Teorie zmian społecznych (5) 14.11.2007
WILFREDO PARETO.
jego poglądy oscylują od republikańskich po iluzję.
Pareto bardzo dużo pisał, uczestniczył w życiu publicznym. Matematyka to dziedzina wiodąca, wśród tych którymi się posługuje.
w całym dojrzewaniu intelektualnym dochodzi do stwierdzenia, iż ekonomia jest niewystarczająca, dlatego zaczyna interesować się socjologią. Powstaje „traktat o socjologii ogólnej”, który daje wgląd w działanie społeczeństwa.
społeczeństwo to pewien stan społeczny, którego cechą charakterystyczna jest cykliczne naruszanie tego systemu. Stąd podział na elity i klasy. Pareto jest prekursorem jeżeli chodzi o badanie elit i mas.
Elity (wg Pareto) to ludzie, którym w danej dziedzinie otrzymują najwyższe wskaźniki (oceny). Wśród nich znajdują się specyficzne elity: elity władzy (szczególnie ważne elity, dzięki którym można obserwować powstawanie i funkcjonowanie elity władzy- arystokracja).
Pareto uważa, że jeżeli chcemy bobrze zilustrować elity to musimy zrobić to ilościowo.
Podstawą patrzenia na społeczeństwo jest działanie społeczne, wśród których wyróżnia się:
REZIDUŁY- (dyspozycje) w całej konstrukcji człowieka możemy zaobserwować pewne stałe dyspozycje, skłonności mające charakterystyczne jakości, pewne osady 9jako część niezmienna, reszta). Ludzkie działanie jest wywoływane przez stałe dyspozycje, które zakorzenione są w psychice.
Działania ze wzgl. na poziom logiczności dzielimy na:
logiczne- to działanie w którym zostają dobrane odpowiednie środki do zamierzonych celów (adekwatne środki do celów) takim przykładem jest nauka.
pozalogiczne- to takie, które nie opierają się na racjonalności.
Układ rezidułów posiada każdy człowiek, jednak w różnych konfiguracjach.
6 typów idealnych rezidułów:
kombinowania- formułowanie na nowo układu rezidułów (dyspozycji)
konserwacji- występuje u ludzi posiadających duże rezerwy i dystans
uzewnętrzniania uczuć- jedni są bardziej powściągliwi inni otwarci, ci drudzy mają bardziej rozwinięte uzewnętrznianie uczuć
indywidualizmu- odpowiadają działaniami ludzkimi, postrzegając wszystko, przepuszczają przez „ego” i wartościują
uspołecznienia- ludzie skierowani w działaniu na innych widzą innego człowieka (wolontaryzm)
seksualność- seks jako siła motoryczna
Każdy człowiek postępuje tak jak jest psychicznie skonstruowany. Człowiek posiada również rozum, dlatego to co czyni przybiera również w słowa. Stara się swoim działaniom nadać jakiś charakter (tzw. derywacje-słowne fasady, które nadają działaniom logiczny kształt).
4 typy Derywacji:
stwierdzenia (jest tal lub tak, oznacza, że coś jest oczywiste)
odwoływanie się do różnych autorytetów, które nadaje wzmocnienie tego co mówimy
derywacje o ładunku emocjonalnym np. godność, sprawiedliwość, które nadają znaczenia.
Derywacje mętne, nieokreślone
Derywacje-maja charakter zmienny
Reziduły- mają charakter stały
ludzie chcą się dostać do elit. Jednak nie każdy może się do nich przedostać. Mogą to być jedynie osoby, które maja odpowiedni rozkład rezidułów. Czasem potrzeba użycia siły (w tym spryt i demagogia-sposób oddziaływania).
Wspięcie się do elit ma znaczenie takie aby dostać się do władzy.
Zespół rezidułów jest inny dla dostania się do elit oraz inny aby w niej się utrzymać.
przez pewien czas elita stosuje rozbrajanie mas , poprzez dopuszczanie do elit aktywnych jednostek, co z kolei powoduje ich osłabnięcie (elit). W pewnym momencie następuje ich rozpad, poczym ponowne tworzenie się nowych (cyrkulacja elit).
W masach znajdują się spekulanci, którzy chcą szybciej dochodzić do władzy, po pewnym czasie spekulanci zaczynają zamieniać rentierów i na odwrót.
W różnych cyklach możemy zaobserwować wzbijanie i upadki elit, tzw. teoria krążenia elit.
PITIRIN SOROKIN (Rosjanin ur. w 1889 na Uralu wśród nie piśmiennego ludu Piriam.
twórca socjologii amerykańskiej. Podejmuje różne próby rozwoju swoich doświadczeń i umiejętności. Postanowił zostać rewolucjonistą.
przeprowadzał badanie na głodem: „Głód jako czynnik socjologiczny”.
był prezydentem I wydziału Socjologii na Uniwersytecie Harvard. Tam powstaje wielkie dzieło „ Dynamika społeczno- kulturowa”.
.zbudował zasadę rewolucji, każda taka zasada posiada 2 fazy:
faza- masy dochodzą do buntu, po czym zarówno masy jak i elity dokonują restauracji tych mas, z których powstają nowe.
Faza-?????????
pozostawił wielka spóścizne po sobie.
„Dynamika społeczno- kulturowa”- praca w której autor stara się pokazać cykliczność mentalności kulturowej, w której bardzo ważnym czynnikiem jest uduchowienie. Super system społeczno- kulturowy, jest zbiorem zasad konstytuowanych np. wiara, zmysły i rozum. One jednak nie dają w miarę adekwatnego obrazu rzeczywistości.
3 zasadnicze modele mentalności kulturowej:
ideacyjny (duchowy, religijny)- człowiek postępuje w oparciu o wytyczne dyrektywy, zasady
sensualistyczny (zmysłowy)
idealistyczny- próba nierealnego połączenia pierwiastków wiary i zmysłów
Sorokin stara się pokazać, że istnieją różne typy mentalności w różnych epokach. Typem dominującym teraz jest typ sensualistyczny (wszystko to co ma charakter i co kształtuje człowieka).
uważa, że po sensualistycznym typie pojawi się idealistyczna mentalność. A te trzy typy mentalności to trzy czyste typy, które zmieniają się (występują cyklicznie).