odpowiedz teoria wychowaniai(1-4)


<1>

Teoria wychowania - ogólna charakterystyka

Podstawowa dyscyplina pedagogiczna oprócz niej zaliczamy ( ped. ogólna, dydaktyka, ped. porównawcza ,społeczna i specjalna oraz historia wychowania i oświaty. Zawiera wiele przeróżnych teorii-o charakterze ogólnym i cząstkowym. Zajmuje się najczęściej przedmiotem pedagogiki jako nauki o wychowaniu lub przedmiotem innych dyscyplin

Naukowych jak filozofia człowieka, psychologia i socjologia.

Ogólna charakterystyka:

Przedmiotem zainteresowania teorii wych; jest wychowania w wąskim rozumieniu tj; kształtowanie postaw i innych cech osobowości dzieci i młodzieży oraz stwarzanie warunków samoaktułalizacji. W tym sensie teorie wych; interesuje rozwój moralny, społeczny, kulturalny i fizyczny dzieci i młodzieży mniej natomiast ich rozwój umysłowy w procesie uczenia się, szarzej teoria wych; poza gromadzeniem i systematyzacją wiedzy na temat dotychczasowych osiągnięć w zakresie wąsko pojętego wychowania zajmuje się;

1. formułowaniem celów do realizacji w procesie wychowawczym i wskazywanie związanych z nim wartości a, zwłaszcza powinności jako normy, ideały, dezyderaty moralne głoszone w filozofii, religii, aksjologii i etyce.

2. projektowanie działalności wychowawczej, czyli sposobami umożliwiającymi wychowankom samoaktualizacje własnych szans rozwojowych w sferze pozytywnych cech osobowościowych.

3. różnymi czynnikami- zwłaszcza psychospołecznymi-warunkującymi powodzenie lub niepowodzenie zaprojektowanej działalności wychowawczej, do której zalicza się m.in.; podmiotowe traktowanie dzieci i młodzieży, racjonalne organizowanie ich życia i pracy, umiejętności nawiązywania z nimi kontaktów interpersonalnych, poznawanie ich i umożliwianie im kierowania własnym rozwojem.

TEORIA WYCH, JEST DYSCYPLINĄ PEDAGOGICZNĄ ZAJMUJACĄ SIĘ PRZEDE WSZYSTKIM CELAMIN ORAZ SPOSOBAMI I WARUNKAMI DZIAŁALNOŚCI WYCHOWAWCZEJ PODEJMOWANEJ WOBEC DZIECI I MŁODZIEŻY.PROBLEMAMI DOROSŁYCH ZAJMUJE SIĘ ANDRAGOGIKA-PEDAGOGIKA DOROSŁYCH.

<2>

ANTROPOLOGICZNY WYMIAR WYCHOWANIA

Teoria wychowania 1945-48 charakterystyczne dla tego okresu było powoływanie się na dorobek pedagogiki międzywojennej a jednocześnie krytyka pajdocentryzmu czyli dziecko w centrum wychowania a oddziaływanie sprowadzano do swobodnego pomagania mu w naturalnym spontanicznym rozwoju. Już w tedy przywiązywano role wychowawców i nauczycieli w procesie wychowania ich zadaniem było świadome i celowe kształtowanie ich osobowości aby ułatwić im budowę nowego ustroju społeczno-politycznego. Zaczęto ocenzurowywać myśl wychowania.

Teoria wychowania 1949-1956

Teoria Wychowania w tym okresie stała się obiektem ideologicznego nacisku i ubezwłasnowolnienia z strony państwa i polityki co dało regres w teorii wychowania. poglądy głoszono typowo radzieckie. Zadaniem wychowania było uczenie w duchu ślepego podporządkowania się uwczesnym władzom. Wartości treści wątpliwe. System wychowania w ujęciu Andrzeja Makarenki. System wychowania kolektywnego tj. w sposób dosłowny, nie dostosowując go do realiów życia dzieci i młodzieży w naszym kraju.

