1975 Czy istnieje Bóg, który troszczy się o nas

background image

C

C

z

z

y

y

i

i

s

s

t

t

n

n

i

i

e

e

j

j

e

e

B

B

ó

ó

g

g

,

,

k

k

t

t

ó

ó

r

r

y

y

t

t

r

r

o

o

s

s

z

z

c

c

z

z

y

y

s

s

i

i

ę

ę

o

o

n

n

a

a

s

s

?

?










Jeżeli tak ...

To dlaczego dopuszcza zło?

Czy życie będzie kiedykolwiek wolne

od zmartwień?



background image

Czy istnieje Bóg, który troszczy się o nas?

Wydano w języku angielskim w r. 1975

w języku polskim w r. 1978

przez

WATCHTOWER BIBLE

AND

TRACT SOCIETY

OF

NEW YORK

,

INC

.

International Bible Students Association Brooklyn, New York, U.S.A.













Biura Watch Tower Society:

Ameryka (U.S.) 25 Columbia Heights Brooklyn, N.Y. 11201
Anglia Watch Tower House, The Ridgeway London NW7 1RN
Australia Box 280 Ingleburn, N.S.W. 2565

Brazylia Caixa Postał 92 18270 Tatuí, SP
Francja 81 rue du Point-du-Jour 92100 Boulogne-Billancourt
Niemcy Zachodnie Postfach 20 D-6251 Selters/Taunus 1







Is There A God Who Cares?

Polish (gc-P)

Made in Germany

Druck: Wachtturm-Gesellschaft, Selters/Taunus










background image

CZY ISTNIEJE BÓG,

który troszczy się o nas?


JEŻELI Istnieje Bóg, to dlaczego pozwolił, żeby ludzkość przeżyła w ciągu całych swych

dziejów tyle okropności? Jeżeli Bóg rzeczywiście troszczy się o nas, to dlaczego

dopuszcza zło i cierpienia?

2

Ludzie myślący wszędzie zadają sobie takie pytania. I słusznie, bo na przestrzeni

wieków rodzina ludzka dużo wycierpiała z powodu straszliwych wojen, braku żywności,

nędzy, przestępczości i chorób. Niemało zgryzoty przysparza też niesprawiedliwość i

uciemiężenie. To samo można powiedzieć o takich kataklizmach, jak powodzie i

trzęsienia ziemi. Nazbyt często niewinni ludzie cierpią, chociaż nic nie zawinili. Czy

wszystko to nie dowodzi, że Bóg patrzy obojętnie na nasze przeżycia? Czy istnieją

podstawy do jakiejkolwiek nadziei na lepszy świat, w którym ludzie rzeczywiście mogliby

w pełni cieszyć się na ziemi życiem wolnym od wszystkich tych zmartwień?

3

Takie pytania wymagają zgodnych z prawdą, zadowalających odpowiedzi. Trudno

jednak uznać za zgodne z prawdą lub zadowalające wyjaśnienie: „Wolą Bożą jest,

żebyśmy cierpieli”, albo: „My tego i tak nie zrozumiemy”. Jeżeli Bóg stworzył tak

imponujący, cudownie uporządkowany wszechświat, to na pewno musiał mieć jakiś

ważny powód, że pozwolił ludziom na wprowadzenie takiego nieładu. I czy taki Stwórca

mógłby do tego stopnia nie troszczyć się o swoje stworzenia ludzkie, żeby im nie

powiedzieć, dlaczego dopuszcza zło? Czy nie należałoby się spodziewać, że w

odpowiednim czasie uzdrowi te fatalne stosunki, skoro ma potrzebną do tego władzę?

Każdy kochający ojciec zrobiłby to dla swych dzieci, gdyby tylko mógł. Wszechmocny,

wszechmądry i miłościwy Stwórca z całą pewnością nie uczyni mniej dla swoich

ziemskich dzieci.

KTO NAJLEPIEJ ODPOWIE?

4

Kto najlepiej odpowie na pytanie, dlaczego Bóg dopuszcza zło? Załóżmy, że ciebie by

o coś obwiniano. Czy zgodziłbyś się na to, aby wysłuchano tylko tego, co inni mają do

powiedzenia, czy też chciałbyś sam udzielić wyjaśnień każdemu, kto by się ich szczerze

domagał? Boga obwinia się z powodu dopuszczania zła. Ponieważ On najlepiej wie,

dlaczego je dopuścił, więc chyba byłoby rzeczą najwłaściwszą, żeby On sam się

wypowiedział. Wypytywanie o to ludzi nigdy nie da zadowalających wyników, ponieważ

ich poglądy nazbyt często są sprzeczne.

5

A gdzie można znaleźć odpowiedzi udzielone przez Boga? Jest tylko jedno źródło,

które z woli Stwórcy zawiera wyjaśnienie tego, co się stało i dlaczego. Tym źródłem jest

Biblia, która mówi: „Cale Pismo przez Boga jest natchnione” (2 Tymoteusza 3:16, NP

*

*

).

Nie ma w tym nic dziwnego, jeśli bowiem Bóg potrafi stworzyć zdumiewający

wszechświat, to na pewno mógł też zostać Autorem książki. Nawet ludzie umieją za

pomocą niewidzialnych fal przesyłać do odbiorników radiowych czy telewizyjnych głosy,

myśli i obrazy. Czy wszechmocnemu Stwórcy miałoby sprawiać trudność przesyłanie

myśli wiernym ludziom i dopilnowanie, żeby je poprawnie spisali? Dlatego apostoł Paweł

powiedział z przekonaniem: „Gdy przyjęliście Słowo Boże, usłyszane od nas, przyjęliście

je nie jako słowo ludzkie, ale - jak jest naprawdę - jako Słowo Boga”. - 1 Tesaloniczan

2:13.

background image

6

Może nigdy nie czytałeś Biblii. Na pewno jednak zainteresuje cię fakt, że zawiera ona

najkompletniejsze z zachowanych dotąd sprawozdań historycznych. Historyk z I wieku,

lekarz imieniem Łukasz, prześledził cztery tysiące lat historii, żeby ustalić rodowód

Jezusa z Nazaretu, krok po kroku, imię po imieniu, aż do pierwszego człowieka.

Ponieważ Biblia sięga do samych początków istnienia człowieka, więc może nam

powiedzieć, kogo należy winić za zło, dlaczego Bóg je dopuszcza i jak ono zostanie

usunięte.

