Zagadnienia ekonomiczne w skrócie, Istota i rola marketingu w działalności przedsiębiorstwa


1. Istota i rola marketingu w działalności przedsiębiorstwa.

Termin marketing pochodzi od angielskiego słowa market czyli rynek, zbyt i oznacza przede wszystkim wiedzę o tym, jak działać na rynku, by najkorzystniej kształtować stosunki między producentem a konsumentem lub użytkownikiem produktu. Marketing wiąże się z zaspakajaniem potrzeb i pragnień określonych rynków poprzez wytwarzanie produktów i usług, które zaspakajają wymagania konsumentów. Najczęściej spotykanymi instrumentami marketingowego działania na rynku są:

Produkt - to każdy przedmiot lub usługa, zdolne zaspokoić potrzeby nabywców. W sprzedaży produktu istotną rolę odgrywa opakowanie. Oprócz funkcji ochronnych dla produktu w czasie transportu, magazynowania i sprzedaży opakowanie spełnia również funkcje estetyczne i informacyjne. Ważną rolę w sprzedaży produktu pełni jakość oraz marka.

Dystrybucja - polega na doborze najbardziej efektywnych dróg, którymi produkty przesuwane są od producentów do ostatecznych odbiorców. W dystrybucji możemy wyróżnić 2 podstawowe obszary działania. Pierwszy obszar to określenie i wybór kanałów dystrybucji, czyli pośredników, poprzez które produkty lub usługi sprzedawane są na rynku. Obejmują one działania polegające na doprowadzeniu produktu do sklepów i ostatecznego nabywcy. Drugi obszar to zorganizowanie fizycznego przepływu produktu, które ma na celu doprowadzenie towarów do konsumenta. Obejmuje organizację transportu, magazynowanie, gospodarowanie zapasami.

Reklama - to informacja o produkcie, o jego istnieniu, korzyściach z jego zakupu. Celem reklamy jest pozyskanie nowych klientów i rynków, polepszenie opinii nabywców o produkcie, wylansowanie lub utrwalenie marki. Ważną cechą reklamy jest jej zrozumiałość dla odbiorcy, czytelność, przyzwoitość, rzeczowość, wzbudzanie zaciekawienia, uczciwość i wiarygodność.

Promocja - polega na informowaniu pośredników rynkowych, klientów, nabywców o oferowanych produktach i usługach. Informacja ta ma na celu zaznajomienie z asortymentem oferowanych produktów, ich cechami, zaletami, warunkami nabycia (próbki, degustacje)

Celem marketingu jest stałe zwiększenie skali produkcji, sprzedaż produktu, podpisywanie kontraktów, budowanie marki i wizerunku firmy.

2. Proces restrukturyzacji w przedsiębiorstwie

Restrukturyzacja to proces gwałtownych zmian wywołanych czynnikami zewnętrznymi. Restrukturyzację można podzielić na przedmiotową, dotyczącą zmiany struktury produkcji, przekształceń techniczno-technologicznych, czy asortymentu oraz podmiotową obejmującą zmiany systemowe związane z przekształceniami prawno-organizacyjno-ekonomicznymi. Borąc pod uwagę czynniki wymuszające restrukturyzację wyróżniamy:

Restrukturyzację kreatywną-stosowana bez względu na sytuację w celu osiągnięcia zysku

Restrukturyzację antycypacyjną-przewiduje się zmiany i wyprzedza się je

Restrukturyzację dostosowawcza-jest to szybkie i sprawne reagowanie na zmianę w otoczeniu

Restrukturyzację naprawcza-traktowana jako „ostatnia deska ratunku” stosowana była w Polsce od 1980r.

W 1989r. rozpoczął się w Polsce proces transformacji systemowej czyli przejście z gospodarki planowanej do rynkowej. Pojawienie się w tym okresie swoboda działania przez ograniczoną ingerencję państwa w życie gospodarcze spowodowała, że na rynku rozpoczęło swą działalność wiele prywatnych podmiotów, mających możliwość współpracy z zagranicą. Ta sytuacja spowodowała, że przedsiębiorstwa państwowe prosperujące wówczas musiały wybrać jedną z metod restrukturyzacji tzw. prywatyzację, gdyż duża konkurencja nie dawała im możliwości na sprawne funkcjonowanie. Prywatyzacja polegała na przejściu z własności państwowej na własność prywatną. Jej głównym celem jest podniesienie efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwa, a w rezultacie całej gospodarki. Wyróżnić możemy dwie metody prywatyzacji: pośrednią zw. Kapitałową i bezpośrednią zw. Likwidacyjną. Prywatyzacja kapitałowa odbywa się w dwóch etapach. Komercjalizacji, polegającej na przekształceniu przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa oraz prywatyzacji właściwej czyli sprzedaży akcji lub udziałów. Prywatyzacja bezpośrednia następuje poprzez sprzedaż całego przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części jego mienia, wniesienie do spółki, oddanie do odpłatnego korzystania.

