rdz., zapalenie mózgu, pora\
enia)
zapalenie wątroby
zapalenie wątroby
zapalenie mięśnia sercowego, osierdzia, wsierdzia
zapalenie mięśnia sercowego, osierdzia, wsierdzia
biegunki niemowląt i dzieci poni\
ej 2 roku \
ycia
biegunki niemowląt i dzieci poni\
ej 2 roku \
ycia
przedłu\
ające się stany gorączkowe
przedłu\
ające się stany gorączkowe
podejrzenie zaka\
enia wrodzonego (TORCH = toksoplazma, ró\
yczka, CMV, HSV)
podejrzenie zaka\
enia wrodzonego (TORCH = toksoplazma, ró\
yczka, CMV, HSV)
podejrzenie zaka\
enia HIV
podejrzenie zaka\
enia HIV
gorączki krwotoczne
gorączki krwotoczne
Przykładowe inne wskazania do diagnostyki wirusologicznej
Przykładowe inne wskazania do diagnostyki wirusologicznej
choroby dróg oddechowych (grypa, parainfluenza, adenowirusy, koronawirusy)
biegunki (rotawirusy, norowirusy, adenowirusy, astrowirusy)
zaka\
enia kobiet w cią\
y wirusami spoza grupy TORCH (VZV, echowirusy, grypa, odra)
Diagnostyka wirusologiczna
Diagnostyka wirusologiczna
dobór, opracowanie i transport materiału klinicznego
laboratoryjne potwierdzenie zaka\
enia
ograniczenie prawdopodobieństwa uzyskania wyników fałszywie ujemnych lub
fałszywie dodatnich
pewność, \
e wykryty wirus jest czynnikiem etiologicznym schorzenia
Transport materiału i przygotowanie przedlaboratoryjne
Transport materiału i przygotowanie przedlaboratoryjne
Badania molekularne
Wykrywanie antygenów
Izolacja wirusów w hodowlach komórkowych
Badania serologiczne (wykrywanie przeciwciał)
Grupy metod diagnostycznych
Grupy metod diagnostycznych
Metody bezpośrednie
Metody bezpośrednie
zakaz
nych wirionów
zakaz
nych wirionów
antygenów wirusa
antygenów wirusa
wirusowych kwasów nukleinowych
wirusowych kwasów nukleinowych
enzymów wirusowych
enzymów wirusowych
Metody pośrednie
Metody pośrednie
swoistych przeciwciał
swoistych przeciwciał
nieswoistych przeciwciał
nieswoistych przeciwciał
Metody wykrywania wirionów (pozakomórkowych cząstek
Metody wykrywania wirionów (pozakomórkowych cząstek
wirusowych)
wirusowych)
mikroskopia elektronowa
mikroskopia elektronowa
izolacja i namna\
anie wirusów
izolacja i namna\
anie wirusów
Mikroskopia elektronowa
Mikroskopia elektronowa
metoda bardzo wartościowa w wirusologicznych badaniach naukowych
metoda bardzo wartościowa w wirusologicznych badaniach naukowych
zastosowanie diagnostyczne: w zaka\
eniach, które mogą być wywoływane przez
zastosowanie diagnostyczne: w zaka\
eniach, które mogą być wywoływane przez
wirusy z ró\
nych rodzin przy podobnych objawach klinicznych
wirusy z ró\
nych rodzin przy podobnych objawach klinicznych
rzadko u\
ywana w rutynowej diagnostyce (sprzęt, doświadczenie)
rzadko u\
ywana w rutynowej diagnostyce (sprzęt, doświadczenie)
Izolacja wirusów z materiału klinicznego
Izolacja wirusów z materiału klinicznego
Wirusy mo\
na namna\
ać:
Wirusy mo\
na namna\
ać:
w zwierzętach laboratoryjnych
w zwierzętach laboratoryjnych
w zarodkach kurzych
w zarodkach kurzych
w hodowlach tkankowych
w hodowlach tkankowych
w hodowlach komórkowych
w hodowlach komórkowych
Izolacja wirusów w hodowlach komórkowych
Izolacja wirusów w hodowlach komórkowych
pozwala uzyskać wysokie miana wirusa obecnego w materiale klinicznym
