Wykład z dnia 24.10.2007r.

Skutki ogłoszenia upadłości względem zobowiązań :

Ta odmienna sytuacja, w której znajduje się upadły, który ma być zlikwidowany zakresie upadły, który ma zawrzeć układ zwłaszcza co do kontynuowania działalności przez tych dłużników powoduje, że skutki względem zobowiązań kształtują się nieco inaczej w zakresie upadłości likwidacyjnej i inaczej w zakresie upadłości układowej (ale jest jeden skutek wspólny).

Skutki względem zobowiązań:

- skutek wspólny, bez względu jaką mamy upadłość,

- skutki, które występują zakresie przypadku upadłości likwidacyjnej,

- skutki upadłości układowej względem zobowiązań upadłego;

• O skutku wspólnym mówi art. 83 prawa upadłościowego i naprawczego:

„Nieważne są postanowienia umowy zastrzegające na wypadek ogłoszenia upadłości

zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego, którego stroną jest upadły.”

Zgodnie z zasadą swobody umów dopuszczalne jest oczywiście, aby strony zawierające umowę zwłaszcza gdy umowa ta zawarta jest na czas nieoznaczony przyjmowały takie zastrzeżenie umowne, zgodnie z którymi umowa ulega rozwiązaniu na wypadek gdyby któraś ze stron była postawiona w stan upadłości. Więc dopuszczalność takich umów istnieje w świetle ogólnej zasady swobody umów, natomiast prawo upadłościowe i naprawcze przewiduje ten skutek, że jeżeli jest ogłoszona upadłość, to takie postanowienie- zastrzegające ewentualną zmianę lub rozwiązanie umowy, której stroną był upadły- jest nieważne. W ramach prawa upadłościowego zastrzeżenie zmiana lub rozwiązanie stosunku prawnego na wypadek ogłoszenia upadłości, którego stroną jest upadły takie postanowienie jest nieważne czyli taka umowa wiąże.

Oczywiście taką umowę można rozwiązać ale tylko i wyłącznie w trybie i na warunkach przewidzianych w prawie upadłościowym i naprawczym . Należy więc w takiej sytuacji prześledzić w odniesieniu do poszczególnych umów skutki prawa upadłościowego i naprawczego, czy pozwalają na rozwiązanie takiej umowy skoro nieważne jest takie postanowienie powodujące jej rozwiązanie, o tym mówi tylko:

- art. 104 który reguluje skutki dotyczące użyczenia:

„ 1.W razie ogłoszenia upadłości użyczającego lub biorącego do używania, umowa

użyczenia, jeżeli rzecz już została wydana, ulega rozwiązaniu na żądanie

jednej ze stron.

2. Jeżeli rzecz nie była jeszcze wydana, umowa wygasa.”

Jeżeli umowa użyczenia byłaby więc zawarta pomiędzy stronami przed ogłoszeniem upadłości i zawierała postanowienie zastrzegające jej rozwiązanie na wypadek, gdyby któraś ze stron była postawiona w stan upadłości, to to postanowienie jest nieważne, wówczas chodzi ewentualnie w grę możliwość z art. 104- czyli na żądanie jednej ze stron może dojść do rozwiązania takiej umowy.

To jest wspólne dla obu rodzajów upadłości.

Skutki co do zobowiązań występujących w upadłości likwidacyjnej

Wyróżniamy skutki o charakterze:

1. ogólnym

2. skutki, które dotyczą konkretnych wskazanych w ustawie zobowiązań;

Skutki ogłoszenia upadłości mogą być:

1. materialno-prawne,

2. procesowe,

AD.1) SKUTKI OGÓLNE - wyróżniamy 4:

1. skutek 1- z ogłoszeniem upadłości następuje wymagalność zobowiązań pieniężnych, których termin płatności jeszcze nie nastąpił, czyli zobowiązania niewymagalne w dacie postanowienia stają się wymagalne> Mówi o nim art. 91 stanowiąc:

„Zobowiązania pieniężne upadłego, których termin płatności świadczenia

jeszcze nie nastąpił, stają się wymagalne z dniem ogłoszenia upadłości.”

2. skutek 2- art. 91 ustęp 2 - zobowiązanie niepieniężne przekształcają się ex lege w pieniężne i stają się wymagalne,

„Zobowiązania majątkowe niepieniężne zmieniają się z dniem ogłoszenia

upadłości na zobowiązania pieniężne i z tym dniem stają się płatne, chociażby

termin ich wykonania jeszcze nie nastąpił.”

Kwestia jaka jest wartość tej przekształconej niepieniężnej wierzytelności na pieniężną wierzytelność została rozstrzygnięta w art. 246:

„Wierzytelność niepieniężna będzie umieszczona na liście wierzytelności w sumie

pieniężnej według jej wartości z dnia ogłoszenia upadłości.”

Czyli w dniu ogłoszenia upadłości powstaje nie tylko sam skutek przekształcenia niepieniężnych w pieniężne, ale również wartość jest z tego dnia ustalana i taka wartość jest przyjmowana jako wartość już wierzytelności pieniężnej podlegającej zaspokojeniu.