CZY MOŻNA WINIĆ BOGA?

7

Jak byś się czuł, gdyby ktoś inny dopuścił się przestępstwa, a tobie by je zarzucano?

Uznałbyś to za bardzo niesprawiedliwe. Sprawiedliwość nakazuje ukarać winnego, a

niewinnego oczyścić z zarzutu. Jeżeli kierowca zlekceważy czerwone światło na

ruchliwym skrzyżowaniu i w rezultacie spowoduje poważny wypadek, to nie można

obwiniać za to kodeksu drogowego. Jeżeli ktoś jest żarłokiem i rozchoruje się z

przejedzenia, to nie ponosi za to winy rolnik, który wyprodukował żywność. Jeżeli mimo

dobrego wychowania młody człowiek opuści dom, zlekceważy dobre rady ojca i popadnie

w kłopoty, to nie można winić za to ojca. Dlaczego więc mielibyśmy winić Boga, Ojca

niebiańskiego, za to, że ludzkość dopuszcza się zła? Czy nie powinno się raczej kierować

zarzutów pod właściwym adresem - przeciwko samym winowajcom?

8

Należałoby się też zastanowić nad jeszcze jedną sprawą: Jeżeli winimy Boga za

cierpienia spowodowane brakiem żywności, to komu wyrazimy uznanie za żyzne pola i

sady, które w wielu krajach wydają obfite plony? Jeżeli winimy Boga za choroby, to komu

wyrazimy uznanie za cudowny mechanizm obronny naszego organizmu? Jeżeli winimy

Boga za dzielnice biedoty w miastach, to komu wyrazimy uznanie za majestatyczne góry,

czyste jeziora, zachwycające kwiaty i piękne drzewa? Jeżeli obwiniamy Boga o wywołanie

kłopotów światowych, a potem wyrażamy Mu uznanie za pożytki, które daje ziemia, to

jest w tym oczywista sprzeczność. Miłościwy Bóg nie może przyczyniać się jednocześnie

do istnienia dobra i zła.

9

Twierdzenie, że Boga nie ma, jedynie pogarsza sprawę. Wyznawanie poglądu, jakoby

nasza ziemia i znajdujące się na niej zadziwiająco piękne formy życia były dziełem

zwykłego przypadku, świadczy o lekceważeniu faktów. Fakty mówią, że ziemia jest o

wiele lepiej wyposażona do utrzymywania życia niż jakikolwiek dom, a przecież każdy

dom ma rozumnego projektanta i budowniczego. Wobec tego co należy powiedzieć o

naszej planecie z jej znacznie wspanialszymi, podtrzymującymi życie czynnikami, takimi

jak powietrze, gleba i woda? Biblia mówi logicznie: „Każdy bowiem dom jest przez kogoś

zbudowany, a Tym, który zbudował wszystko, jest Bóg” (Hebrajczyków 3:4). Co prawda

niektórzy wychodzą z założenia, że jeśli człowiek dopuszcza się zła, znaczy to, iż Boga nie

ma. Byłoby to jednak równoznaczne z głoszeniem poglądu, że jeśli uczynki mieszkańców

jakichś domów są złe, to te domy powstały bez projektanta i wykonawców. Równie

dobrze można by powiedzieć, że jeśli ktoś postępuje źle, to nigdy nie miał ojca.

10

Kogo zatem należy winić za okropności, które nękają rodzaj ludzki? Niemałą winę

ponosi tu sam człowiek. Ludzka nieuczciwość i frustracja prowadzi do zbrodni. Ludzka

pycha i samolubstwo rozbija małżeństwa, wywołuje nienawiść i uprzedzenia rasowe.

Ludzka omylność i niefrasobliwość jest przyczyną brudu i skażenia środowiska. Ludzka

arogancja i głupota prowadzi do wojen; a gdy w te wojny wdają się całe narody ślepo

posłuszne swoim przywódcom politycznym, wówczas należy je uznać za współwinne

background image

cierpień. Głód i nędzę powoduje przede wszystkim niedbalstwo i zachłanność człowieka.

Zastanów się: Świat wydaje rocznie ponad 200 miliardów dolarów na zbrojenia. Pomyśl,

co można by zrobić, gdyby całą tę sumę odpowiednio wydatkowano na produkcję i

sprawiedliwe rozdzielanie żywności oraz na likwidację trudności mieszkaniowych!

11

Nie można też winić Boga za zło popełnione w imię religii. Na przykład duchowni

modlą się o błogosławieństwo Boże dla wojen, które prowadzą ich narody. Jakże często

walczący ze sobą i zabijający się wzajemnie żołnierze są wyznawcami tej samej religii!

Nie wolno winić za to Boga, ponieważ On potępia ich czyny, nakazując swoim sługom,

żeby „się wzajemnie miłowali” (Jana 13:34, 35). Jeżeli nie żywią takiej miłości, to według

wypowiedzi Boga są „jak Kain, który pochodził od Złego i zabił swego brata” (1 Jana

3:10-12). Zabijanie ludzi w imię Boga za czasów działania inkwizycji czy na wojnach

przypomina praktykowane w starożytności składanie dzieci na ofiarę fałszywym

bóstwom, czego Wszechmocny Bóg - jak to sam mówi - ‚nie nakazał i co nie przyszło Mu

nawet na myśl’. - Jeremiasza 7:31.

12

Mieszanie się kleru do polityki, popieranie wojen oraz głoszenie błędnych nauk, na

przykład że Bóg ponosi odpowiedzialność za cierpienia świata albo że po wszystkie wieki

będzie smażył ludzi w literalnym ogniu piekielnym, budzi odrazę w rozsądnych ludziach,

a także w samym Bogu. Przywódców religijnych, którzy swoimi naukami i czynami

sprzeciwiają się Bogu, Słowo Boże nazywa „obłudnikami” i mówi do nich: „Podobni

jesteście do grobów pobielanych, które z zewnątrz wyglądają pięknie, lecz wewnątrz

pełne są kości trupich i wszelkiego plugastwa. Tak i wy z zewnątrz wydajecie się ludziom

sprawiedliwi, lecz wewnątrz pełni jesteście obłudy i nieprawości” (Mateusza 23:27, 28).

Jezus powiedział do obłudnych przywódców religijnych: „Ojcem waszym jest diabeł”. -

Jana 8:44, NP.

