Rachunkowosć zarządcza- system gromadzenia, analizy i prezentacji informacji finansowych i niefinansowych wspomagających kierownictwo jednostki w podejmowaniu decyzji zarządczych i kontroli ich realizacji
posługuje się w tym celu następującymi narzędziami:
Rachunek kosztów
-polega na prawidłowym gromadzeniu, klasyfikacji w różnych układach i ewidencji kosztów prowadzonej działalności, tak, aby można było
1. Ustalić jednostkowy koszt wytworzenia produktu
2. Zbadać rentowność wytworzonych produktów
3. Sporządzić obowiązujące sprawozdanie w zakresie kosztów
np. rachunek zysków i strat, F01-spr.GUS-owskie
4. Ustalić przyczyny i miejsca powstawania różnic między kosztami zaplanowanymi a rzeczywiście poniesionymi
Analiza progu rentowności
Rachunki optymalizacyjne
Metody planowania i budżetowania kosztów
Koszt- wyrażone w mierniku pieniądza zużycie różnych czynników produkcji oraz nakłady niewyrażające zużycia, związane z normalną działalności s określonej jednostce czasu
Rodzaje koszyów
1.Rodzajowy
2.Związku z okresem
a)bieżącego okresu
b)nakłady na przyszły okres (>1 m-c)
3.Odmiana działalności
-podstawowa
-pomocnicza- komórki służące działalności podstawowej
4.Układ funkcjonalny
-zakupu nie dotyczą bieżącego okresu (element ceny nabycia)
-fazy właściwej(produkcji)
-sprzedaży(zbytu)
5.Kalkulacyjny
-podział fazy produkcji:
a)pośrednie
-związane z produktem -wydziałowe
-nie związane z produktem-zarządu
b)bezpośrednie
6.Reakcja na wielkość produkcji:
-zmienne( zależne od produkcji)
-stałe
materiały:
bezpośrednie- do wykonania
pośrednie- części do maszyny, na której produkujemy
WF kalkulacyjny- KOSZT WŁASNY SPRZEDAŻY (KWS)↔ PRZYCHODY
Koszt:
*sprzedanych towarów gotowych
*sprzedaży
-transport
-rozładunek
*zarządu
dla jednostek produkcyjnych
WF PORÓWNAWCZY-KOSZTY RODZAJOWE (KR)↔ PRZYCHODY
*KR powinny = KWS
-ale mogą też mieć koszty, na które nie udało się wytworzyć wyrobów gotowych (niegotowe+ gotowe niepodane +RMK)
a)produkcja niezakończona
b)gotowa, ale niesprzedana
c)rozliczany na dany miesiąc RMK
Remanenty końcowe produktów aktywnych(bieżący) przyrost (+) lub spadek (-) musi być skorygowany wynik porównawczy, aby był zgodny z kalkulacyjnym
Rp-kalkulacja podziałowa prosta przy wyhstępoewsniu produkcji nezakończonej ma początek miesiąca
Przy występowaniu Rp- 3 metody:
jeżeli koszty z m-ca na m-c ulegają określonym zmianom należy oddzielnie kalkulować Kj Wg z przełomu m-cy
kalkulacja:
1.wyrobu zrobionego całkowicie w b.m-cu
Kj Wg z b.m-ca= Ko/(ilość Wg + ilość Rk- ilość Rp)
KALKULACJA PODZIAŁOWA ZE WSPOLCZYNNIKAMI
-Stosowana przy
* produkcji masowej
*wyrobów prostych
*wytwarzanych z takich samych materiałów i
*przy użyciu takich samych maszyn,
*ale w róznym asortymencie(rodzaju)
Np.: -ze szkła, z plastyku, z porcelany(zastawy), galanteria skórzana, produkcja garnków(10 różnej wielkości)
sprowadzanie produkcji do wspólnego mianownika za pomocą odpowiednio dobranych współczynników
współczynników przeliczeniowych
-umowna jednostka odzwierciedlająca kosztochłonność wyrobu- zawartość kosztu w wyrobie
1. dla materiałów bezpośrednich współczynnikiem jest
-waga, pojemność, długość wyrobu
2. dla płac:
-czas pracy robotników poświęcany na wytworzenie produktu
3.dla kosztów wydziałowych:
a)produkcja ręczna: Rbg(czas pracy ludzi)