Wychowanie w tych dwóch okresach miało za zadanie wychować młodego człowieka do życia i pracy według założeń ustroju państwa za pomocą różnych form i metod oddziaływań w sposób mechaniczny.

Teoria wychowania w 1956-1989r lata te pozwoliły na reformy i współprace z pedagogami nie tylko socjalistycznymi ale z państw zachodnioeuropejskich i ameryki północnej. Od tej pory wychowanie stało się dyscypliną o charakterze empiryczno-indukcyjnym. Odeszło się od stylu uprawiania jej wyłącznie rozważań spekulatywnych lub komentowanie poglądów ogólnikowych. Niebezpieczeństwo polegało na stronniczości, poglądy filozofii marksistowskiej. Przeprowadzono szereg badań na temat różnych form technik pracy wychowawczej w szkole, poza szkoła i różnymi zjawiskami dynamiki grupowej klasy szkolnej. Poruszano również spuściznę pedagogów takich jak; A Makarenko, J. Korczak, C. Freinet, S. Niell, W. A. Suchomliński. Ale teoria wychowania tamtego okresu nie cieszyła się prestiżem ponieważ była usłużna wobec różnych instytucji państwowych, politycznych czy oświaty oraz podporządkowana ideologii marksistowskiej .

<3>

AKSJOLOGICZNY WYMIAR WYCHOWANIA (WARTOŚCI ŻRÓDŁEM WYCHOWANIA)

Wartości musza być wpajane dzieciom i młodzieży aby nie przyniosły szkody w wymiarze indywidualnym jak i społecznym. Wychowanie do wartości jest szczególne potrzebne obecnie kiedy człowiek produkuje coraz bardziej skomplikowane rzecz, środki masowej zagłady ingeruje w prawa natury. Człowiek tracąc moralne wsparcie w religii bywa skłonny nie tylko do nieuznawania jakichkolwiek autorytetów moralnych ale krytykuje wszelkie wartości wyższe łącznie z moralnymi. Więc łatwo się zadowala usprawiedliwieniami nie zgodnymi z moralnością i poczuciem godności osobistej. Wychowanie do wartości ma dziś bardzo ważną role do spełnienia większą niż w czasach ideologicznych. Wychowanie to nabiera obecnie wyjątkowego znaczenia zwłaszcza z powodu walki o pozyskanie ludzi dla wartości nie zawsze zasługujących na uznanie z moralnego i ogólno-ludzkiego punktu widzenia. Ludzie w dzisiejszych czasach musza szukać wartości nadających życiu głębszy sens. Po 1989r przemiany społeczne nie odnowił moralnie społeczeństwa dowodem na to, to(korupcja alkoholizm, narkotyki, patologia). Niedosyt wychowania do wartości w świeci prowadzi do wzrostu zjawisk brutalizacji życia, zanik sacrum na rzecz profanum , patologii, narkomani, agresji, egoizmu. Przybliżenie wartości dzieciom zaowocowałoby nadaniem im sensu życia. Wychowanie do wartości szczególne zadanie ma do spełnienia w warunkach społeczeństwa pluralistycznego. Stanowi naturalną zaporę przeciw wulgarnemu kolektywizmowi. W takim państwie jest to możliwe po przez szeroka pojętą wolność i równość wobec prawa. Wychowanie moralne odgrywa wielką rolę ponieważ uwrażliwia na przestrzeganie prawa a także na pilnowanie się aby nie przekroczyć zasad moralnych. Będącą gwarancja ogólnego ładu społecznego. Wychowanie wielokulturowe ma podobne zadanie jak społeczeństwo pluralistyczne. Powinno się z młodym pokoleniem przedyskutować różnice jakie dzielą ich kultury co pozwoli doprowadzić do kompromisu odnośnie niektórych wartości. Niekiedy wielokulturowość sprzyja wychowaniu do wartości .Uczą się tolerancji dzięki bezpośredniemu kontaktowi, słowem uczą się akceptować, rozumieć i szanować osoby pochodzące z innych kręgów kulturowych.