13

Nie można winić Boga za zło, którego dopuszcza się człowiek. Nie wolno też winić

Go za zło pobłogosławione przez duchownych, którzy twierdzą, że służą Bogu, ale nie

mówią prawdy ani nic trzymają się jej. Czyżby więc Bóg popełnił jakiś błąd już przy

stwarzaniu człowieka? Czyżby dał rodzajowi ludzkiemu zły początek?

DOSKONAŁY POCZĄTEK

14

Gdy czytamy pierwsze dwa rozdziały Księgi Rodzaju, staje się oczywiste, że

stwarzając mężczyznę i kobietę, Bóg dał im doskonały początek. Dał im doskonałe ciała i

umysły, dzięki czemu nigdy nie miały ich trapić choroby i śmierć. Zamieszkali w uroczym

ogrodzie przypominającym park pełen zachwycających kwiatów, bujnej roślinności i

drzew owocowych. Niczego tam nic brakowało. Wprost przeciwnie, wszystkiego było w

bród. W dodatku Bóg dał im interesujące zajęcie i wetknął im mobilizujący cel. Kazał im

rozszerzyć ten rajski park na całą ziemię. Z czasem w spełnianiu tego zadania miało im

pomagać liczne doskonałe potomstwo. Dzięki temu rodzina ludzka miała w końcu stać

się doskonałym rodzajem człowieczym, zamieszkującym ziemski raj, rozkoszującym się

życiom wiecznotrwałym i panującym z miłością nad zwierzętami.

15

Dlaczego więc sprawy przybrały tak fatalny obrót? Czyżby dlatego, że na początku

Bóg nie stworzył ludzi naprawdę doskonałymi? Nie, tak nie było, ponieważ w Księdze

Powtórzonego Prawa 32:4 jest powiedziane o Nim: „Dzieło Jego doskonałe”. Ludzka

doskonałość nie oznaczała jednak, że pierwsza para wszystko wiedziała, że mogła robić,

20 się jej żywnie podobało, albo że nie była w stanie postąpić źle. Nawet stworzenia

doskonałe są poddane ograniczeniom. Na przykład trzeba się było liczyć z

background image

ograniczeniami cielesnymi. Gdyby Adam i Ewa nie jedli, nie pili i nie oddychali,

musieliby umrzeć. Nie mogli też bez obawy zranienia się zlekceważyć praw ciążenia i

zeskakiwać z bardzo wysoko położonego miejsca. Pewne granice miały też ich zdolności

umysłowe. Adam i Ewa musieli się dużo nauczyć, ponieważ nie mieli żadnego

doświadczenia. Ale bez względu na to, ile by się nauczyli, nigdy nie mogli siedzieć tyle, co

ich Stworzyciel. A zatem mimo swej doskonałości byli poddani ograniczeniom choćby

dlatego, że byli ludźmi. Doskonałość oznaczała jedynie, że byli zupełni, że nie było żadnej

wady w ich strukturze cielesnej i umysłowej.

16

Poza tym Bóg dał ludziom wolną wolę: nie mieli się kierować samym instynktem

jak zwierzęta. Niewątpliwie cenisz sobie taką wolność. Nie chciałbyś, żeby ktoś ci

dyktował, co masz robić w każdej minucie swego życia. Jednakże za wolność nie miała

być absolutna, to znaczy nieograniczona; miała to być wolność względna. Należało z niej

korzystać w obrębie granic wytyczonych przez prawa Boże. Tych wzniosłych praw miało

być niewiele, miały być proste i zostały wydane z myślą o jak największym

uszczęśliwieniu całej rodziny ludzkiej. Bóg wyraził miłość do ludzi swoim żądaniem

posłuszeństwa wobec Jego praw, ponieważ wiedział, że poszanowanie tych praw

przyniesie im nieskończone dobrodziejstwa. Lekceważeniem Boga i Jego praw

zakłóciliby swoje szczęście. Nie prowadziłoby to do niczego dobrego. W gruncie rzeczy

nieuchronnie pociągnęłoby za sobą nieszczęście, gdyż Bóg ostrzegł Adama i Ewę, że w

wypadku odwrócenia się od Niego ‚niechybnie umrą’ (Księga Rodzaju 2:17). Jeżeli więc

chcieli pozostać przy życiu, musieli nie tylko jeść, pić i oddychać, lecz także

podporządkować się Bogu i Jego prawom.

17

Jest jeszcze jeden istotny powód, dlaczego nasi prarodzice mieli być zależni od Boga:

Ludzie nie zostali tak stworzeni, żeby umieli należycie pokierować swoimi sprawami

bez Boga. Bóg ani ich do tego nie upoważnił, ani nie uzdolnił. W Biblii jest powiedziane:

„Nie człowiek wyznacza swą drogę, i nie w jego mocy leży kierować swoimi krokami, gdy

idzie” (Jeremiasza 10:23). Dlatego Biblia mówi: „Kto swemu sercu ufa - ten głupi”. -

Księga Przysłów 28:26.

18

Jeżeli początek był tak doskonały, to co zawiodło? Otóż nasi prarodzice, Adam i

Ewa, źle skorzystali z posiadanej swobody wyboru. Postanowili pójść własną drogą,

zamiast się podporządkować władzy Boga. Kobieta pomyślała sobie, że ‚tak jak Bóg będą

znali dobro i zło’ (Księga Rodzaju 3:5). Chcieli sami, polegając na swojej zdolności

myślenia, decydować o tym, co jest słuszne, a co nie. Nie przewidzieli ogromnej szkody,

jaka wynikła z przyjęcia takiego poglądu, ale ją ponieśli, ponieważ, ‚Bóg nie może kłamać’

(Tytusa 1:2, NW). Następstwa odcięcia się przez nich od panowania Bożego można w

szerszym znaczeniu przyrównać do skutków wyciągnięcia z kontaktu wtyczki

wentylatora. Odcięty od źródła zasilającej go energii zwalnia obroty i w końcu zamiera w

bezruchu. Podobnie pierwsza para ludzka, gdy się odcięła od Źródła życia, Jehowy Boga,

zaczęła ulegać zwyrodnieniu i w końcu umarła zgodnie z zapowiedzią Boga.