/całość w wersji do ściągnięcia/

3. Rola zapasów w gospodarce przedsiębiorstw

Główną rolą zapasów jest zapewnienie ciągłości produkcji w okresie między kolejnymi dostawami, dlatego bez nich przedsiębiorstwo przemysłowe nie jest w stanie prowadzić produkcji, gdyż codzienne zaopatrywanie w materiały nie jest możliwe, a przede wszystkim nieopłacalne. Stan zapasów jakie gromadzi jednostka nie powinien jednak przekraczać ekonomicznie uzasadnionego poziomu. Prawidłową wielkość zapasów materiałowych określają normy zapasu, które odgrywają ważną rolę w gospodarce materiałowej. Zbyt małe zapasy mogą stać się przyczyną zahamowania produkcji, jeśli nastąpi opóźnienie dostaw, za duże zapasy są również szkodliwe, gdyż wymagają dodatkowej powierzchni magazynowej, powodują występowanie strat podczas przechowywania itp. Aby zapas materiałów w przedsiębiorstwie był odpowiedni i zapewnił ciągłość między kolejnymi dostawami jednostka musi ustalić zapas bieżący zwany również zapasem produkcyjnym oraz zapas minimalny i maksymalny. Zapas bieżący jest niezbędny do zapewnienia zużycia materiałów między kolejnymi dostawami. Najwyższy jest on w dniu dostawy, w dniu poprzedzającym dostawę zbliża się do zera. Zapas minimalny zwany zapasowym powinien stale znajdować się w magazynie na wypadek opóźnienia dostawy lub innych nieprzewidzianych okoliczności. Zapas maksymalny to suma zapasu bieżącego i minimalnego. Poziom zapasu poniżej poziomu minimalnego grozi trudnościami w wykonywaniu zadań, jeżeli nastąpią nierytmiczności w dostawach. Zapasy przewyższające zapas maksymalny to zapasy gospodarczo nieuzasadnione. W zapasach tych można wyróżnić zapasy zbędne, czyli takie, których przedsiębiorstwo nie może wykorzystać na własne potrzeby ze względu np. na zmianę asortymentu czy technologii oraz zapasy nadmierne przekraczające obecne potrzeby przedsiębiorstwa. Przyczyną nadmiernych zapasów mogą być nieuzasadnione duże zakupy materiałów lub obniżenie produkcji. Najprostszym sposobem zagospodarowania zapasów nadmiernych jest przeznaczenie ich do zużycia w następnych okresach. Zapasy zbędne należy sprzedać innym przedsiębiorstwom.

4. Analiza płynności finansowej przedsiębiorstwa.

Płynność finansowa jest to zdolność przedsiębiorstwa do bieżącego wywiązywania się ze swoich zobowiązań w przypadającym na dany okres terminie. Do oceny płynności służy m.in. wskaźnik płynności bieżącej, obliczany jako aktywa bieżące (elementy majątku trwałego) przez pasywa bieżące (bieżące zobowiązania). Wskaźnik ten jest zadawalający jeśli mieści się w przedziale od 1,2 do 2,0. Drugim wskaźnikiem jest wskaźnik wysokiej płynności zwany również mocnym testem. Wskaźnik ten jest zbliżony do poprzedniego z tym że aktywa bieżące, czyli majątek obrotowy należy pomniejszyć o zapasy i rozliczenie międzyokresowe czynne. Ten wskaźnik powinien mieścić się w przedziale od 1,0 do 1,2. Płynność finansową pozwala również określić rachunek przepływu środków pieniężnych cash flow, określany jako różnica, bądź nadwyżka wpływów nad wydatkami. W szerszym ujęciu jest to suma wyniku finansowego i kosztów niepieniężnych jak amortyzacja, rezerwy pomniejszona o przychody niepieniężne nie będące wpływami. W sprawozdaniu C.f. wyróżnia się 3 typy strumieni pieniężnych: z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. W obszarze działalności operacyjnej po stronie wpływów rejestruje się wszystkie wpływy za sprzedane produkty, wpływy z przepływów finansowych oraz inne. Po stronie wydatków ujmuje się wydatki na regulowanie zobowiązań, wypłaty wynagrodzeń itp. Działalność finansowa obejmuje zmianę stanu źródeł kapitałowych firm zarówno własnych z emisji akcji jak również obcego pochodzenia np. zaciągniętych kredytów i wyemitowanych obligacji. W tym obszarze umieszcza się również koszty pozyskania kapitału zapłacone dywidendy i odsetki. Wpływy w obszarze działalności inwestycyjnej obejmują operacje gotówkowe dotyczące zakupu lub sprzedaży rzeczowych składników majątku trwałego, wart. niem. i praww. , obcych papierów wartościowych o charakterze lokat kapitałowych oraz na udzieleniu pożyczek na okres dłuższy niż rok.

5. Rodzaje struktury organizacyjnej

Struktura organizacyjne jest to sieć stanowisk pracy i formalne wzory współdziałania między ludźmi zajmującymi te stanowiska. Budowa struktury zależy od rodzaju działalności przedsiębiorstwa, jego wielkości, form organizacyjnych i lokalizacji. Podstawowym warunkiem prawidłowej struktury jest dokładne ustalenie zadań i zakresu odpowiedzialności wszystkich komórek. Sposobem przedstawiania struktury organizacyjnej jest schemat organizacyjny, czyli graficzny obraz struktury, obejmujący zakresy funkcji oraz ich miejsce w strukturze. Strukturę organizacyjną charakteryzują dwa elementy: liczba szczebli zarządzania, oraz rozpiętość kierowania, czyli liczba prac lub komórek podległych kierownikowi. Wyróżnić możemy trzy zasadnicze rodzaje struktur organizacyjnych, czyli systemów powiązań komórek. Jest to system liniowy, funkcjonalny i sztabowo-liniowy. System liniowy charakteryzuje się tym, że na czele każdej komórki stoi jeden kierownik, który nią kieruje i ponosi odpowiedzialność za jej pracę. Każda komórka otrzymuje polecenie tylko od kierownika wyższego szczebla i przed nim jest odpowiedzialna. Wadą tego systemu jest to iż kierownik musi znać wszystkie zadania i przekazywane polecenia przechodzą przez wszystkie ogniwa pośrednie. System funkcjonalny nie posiada jednego kierownika, komórka niższego szczebla może otrzymać polecenie od kilku zwierzchników. Zaletą tego systemu jest wąska specjalizacja i duża wiedza fachowa personelu kierowniczego. Wadą natomiast trudności w ustaleniu zakresu kompetencji. System sztabowo- liniowy charakteryzuje się tym, że kierownikowi oddaje się komórki sztabowe, które zajmują się opracowywaniem materiałów potrzebnych do podejmowania decyzji. Komórki te nie mają prawa wydawania poleceń. Ponadto możemy wyróżnić strukturę oddziałową, która grupuje samodzielne jednostki organizacyjne, które nastawione są na wytwarzanie określonych produktów innych odbiorców lub są wydzielone za względu na usytuowanie terytorialne, strukturę holdingową składającą się z nie powiązanych w jakikolwiek sposób jednostek oraz strukturę macierzową będąca przykładem trwałego wbudowania doraźnych zespołów w zależności hierarchiczne (spotykany najczęściej w organizacjach zatrudniających wysoko wykwalifikowanych specjalistów. Biorąc pod uwagę liczbę szczebli hierarchicznych i rozpiętość kierowania można wyróżnić: płaską strukturę organizacyjną odznaczającą się dużą rozpiętością kierowania tj. większą liczbą wykonawców podporządkowanych jednemu kierownikowi oraz smukłą strukturę, w które maleje rozpiętość kierowania a wzrasta liczba szczebli hierarchicznych.