Potrzebne wychowanie do wartości uniwersalnych tzn; prawda, dobro i piękno. W zgodzie z nimi pozostają przynajmniej niektóre wartości nazywane w literaturze moralnymi, obyczajowymi, religijnymi, poznawczymi czy intelektualnymi. Dla osób wierzących wartości te wynikają z dekalogu i ośmiu błogosławieństw ewangielicznych. W wychowaniu trudno było by się wyrzekać wartości materialnych. Również one mają głębszy sens w życiu. Pierwszeństwo w wychowaniu mają wartości podstawowe przede wszystkim wartości moralne ponieważ są trudniejsze do przyswojenia i zaakceptowania. Po drugie dzięki uwewnętrznieniu wartości moralnych właściwego wymiaru nabierają uznania przez młodych. Po 3 wartości moralne pomagają być użytecznym. Dają siłę przeciwstawić się życiu konsumpcyjnemu, nadają głębszy sens życia, dają wsparcie dla wartościowania czynów ludzkich we własnym sumieniu.

<4> Teleologiczne aspekty wychowania

Sensem wychowania jest przygotować człowieka na pełnowartościowe przeżycie własnego życia, dopomóc mu w tym, aby stał się pełnowartościową osobowością.

Człowiek znajduje sens swoich wysiłków w zmierzaniu ku przyszłości.

Za podstawowe pytania o sens życia człowieka uważa cel, który chce osiągnąć.

Celem wychowania jest „nauczyć człowieka przeżywać swoje własne życie”.

1. Podstawowe (esencjalne) celowe kategorie wychowania:

1) Autentyczna osobowość

2) Twórcza osobowość

3) Wolna osobowość

4) Odpowiedzialna osobowość

5) Całościowa (integralna) osobowość

6) Totalna osobowość

2. Celowe płaszczyzny rozwoju osobowości:

1) Kognitywizacja człowieka. Celem tej sfery jest nauczyć jednostkę myśleć, rozmyślać i rozwiązywać problemy na powszechnej płaszczyźnie aplikowanej na którąkolwiek konkretną sferę

2) Emocjonalizacja osobowości - rozwijanie uczuć człowieka, jego przeżywania sfery emocjonalnej

3) Motywacja i aktywizacja osobowości - gdzie chodzi o rozwijanie potrzeb zainteresowań i pragnień wartości oraz ideałów człowieka

4) Socjalizacja i komunikacja - gdzie celem jest nauczyć człowieka pro socjalnego zachowania się i komunikacji ale bez tego by stracił lub pomniejszył swoją autentyczność, jako podstawę tożsamości, osobowości

5) Aksjologizacja człowieka - w której chodzi o współbieżne starania i dwa cele:

a) nauczyć człowieka wartościować, podejmować decyzje w progresywnym procesie, powszechnym kierunku

b) rozwijać umiejętności interioryzacji progresywnych wartości do immanentnej struktury osobowości

6) Kreatywizacja osobowości - jako najwyższy stopień budowania osobowości, to znaczy nauczyć człowieka twórczego podchodzenia do życia, do siebie, pracy, innych ludzi, chodzi o trans aktualizację osobowości

3. Ideały, cele

Ideały są najwyższymi celami w ukierunkowaniu ludzkiego życia.

Ideały i wizje są punktem wyjścia do nakreślenia celów wychowania. Ważne jest aby wiedzieć jak odróżnić wartościowe i bezcenne ideały i cele.