pozwala uzyskać wysokie miana wirusa obecnego w materiale klinicznym
długotrwała
długotrwała
pozwala tylko na wstępną identyfikację
pozwala tylko na wstępną identyfikację
niektórych wirusów nie da się hodować
niektórych wirusów nie da się hodować
trudna i ryzykowna
trudna i ryzykowna
wymaga doświadczenia
wymaga doświadczenia
dość kosztowna
dość kosztowna
Na hodowlach komórkowych z łatwością mo\
emy izolować:
Na hodowlach komórkowych z łatwością mo\
emy izolować:
HHV-1, HHV-2, VZV
HHV-1, HHV-2, VZV
CMV
CMV
adenowirusy
adenowirusy
enterowirusy
enterowirusy
rotawirusy
rotawirusy
paramyksowirusy
paramyksowirusy
ortomyksowirusy
ortomyksowirusy
arenawirusy
arenawirusy
astrowirusy
astrowirusy
wirusa ró\
yczki
wirusa ró\
yczki
wirusa wścieklizny
wirusa wścieklizny
filowirusy (Marburg, Ebola)
filowirusy (Marburg, Ebola)
bunyawirusy
bunyawirusy
hantawirusy
hantawirusy
pokswirusy
pokswirusy
W hodowlach komórkowych jesteśmy w stanie z trudem izolować:
W hodowlach komórkowych jesteśmy w stanie z trudem izolować:
HIV
wirusy KZM
koronawirusy
filowirusy
 poliomawirusy
parwowirusy
HHV-6, HHV-7
EBV, HHV-8
W hodowlach komórkowych nie jesteśmy w stanie izolować:
W hodowlach komórkowych nie jesteśmy w stanie izolować:
wirusów zapalenia wątroby typu B, C, D i E
papillomawirusów (HPV)
kaliciwirusów
Izolacja wirusów: warunki powodzenia
Izolacja wirusów: warunki powodzenia
prawidłowe przygotowanie materiału klinicznego
prawidłowe przygotowanie materiału klinicznego
dobór odpowiedniej linii komórkowej
dobór odpowiedniej linii komórkowej
wystarczające miano zakaz
nych cząstek wirusa w materiale klinicznym
wystarczające miano zakaz
nych cząstek wirusa w materiale klinicznym
Dobór linii komórkowej
Dobór linii komórkowej
badanie ukierunkowane:
badanie ukierunkowane:
linia komórkowa najbardziej wra\
liwa na zaka\
enie poszukiwanym wirusem
linia komórkowa najbardziej wra\
liwa na zaka\
enie poszukiwanym wirusem
badanie nieukierunkowane:
badanie nieukierunkowane:
zestaw trzech lub czterech linii komórkowych obejmujących potencjalne patogeny
zestaw trzech lub czterech linii komórkowych obejmujących potencjalne patogeny
wywołujące dane schorzenie
wywołujące dane schorzenie
Przykładowy dobór linii komórkowych w podejrzeniu wirusowego
Przykładowy dobór linii komórkowych w podejrzeniu wirusowego
zapalenia płuc
zapalenia płuc
PMK2 (paramyksowirusy, ortomyksowirusy)
PMK2 (paramyksowirusy, ortomyksowirusy)
HEL (herpeswirusy)
HEL (herpeswirusy)
A549 (adenowirusy)
A549 (adenowirusy)
Hep2 (syncytialny wirus oddechowy)
Hep2 (syncytialny wirus oddechowy)
Izolacja wirusa w hodowlach komórkowych: efekt cytopatyczny
pojawienie się CPE jest wynikiem namno\
enia wirusa w hodowli
pojawienie się CPE jest wynikiem namno\
enia wirusa w hodowli
komórkowej
komórkowej
wygląd CPE i rodzaj linii komórkowej w ograniczonym stopniu
wygląd CPE i rodzaj linii komórkowej w ograniczonym stopniu
informuje nas o typie wirusa
informuje nas o typie wirusa
kolejnym etapem jest identyfikacja namno\
onego wirusa
kolejnym etapem jest identyfikacja namno\
onego wirusa
Ograniczenia metody izolacji wirusów na hodowlach komórkowych
Ograniczenia metody izolacji wirusów na hodowlach komórkowych