6. Istota i funkcje weksla

Weksel jest to papier wartościowy zobowiązujący wystawcę lub osobę wskazaną przez niego do bezwarunkowej zapłaty określonej sumy pieniężnej w określonym terminie. W rozliczeniach pieniężnych używane są dwie zasadnicze formy weksla: weksel własny i weksel trasowany. Weksel W odpowiedzi własny to obietnica złożona przez wystawcę weksla do zapłaty określonej sumy pieniężnej osobie wskazanej na wekslu (Remitent). Weksel trasowany to polecenie skierowane przez wystawcę weksla (trasant) do swojego dłużnika (trasat) . Polecenie to dotyczy bezwarunkowej zapłaty określonej na wekslu kwoty osobie wskazanej na wekslu. Zarówno weksel własny jak i trasowany muszą być sporządzone w formie określonej przepisami prawa wekslowego. Zachowanie tej formy możliwe jest poprzez wypełnienie formularza blankietu wekslowego dostępnego w banku lub sporządzenie weksla na luźnej kartce papieru z uwzględnieniem jednak wszystkich elementów, jakie zgodnie z prawem wekslowym powinny się w nim znajdować (nazwa „weksel..”, polecenie lub przyrzeczenie bezwarunkowej zapłaty,, oznaczenie osoby, która ma zapłacić, termin i miejsce płatności, nazwisko osoby na rzecz której ma nastąpić zapłata, datę i miejsce wystawienia weksla, podpis wystawcy, sumę wekslową...). Najważniejszą funkcją, którą spełnia weksel jest funkcja płatnicza, kredytowa, gwarancyjna, refinansowa oraz obiegowa. Funkcja płatnicza wyraża się w tym, że weksel jest wykorzystywany jako środek płatniczy poprzez kolejne przekazywanie go z rąk do rąk zamiast zapłaty pieniężnej. Kredytowa funkcja wyraża się w tym iż wystawcy weksla zostaje udzielony tzw. kredyt kupiecki, czyli forma odroczonej płatności. Funkcja refinansowa polega na możliwości złożenia weksla w banku do dyskonta. Funkcja gwarancyjna polega na zabezpieczeniu jego zapłaty przez wszystkie osoby na nim podpisane. Dłużnikami weksla staja się więc: wystawca, indosant, poręczyciel oraz trasant, który weksel przyjął i stał się jego akceptantem. Ostatnia z funkcji obiegowa polega na tym, że weksel może być kilkakrotnie wręczany jako zapłata w transakcjach handlowych.

7. Różnice między kredytem a pożyczką

Zaczynając od formy umowy dostrzec możemy pierwszą z zasadniczych różnic. W przypadku pożyczki nie jest wymagana forma pisemna umowy, chyba że kwota pożyczki przekracza 500 zł. , natomiast przy kredycie obowiązuje wyłącznie forma pisemna. Drugą istotną różnicą jest to iż w pożyczce nie jest istotny cel ani przeznaczenie, a w wypadku kredytu zarówno cel jak i wykorzystanie muszą być konkretnie określone w umowie kredytowej. W przypadku pożyczki za udostępnienie środków pieniężnych pobierana jest prowizja i odsetki za korzystanie z kapitału (może być także nieodpłatna). W przypadku kredytu prowizja jest pobierana od zaciągniętego kredytu a odsetki od kredytu wykorzystanego. Przekazanie środków pieniężnych w pożyczce następuje przez przelew na konto, czekiem lub gotówką w wysokości określonej w umowie, przy kredycie jest to limit zadłużenia do wykorzystania którego upoważniony jest kredytobiorca...

8. Funkcje i formy płacy

Płaca zwana również wynagrodzeniem jest ekwiwalentem za czas lub za wysiłek wniesiony w wykonywanie określonych czynności. Wynagrodzenia spełniają trzy zasadnicze funkcje: dochodową, gdyż stanowi podstawowe źródło dochodu pracownika, kosztową dla pracodawcy, motywacyjno-bodźcową ponieważ jest silnym czynnikiem pobudzającym do wysiłku. Płaca zróżnicowana jest za względu na jakość i efektywność pracy. Efekty pracy oceniane są poprzez formy i systemy płacowe. Podstawą organizacji płac w przedsiębiorstwie jest taryfowy system płac, zwany również układem taryfowym. Do elementów określających taryfowy system płac należą: stawka podstawowa(najniższa stawka wynagrodzenia), tabela płac(wykaz stawek płac) oraz taryfikator kwalifikacyjny(zestawienie zawodów, stanowisk pracy z podaniem kategorii płacy jaka przysługuje na określonym stanowisku. Do podstawowych form płacy zaliczamy formę czasową, która jest uzależniona od ilości przepracowanych godzin. W jej ramach wyróżnić możemy formę czasową zwykłą (ilość godz. * stawka), z premią (od wypełnionych zadań) oraz z prowizją. Druga z form akordowa uzależnia wysokość zarobku od ilości wykonanych jednostek produkcji o właściwej jakości. Tu możemy wyróżnić akord prosty (wynagrodzenie za jednostkę produkcji jest stałe), z premią (z chwilą przekroczenia normy pracownik otrzymuje premię), progresywny (płaca za jednostkę produkcji ponad normę jest wyższa niż za produkcję w granicach normy), zryczałtowany (z góry określona należność za wykonanie określonej czynności). Oprócz tych dwóch form wyróżnić również możemy formę prowizyjną uzależnioną od rezultatów i stopy prowizji oraz kafeteryjną, czyli zastąpienie świadczeń finansowych czynnikami poza finansowymi, stwarzające pracownikowi możliwość wyboru.

