Blok H.
Pytanie nr 58 - Przyczyny wprowadzenia stanu wojennego oraz różnicy zdań na ten temat.
13 XII 1981 został wprowadzony Stan Wojenny, a władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego z Wojciechem Jaruzelskim na czele.
Oficjalnym powodem wprowadzenia stanu wojennego była pogarszająca się sytuacja gospodarcza kraju - brak zaopatrzenia w sklepach, reglamentacja (powrót kartek), zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego w kraju spowodowane nadchodzącą zimą,
groźba interwencji zbrojnej przez państwa Układu Warszawskiego,
osłabienie i powolna utrata władzy przez rządzących komunistów,
utrata kontroli nad niezależnym ruchem związkowym, w szczególności nad Solidarnością, tworzenie wizerunku Solidarności jako organizacji antysystemowej (nagrania z zebrania Komisji Krajowej w Radomiu),
wysokie poparcie dla Solidarności - 62 procent zaufania,
gwałtowny spadek poparcia komunistów - 24 procent dla rządu, 6 dla PZPR,
walka stronnictw (beton kontra bardziej ustępowi), brak porozumienia w kwestii formy i zakresu reformy ustroju polityczno - gospodarczego PRL,
Jak się okazało w przyszłości żadnych ruchów wojska radzieckiego nie odnotowano, Departament Stanu USA wydał komunikat w którym stwierdził, że żadnych większych ruchów nie odnotowano, 10 XII 1981 stwierdzono w Moskwie, że interwencja w Polsce byłaby całkowitą ostatecznością, gdyby polskie siły bezpieczeństwa nie dawały sobie rady z sytuacją w kraju. Kontrowersje związane ze stanem wojenny doprowadziły do polemiki zwolenników z przeciwnikami wprowadzenia go w Polsce.
Zwolennicy:
przytaczanie przykładów Węgier i Czechosłowacji jako przykład, że wojska ZSRR mogły wkroczyć do kraju,
oficjalne obowiązywanie doktryny Breżniewa,
naciski władz radzieckich na polskie - prezentowanie map hipotetycznego wkroczenia,
ostrzeżenie USA w stosunku do ZSRR z grudnia 80, w przypadku wkroczenia do Polski - ZSRR w kłopotach,
poparcie społeczne - Jaruzelski opierał się na sondażach, które dawały mu poparcie we wprowadzeniu stanu wojennego,
opanowanie chaosu w gospodarce,
Przeciwnicy:
zagrożenie nierealne, stan wojenny miał zapobiec dalszej demokratyzacji,
użycie niewspółmiernych środków do zagrożenia, aspekt moralny - kopalnia Wujek,
zaabsorbowanie wojsk radzieckich w wojnie w Afganistanie, trudna wojna, ZSRR nie ma siły by wysyłać wojska także do zachodniego sąsiada,
Komisja Susłowa - brak informacji na temat interwencji,
sam Jaruzelski 10 XII zabiegał w Moskwie o wsparcie militarne, prośba została odrzucona, miał się rozprawić z opozycją przy użyciu polskich sił,
plany wprowadzenia stanu wojennego były szykowane już od strajków sierpniowych, Jaruzelski potrzebował jednak pomocy ekonomicznej ZSRR,
stan wojenny został wprowadzony niezgodnie z prawem - dekret wydany przez Radę Państwa wprowadzony w momencie gdy trwała sesja Sejmu, przekroczenie kompetencji,
chaos w gospodarce opanowany, jednak to nie poprawia jej sytuacji,