wyniki fałszywie ujemne:
wyniki fałszywie ujemne:
zbyt mała ilość wirusa w materiale
zbyt mała ilość wirusa w materiale
zły dobór linii komórkowej
zły dobór linii komórkowej
inaktywacja wirusa w wyniku nieprawidłowego transportu lub przechowywania materiału
inaktywacja wirusa w wyniku nieprawidłowego transportu lub przechowywania materiału
wyniki fałszywie dodatnie:
wyniki fałszywie dodatnie:
izolacja wirusa obecnego w materiale, lecz nie wywołującego danego schorzenia
izolacja wirusa obecnego w materiale, lecz nie wywołującego danego schorzenia
zmiany w hodowli naśladujące CPE mogą być wynikiem działania substancji toksycznych
zmiany w hodowli naśladujące CPE mogą być wynikiem działania substancji toksycznych
Izolacja wirusów na hodowlach komórkowych  interpretacja wyników
Izolacja wirusów na hodowlach komórkowych  interpretacja wyników
izolacja wirusa z miejsc, w których mo\
e występować więcej ni\
jeden gatunek
izolacja wirusa z miejsc, w których mo\
e występować więcej ni\
jeden gatunek
wirusa (górne drogi oddechowe, przewód pokarmowy) nie jest jednoznaczna z
wirusa (górne drogi oddechowe, przewód pokarmowy) nie jest jednoznaczna z
wykryciem czynnika chorobotwórczego
wykryciem czynnika chorobotwórczego
potwierdzenie - izolacja wirusa z miejsca jałowego w warunkach zdrowia (płyn
potwierdzenie - izolacja wirusa z miejsca jałowego w warunkach zdrowia (płyn
mózgowo-rdzeniowy, dolne drogi oddechowe, narządy wewnętrzne)
mózgowo-rdzeniowy, dolne drogi oddechowe, narządy wewnętrzne)
Metody identyfikacji wirusów
Metody identyfikacji wirusów
identyfikacja antygenów wirusa przy wykorzystaniu swoistych przeciwciał
identyfikacja antygenów wirusa przy wykorzystaniu swoistych przeciwciał
monoklonalnych
monoklonalnych
identyfikacja wirusów poprzez wykrycie swoistej sekwencji kwasów
identyfikacja wirusów poprzez wykrycie swoistej sekwencji kwasów
nukleinowych wirusa
nukleinowych wirusa
Identyfikacja w hodowlach komórkowych lub w materiale bezpośrednim
Identyfikacja w hodowlach komórkowych lub w materiale bezpośrednim
Wytwarzanie przeciwciał monoklonalnych
Wytwarzanie przeciwciał monoklonalnych
wykorzystuje się oczyszczone antygeny lub antygeny rekombinowane
wykorzystuje się oczyszczone antygeny lub antygeny rekombinowane
In vitro:
In vitro:
indukcja niedojrzałych limfocytów B
indukcja niedojrzałych limfocytów B
fuzja uczulonych antygenem limfocytów B z nieśmiertelnymi komórkami B
fuzja uczulonych antygenem limfocytów B z nieśmiertelnymi komórkami B
pochodzącymi z chłoniaków lub białaczek
pochodzącymi z chłoniaków lub białaczek
hybrydoma nieśmiertelnych komórek B wytwarzająca przeciwciała
hybrydoma nieśmiertelnych komórek B wytwarzająca przeciwciała
monoklonalne
monoklonalne
Znakowanie przeciwciał
Znakowanie przeciwciał
Przeciwciała mo\
na znakować:
Przeciwciała mo\
na znakować:
izotopami (poziom radioaktywności)
izotopami (poziom radioaktywności)
izotopy fosforu, węgla, jodu
izotopy fosforu, węgla, jodu
fluorochromami (poziom fluorescencji)
fluorochromami (poziom fluorescencji)
FITC, rodamina, auramina
FITC, rodamina, auramina
enzymami (ilość produktu reakcji enzymatycznej)