b)produkcja zmaszynowana: maszynogodziny- czas pracy maszyn na wytworzenie produktu
KALKULACJA FAZOWA
-przy produkcji masowej, prostej, która przechodzi przez kilka wyodrębnionych faz produkcyjnych
-w przemyśle włókienniczym, odzieżowym, obuwniczym, chemicznym, cegielni, produkcji zabawek
faza tkalni:
przędzenie nici 2. utkanie materiału 3.wykrojenie bluzek
faza szwalni: 1. szycie bluzek
półfabrykaty powstają w poszczególnych fazach
nie mogą mieć wartości użytkowej( tylko finalny produkt) bez półfabrykatów
wartości użytkową mogą mieć też półfabrykaty, np. klient chce kupić sam materiał
Jeżeli półfabrykaty również posiadają wartość rynkową i mogą być przedmiotem sprzedaży tylko WG
-do ich kalkulacji stosuje się metodę fazową półfabrykatowi
*Kj Wg liczy się w sposób narastający poprzez doliczanie do kosztu półfabrykatu danej fazy -kosztu półfabrykatu pobranego z poprzedniej fazy
koszt półfabrykatu danej fazy + koszt półfabrykatu z poprzedniej fazy
Salda końcowe poszczególnych faz są szczegółowo definiowane, tzn
-ustala się, co i po ile zostało w nich wyprodukowane
koszty produkcji konta syntetyczne w każdej fazie
Każdy wydział ma swoje koszty wydziałowe fazy tej, której koszty dotyczą
*jeśli wszystko miało miejsce w 1 hali wspólne koszty wydziałowe trzeba podzielić
Jeżeli kilka faz odbywa się w 1 wydziale produkcyjnym, to
- koszty bezpośrednie rozlicza się proporcjonalnie do płac bezpośrednich
KALKULACJA DOLICZENIOWA
-przy produkcji złożonej materiałowej, gdzie wytworzone wyroby składają się z dużej ilości produkowanych części, a następnie montowanych w 1 lub kilku wydziałach produkcyjnych w zależności od organizacji procesu produkcyjnego
jeżeli produkt od początku do końca jest wytwarzany w 1 wydziale produkcyjnym
przedmiotowa organizacja procesu produkcyjnego
jeżeli produkt przechodzi przez kilka wydziałów
technologiczna organizacja produkcji
3 typy produkcji złożonej montażowej
1. produkcja jednostkowa- niepowtarzalna lub powtarzająca się w długich okresach czasu
-statki, samoloty, luksusowe samochody
2. produkcja masowa-w sposób ciągły, takie same lub bardzo podobne pod względem uzytkowym produkcji
popyt> podaż
-rowery
3. seryjna-w seriach z góry określonych co do ilości
-b duża różnorodność asortymentowa- odtwarzacze, TV, pralki
- producent nie może założyć 1 typu- 1wsza seria dla sprawdzenia czy będzie popyt i wtedy nastepna
KRÓTKOSERYJNA |
WIELKOSERYJNA |
Podobna do jednostkowej |
Podobna do masowej -dużo produktów w krótkim czasie |
METODA DOLICZENIOWA |
||
ZLECENIOWA |
ASORTYMENTOWA |
|
jednostkowa |
Masowa |
|
krótkoseryjna |
wielkoseryjna |
|
1.klient składający zamówienie 2.produkcja -statek |
1.produkcja 2.klient składający zamówienie
|
|
-problemem są koszty pośrednie(wydziałowe) *powstają jako wspólnetrzeba rozdzielić |
-karty kalkulacyjne wystawiane są na poszczególne asortymenty(rodzaje) produktów wytworzonych w danym miesiącu bez względu na uruchamianą ilość serii |
|
Ilość materiału nie może być podstawą do rozliczania kosztów wydziałowych |
|
|
KLUCZE PODZIAŁOWE
-ale po takich samych stawkach we wszystkich zespołach zał. Płace= const
-przepracowane na poszczególne zlecenia -czas pracy musi być efektywny, czyli przepracowany przez pracownika -gdy płace różne 3. maszynogodziny -gdy nie ma pracowników 4. metoda ABC gdy w 1 hali 2 zlecenia(różne technologie zleceń): 1.kluczowe(pracownicy) 2.stanowiskowe(maszynowe) |