19

Ponieważ nasi prarodzice zbuntowali się przeciw Bogu przed wydaniem na świat

dzieci, więc byli już niedoskonali, zanim się im urodziło pierwsze dziecko. Adam i Ewa

stali się podobni do wadliwej formy. Wszystko, co od nich pochodziło, musiało mieć

wady. Mogli przekazać dzieciom tylko to, co sami posiadali, a więc niedoskonałość ciała i

umysłu. Przestali być doskonali, ponieważ odłączyli się od Jehowy Boga, Źródła

doskonałości i życia. Zgodnie z tym, co Biblia mówi w Liście do Rzymian 5:12, odtąd

każdy człowiek rodzi się niedoskonały i podlega chorobom, starzeniu się i śmierci. Nie

background image

wolno jednak winić za to Boga. W Księdze Powtórzonego Prawa 32:5 (NW) czytamy:

„Sami ze swej strony postąpili zgubnie, nie są jego dziećmi, skaza jest ich własna”. A z

Księgi Kaznodziei 7:29 (NP) dowiadujemy się: „Bóg stworzył człowieka prawym, lecz oni

uganiają się za wielu wymysłami”.

20

Ale czy to możliwe, żeby nieposłuszeństwo zaledwie dwojga ludzi miało pociągnąć

za sobą tak tragiczne skutki dla nas wszystkich? Jak wiadomo, wystarczy, żeby jeden

człowiek bezmyślnie zlekceważył niewielki współczynnik bezpieczeństwa przy

wznoszeniu jakiejś budowli, i już może to doprowadzić do katastrofy, w której straci życie

wiele ludzi. Następstwem nieuwzględnienia takiego współczynnika przy budowie zapory

wodnej może być przerwanie jej i powódź wyrządzająca ogromne szkody. Przyjęcie tylko

jednej łapówki przez najwyższego dostojnika państwowego może wywołać reakcję

łańcuchową nadużyć w sferach urzędniczych i wyrządzić dotkliwą krzywdę milionom

ludzi. Gdy w rodzinie ojciec i matka powezmą błędną decyzję, poważne konsekwencje

mogą spaść na dzieci. Nasi prarodzice powzięli błędną decyzję. Pogrążyło to całą rodzinę

ludzką w niedoskonałości i nieszczęściu.

21

Ponieważ w grę wchodziło prawo oraz niezłomna rzetelność samego Boga, więc nie

mógł On przejść do porządku nad pogwałceniem tego prawa i nie domagać się

przestrzegania go. Jaki szacunek ludzie mieliby dla Niego albo dla Jego prawa, gdyby nic

nie zrobił w tej sprawie? Czy dzisiaj mamy szacunek dla władców, którzy nie

przestrzegają własnych praw, albo pozwalają, żeby je rozmyślnie bezkarnie łamano?

Dlatego Bóg zastosował przewidzianą za nieposłuszeństwo karę, śmierć. W swoim

miłosierdziu pozwolił jednak pierwszej parze wydać na świat dzieci. Powinniśmy sobie to

cenić, w przeciwnym razie bowiem nigdy byśmy się nie urodzili. I chociaż wskutek

niedopisania Adama i Ewy jesteśmy niedoskonali, to czyż nic wolimy być żywi niż

martwi?

22

Czy to znaczy, że tylko ludzie są przyczyną zła? Nie, nic tylko. Rozumnymi

stworzeniami Bożymi nic są wyłącznie ludzie. Przed nimi Bóg stworzył niezliczone

zastępy innych rozumnych synów w niebie, stworzeń duchowych. Również one były

obdarzone wolną wolą, ale - tak samo jak ludzie - miały się podporządkowywać słusznym

i rozsądnym prawom Bożym, jeżeli chciały pozostać przy życiu. Tymczasem jedno z tych

stworzeń duchowych dało się opanować złym myślom. Kiedy człowiek zacznie rozmyślać

nad złem, brnie coraz dalej, aż je popełni. Tak samo było z owym stworzeniem

duchowym. Wzbudziło w sobie taką ambicję, że ośmieliło się rzucie wyzwanie

postępowaniu Boga. Powiedziało żonie Adama, że ludzie mogą być nieposłuszni i mimo

to ‚na pewno nie umrą’ (Księga Rodzaju 3:4). Dało do zrozumienia, że wcale nie muszą

polegać na Stwórcy, aby mogli żyć i być szczęśliwi. W gruncie rzeczy powiedziało im, że

nieposłuszeństwo tylko poprawi ich sytuację, ponieważ staną się podobni Bogu. Wskutek

tego stworzenie to zakwestionowało prawdomówność Boga. A przez zakwestionowanie

praw Bożych podało w wątpliwość Boży sposób, a nawet prawo do sprawowania władzy

przez Boga. Z tego powodu zostało nazwane Szatanem, to znaczy sprzeciwiającym się, i

Diabłem, czyli potwarcą.

DLACZEGO TO TRWA TAK DŁUGO?

23

Ponieważ Bóg jest znacznie potężniejszy, więc łatwo mógł zaraz na początku

zgładzić zbuntowanych ludzi i buntownika duchowego. Ale to nie rozstrzygnęłoby

ostatecznie wszystkich wątpliwości. Dlaczego? Ponieważ nie podano w wątpliwość mocy

background image

Bożej. Wynikły kwestie sporne natury moralnej. Wśród nich istotne miejsce zajmuje

następująca: Czy droga buntu prowadzi do powodzenia? Czy rządzenie się z pominięciem

Boga może dać trwałe korzyści całej rodzinie ludzkiej? Czy panowanie człowieka jest

korzystniejsze dla ludzi niż sprawowanie władzy przez Boga? Wszechmądry Bóg wiedział,

że rozstrzygnięcie tych i jeszcze innych kluczowych kwestii spornych wymaga czasu.

Wyznaczył więc określony czas, w którym ludzie mogli się wznieść na szczyty swoich

osiągnięć społecznych, przemysłowych i naukowych.

24

Ten okres nie mógł trwać kilka dni czy nawet kilka lat. Na znalezienie odpowiedzi,

która by nie pozostawiała żadnych uzasadnionych wątpliwości, potrzebny był okres życia

wielu pokoleń. Procesy sądowe mogą się ciągnąć całymi tygodniami albo miesiącami,

nawet gdy dotyczą tylko dwóch osób. Wielkie kwestie sporne dotyczące panowania

Bożego nie mogą być rozstrzygnięte połowicznie, lecz wymagają pełnej odpowiedzi.

Tylko wtedy bowiem już nigdy nie zachodziłaby potrzeba rozstrzygania ich na nowo.