enzymami (ilość produktu reakcji enzymatycznej)
peroksydaza chrzanowa (HRP), fosfataza alkaliczna (ALP)
peroksydaza chrzanowa (HRP), fosfataza alkaliczna (ALP)
Inne metody wizualizacji kompleksów antygen-przeciwciało
Inne metody wizualizacji kompleksów antygen-przeciwciało
immunochromatografia: przeciwciała połączone z kolorowymi kulkami
immunochromatografia: przeciwciała połączone z kolorowymi kulkami
polipropylenowymi
polipropylenowymi
aglutynacja lateksu
aglutynacja lateksu
Metody wykorzystujące przeciwciała monoklonalne do wykrywania
Metody wykorzystujące przeciwciała monoklonalne do wykrywania
antygenów wirusowych
antygenów wirusowych
Czułość metod słu\
ących do wykrywania antygenów
Czułość metod słu\
ących do wykrywania antygenów
RIA = 0,2 ng/ml = ~ 101 - 102 wirionów/ml
ELISA = 0,5 ng/ml = ~ 102 - 103 wirionów/ml
immunofluorescencja bezpośrednia, odczyn immunoperoksydazowy, odczyn lateksowy,
immunochromatografia nale\
ą do metod mniej czułych (stosowanie ich ma sens, gdy w materiale jest 104
wirionów/ml lub więcej)
Najczęściej u\
ywane metody
Najczęściej u\
ywane metody
ELISA: enzyme-linked immunosorbent assay
ELISA: enzyme-linked immunosorbent assay
immunochromatografia
immunochromatografia
immunofluorescencja
immunofluorescencja
odczyn lateksowy
odczyn lateksowy
ELISA: enzymy i substraty
ELISA: enzymy i substraty
enzymy: HRP, ALP
enzymy: HRP, ALP
substraty:
substraty:
kolor: ortofenylodialanina, tetrametylbenzydyna
kolor: ortofenylodialanina, tetrametylbenzydyna
chemiluminescencja: tyramid
chemiluminescencja: tyramid
fluorescencja: trisbipirydina
fluorescencja: trisbipirydina
Odczyn neutralizacji
Odczyn neutralizacji
Antygeny wirusowe
Antygeny wirusowe
" Białka powierzchniowe
" Białka tegumentu
" Białak kapsydu
" Białka związane z DNA lub RNA
Wykrywanie ró\
nych antygenów jednego wirusa
Wykrywanie ró\
nych antygenów jednego wirusa
z reguły wykrywa się antygeny powierzchniowe wirusa
z reguły wykrywa się antygeny powierzchniowe wirusa
CMV: w hodowli komórkowej - antygen wczesny; badanie antygenemii (we krwi) -
CMV: w hodowli komórkowej - antygen wczesny; badanie antygenemii (we krwi) -
antygen pp65
antygen pp65
WZW B: antygeny HBs pojawiają się najwcześniej, antygeny HBe są związane z aktywną
WZW B: antygeny HBs pojawiają się najwcześniej, antygeny HBe są związane z aktywną
replikacją wirusa
replikacją wirusa
EBV: wykrycie konkretnych antygenów (EBNA, EBER, LMP) informuje nas o mo\
liwości
EBV: wykrycie konkretnych antygenów (EBNA, EBER, LMP) informuje nas o mo\
liwości
wystąpienia zmian nowotworowych indukowanych przez wirusa
wystąpienia zmian nowotworowych indukowanych przez wirusa
Grupy wirusów posiadające liczne serotypy
Grupy wirusów posiadające liczne serotypy
wirusy grypy
wirusy grypy
adenowirusy
adenowirusy
enterowirusy
enterowirusy
wirus brodawczaka (HPV)
wirus brodawczaka (HPV)
Identyfikacja serotypów wirusów przy u\
yciu przeciwciał
Identyfikacja serotypów wirusów przy u\
yciu przeciwciał
monoklonalnych
monoklonalnych
u\
ycie przeciwciał monoklonalnych skierowanych przeciw ka\
demu serotypowi
u\
ycie przeciwciał monoklonalnych skierowanych przeciw ka\
demu serotypowi
u\
