Fizjoterapia szpitalna chorych po totalnej endoprotezoplastyce stawu biodrowego we wczesnym okresie pooperacyjnym
Obejmuje ona okres 14 do 21 dni. Szczególną uwage zwraca się na konieczność modyfikacji postępowania zależnie od rodzaju zabiegu oraz dostępu operacyjnego do stawu biodrowego. Ważny jest sposób prowadzenia chorego, ćw przyłóżjkowe, moment pionizacji i rozpoczęcia chodzenia, zakres i płaszczyzny w jakich można wykonywać dane ćw. Ma to duży wpływ na końcowy wynik leczenia. Zmiany zwyrodnieniowe w stawie biodrowym nie są jednorodne a przyczynę mają zróżnicowaną etiologie. Różne są deformacje głowy k udowej oraz patologicznie zmienionych kształtów panewek stawów biodrowych. Od płaskich dysplastycznych do do głębokich o cienkim lub wpuklonym przyśrodkowo dnie, z ekstremalnym zanurzeniem głowy w rżysku wokół obluzowanej endoprotezy tak przy jej panewce w miednicy jaki i przy trzpieniu w nasadzie bliższej k udowej bywa niejednokrotnie bardzo rozległe. Wszysto powinno być brane pod uwage przy doborze rodzaju dostępu operacyjnego. Od tego bowiem zależeć może czy czy wykonanie zaplanowanego rodzaju operacji, pełna rekonstrukcja kostnych ubytków, radykalne wycięcie ograniczającej ruchomość zwyrodniałej torebki stawowej będą możliwe. Ten etap operacji jest bardzo istoty dla fizjoterapeuty, operatora i chorego. Fizjoterapeuta umożliwia wykonanie ćw biernych bez konieczności pokonywania oporu przykurczonych tkanek. Z kolei choremu pozwala na szybkie osiągnięcie prawidłowych zakresów ruchu. Wyróżnia się 3 grupy: dostęp przedni, tylno-boczne i tylne.
Przy zabiegach rewizyjnych z wymianą endoprotezy postępowanie fizjoterapeutyczne musi być indywidualnie dopasowane zgodnie z zaleceniami zespołu operującego. Zalezy ona bowiem od stopnia uzyskanej śródoperacyjnej stabilizacji pierwotnej elementów endoprotezy. Najnowsza generacja endoprotez bezcementowych z płaszczem hydroksyapatytowym oraz anatomicznym kształtem trzpienia umożliwia pełne obciążenie operowanego stawu po pionizacji.
Dom powikłań pooperacyjnych wynikających z braku stabilizacji biernej należą m.in. zwichnięcia głów endoprotez. Przy dostępach przednich i bocznych dochodzi do nich najczęściej w czasie równoczesnego ruchu przywiedzenia, zew rotacji i wyprostu (zwichnięcie przednie). Po zbiegach z dostępem tylno- bocznym i tylnym może dojśc do zwichniecia w ruchu zgięcia, przywiedzenia i rotacji wew (zwichnięcie tylne.). może to mieć miejsce przy przenoszeniu chorego z lóżka na wózek leżący (transport na rtg), porzy podkładaniu choremu basenu lkub przy niekontrolowanej zmianie pozycji czasie snu. SA to przeważnie zwichnięcia bierne, gdzie dźwignia siłą działającą na staw nie jest zrównoważona przez napięcie mm. Ryzyko zwichnięcia istnieje w okresie 8-12 tygodni od zabiegu operacyjnego. Jest to minimalny czas w który organizm wytworzy pseudotorebke. Nie jest ona w pełni wartościowa ale może po kilku miesiącach produkować maź stawową. Zmniejszając tarcie w istotny sposób wpływa na trwałość współpracujących ze sobą elementów endoprotezy. Zagrożenie zwichnięciem zmniejsza się z czasem i zależy od sprawności chorego, siły mięśniowej i odzyskanej zwartości biernej oraz zwiększającej się dzięki ćw. zawartości czynnej. Niezwykle ważne jest poprawne przestrzennie usytuowanie elementów endoprotezy i optymalne dobranie jej parametrów. Jeżeli warunki te nie zostaną spełnione to do zwichnięcia może dojść wiele miesięcy po zabiegu.
Zasady poszpitalnego postępowania fizjoterapeutycznego w chorych po totalnej artroplastyce biodra
Uwzględniane są tutaj rodzaj wszczepionej endoprotezy, użycia przeszczepów kostnych, wzmocnień metalowych umożliwiającej uzyskanie pierwotnej stabilizacji allowszczepu oraz zakresu ruchu we wczesnym okresie pooperacyjnym.
Najczęściej są to zwichnięcia głowy endoprotezy przednie lub tylne, oderwanie przyczepów mm zawiadujących ruchem w stawie biodrowym, m.in. mięśnia biodrowo- lędźwiowego. Nie można jednak wskazać wszystkich zagrożeń które mogą zaistnieć w usprawnianym stawie. Już po kilku dniach po zabiegu operacyjnym mogą nastąpić zmiany w postępowaniu fizjoterapeutycznym, wyznaczane przez lekarza. Takie aktualizacje postępowania są czasami dosyć często zmieniane.
Pacjenci z protezami bezcementowymi (pokryte hydroksyapatytem) pozwalają na niemal. Natychmiastowe pełne obciążenie. Czas osiągnięcia wtórnej stabilizacji w takiej protezie jest zróżnicowany o wynosi 6- 16 tyg. I zależy od rodzaju powierzchni wszczepu (tytanowa, hydroksyapatyczna) .