Miłościwy Bóg nie mógł się więc zadowolić połowicznym rozstrzygnięciem. Możemy się z

tego cieszyć, ponieważ tylko takie rozstrzygnięcie może utorować drogę do trwałego

pokoju i bezpieczeństwa dla całej wszechświatowej rodziny Bożej w niebie i na ziemi.

28

Mija już blisko sześć tysięcy lat od czasu, gdy po raz pierwszy podniesiono te

kwestie sporne. I jakie są rezultaty uniezależnienia się od panowania Boga?

Wypróbowano wszelkiego rodzaju rządy, porządki społeczne, systemy gospodarcze i

sekciarskie religie, ale nic nie zdołało zapewnić prawdziwego pokoju, bezpieczeństwa,

zdrowia i szczęścia. Czy można się szczycić osiągnięciami pod względem materialnym,

jeżeli sama druga wojna światowa kosztowała życie ponad 50 milionów ludzi? Czy można

uznać za postęp wysyłanie ludzi na księżyc, jeżeli te same rakiety z głowicami

atomowymi mogą unicestwić całą ludzkość i jeżeli w czasie, kiedy ludzie chodzą po

księżycu, setki milionów mieszkańców ziemi cierpi głód i nędzę? Co za pożytek z domu,

w którym można korzystać z wielu udogodnień, jeżeli zamieszkujące go rodziny

rozpadają się wskutek niezgody, jeżeli nieustannie wzrasta liczba rozwodów, jeżeli szerzy

się lęk przed przestępczością w najbliższym sąsiedztwie, jeżeli wzrasta skażenie

środowiska i mnożą się dzielnice biedoty, jeżeli miliony ludzi traci pracę wskutek

depresji gospodarczych, jeżeli przewroty, wojny domowe i upadki rządów rok po roku

zagrażają mieszkaniu i stylowi życia człowieka?

26

Trzeba przyznać rację sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów

Zjednoczonych Kurtowi Waldheimowi, który oświadczył: „Pomimo postępu pod

względem materialnym, życie ludzkie nigdy jeszcze nie było tak zagrożone jak obecnie”.

*

Również w książce pt. Environmental Ethics czytamy: „Człowiek stworzony do

oddychania czystym powietrzem, do znajdowania przyjemności w piciu czystej wody oraz

do rozkoszowania się zjawiskami zachodzącymi w jego naturalnym otoczeniu, zmienił

swoje środowisko i teraz stwierdza, że nie potrafi się do niego przystosować. Sam sobie

kopie masowy grób”.

*

Po tak długim okresie dopuszczania zła wszyscy rozsądni ludzie

powinni sobie uzmysłowić fakt, że człowiek nie został tak stworzony, żeby potrafił

odpowiednio pokierować swoimi sprawami z pominięciem Boga. Potwierdzeniem tego

jest sześć tysięcy lat ludzkich niepowodzeń i po tym okresie nikt już nie może zarzucić

Bogu, że nie dał ludziom dosyć czasu na eksperymentowanie. Wyznaczony czas

wystarczył, aby dowieść, że droga buntu przeciw Bogu prowadzi do absolutnej klęski.

background image

NIEGODZIWO

ŚĆ WKRÓTCE SIĘ SKOŃCZY

27

Rodzina ludzka rozpaczliwie wypatruje jakiejś zmiany na lepsze. W gruncie rzeczy

potrzebny nam jest całkiem nowy system. Jak przyznał socjolog Erich Fromm, zło

społeczne mogłoby być naprawione „tylko wtedy, gdyby cały system istniejący w okresie

ostatnich sześciu tysięcy lat historii udało się zastąpić z gruntu innym systemem”.

Właśnie do tego zmierza Bóg. On zapewnia, że po upływie wyznaczonego okresu

unicestwi cały obecny zły system rzeczy razem z jego zwolennikami. „Wytępi wszystkich

występnych”. - Psalm 145:20.

28

Kiedy to nastąpi? Już wkrótce, ponieważ Słowo Boże wskazuje, że bezprzykładne

trudności, które spadają, na ludzkość, odkąd w roku 1914 wybuchła pierwsza wojna

światowa, stanowią znak sygnalizujący nastanie okresu nazwanego w Biblii „dniami

ostatnimi”. Pismo Święte przepowiedziało, że w tych „dniach ostatnich” miały wystąpić

wojny światowe, wzrost przestępczości, głód, epidemie, nieokiełznane uganianie się za

przyjemnościami przez większość ludzi, odrzucanie wiary w Boga, obłuda oraz upadek

religii i wiele innych zjawisk. Są to w pewnym sensie linie papilarne stanowiące

niezaprzeczalny dowód, że właśnie za życia naszego pokolenia Bóg przestanie tolerować

takie okropne stosunki. Jezus prorokował, że za naszych czasów na pewno nadejdzie

koniec panującego dotąd systemu rzeczy.

29

Ponadto Jezus powiedział o pokoleniu, które widziało początek „dni ostatnich” w

roku 1914: „Zaprawdę powiadam wam: Nie przeminie to pokolenie, aż się to wszystko

stanie” (Mateusza 24:34). To znaczy, że niejeden człowiek, który już żył, kiedy w roku

1914 wybuchła pierwsza wojna światowa, dożyje końca obecnego systemu rzeczy.

Pokolenie z czasów pierwszej wojny światowej jest już w bardzo podeszłym wieku, co

stanowczo dowodzi, że szybko zbliża się koniec niegodziwości.

30

Kiedy nadejdzie koniec, Bóg użyje swej ogromnej mocy i wtrąci się bezpośrednio w

sprawy ludzi. Wszystkie wrogie Mu systemy ludzkie zostaną zdruzgotane. W rozdziale 2

proroctwa Daniela (werset 44) czytamy o tym: „W czasach tych królów Bóg Nieba

wzbudzi królestwo, które nigdy nie ulegnie zniszczeniu. Jego władza nie przejdzie na

żaden inny naród. Zetrze i zniweczy ono wszystkie te królestwa, samo zaś będzie trwało

na zawrze”. Gdy wszystkie zgubne systemy ludzkie zostaną usunięte, Bóg obejmie

całkowitą władzę nad ziemią.