ycie metody dwustopniowej: najpierw identyfikacja do grupy, następnie
u\
ycie metody dwustopniowej: najpierw identyfikacja do grupy, następnie
identyfikacja w obrębie grupy
identyfikacja w obrębie grupy
identyfikacja przy u\
yciu pul surowic (w metodzie neutralizacji)
identyfikacja przy u\
yciu pul surowic (w metodzie neutralizacji)
Wykrywanie hemaglutynin wirusowych
Wykrywanie hemaglutynin wirusowych
odczyny hemadsorpcji i hemaglutynacji
odczyny hemadsorpcji i hemaglutynacji
zastosowanie w diagnostyce zaka\
eń układu oddechowego (ortomyksowirusy,
zastosowanie w diagnostyce zaka\
eń układu oddechowego (ortomyksowirusy,
paramyksowirusy)
paramyksowirusy)
wymagają wcześniejszej izolacji wirusa w hodowli i póz
niejszej dokładnej identyfikacji
wymagają wcześniejszej izolacji wirusa w hodowli i póz
niejszej dokładnej identyfikacji
odczyn zahamowania hemaglutynacji:
odczyn zahamowania hemaglutynacji:
mo\
e być u\
ywany do identyfikacji typu hemaglutyniny wirusów grypy
mo\
e być u\
ywany do identyfikacji typu hemaglutyniny wirusów grypy
III. Metody genetyczne
III. Metody genetyczne
Wykrywanie wirusowych kwasów nukleinowych
Wykrywanie wirusowych kwasów nukleinowych
wykorzystanie obecności w genomie ka\
dego wirusa wysoce swoistych sekwencji kwasów
wykorzystanie obecności w genomie ka\
dego wirusa wysoce swoistych sekwencji kwasów
nukleinowych
nukleinowych
mo\
liwość łatwej amplifikacji swoistych fragmentów DNA lub cDNA (wirusy RNA)
mo\
liwość łatwej amplifikacji swoistych fragmentów DNA lub cDNA (wirusy RNA)
mo\
liwość wykorzystania znakowanych nukleotydów lub oligonukleotydów
mo\
liwość wykorzystania znakowanych nukleotydów lub oligonukleotydów
DNA lub RNA mo\
na izolować praktycznie z ka\
dego materiału
DNA lub RNA mo\
na izolować praktycznie z ka\
dego materiału
Wykrywanie wirusowych kwasów nukleinowych - najczęściej u\
ywane
Wykrywanie wirusowych kwasów nukleinowych - najczęściej u\
ywane
metody
metody
PCR, (reakcja łańcuchowa polimerazy)
PCR, (reakcja łańcuchowa polimerazy)
RT-PCR
zagnie\
d\
ony (nested) PCR
zagnie\
d\
ony (nested) PCR
multiplex PCR
multiplex PCR
real-time PCR (RTM-PCR)
real-time PCR (RTM-PCR)
LCR (reakcja łańcuchowa ligazy)
LCR (reakcja łańcuchowa ligazy)
hybrydyzacja kwasów nukleinowych
hybrydyzacja kwasów nukleinowych
Nested PCR
Nested PCR
dwie kolejne reakcje PCR
dwie kolejne reakcje PCR
zwiększona czułość
zwiększona czułość
zwiększone ryzyko kontaminacji
zwiększone ryzyko kontaminacji
zwiększone ryzyko amplifikacji nieswoistych produktów
zwiększone ryzyko amplifikacji nieswoistych produktów
PCR w czasie rzeczywistym (real-time PCR)
PCR w czasie rzeczywistym (real-time PCR)
produkt PCR wią\
e się z sondą znakowaną fluorochromem
produkt PCR wią\
e się z sondą znakowaną fluorochromem
detekcja sondy następuje w ka\
dym cyklu reakcji
detekcja sondy następuje w ka\
dym cyklu reakcji
RTM-PCR: oznaczenie ilościowe
RTM-PCR: oznaczenie ilościowe
Hybrydyzacja
Hybrydyzacja
Hybrydyzacja in situ
Hybrydyzacja in situ
Fluorescent in situ hybridization (FISH)
Fluorescent in situ hybridization (FISH)
Hybrydyzacja in situ - zastosowanie
Hybrydyzacja in situ - zastosowanie
bioptaty, skrawki histopatologiczne
