PSYCHOLOGIA

Psyche - dusza + logos - nauka = NAUKA O DUSZY

Do XIX wieku psychologia nie istniała jako samodzielna nauka. Wchodziła w skład filozofii. Nazywano ją filozofią racjonalną.

1849 - pierwsze laboratorium psychologiczne w Lipsku - Wilhelm Wendt. Od tego momentu psychologia staje się samodzielną nauką.

1590 - pierwszy raz użyto terminu psychologia - Filip Melanchton.

• Definicja psychologii:

PSYCHOLOGIA - jest nauką o człowieku, o świadomym i nieświadomym działaniu (człowieka), o prawach zachowania się (człowieka), o funkcjonowaniu człowieka w środowisku społecznym.

• METODY, KTÓRYMI POSŁUGUJE SIĘ PSYCHOLOGIA:

1. Samoobserwacja:

1. introspekcja - samoobserwacja własnych przeżyć i doznań przez wgląd w siebie:

• najstarsza metoda w psychologii,

• trudna,

• duży subiektywizm,

• trudno sprawdzalna,

• potrzebna jest ogromna wiedza.

2. retrospekcja,

3. skala samooceny.

2. Eksperyment:

1. laboratoryjny (twórca Wundt),

2. naturalny.

3.Obserwacja:

• jest to proces spostrzegania celowego, systematycznego i uporządkowanego,

• możemy dokonywać za pomocą wszystkich zmysłów,

• dopuszcza się sterowanie środków technicznych.

Rodzaje obserwacji:

1. ze względu na czas:

• dorywcza - obserwujmy kogoś od czasu do czasu, przez kilka minut, gdy nadarza się okazja,

• ciągłą - obserwujemy kogoś przez kilka dni i nocy, tygodni, miesięcy, kilku obserwatorów + środki techniczne,

2. obserwacja:

• jawna - badany wie, że jest obserwowany - dzieci,

• ukryta - badany nie wie, że jest obserwowany,

3. ze względu na zakres:

• cząstkowa - wtedy, gdy obserwujemy jedną funkcję, proces, np. mowa - dzieci,

• całkowita - wtedy, gdy chcemy zaobserwować wszystkie funkcje, zmiany, nie pomijając szczegółów - dorośli + środki techniczne,

PIAGET - twórca obserwacji, obserwował tylko rozwój mowy.

4. Metody zapytywania:

1. wywiad:

• biograficzny:

• dane osobowe,

• analiza życia i osób badanych,

• informacje dotyczące zainteresowań,

• upodobania,

• cele i plany życiowe,

• anamnestyczny:

• rozwój psychoruchowy dziecka,

• kształtowanie się osobowości,

• przebieg nauki szkolnej,

• przebyte choroby,

• kwestionariusz osobowy,

• środowiskowy:

• ile osób w rodzinie,

• jedno/wielopokoleniowa,

• warunki mieszkaniowe,

• sposób spędzania wolnego czasu,

• wykształcenie, zainteresowania rodziców,

2. rozmowa kierowana:

• osoba badająca kieruje przebiegiem i treścią rozmowy,

• psycholog sam układa pytania i je zadaje,

• pytania są najważniejsze:

• bezpośrednie - cel jest jawny, pytamy o fakty i proste postawy,

• pośrednie - cel jest ukryty, pytamy o emocje i postawy, o których pacjent nie chce mówić,

• projekcyjne - cel ukryty, przedmiotem pytania nie jest osoba badana, ale osoba wymyślona, osoba badana ma za zadanie zinterpretować uczucia, zachowania osoby wymyślonej, w pytaniach projekcyjnych pojawia się mechanizm projekcji,

3. kwestionariusz - zbiór pytań zamkniętych, wystandaryzowanych, znormalizowanych, rzetelnych i trefnych:

• są zazwyczaj obszerne - od kilkudziesięciu do kilkuset pytań,

• mogą zawierać skale kontrolne (skala kłamstwa),

4. ankieta - zbiór pytań otwartych lub półotwartych, niewystandaryzowanych, nieznormalizowanych, nierzetelnych i nietrafnych:

• ankiety są krótkie (kilka do kilkudziesięciu pytań),

• nie mają skal kontrolnych,

5. Testy - jest to próba bądź zadanie/do wykonania, identyczne dla wszystkich osób badanych, ze ściśle określonymi sposobami:

• oceniania wyników,

• przedstawiania wyników i oceniania liczbą,

Rodzaje testów:

1)

1. indywidualne - np. na inteligencję,

2. zbiorowe - można stosować indywidualnie, ale odwrotnie się nie da.

2)

1. papier - ołówek,

2. testy przyrządowe.

3)

1. trudnościowe - liczba poprawnych odpowiedzi,

2. szybkościowe - liczba poprawnych odpowiedzi w jednostce czasu.

4) dostosowane do różnego poziomu wiekowego:

1. testy dla dzieci w okresie niemowlęcym, poniemowlęcym, przedszkolnym:

• od urodzenia - 6 lat 11 miesięcy,

• testy dla dzieci szkolnych:

• 7 - 16 lat 11 miesięcy,

• poniżej 17 roku życia,

• dla dorosłych.

5) ze względu na sposób interpretacji:

1. obiektywne,

2. projekcyjne (subiektywne):

• skojarzeniowe - osoba badana ma udzielić odpowiedzi po pojawieniu się bodźca,

• konstrukcyjne - udzielamy odpowiedzi bądź układamy historyjkę obrazkową wg. wzoru,

• uzupełniania - osoba badana ma dokończyć zadanie bądź opowiadanie,

• ekspresyjne,

• ryzowania.

6. Analiza wytworów działania.

7. Analiza historyczna.

---