Cele życiowe - model „realnego ideały życiowego”

1. Przeżyć

2. W pełny sposób rozwinąć swoje umiejętności

3. Żyć i pracować w godności

4. Uczestniczyć w rozwoju społeczeństwa

5. udoskonalać jakość swego życia

6. Podejmować świadomie decyzje

7. Postępować w uczeniu się

Powszechna problematyka celów wychowawczych:

powstanie  treść  uargumentowanie  realizacja 

 relacja celów wychowawczych do rzeczywistości

Formułowanie celów wychowawczych - tak, że są przez każdego zrozumiałe i nie mają negatywnych ubocznych skutków i negatywnie wartościowych doświadczeń.

4. Cele wychowawcze

Cele wychowawcze w społeczeństwie pluralistycznym (nowe poszukiwania sensu życia)

Podział celów wychowawczych według różnych punktów widzenia:

1. Z punktu widzenia podmiotu, przedmiotu

a) cele zewnętrzne

b) cele wewnętrzne

2. Z punktu widzenia treści

a) całościowe

b) cząstkowe

3. Według zasięgu

a) cele powszechne

b) cele konkretne

4. Z punktu widzenia sensu

a) cele strategiczne

b) cele taktyczne

c) cele operacyjne

5. Ze względu na wymagania (zaangażowanie)

a) cele maksymalne

b) cele optymalne

c) cele minimalne

6. Ze względu na zakres obowiązków

a) cele powszechnie obowiązujące

b) cele orientacyjne

c) cele niezobowiązujące

7. Ze względu na czasowe zaangażowanie

a) cele bliskie

b) cele średniodystansowe

c) cele odległe

8. Ze względu na postęp

a) cele bliskie

b) cele perspektywiczne

c) cele etapowe

9. Podział dychotomiczny

a) cele wychowawcze

b) cele naukowe

10. Podział trychotomiczny

a) cele wychowawcze

b) cele naukowe

c) cele ćwiczebne

5. Treściwa analiza celów wychowawczych

Systemowo relacyjne pojęcie człowieka i ludzkiego świata uważamy za możliwe kryterium podziału celów i treści wychowania:

a) według dominującego obiektywnego przedmiotu ludzkiej postawy wobec świata

b) według dominującej aktywności podmiotu

c) z punktu widzenia wzrostu i hierarchii stopni pedagogicznego procesu

Cel wychowania - nauczyć człowieka przeżywać własne życie, rozwinąć siły bytowe człowieka tak, aby jako pełnowartościowa osoba spełnił w społeczeństwie sens swojego życia

6. Funkcje celów w procesie edukacji

1. Orientacyjna i antycypacyjna funkcja celów

Polega na tym że jeśli cele są dobrze nakreślone i podają wychowawcom (nauczycielom) odpowiednią pedagogiczną orientację i kreślą całościowy albo poszeregowany stan osobowości wychowywanego, który ma być osiągnięty.

Cele są wskazówkami zamierzonego tworzenia siebie - tworzenia jednostki i są antycypacją podstawowych pedagogicznych możliwości wychowawczo-naukowych osiągnięć.

2. Motywacyjna i stymulacyjna funkcja celów

Cele podniecają, kierunkują i dynamizują działanie uczestników procesu wychowania. Przy ich osiągnięciu wywołują stan napięcia między tym co egzystuje a tym co pożądane, pomagają, podniecają i energetyzują uczniów w procesie uczenia się samorozwoju ku całkowitej samorealizacja

3. Realizacyjna funkcja celów

Dobrze nakreślone cele pomagają przemienić pedagogiczne prognozowanie w realną rzeczywistość. Ich jasność i jednoznaczność kierunkuje ku podejmowaniu decyzji i postępowaniu według nich nauczycieli przy kierowaniu wychowawczo-naukową czynnością głównie przy wyborze korzystniejszych narzędzi

4. Regulacyjna funkcja celów

Jasne i jednoznaczne cele są podstawą nie tylko dobrej orientacji ale również odpowiedniej kontroli i obiektywnej diagnostyce. Przy procesie wychowawczym ważne jest, aby nauczyciel czynił korekcję pomiędzy pożądanym zamiarem a aktualnym osiągniętym owocem



Wyszukiwarka