9. Czynniki kształtujące wysokość płac

Płaca czyli wynagrodzenie jest ekwiwalentem za czas lub za wysiłek wniesiony w wykonywanie określonych czynności. Podstawowymi elementami, od których zależy wysokość płacy jest charakter wykonywanej pracy lub zawodu. Najczęściej stosowaną formą ustalania proporcji płacowych jest kwalifikowanie pracy wg jej charakterystycznych cech. Wśród cech pracy, które brane są pod uwagę w ustalaniu wynagrodzenia za konkretny rodzaj pracy można wymienić: kwalifikacje potrzebne do wykonywania pracy czyli wykształcenie, staż pracy, wysiłek fizyczny i umysłowy, złożoność pracy,, uciążliwość, odpowiedzialność czy warunki bezpieczeństwa. Kwalifikowanie pracy wg jej cech nazywamy wartościowaniem pracy. Twórcą pierwszej metody wartościowania pracy był Bedaux, który w 1916 r. ogłosił zasady i metody organizacji pracy pod nazwą system bedor. Wyodrębnił on 4 kategorie oraz ich punktację charakteryzującą daną pracę. W polskich warunkach zaczęto stosować bardziej uniwersalne metody tzw. metodę umewap 87, która grupuje pracę na następujące kryteria: odpowiedzialność, złożoność pracy, uciążliwość pracy oraz jej warunki czyli razem630 punktów.

10. Rola i zadania NBP

Narodowy Bank Polski Należy do najważniejszych instytucji finansowych w Polsce. Jest on bankiem emisyjnym, centralną instytucją kredytową o charakterze regulującym, centralną instytucją dewizową, jest bankiem banków. Te funkcje przyznane wyłącznie NBP sprawiły, że jest on bankiem centralnym państwa. Sprawuje nadzór nad wszystkimi bankami działającymi w Polsce i współdziała w kształtowaniu polityki gospodarczej i pieniężno-kredytowej państwa, ma na celu umocnienie pieniądza polskiego. Podstawowym ustawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu. Oprócz tego do zadań NBP należy również organizowanie rozliczeń pieniężnych, prowadzenie działalności dewizowej, obsługa bankowa budżetu państwa, regulowanie płynności finansowej banków oraz ich refinansowanie, kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego, emitowanie na zasadach wyłączności, znaków pieniężnych RP. Podstawowymi narzędziami polityki monetarnej NBP jest wyznaczenie stopy rezerw obowiązkowych (jeśli stopa rezerw rośnie to większa część depozytów musi pozostać w skarbcu jako rezerwa obowiązkowa, pozostaję więc mniej środków do udzielania kredytów) oraz określenie stopy redyskontowej.

11. Metody analizy ekonomicznej

Analiza ekonomiczna służy do oceny stopnia wykorzystania czynników wytwórczych czyli środków trwałych, maszyn, urządzeń a także finansów. W celu tej oceny wyróżniamy trzy metody badań: metodę porównań, odchyleń i podstawień krzyżowych. Metoda porównań i odchyleń pozwala na ocenę efektywności działania poprzez obliczanie wskaźników struktury, czyli udziałów poszczególnych składników w całości, dynamiki, czyli tempa wzrostu oraz odchyleń względnych i bezwzględnych. Metody te polegają głównie na porównywaniu wyników przedsiębiorstwa w poszczególnych latach. Aby ta ocena była obiektywna należy wziąć pod uwagę co najmniej trzy okresy. Do bardziej szczegółowej analizy służy metoda podstawień krzyżowych, która ustala kolejno wpływ każdego czynnika na sumę odchyleń.

A= (a1 - a0)*b0*c0 B=a1*(b1-b0)*c0 C=a1*b1*(c1-c0)

12. Prywatyzacja bezpośrednia i pośrednia.

Prywatyzacja to proces polegający na przejściu z własności państwowej na własność prywatną. Głównym celem prywatyzacji jest podniesienie efektywności ekonomicznej przedsiębiorstw a w rezultacie rozwoju całej gospodarki. Wyróżnić możemy dwa rodzaje prywatyzacji: prywatyzację kapitałową zw. pośrednią oraz prywatyzację bezpośrednią zw. likwidacyjną. Prywatyzacja pośrednia odbywa się w dwóch etapach. Pierwszy to komercjalizacja czyli przekształcenie przedsiębiorstwa w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa. Spółka ta przejmuje wszelkie prawa i zobowiązania przedsiębiorstwa. Organem nadzorującym jest Walne Zgromadzenie. Funkcję tą sprawuje Minister Przekształceń Własnościowym. Drugi etap to prywatyzacja właściwa czyli sprzedaż akcji lub udziałów, odbywający się w trzech trybach: przetargu, oferty ogłoszonej publicznie, rokowań na podstawie publicznego zaproszenia. Prywatyzacja bezpośrednia następuje poprzez sprzedaż całego przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części jego mienia, wniesienie całego przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części jego mienia do spółki, oddania całego przedsiębiorstwa lub części jego mienia do odpłatnego korzystania(leasing).

13. Funkcje zarządzania przedsiębiorstwa

Zarządzanie jest to proces gospodarowania czynnikami wytwórczymi w przedsiębiorstwie, czyli czynnikami rzeczowymi, osobowymi i finansowymi oraz koordynacja tych czynników w procesie produkcyjnym. Jako pierwszy problematyką funkcji zarządzania zajął się H. Fayol w XIX w. Wyróżnił on wówczas następujące czynności: finansową, rachunkowościową, techniczną, kupiecką, ubezpieczeniową i administracyjną. Fayol zbudował tablicę, w której % określił udział poszczególnych czynności na określonym szczeblu zarządzania. Funkcjami zarządzania zajmował się także E. Hauswald, który zmodyfikował tablicę fayolowską grupując 6 rodzajów czynności na 3 większe grupy tj. czynności kupieckie, techniczne i administracyjne. Współczesne funkcje zarządzania to: planowanie wykorzystywane w celu zmniejszenia ryzyka niepowodzeń, organizowanie, czyli czynności mające na celu dążenie do usprawnienia przedsiębiorstwa, motywowanie, czyli proces pobudzania do lepszej pracy oraz kontrola polegająca na porównaniu przebiegu i efektu działań.