bioptaty, skrawki histopatologiczne
wykrycie konkretnych genów
wykrycie konkretnych genów
umiejscowienie genów w tkankach/komórkach
umiejscowienie genów w tkankach/komórkach
wykrycie DNA = wykrycie patogenu
wykrycie DNA = wykrycie patogenu
wykrycie transkryptu mRNA: proces aktywnej replikacji
wykrycie transkryptu mRNA: proces aktywnej replikacji
Hybrydyzacja z radioaktywną sondą (Southern-blotting)
Hybrydyzacja z radioaktywną sondą (Southern-blotting)
Mikrochipy
Mikrochipy
Szkiełka zawierające zestaw sekwencji komplementarnych do sekwencji
Szkiełka zawierające zestaw sekwencji komplementarnych do sekwencji
poszukiwanych genów (lub całych genomów)
poszukiwanych genów (lub całych genomów)
Klasyczna hybrydyzacja Northern (DNA/RNA) lub Southern (DNA/DNA) z
Klasyczna hybrydyzacja Northern (DNA/RNA) lub Southern (DNA/DNA) z
u\
yciem sond znakowanych fluorochromem
u\
yciem sond znakowanych fluorochromem
robotyzacja
robotyzacja
do 50 000 reakcji w jednym szkiełku
do 50 000 reakcji w jednym szkiełku
Metody molekularne u\
ywane do identyfikacji serotypów lub szczepów
Metody molekularne u\
ywane do identyfikacji serotypów lub szczepów
wirusowych
wirusowych
Multiplex PCR:  serostartery
Multiplex PCR:  serostartery
PCR i hybrydyzacja produktu
PCR i hybrydyzacja produktu
RFLP
RFLP
PCR i sekwencjonowanie produktu, analiza sekwencji
PCR i sekwencjonowanie produktu, analiza sekwencji
Metody przydatne do:
Metody przydatne do:
diagnostyki zaka\
eń adenowirusami i enterowirusami (identyfikacja serotypu)
diagnostyki zaka\
eń adenowirusami i enterowirusami (identyfikacja serotypu)
wykrywania konkretnych mutacji odpowiedzialnych za oporność szczepu na leki
wykrywania konkretnych mutacji odpowiedzialnych za oporność szczepu na leki
IV. Metody pośrednie
IV. Metody pośrednie
Serologia - wykrywanie przeciwciał
Serologia - wykrywanie przeciwciał
jednorazowe oznaczanie swoistych przeciwciał wszystkich klas
jednorazowe oznaczanie swoistych przeciwciał wszystkich klas
badanie surowic parzystych
badanie surowic parzystych
określanie poszczególnych klas swoistych przeciwciał
określanie poszczególnych klas swoistych przeciwciał
wykrywanie przeciwciał skierowanych przeciw konkretnym
wykrywanie przeciwciał skierowanych przeciw konkretnym
białkom wirusowym
białkom wirusowym
serologiczne odczyny nieswoiste
serologiczne odczyny nieswoiste
Oznaczanie przeciwciał wszystkich klas
Oznaczanie przeciwciał wszystkich klas
wykrycie swoistych przeciwciał ogólnych informuje tylko o kontakcie z antygenami wirusa
wykrycie swoistych przeciwciał ogólnych informuje tylko o kontakcie z antygenami wirusa
w praktyce - diagnostyka przesiewowa zaka\
eń wywołanych przez:
w praktyce - diagnostyka przesiewowa zaka\
eń wywołanych przez:
HIV
HIV
wirusy zapalenia wątroby
wirusy zapalenia wątroby
wirusy gorączek krwotocznych
wirusy gorączek krwotocznych
wirus odry
wirus odry
wirus ró\
yczki
wirus ró\
yczki
wirus cytomegalii
wirus cytomegalii
u\
ywane w badaniach serologicznych populacji
u\
ywane w badaniach serologicznych populacji
u\
ywane do oceny humoralnej odpowiedzi poszczepiennej
u\
ywane do oceny humoralnej odpowiedzi poszczepiennej
Oznaczanie przeciwciał w klasie IgM