31

Od tej chwili Bóg będzie sprawował władzę za pośrednictwem nowego rządu, rządu

niebiańskiego, Królestwa Bożego. Ten rząd był głównym tematem nauk Jezusa

Chrystusa. Jezus przepowiedział, że we właściwym czasie tylko ten rząd będzie władać

całą ziemią. Ponieważ kierowane przez Boga Królestwo będzie panować z nieba, więc

samolubni ludzie w żaden sposób nie będą mogli go przekupić. A zatem najwyższa

władza będzie się znajdować właśnie tam, gdzie być powinna, w niebie, u Boga. Gdy

ziemia będzie rządzona przez Boga, wówczas spełni się Jego obietnica, że

„sprawiedliwości się nauczą mieszkańcy świata” (Izajasza 26:9, Wujka). Nikogo już nie

zwiedzie religia fałszywa, ponieważ jej nie będzie. Wszyscy żyjący będą się uczyć prawdy

o Bogu i Jego zamierzeniu, dzięki czemu w całym znaczeniu tego wyrazu „jak wody

wypełniają morze, tak poznanie Jahwe napełni ziemię”. - Izajasza 11:9, Biblia

Poznańska.

background image

SPRAWIEDLIWY NOWY PORZĄDEK

32

Pod panowaniem Królestwa Bożego powstanie całkowicie nowa społeczność ludzka,

złożona z ludzi oddanych Bogu. W nowym porządku Bóg wyraźnie da odczuć, jak bardzo

troszczy się o nas. Przede wszystkim nigdy już wojny nie będą mącić pokoju i szczęścia

człowieka. Dlaczego? Ponieważ wszyscy, którzy przeżyją koniec obecnego złego świata,

będą wdrożeni do zachowywania pokoju, dzięki czemu ta nowa społeczność będzie mieć

pokojowy początek. Następnie wszyscy, którzy dostąpią życia w tym nowym porządku,

będą tak samo wdrażani do czynienia woli Bożej. Dlatego niezawodnie spełni się

obietnica biblijna, że Bóg „kładzie kres wojnom aż po krańce ziemi” (Psalm 46:9, 10,

Biblia Poznańska). Jaki zasiąg bodzie miał ten pokój? Prorocze Słowo Boże mówi:

„Pokorni posiądą ziemię i będą się rozkoszować wielkim pokojem”. - Psalm 37:11.

33

Ponadto ludzie żyjący w nowym porządku przekształcą ziemię w raj, jak to

pierwotnie zamierzył Bóg. Ileż zadowolenia da ludziom ta działalność! Po przywróceniu

raju będą mogli w pełni cieszyć się jeziorami, rzekami i morzami; pagórkami, równinami

i dolinami; zachwycającymi kwiatami, roślinami i drzewami, jak również ciekawymi

zwierzętami. Nigdy też nie zabraknie żywności, bo ‚,ziemia wyda urodzaj swój. Niech nas

błogosławi Bóg, Bóg nasz!” „Obfitość zboża będzie na ziemi; na szczytach zaszumią

kłosy”. - Psalm 67:7, Kruszyńskiego; 72:16.

34

Wraz z trwałym pokojem i obfitością żywności rozkwitnie pełne zdrowie. Bóg jako

Stwórca człowieka wie lepiej niż najlepszy lekarz, co zrobić, żeby uzdrowić ułomnych,

przywrócić wzrok niewidomym, a słuch - głuchym, a także jak wyeliminować wszelkie

choroby, starzenie się i śmierć. Podczas swego pobytu na ziemi Jezus Chrystus pokazał w

symbolicznej, niewielkiej skali, że Bóg potrafi tego dokonać. Biblia mówi: „I przyszły do

Niego wielkie tłumy, mając ze sobą chromych, ułomnych, niewidomych, niemych i wielu

innych, i położyli ich u nóg Jego, a On ich uzdrowił. Tłumy zdumiewały się widząc, że

niemi mówią, ułomni są zdrowi, chromi chodzą, niewidomi widzą”. - Mateusza 15:30, 31.

35

Jezus miał na myśli ten ziemski raj, kiedy mówił do wiszącego obok niego

mężczyzny: „Będziesz ze mną w Raju” (Łukasza 23:43, NW). Jednakże ten człowiek

umarł. Jakże więc będzie mógł znaleźć się w raju? Dzięki jeszcze jednemu

postanowieniu, które świadczy o wielkiej troskliwości Bożej - dzięki zmartwychwstaniu.

Biblia mówi w Dziejach Apostolskich 24:15: „Nastąpi zmartwychwstanie sprawiedliwych

i niesprawiedliwych”. Jezus wskrzeszał na ziemi umarłych, aby pokazać, że Bóg dokona

tego pod panowaniem swego Królestwa.

36

Czy może sądzisz, że myśl o zmartwychwstaniu jest niedorzeczna? A przecież

oglądasz programy telewizyjne, w których występują ludzie już nieżyjący. Słyszysz ich

głosy, obserwujesz ich ruchy i dostrzegasz cechy ich charakteru. Jeżeli zwykli ludzie

potrafią zachować takie rzeczy na taśmach nagranych w telewizji, to wszechmądry Bóg

nie ma żadnych trudności z zachowaniem w pamięci szczegółowego obrazu osobowości i

cech charakteru ludzi, których chciałby odtworzyć. Dzięki temu oni też uzyskają

sposobność rozkoszowania się życiem w nowym porządku. Przez opróżnienie grobów

oraz przez uzdrowienie ludzi z odziedziczonej skłonności do chorób, starzenia się i

śmierci Bóg rzeczywiście „raz na zawsze zniszczy śmierć” (Izajasza 25:8). Tak więc ludzie

będą mogli żyć wiecznie!

37

Przez swoje Królestwo Bóg całkowicie zmieni fatalną sytuację, która się utrzymuje

już tak długo. Po wszystkie czasy będzie okazywał wielką troskliwość o nas, zlewając na

background image

nas błogosławieństwa, które wynagrodzą z ogromną nawiązką wszystkie szkody

poniesione w przeszłości. Udręki doznawane w obecnym systemie pozostaną jedynie

mglistym wspomnieniem, jeżeli w ogóle zechcemy o nich pamiętać. Bóg obiecuje:

„Stwarzam nowe niebiosa [nowy niebiański rząd nad całą ludzkością] i nową ziemię

[sprawiedliwą społeczność ludzką]; nie będzie się wspominać dawniejszych dziejów ani

na myśl one nie przyjdą. Przeciwnie, będzie radość i wesele na zawsze z tego, co Ja

stworzę” (Izajasza 65:17, 18). Mając tuż przed sobą takie wspaniałe błogosławieństwa,

można zrozumieć, dlaczego Biblia mówi, że Bóg „otrze z ich oczu wszelką łzę”. A dlaczego

nie będą płakać? Bo „śmierci już odtąd nie będzie. Ani żałoby, ni krzyku, ni trudu [bólu,

NW] już odtąd nie będzie, bo pierwsze rzeczy przeminęły”. - Apokalipsa 21:4.