14. Analiza finansowa przedsiębiorstwa

Jest uzupełnieniem analizy ekonomicznej. Służy do oceny w sposób syntetyczny na podstawie dwóch sprawozdań: bilansu i rachunku wyników. Analiza finansowa funkcjonuje w czterech obszarach badań: płynności finansowej, zadłużenia, rentowności i sprawności działania. Płynność finansowa jest to zdolność przedsiębiorstwa do regulowania bieżących zobowiązań w wymagalnych terminach. Płynność finansową bada się w oparciu o dwa wskaźniki: Wskaźnik płynności bieżącej, czyli stosunek aktywów bieżących (składniki majątku obrotowego) do pasywów bieżących(zobowiązania bieżące). Wskaźnik ten powinien mieścić się w przedziale od 1,2 do 2,0. Drugim wskaźnikiem jest wskaźnik wysokiej płynności zwany również mocnym testem. Wskaźnik ten jest zbliżony do poprzedniego z tym że aktywa bieżące, czyli majątek obrotowy należy pomniejszyć o zapasy i rozliczenie międzyokresowe czynne. Ten wskaźnik powinien mieścić się w przedziale od 1,0 do 1,2. Rentowność przedsiębiorstwa jako kryterium oceny efektywności uwzględnia zysk. Wyróżnić możemy wskaźnik rentowności sprzedaży zw. handlowym, rentowności majątku zw. ekonomicznym, rentowności kapitału zw. finansowym. W ramach tego podziału wyróżniamy: wsk. Rentowności brutto, czyli zysk brutto przez sprzedaż netto, który określa marżę zysku ze sprzedaży, wsk. Rentowności netto, czyli zysk netto przez sprzedaż netto; wsk. Poziomu kosztów powinien mieścić się w przedziale od 0,5 do 0,9 i jest to stosunek kosztu własnego sprzedaży do sprzedaży netto; wsk. ROA, czyli rentowności majątku informuje jaka jest ogólna efektywność zarządzania aktywami i jest to stosunek zysku netto do majątku ogółem. Ostatnim ze wskaźników wykorzystywanym w obszarze rentowności jest wsk. ROE, czyli rentowności kapitału własnego obliczany jako zysk netto przez kapitał własny i określa stopę zwrotu kapitału własnego.. Analiza zadłużenia charakteryzuje stopień zasilania przedsiębiorstwa przez zewnętrzne źródła finansowania. Służy do badania zdolności kredytowej. W ramach tego obszaru wyróżniamy: wsk. Ogólnego zadłużenia obliczany jako stosunek zob. ogółem i aktywów, wsk. Zadłużenia kapitału własnego, czyli zob. ogółem przez kapitał własny jest on wykorzystywany przy efekcie dźwigni finansowej, wsk. Zadłużenia długoterminowego, czyli zob. długoterminowe przez kapitał własny, powinien się on mieścić w przedziale od 0,5 do1 oraz wsk. Zadłużenia śr. Trwałych obliczany jako stosunek majątku trwałego oraz zob. Długoterminowych i informuje on o rzeczowym zabezpieczeniu roszczeń. W ocenie sprawności działania istotne miejsce zajmuje rotacja zapasów należności, zobowiązań czy majątku trwałego wyrażana w razach lub w dniach.

15. Zadania gospodarki materiałowej przedsiębiorstwa.

Gospodarka materiałowa służy rozwiązywaniu zagadnień dotyczących materiałów potrzebnych do działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. Materiały odgrywają dużą rolę w procesie produkcyjnym. Ich brak może spowodować zakłócenia w produkcji a nawet do jej całkowitego przerwania.. Dlatego ważne jest by gospodarka materiałowa była realizowana w sposób racjonalny. Do jej głównych zadań należy zatem: określanie potrzeb materiałowych, czynności związane z nabywaniem materiałów, nadzór nad zagospodarowaniem materiałów w toku działalności gospodarczej przedsiębiorstwa, normowanie zużycia materiałów, gospodarowanie zapasami, zagospodarowywanie odpadów i surowców wtórnych, ewidencja, sprawozdawczość i analiza z zakresu gospodarki materiałami. Aby te zadania były w odpowiednim stopniu realizowane przedsiębiorstwo powołuje służby zaopatrzenia, których celem jest zaspokojenie potrzeb materiałowych przedsiębiorstwa. Ich zadaniem jest również ustalanie ilości materiałów potrzebnych do produkcji, organizowanie dostaw i zamówień, przechowywanie i magazynowanie zapasów.

16. Funkcje planowania w przedsiębiorstwie.

Planowanie jest to proces myślowy, którego istotą jest przygotowanie przyszłego działania. Punktem wyjścia planowania jest określenie celu działania, a następnie opracowanie możliwych sposobów osiągnięcia tego celu. Konieczność planowania w gospodarkach rynkowych wynika z potrzeby dostosowania się przedsiębiorstw do szybko zmieniających się warunków działania. Zadaniem planu jest więc zmniejszenie niepewności i ryzyka związanego z przyszłymi nieznanymi warunkami. Planowanie odbywa się w czterech obszarach: planowania gospodarki, przedsiębiorstwa, pracy kierowniczych zespołów ludzkich, pracy własnej. Do głównych metod planowania możemy zaliczyć metodę bilansową, tendencji rozwojowej i stałych proporcji.