Oznaczanie przeciwciał w klasie IgM
określenie, jak dawno temu miało miejsce zaka\
enie (metoda ilościowa,
określenie, jak dawno temu miało miejsce zaka\
enie (metoda ilościowa,
porównanie z poziomem IgG)
porównanie z poziomem IgG)
zastosowanie w diagnostyce zaka\
eń okołoporodowych i wrodzonych (IgM nie
zastosowanie w diagnostyce zaka\
eń okołoporodowych i wrodzonych (IgM nie
przechodzą przez ło\
ysko)
przechodzą przez ło\
ysko)
zastosowanie w diagnostyce zaka\
eń ośrodkowego układu nerwowego (IgM nie
zastosowanie w diagnostyce zaka\
eń ośrodkowego układu nerwowego (IgM nie
przechodzą przez barierę krew - PMR)
przechodzą przez barierę krew - PMR)
Laboratoryjne metody wykrywania przeciwciał
Laboratoryjne metody wykrywania przeciwciał
odczyny aglutynacji (np. odczyn lateksowy)
odczyny aglutynacji (np. odczyn lateksowy)
ELISA
ELISA
immunoblotting
immunoblotting
odczyn immunofluorescencji pośredniej
odczyn immunofluorescencji pośredniej
odczyn wiązania dopełniacza
odczyn wiązania dopełniacza
odczyn neutralizacji
odczyn neutralizacji
odczyn zahamowania hemaglutynacji
odczyn zahamowania hemaglutynacji
Western blot - immunoblotting
Western blot - immunoblotting
metoda bardzo czuła i swoista
metoda bardzo czuła i swoista
stosowana w diagnostyce zaka\
eń szczególnie niebezpiecznymi wirusami
stosowana w diagnostyce zaka\
eń szczególnie niebezpiecznymi wirusami
(HIV, HCV)
(HIV, HCV)
metoda referencyjna dla innych testów serologicznych
metoda referencyjna dla innych testów serologicznych
Wykrywanie przeciwciał nieswoistych
Wykrywanie przeciwciał nieswoistych
Przy podejrzeniu zaka\
enia wirusem Epsteina-Barr wykrywa się przeciwciała
Przy podejrzeniu zaka\
enia wirusem Epsteina-Barr wykrywa się przeciwciała
heterofilne, które powstają w wyniku nieswoistego pobudzenia limfocytów B
heterofilne, które powstają w wyniku nieswoistego pobudzenia limfocytów B
Zaka\
enie miejscowe
Zaka\
enie miejscowe
Przykłady: opryszczka zwykła, zapalenie spojówek
Przykłady: opryszczka zwykła, zapalenie spojówek
Diagnostyka:
Diagnostyka:
najczęściej na podstawie objawów klinicznych
najczęściej na podstawie objawów klinicznych
laboratoryjne wykrycie wirusów w zmianach miejscowych
laboratoryjne wykrycie wirusów w zmianach miejscowych
Ostre zaka\
enie uogólnione
Ostre zaka\
enie uogólnione
Przykłady: odra, ró\
yczka, ospa wietrzna i wiele innych
Przykłady: odra, ró\
yczka, ospa wietrzna i wiele innych
Diagnostyka:
Diagnostyka:
objawy kliniczne
objawy kliniczne
wykrycie wirusa w zmianach miejscowych, wydzielinach, wydalinach, krwi
wykrycie wirusa w zmianach miejscowych, wydzielinach, wydalinach, krwi
wykrycie przeciwciał
wykrycie przeciwciał
Zaka\
enie przewlekłe
Zaka\
enie przewlekłe
Przykłady: przewlekłe WZW, AIDS
Przykłady: przewlekłe WZW, AIDS
Diagnostyka:
Diagnostyka:
objawy kliniczne
objawy kliniczne
wykrycie wirusa we krwi
wykrycie wirusa we krwi
monitorowanie poziomu wirusa we krwi (przewlekła wiremia)
monitorowanie poziomu wirusa we krwi (przewlekła wiremia)
wykrycie wirusa w narządach wewnętrznych
wykrycie wirusa w narządach wewnętrznych
monitorowanie obecności i poziomu przeciwciał
monitorowanie obecności i poziomu przeciwciał