BÓG SIĘ TROSZCZY - A MY?

38

Fakt, iż Bóg wkrótce położy kres niegodziwości i zaprowadzi wzbudzający zachwyt

nowy porządek, stanowi niezbity dowód Jego troski o nas. A czy my troszczymy się o

Niego? Jeżeli tak, to musimy to jakoś uzewnętrzniać. A co należałoby zrobić? Biblia

mówi: „Świat zaś przemija, a z nim jego pożądliwość; kto zaś wypełnia wolę Bożą, ten

trwa na wieki” (1 Jana 2:17). Bóg chce mieć w swoim nowym porządku ludzi, którzy by

spełniali Jego wolę i podporządkowywali się Jego sprawiedliwemu panowaniu. Właśnie

tacy ludzie będą posłuszni Jego prawom i będą współdziałać przy przekształcaniu „nowej

ziemi” w przyjemne mieszkanie. Ludzie przeciwni panowaniu Bożemu sialiby tylko

zamęt i dlatego nie będą mogli tam żyć.

39

Czy chciałbyś żyć w tym utworzonym przez Boga sprawiedliwym nowym porządku?

Jeżeli tak, to najpierw powinieneś się dowiedzieć, na jakich warunkach Bóg udziela życia.

Czy to zbyt wygórowane żądanie? Gdybyś się dowiedział, że bez ponoszenia kosztów

możesz otrzymać piękny dom w okolicy przypominającej park, czy nie zdobyłbyś się na

zasięgnięcie informacji, jak się o to ubiegać? Słowo Boże zaofiarowuje znacznie więcej -

życie wieczne na rajskiej ziemi - jeżeli postaramy się ustalić, czego Bóg od nas wymaga, i

jeżeli potem będziemy to czynić. Biblia mówi: „To znaczy życie wieczne: ich nabywanie

wiedzy o tobie, jedynym prawdziwym Bogu, i o tym, któregoś posłał, Jezusie Chrystusie”.

- Jana 17:3, NW.

40

Poza tym przez poznawanie Biblii zapewnisz sobie i swojej rodzinie praktyczne

kierownictwo tak potrzebne w życiu codziennym w dzisiejszych trudnych czasach.

Osiągniesz także prawdziwy spokój ducha, ponieważ Biblia wyjaśnia, dlaczego panują tak

złe stosunki i co przyniesie przyszłość. A co najważniejsze, znajomość Biblii wzbudzi w

tobie prawdziwą miłość do Boga, gdy zrozumiesz, że On „wynagradza tych, którzy Go

szukają”. - Hebrajczyków 11:6.

41

Świadkowie Jehowy z radością i bezinteresownie poświęcą ci trochę czasu, żebyś z

ich pomocą mógł się więcej dowiedzieć o Boskich postanowieniach co do życia w Jego

nowym porządku. Niewątpliwie masz jeszcze szereg pytań dotyczących Boga i Biblii.

Świadkowie Jehowy bardzo chętnie omówią je z tobą w twoim mieszkaniu i na podstawie

twojej Biblii. Zamiast więc obstawać przy niezależnym postępowaniu albo polegać na

rozumowaniu niedoskonałych ludzi, zaczniesz się kierować najlepszymi dostępnych

dzisiaj pouczeń. Dlatego, póki jeszcze nie jest za późno, zachęcamy cię gorąco, żebyś

postąpił w myśl natchnionej rady Słowa Bożego: „Upokorzcie się zatem pod możną ręką

Bożą, (...) ponieważ On troszczy się o was’ - 1 Piotra 5:6, 7, NW.

background image

Pytania do studium

1. 2. (a) Czy i ciebie nurtują pytania postawione na wstępie? (b) Jakie warunki skłaniają ludzi do

zadawania takich pyta

ń?

3. D

laczego rozsądne Jest założenie, że uda się znaleźć odpowiedzi na te pytania?

4. Kto najlepiej może wytłumaczyć, dlaczego Bóg dopuszcza zło?

5. Czy wiara w Buskie autorstwo Biblii jest rozsądna? (2 Piotra 1:21; Habakuka 2:2)

6. Jak daleko wstecz sięga historia biblijna i w związku z tym jakich informacji Biblia może nam

dostarczyć? (Łukasza 1:1-4; zwróć uwagę na Łukasza 3:23-38)

7. Kogo należy winić za popełniane zło?

8. Jaka sprzeczność staje się oczywista, gdy winę za zło zrzucamy na Boga?
9. Czy r

ozsądne jest twierdzenie, że Boga nie ma, ponieważ człowiek dopuszcza się zła? (Izajasza 45:18)

10. Kto ponosi niemałą winę za zło?

11. Czy należy winić Boga za wojny prowadzone przez narody, ponieważ duchowni modlą się za

walczące ze sobą armie? (Izajasza 1:15: Księga Przysłów 28:9)

12. Dlaczego Biblia nazywa duchownych „obłudnikami”? (Mateusza 15:7-9)

13. (a) Czy należy obwiniać Boga, gdy zła dopuszczają się ludzie włącznie z przywódcami religijnymi?

(b) Jakie pytania mogą się jednak nasuwać ?

14. Opisz p

oczątek, który Bóg dał naszym prarodzicom. (Księga Rodzaju 1:26-31; 2:7-9, 15)

15. Co oznaczała ludzka doskonałość, a czego nie oznaczała?

16. W obrębie jakich granic wolność ludzka miała być najpożyteczniejsza? (1 Piotra 2:16)
17. Jaki jest jeszcze inny,

niezmiernie ważny powód, dlaczego ludzie muszą być zależni od Boga? (Psalm

146:3; Jeremiasza 17:5-9)

18. Co zawiodło u naszych prarodziców? (Jakuba 1:14, 15; Psalm 36:10)

19. Dlaczego wszyscy rodzą się niedoskonali? (Rzymian 5:12)

20. Jak błąd nawet paru osób może wyrządzić szkodę wielu ludziom?

21. Dlaczego Bóg utrzymał w mocy karę śmierci, a w jaki sposób okazał przy tym miłosierdzie?

22. Kto jeszcze ponosi wielką odpowiedzialność za zło? (Mateusza 4:7-11; Efezjan 6:12)
23, 24. Dlaczego rozstrzygniecie i

stniejących kwestii spornych wymaga czasu?