Metoda bilansowa polega na tym, że w postaci bilansu zestawia się wielkości, które wzajemnie na siebie oddziałują. Metoda tendencji rozwojowej wykorzystuje natomiast kierunek zmian badanego zjawiska ustalany na podstawie dłuższych obserwacji. Metoda stałych proporcji polega na wykorzystaniu w procesie planowania zależności między dwoma wielkościami. Wielkości te są zazwyczaj elementami jakiejś struktury bądź obrazują stosunek elementu do całości.

17. Papiery wartościowe

Papiery wartościowe są to dokumenty, które wyrażają prawa majątkowe przysługujące każdemu ich właścicielowi. Papiery wartościowe możemy podzielić na towarowe np. konosament, pieniężne np. czek, weksle itp., kapitałowe np. akcje, obligacje. Do najczęściej stosowanych papierów wartościowych zaliczamy akcje, obligacje, weksle i czeki. Akcja jest to dokument stwierdzający, że jej posiadacz jest współwłaścicielem (akcjonariuszem) spółki akcyjnej i ma z tego tytułu prawo by uczestniczyć w jej zyskach (otrzymuje dywidendę) i decydować o jej sprawach (udział w zebraniach). Wyróżnić możemy akcje: imienne (zbywane tylko za zgodą właściciela), na okaziciela (mogą być zbywane bez formalności) czy uprzywilejowane (dotyczą szczególnych uprawnień: większego prawa głosu lub dywidendy). Obligacja jest zaświadczeniem o udzieleniu pożyczki temu, który obligację puszcza w obieg pierwotny, czyli emitentowi obligacji. Emitentm obligacji może być rząd danego państwa, różnego rodzaju przedsiębiorstwa, instytucje finansowe np. banki. Wykup obligacji powinien się rozpocząć w ciągu 5 lat, a zakończyć w ciągu 15 lat od daty emisji. Weksel to dokument zobowiązujący wystawcę (weksel własny) lub osobę przez niego wskazaną (weksel obcy) do bezwarunkowego zapłacenia określonej osobie lub posiadaczowi weksla wymienionej na wekslu sumy pieniężnej. Czek to polecenie skierowane do banku o wypłacenie określonej sumy pieniężnej posiadanej przez wystawcę na rachunku bankowym. Wyróżnić możemy czek: zwykły, rozrachunkowy, gwarantowany, imienny i na okaziciela.

18.Zasady kredytowania przedsiębiorstw przez banki

Kapitał własny przedsiębiorstwa oraz inne środki będące do jego dyspozycji często nie wystarczają

Do sfinansowania zamierzonej działalności, w takiej sytuacji jednostka decyduje się na zaciągnięcie kredytu bankowego. Bank udziela kredytu dopiero po sprawdzeniu zdolności kredytowej przedsiębiorstwa, czyli zdolności jednostki do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami. Kredyt bankowy jest udzielany na podstawie umowy zawartej pomiędzy kredytobiorcą a bankiem, w który określa się m.in. strony umowy, kwotę i walutę kredytu, cel na który kredyt został udzielony, sposób zabezpieczenia spłaty i termin oraz oprocentowanie. Podstawą zawarcia umowy i udzielenia kredytu jest złożenie wniosku kredytowego, określającego przede wszystkim sytuację ekonomiczną wnioskodawcy. W celu zapewnienia spłaty kredytu banki żądają zazwyczaj od kredytobiorców odpowiedniego zabezpieczenia kredytu. Odróżnia się zabezpieczenie materialne (w tych wartościach, na które został udzielony) i prawne (np. hipoteka, cesja, blokada śr. Pieniężnych).

19. Czynniki motywacyjne w przedsiębiorstwie

Motywacja jest to wewnętrzny proces regulacji zachowania człowieka, od którego zależy kierunek czynności oraz ilość energii poświęconej na jej realizację. Ekonomiczne podejście do motywacji możemy podzielić na: behawioralne, które uwzględnia czynniki zewnętrzne dodatnie i ujemne, psycho-dynamiczne, gdzie na proces motywacji oddziałują wewnętrzne czynniki bodźcowe (hierarchia Maslowa), poznawcze, gdzie na pracownika może oddziaływać zakres wiedzy o sytuacji przedsiębiorstwa (stan finansowy). Czynniki motywacyjne można podzielić na : osobiste (przywileje, zapłata, pozycja społeczna) oraz społeczne (poglądy i normy, role społeczne, identyfikacja z grupą). Czynnikami motywacyjnymi dla pracowników mogą być: nagrody pieniężne, awanse, pochwały, wyróżnienia. Przy procesie motywacji możemy wyróżnić również teorię X i Y. Teoria X to pracownicy, którzy nie wyrażają chęci do pracy, wykonują ją z przymusu a nie dla satysfakcji. Teoria Y to pracoenicy, którzy z entuzjazmem wykonują swą pracę, są zadowoleni.

20. Omów etapy procesu rekrutacji.

Proces rekrutacji to proces pozyskiwania kandydatów do pracy w liczbie umożliwiającej selekcję. Dobór pracowników w dużym stopniu decyduje o wynikach gospodarczych zakładu pracy. Podstawowe znaczenie ma więc staranny dobór kandydatów do pracy oraz stworzenie takiej sytuacji, w której każdy pracownik byłby zatrudniony na stanowisku najlepiej dostosowanym do swoich kwalifikacji i uzdolnień. Wyróżnić możemy dwie podstawowe metody doboru pracowników, do których zalicza się selekcję pozytywną i selekcję negatywną. Selekcja pozytywna polega na wyborze, spośród wielu odpowiednich kandydatów do pracy, kandydatów najlepszych. Wyszukiwanie pracowników w formie selekcji negatywnej oznacza odrzucenie tych osób, które zostały uznane za nieodpowiednie do wykonywania danej pracy np. z uwagi na stan zdrowia i przyjęcie wszystkich pozostałych. Warunkiem właściwego doboru jest precyzyjny i wyczerpujący opis stanowiska pracy, który pozwala na ustalenie cech jakie powinien posiadać kandydat na to stanowisko. Opis stanowiska pracy powinien zawierać: określenia dotyczące wymaganych kwalifikacji, psychicznych i fizycznych warunków kandydata, cech charakteru i osobowości oraz opis warunków bezpieczeństwa i higieny pracy i wysokości zarobków. Selekcję i dobór można dokonywać na podstawie dokumentów osobowych dotyczących kandydata np. ankiet, świadectw z potwierdzeniem kwalifikacji itp. , wywiadu polegające na osobistej rozmowie z kandydatem czy badań psychologicznych. Po dokonaniu odpowiedniego wyboru następuje adaptacja, czyli proces wprowadzania na stanowisko pracy i włączenie pracownika w proces pracy. Proces ten opiera się na dwóch etapach: przystosowanie pracownika do konkretnej czynności lub funkcji oraz przystosowanie do środowiska czyli wejście w nową grupę.