PRZEDMIOTOWA |
TECHNOLOGICZNA |
|
-w 1 wydziale produkcyjnym |
-w różnych wydziałach |
stanowiskowy rachunek kosztów
-nie ma zlecenie niedokończone całe traktowane jako produkcja w toku |
Kj Wg i Kj Rk występują -liczy się Kj wyrobu niegotowego |
|
stanowiskowy rachunek kosztów
należy uwzględnić zróżnicowanie pod względem technologii i organizacji stanowisk pracy
:1.obrobki ręcznej
2.maszynowej
a. lekkiej
b. ciężkiej
*zróżnicowanie stanowisk powoduje, że niektóre pozycje kosztów wydziałowych można bezpośrednio przypisać do realizowanych zleceń
*dla innych pozycji kosztów wydziałowych- indywidualne, obiektywne
klucze wydziałowe
1.ilość pracowników na stanowisku
2.powierzchnia stanowisk(amortyzacja, remonty, oświetlenie, czynsz, ogrzewanie)
3.waga zużycia surowców lub Wg
(dla kosztów transportu wewnętrznego)(Amortyzacja, benzyna)
4.wartość maszyn produkcyjnych do rozliczania ich Amortyzacji i remontów
5.moc maszyn w Kwh do rozliczania zużytej energii
odmiana stanowiskowego rachunku kosztów- Cooper i Caplan
-działania potrzebne przy wyrobie, wyrób nie jest przyczyną powstawania kosztu wydziałowego
należy:
1.zidentyfikować działania powodujące powstawanie kosztów
2.znależć mierniki działań
3.oszacowac całkowite koszty działania
4.znalezc całkowitą ilość każdego działania(w rozbiciu na zlecenia lub asortymenty)
podstawowe mierniki działań
1.zakupy i dostawy materiałów ilość dostaw
-każda dostawa może wyglądać inaczej
2.techologiczne przygotowanie produkcji (przezbrojenia maszyn)
miernik: ilość serii lub przezbrojonych maszyn
3.ruch maszyn(praca maszyn-Mgodz)
4.remonty maszyn(ilość, długość napraw)
5.kontrola jakości
-ilość lub długość kontroli
6.przygotowanie wyrobów do wysyłki
-ilość wysyłek
1. Rachunek kosztów kalkulacyjny (rachunek kosztów pełnych)
Koszty
↓ ↓
związane z produkcją niezwiązane z produkcją
-bezpośrednio i pośrednio
Koszt produktu:
*Wszystkie koszty bezpośrednie
+uzasadnione pośrednie produkcyjne
-wśród kosztów pośrednich(wydziałowych)duża grupa kosztów, które mają charakter produkcyjny, ale przez wiele okresów zachowują
charakter stały(niezależny od wielkości produkcji)
kosztem powinien się stać po sprzedaży
A=(Wartość początkowa *%)/12m-cy
2. Rachunek kosztów zmiennych(stanowiskowy rachunek kosztów)
a)- w produkt wlicza się tylko koszty reagujące na wielkość produkcji:
koszty zmienne
-mat bezpośrednie
-robocizna bezpośrednia
b)-wszystkie inne niereagujące na wielkość produkcji:
k.stałek.okresu sprawozdawczego
*w całości dopisywane do WF
metody statystyczne podziału kosztów na stałe i zmienne
a)regresji liniowej(najmniejszych kwadratów)
b)2óch punktów
Kc = v * x + f
1.wybór m-ca o największych Kc
2.wybór m-ca o najmniejszych Kc
3.1 i 2 wzórukład równań
w rachunku kosztów pełnych
WF=p*x-v*x-f=(p-v) -jedn.marza brutto *x-f
(PRi=x=f/p-v) *p=PRw- jaki przychód, aby nie było straty
STRb=px1-PRw-zaplanowana wielk.prod;o ile może spaść przychód, aby nie było straty
STRw=STRb*100%/px1(o ile % spadek przychodu)
Stopa marży brutto: WNbr=(p-v)/p0 *100%
-ile % zarabia jedn. Na każdej realizowanej zł ze sprzed.
Mb=sprzedaż-v
Strefa istotności- przedział produkcji poza, który jednostka nie może wykraczać, żeby nie ponosić straty
Wyszukiwarka