ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE I PODRZĘDNIE, ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE


ZDANIA ZŁOŻONE WSPÓŁRZĘDNIE

ZDANIA ZŁOŻONE PODRZĘDNIE

Składa się ze zdań niezależnych, tzn. równych wobec siebie, mogących istnieć niezależnie od siebie.

Podział zdań złożonych współrzędnie:

* Ze względu na połączenie spójnikiem lub nie, możemy podzielić je na:

1) zdania spójnikowe

2) zdania bezspójnikowe

* Ze względu na stosunek treściowy zdań składowych:

1) zdania współrzędne łączne

- treści tych zdań łączą się ze sobą w czasie lub w przestrzeni

- połączone są za pomocą spójników: i, a, oraz, tudzież, to-to lub bezspójnikowo.

_______________........................_______________

2) zdania współrzędne rozłączne

- treść jednego zdania wyklucza równocześnie istnienie treści zdania drugiego,

- połączone są za pomocą spójników: albo, lub, bądź, czy lub bezspójnikowo.

--------------------<…………….>-----------------------

3) zdania współrzędne przeciwstawne

- treść drugiego zdania jest w jakimś sensie przeciwstawiona treści zdania pierwszego,

- połączone są za pomocą spójników: a, ale, lecz, zaś, wszakże, jednak, jednakże, tylko, przeciwnie, natomiast, tymczasem lub bezspójnikowo.

------------------……………----------------------

4)zdania współrzędne wynikowe

- treść drugiego zdania wynika z treści zdania pierwszego,

- połączone są za pomocą spójników: więc, zatem, toteż, tedy, przeto, dlatego, wobec tego lub bezspójnikowo.

----------------……………>--------------------------

Zdania, w których jedno zdanie jest zależne od drugiego.

Składa się ono z dwóch części: zdania nadrzędnego i zdania podrzędnego.

Zdanie nadrzędne

______________

pytanie

zdanie podrzędne

________________

Rodzaje zdań podrzędnych:

1) zdanie podmiotowe

- zastępuje podmiot zdania nadrzędnego

- odpowiada na pyt: kto? co?

- rozpoczyna się od:

* zaimków względnych: kto, co, który, czyj w różnych przypadkach,

* spójnika: że

* zaimków pytających: kto? co? jaki? który? gdzie? kiedy?

2) zdania orzecznikowe

- zastępuje orzecznik rzeczowny albo przymiotny zdania nadrzędnego,

- odpowiada na pyt: kim jest? czym jest? jaki jest? kim został? czym się stał?

- rozpoczyna się od:

* zaimków względnych: kim, czym, jak

* spójników: że, by, aby, ażeby

- w zdaniu nadrzędnym orzecznikiem bywa zaimek taki, który jest odpowiednikiem zdania orzecznikowego.

3) zdanie dopełnieniowe

- zastępuje dopełnienie zdania nadrzędnego,

- odpowiada na pyt. Przypadków zależnych: kogo? czego? komu? czemu? kogo? co? kim? czym? (o) kim? (o) czym?

- rozpoczyna się od:

* zaimków względnych: co, jak, gdzie, kiedy, dlaczego,

* spójników: że, iż, żeby, ażeby, aby, by, jakoby,

* partykuły: czy

4) zdanie przydawkowe

- zastępuje przydawkę zdania nadrzędnego,

- odpowiada na pyt: jaki? który? czyj? ile?

- rozpoczyna się od:

* zaimków względnych: co, jaki, który, kiedy,

* spójników: że, iż, żeby, ażeby, aby, by, jakoby,

5) zdania okolicznikowe

- zastępują okolicznik zdania nadrzędnego,

- odpowiadają na pytania:

* zd. okol. miejsca: gdzie? skąd? dokąd? którędy?

* zd. okol. czasu: kiedy? odkąd? jak dawno? jak długo?

* zd. okol. sposobu: jak? w jaki sposób?

* zd. okol. stopnia i miary: jak? jak bardzo? o ile?

* zd. okol. celu: po co? w jakim celu?

* zd. okol. przyczyny: dlaczego? z jakiego powodu?

* zd. okol. warunku: pod jakim warunkiem? w jakim wypadku?

* zd. okol. przyzwolenia: mimo co? wbrew czemu?



Wyszukiwarka