21. Formy rozliczeń między podmiotami gospodarczymi

Zawiązywanie stosunków handlowych, gospodarczych i finansowych między różnymi podmiotami wymaga obrotu pieniężnego, polegające na przemieszczaniu pieniądza od jednego podmiotu do drugiego. Przemieszczanie to może mieć formę obrotu gotówkowego i obrotu bezgotówkowego. Obrót gotówkowy charakteryzuje się tym, że w trakcie dokonywania wpłat bądź wypłat występuje pieniądz w postaci rzeczowej. W takiego obrotu służą banknoty, czeki gotówkowe lub przesłanie gotówki przekazem pocztowym. Obrót bezgotówkowy, występuje jeżeli następuje przekazanie środków pieniężnych z rachunku dłużnika na rachunek wierzyciela w tym samym lub innym banku. Najczęściej spotykanymi formami obrotu bezgotówkowego są czeki rozrachunkowe, przelewy oraz akredytywa. Czek rozrachunkowy, to papier wartościowy, który jest dyspozycją skierowaną do banku przez wystawcę czeku o przekazanie środków pieniężnych z jego rachunku na rachunek wierzyciela. Przelew jest poleceniem skierowanym do banku o przekazanie środków pieniężnych z rachunku dłużnika na rachunek wierzyciela, Akredytywa występuje jeśli dostawca nie ma zaufania do odbiorcy i dostarczenie towarów motywuje utworzeniem przez odbiorcę blokady środków pieniężnych na jego rachunku na poczet przyszłej dostawy i w momencie jej dokonania następuje transfer śr. Pieniężnych na rachunek dostawcy.

22. Inwestycje i ocena ich opłacalności

Inwestycje to przedsięwzięcia mające na celu osiągnięcie korzyści czyli zysku. Możemy więc wyróżnić inwestycje rzeczowe i finansowe. Inwestycje rzeczowe zmierzają do powiększenia majątku trwałego czyli obejmują nabycie budynków, budowli, maszyn, urządzeń, obiektów produkcyjnych czy zapasów. Inwestycje finansowe wiążą się z lokowaniem środków pieniężnych w akcje, obligacje i inne papiery wartościowe. Inwestycje mogą spełniać funkcję odtworzeniową (zamiana starego środka na nowy), modernizacyjną (ulepszenie, wymiana części) lub rozwojową (zmiana na lepsze technologie). Inwestycje mogą być finansowane zarówno źródłami własnymi jak zysk netto, amortyzacja, sprzedaż udziałów lub źródłami obcymi czyli kredytem, pożyczką lub za pomocą leasingu. Opłacalność inwestycji można stwierdzić obliczając okres zwrotu inwestycji ( inwestycje przez nakłady) lub stopę zwrotu (zysk netto + amortyzacja przez kwotę inwestycji). W przypadku okresu zwrotu sytuacja jest opłacalna gdy czas zwrotu jest krótszy, gdyż w szybszym tempie jednostka jest w stanie odtworzyć poniesione nakłady. Przy stopie zwrot panuje zależność im wyższa stopa tym podjęcie inwestycji jest bardziej opłacalne.

23. Zasady ustalania wyniku finansowego

Jednostka prowadząca działalność gospodarczą osiąga wpływy pieniężne z tytułu wykonywania tej działalności. Wpływy te stanowią przychód danej jednostki. Przedsiębiorstwa handlowe, przemysłowe czy usługowe uzyskują swe główne i zasadnicze przychody ze sprzedaży produktów, towarów i usług. Budżet jednostki zasilają również przychody z działalności na operacjach finansowych na które składają się np. przychody ze sprzedaży papierów wartościowych, dywidendy, odsetki z udzielonych pożyczek i kredytów oraz dodatnie różnice kursowe przy walutach obcych a także pozostałe przychody operacyjne, otrzymywane głównie w wyniku sprzedaży rzeczowych składników majątku. Uzyskiwanie przychodu wymaga różnorakich kosztów. Głównym kosztami jakie ponosi jednostka są koszty na zwykłej działalności np. zużycie środków trwałych, zakup surowców itp., koszty na działalności finansowej np. odsetki od kredytów, zakup pap. Wartościowych oraz pozostałe koszty operacyjne związane z likwidacją lub wydaniem śr. Trwałych. Do oddzielnej grupy możemy zaliczyć zyski i straty nadzwyczajne, czyli powstałe w wyniku sytuacji nie związanych ze zwykłą działalności przedsiębiorstwa. Zyski nadzwyczajne obejmują zatem odszkodowania za straty powstałe w wyniku zdarzeń losowych czy odzyskane wartości w zw. z zaniechaniem pewnego rodzaju działalności. Straty obejmują usuwanie skutków zdarzeń losowych, niezawiniony niedobór materiałów czy kary lub odszkodowania. Podstawowym miernikiem oceny działalności podmiotu gospodarczego jest wynik finansowy, czyli różnica między osiągniętymi przychodami i poniesionymi kosztami, przy czym dodatni wynik jest zyskiem, a ujemny stratą. W ramach danej jednostki możemy wyróżnić wynik ze sprzedaży produktów, który powiększony o przychody operacyjne i pomniejszony o koszty operacyjne daje wynik na działalności operacyjnej. Wynik ten gdy zostanie powiększony o przychody finansowe i pomniejszony o koszty finansowe daje nam wynik na działalności gospodarczej jednostki. W wyniku jego zwiększenia o zyski nadzwyczajne a następnie zmniejszenia o straty nadzwyczajne otrzymujemy wynik brutto na działalności. Po jego obciążeniu przez podatek i inne odliczenia otrzymujemy zysk netto.