2

5. Czy obok osiągnięć pod wzglądem materialnym uniezależnienie się człowieka od Boga zapewniło mu

prawdziwy pokój i bezpieczeństwo?

2

6. Co po upływie wyznaczonego czasu stało się oczywiste, jeśli chodzi o dążenie człowieka do

uniezależnienia się od Boga?

27. Jakich gruntownych zmian zamierza dokonać Bóg? (Księga Przysłów 2:21, 22; Rzymian 16:20)
28. Jak Biblia nazywa nasze czasy i dlaczego? (2 Tymoteusza 3:1-5, 12, 13; Mateusza 24:3-14)

29. Skąd wiemy, że koniec tego systemu jest bliski?
30. Co si

ę stanie ze wszystkimi systemami ludzkimi, sprawującymi teraz władzę nad ziemią? (Sofoniasza

3:8; Izajasza 1:28)

31. Jaki rząd Bóg da całej ludzkości? (Mateusza 6:9, 10)

32. Jaki zaślep; będzie mleć pokój pod panowaniem Królestwa Bożego? (Izajasza 2:2-4)

33. Jakie zmiany zajdą na ziemi?

34. Jakie uzdrowienia cielesne będą wtedy mleć miejsce?

35. 36. Jak umarli uzyskają sposobność życia w utworzonym przez Boga nowym porządku? (Jana 5:28,

29; Łukasza 7:11-15)

37. Dlaczego można powiedzieć, że Bóg z nawiązką wynagrodzi wszelką szkodę, którą ludzie niesłusznie

ponieśli?

38. Jakich ludzi Bóg chce mieć w swoim nowym porządku? (Psalm 37:37, 38, NP)

39. Co musisz ustalić, jeżeli pragniesz żyć wiecznie? (Księga Przysłów 2:1-6)

40. Jakie dodatkowe korzyści zapewnia już teraz Biblia? (2 Tymoteusza 3:16, 17)
41. Jakiej pomocy gotowi

są udzielić ci bezinteresownie świadkowie Jehowy?


background image

[Ilustracja na str. 6 i 7]

. . . to komu wyrazimy uznanie za piękno ziemi i jej żyzne pola?

Gdybyśmy chcieli oskarżać Boga, że jest sprawcą nędzy ludzkiej i brudu . . .

[Ilustracja na str. 9]

Jeżeli każdy dom ma budowniczego, to tym bardziej ma go ziemia!

Ziemia jest o wiele lepiej wyposażona do utrzymywania życia niż jakikolwiek dom
[Ilustracja na str. 13]

Biblia wskazuje, ze Bóg zamierzył przekształcić całą ziemię w rajski park, którym ludzie mogliby się

rozkoszować na zawsze

[Ilustracja na str. 14]

Po odłączeniu od źródło energii wentylator zwalnia obroty i staje. Tak samo ludzkość po odcięciu się od

Boga zaczęta ulegać zwyrodnieniu

[Ilustracja na str. 16]

Zlekceważenie niewielkiego współczynnika bezpieczeństwa może doprowadzić nawet do runięcia

wielkiej zapory wodnej. Naruszenie przez naszych prarodziców prawa Bożego wywołało powódź zła i

cierpień

[Ilustracja na str. 19]
Proces

sądowy może się ciągnąć całymi tygodniami, nawet gdy dotyczy tylko dwóch osób. Kwestie

sporne

dotyczące panowania Bożego musza być rozstrzygnięte do końca i na zawsze, a na to potrzeba

dłuższego czasu

[Ilustracja na str. 22]
WSZYSTKO ZA JEDNEGO POKOLENIA
1914
WOJNY

ŚWIATOWE

KLĘSKI GŁODU
EPIDEMIE

PRZESTĘPCZOŚĆ

ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA
Koniec obecnego systemu
[Ilustracja na str. 24]
W nowym

porządku nie będzie wojen, gdyż Bóg „kładzie kres wojnom” „kładzie kres wojnom”

[Ilustracja na str. 25]

Ludzkość nigdy już nie zazna głodu

Dzięki błogosławieństwu Bożemu ziemia wyda obfite plony
[Ilustracja na str. 26]
Ludzie starzy

odzyskają tężyznę fizyczną, jaką daje młodość I doskonałe zdrowie

[Ilustracja na str. 27]
Wszysc

y zmarli, których Bóg zachowuje w pamięci, powrócą do życia i złączą się ze swymi bliskimi

[Ilustracja na str. 29]

Pod panowaniem Królestwa Bożego życie będzie tak zachwycające, że wynagrodzi nam z nawiązką

wszelkie cierpienia, które teraz niesłusznie znosimy

[Ilustracja na str. 31]
Gdyby

proponowano ci życie w pięknej okolicy, czy nie chciałbyś wiedzieć, jak się o nie ubiegać? Nowy

porządek Boży zaofiarowuje znacznie więcej, ale trzeba się zdobyć na zasięgnięcie informacji, jak się
o to ubiega

ć


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
(1978) CZY ISTNIEJE BÓG, KTÓRY TROSZCZY SIĘ O NASid 902
(1978) CZY ISTNIEJE BÓG, KTÓRY TROSZCZY SIĘ O NASid 902
Środa I t z Bóg, który stał się jednym z nas
Bóg kiedyś stał się jednym z nas
Bóg kiedyś stał się jednym z nas 5
Bóg kiedyś stał się jednym z nas
Bóg kiedyś stał się jednym z nas 3
Masaż segmentarny , Masaż segmentarny - jest to typowy masaż odruchowy, który opiera się na powiązan
EWOLUCJA Czy istnieją dusze roślin i zwierząt a jeśli tak to skąd się one biorą
Czy Bóg zawsze posługiwał się organizacją, Światkowie Jehowy, Nauka
Czy Pan Bóg się śmieje - wprowadzenie do Konstytucji Gaudium et spes, ► Dokumenty
Michał Haberek OP, Czy Pan Bóg mógł się posłużyć ewolucją
Bóg troszczy się o Ciebie
Katecheza 3 Bóg troszczy się o świat
Czy istnieją jakieś ograniczenia, ezoteryka
Czy istnieje recepta na szczęście
Mity bezpieczenstwa IT Czy na pewno nie masz sie czego bac mibeit

więcej podobnych podstron