24. Majątek przedsiębiorstwa

Podmioty gospodarcze są wyposażone w odpowiednie środki materialne i niematerialne, umożliwiające im prowadzenie działalności. Środki te to dobra rzeczowe, np. budynki, maszyny, urządzenia, materiały i inne dobra, a wśród nich wartości niematerialne i prawne i środki pieniężne. Wszystkie te środki stanowią w sumie majątek podmiotu gospodarczego. Biorąc pod uwagę funkcje spełniane w procesie gospodarczym majątek podmiotu można podzielić na majątek trwały i majątek obrotowy. W grupie majątku trwałego można wyróżnić składniki rzeczowe (ŚRODKI TRWAŁE: grunty, budynki budowle, maszyny, środki transportu.. INWESTYCJE ROZPOCZĘTE), wartości niematerialne i prawne(wartość firmy, koszty prac rozwojowych) oraz finansowe składniki majątku trwałego(akcje, pap. Wartościowe, udzielone pożyczki długoterminowe) i należności długoterminowe. Do majątku obrotowego zalicza się zapasy (materiały, półfabrykaty, produkty gotowe, towary, zaliczki na poczet dostaw), należności i roszczenia(z tytułu dostaw, usług, podatków), papiery wartościowe przeznaczone do obrotu i środki pieniężne(środki w kasie, na rachunku bankowym, weksle, czeki obce).

25. Podatki

Podatek jest formą przymusowego i bezzwrotnego świadczenia pieniężnego na rzecz państwa lub organów innych organizacji sprawujących władzę publiczną np. samorządu terytorialnego. Jednostki prowadzące działalność zobowiązane są płacić następujące podstawowe podatki: podatek od towarów i usług(VAT), podatek akcyzowy, dochodowy od osób prawnych, od nieruchomości i środków transportu. Największą rolę odgrywają jednak podatek VAT i akcyzowy. Podatek od towarów i usług nazywany jest podatkiem od wartości dodanej i znany jest w świecie jako podatek VAT. Podatek ten nakładany jest na każdą transakcję sprzedaży w procesie produkcji. Opodatkowaniu podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług, można więc powiedzieć, że podatek ten ma charakter powszechny. Możemy wyróżnić trzy podstawowe stawki podatku VAT : 22%, 7% i 0%. Stawka 22% jest stawką podstawową stosowaną w odniesieniu do większości towarów i usług. Stawka 7% obejmuje maszyny i urządzenia dla rolnictwa i leśnictwa, towary związane z ochroną zdrowia, wyroby przemysłu spożywczego, węgiel energia elektryczna, usługi przewozowe. Stawka zerowa wprowadzona została głównie na potrzeby eksportu. Podatek akcyzowy nazywany jest akcyzą i podlegają mu tylko niektóre towary, Są to np. napoje alkoholowe, wyroby tytoniowe, paliwa silnikowe, samochody osobowe, sprzęt elektroniczne, sól, zapałki itp. Ponoszony jest jednorazowo przez producenta towaru.

26. Leasing

Leasing jest formą odpłatnego korzystania ze środków trwałych i innych elementów majątku trwałego. Jest sposobem finansowania środków trwałych. To forma transakcji, polegającej na tym, że leasingodawca finansuje zakup wskazanego przez leasingobiorcę przedmiotu, który następnie mu przekazuje. Wyróżnić możemy leasing bezpośredni i pośredni oraz operacyjny i finansowy. Leasing bezpośredni występuje jeśli leasingodawca jest producentem środków trwałych. Pośredni natomiast oznacza zawarcie umowy leasingowej z pośredniczącą w tej operacji wyspecjalizowaną firmą nabywającą maszyny, urządzenia i inne środki od producenta. Leasing operacyjny charakteryzuje się tym, że czas trwania umowy leasingowej jest znacznie krótszy od okresu zużycia śr. Trwałego. Po wygaśnięciu umowy przedmiot wraca do leasingodawcy, który może przekazać go innym użytkownikom. W leasingu finansowym czas trwania umowy zbliżony jest do okresu jego przewidywalnego zużycia. Przewiduje, że śr. Trwały staje się automatycznie własnością użytkownika po upływie umowy.

27.Rodzaje i funkcje pieniądza

Pieniądz jest powszechnym ekwiwalentem towaru, uosobieniem pracy społecznej i prawnym środkiem płatniczym. Pieniądz powstał na pewnym etapie rozwoju społecznego. Początkowo w gospodarce naturalnej obowiązywała wymiana barterowa, czyli towar za towar. Dopiero w późniejszym etapie rozwinęła się gospodarka towarowo-pieniężna. Początkowo był to pieniądz kruszcowy w postaci złotych lub srebrnych monet o określonej zawartości kruszcu. W czasach nowożytnych zaczęły się pojawiać banknoty początkowo wprowadzane przez banki prywatne, a następnie państwowe. Cechą banknotu była możliwość wymienialności na kruszec. Później na rynek wszedł pieniądz papierowy nie wymienialny na kruszec. Współcześnie funkcjonuje również pieniądz bezgotówkowy w formie zapisów na kontach bankowych posiadaczy rachunków. W gospodarce towarowo-pieniężnej wykształciły się następujące funkcje pieniądza:

Wzory, wartości nominalne itp. Oraz terminy wprowadzania ich do obiegu ustala Prezes NBP. W 1990 r. wprowadzono wewnętrzną wymienialność złotego na waluty obce. Od 1995 r. polska waluta uzyskała status waluty w pełni wymienialnej.



Wyszukiwarka