Dlaczego ustawodawca dokonuje tych przekształceń wierzytelności niepieniężnych w pieniężne, a jednocześnie przyjmuje ich wymagalność z dniem ogłoszenia upadłości choćby jeszcze nie były płatne albo płatne są pieniężne bądź gdyby nie były jeszcze wymagalne gdy są niepieniężne?

Celem takiego rozwiązania jest zrównanie sytuacji wierzycieli upadłego bez względu na naturę wierzytelności i na wymagalność. A więc przyjąć należy, że o jakiejś godzinie wszyscy wierzyciele mają wymagalne wierzytelności pieniężne. Dla osiągnięcia tego skutku przekształcenie następuje ex lege- z dniem ogłoszenia upadłości;

3. skutek 3 - zatrzymuje się bieg odsetek od wierzytelności przysługujących od upadłego od daty ogłoszenia upadłości. Chodzi tylko o wierzytelności przysługujące od upadłego. Czyli jeżeli upadły ma wierzytelność już wymagalną względem swojego dłużnika, to od tego dłużnika będą nadal naliczane odsetki na rzecz upadłego, a konkretnie na rzecz masy. Natomiast te wierzytelności, które przysługują od upadłego one już nie mogą podlegać reżimowi odsetek od daty ogłoszenia upadłości. Te odsetki od dnia ogłoszenia upadłości mogą być oczywiście zaspokojone, ale tylko za okres do dnia ogłoszenia upadłości. Ta reguła- że przestają biec odsetki od upadłego- nie dotyczy wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo. Na ten temat mówi art. 92:

„1. Z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od

upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy odsetek od wierzytelności zabezpieczonych

hipoteką, wpisem w rejestrze, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem

skarbowym albo hipoteką morską.. Odsetki te mogą być zaspokojone tylko z

przedmiotu zabezpieczenia.”

4. skutek 4 - dotyczy dopuszczalności potrącenia (potrącenie jest jednym ze sposobów wykonania zobowiązania):

Art. 93,94,95 przewidują pewne szczególne reguły które rozstrzygają problemy co do zakresu dopuszczalności potrącenia i warunków na jakich może nastąpić (ta regulacja ma na celu, aby potrącenie nie było wykorzystywane w sposób służący obejściu interesów innych wierzycieli, którzy akurat nie są dłużnikami upadłego).

• Art. 93:

„1. Potrącenie wierzytelności upadłego z wierzytelnością wierzyciela jest

dopuszczalne, jeżeli obie wierzytelności istniały w dniu ogłoszenia

upadłości, chociażby termin wymagalności jednej z nich jeszcze nie nastąpił.”

Różnica w stosunku do art. 505 kc sprowadza się do tego, że zgodnie z art. 505 kc wierzytelności muszą być wymagalne i zaskarżalne, tu z kolei wierzytelności nie muszą być wymagalne ważne jest tylko aby one istniały.

Dlaczego mamy tutaj takie rozwiązanie, że bez względu na to czy są wymagalne czy nie?

Otóż dlatego, że jest ogólny skutek, który przewiduje wymagalność wszystkich wierzytelności w dacie ogłoszenia upadłości.

• Art. 93 ustęp 2 dotyczy wielkości jakiej te wierzytelności przeciwstawiane sobie mogą ulegać potrąceniu :

„2. Do potrącenia przedstawia się całkowitą sumę wierzytelności upadłego, a

wierzytelność wierzyciela tylko w wysokości wierzytelności głównej wraz z

odsetkami naliczonymi do dnia ogłoszenia upadłości.”

„3. Jeżeli termin płatności nieoprocentowanego długu upadłego w dniu ogłoszenia

upadłości nie nastąpił, do potrącenia przyjmuje się sumę należności

zmniejszoną o odsetki ustawowe, nie wyższe jednak niż sześć procent, za czas

od dnia ogłoszenia upadłości do dnia płatności i nie więcej niż za okres

dwóch lat.”

Czyli to co się należy upadłemu jest w całości, natomiast wierzytelność wierzyciela która stała się wymagalna, choćby jej termin zapłaty nie nastał, tę wierzytelność przedstawia się tylko w wysokości wierzytelności głównej z odsetkami naliczonymi do dnia ogłoszenia upadłości (bo od dnia ogłoszenia upadłości odsetki już nie przysługują).

Natomiast, jeżeli by się okazało, że nie jest jeszcze wymagalna wierzytelność upadłego to do potrącenia przyjmuje się należność zmniejszoną o odsetki ustawowe nie wyższe jednak niż 6% za czas od dnia ogłoszenia upadłości do dnia płatności i nie więcej jednak jak za okres 2lat.

Potrącenie jest niedopuszczalne w dwóch sytuacjach :

• Art. 94:

„1. Potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli dłużnik upadłego nabył

wierzytelność w drodze przelewu lub indosu po ogłoszeniu upadłości albo nabył

ją w ciągu ostatniego roku przed dniem ogłoszenia upadłości, wiedząc o

istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości.”

Chodzi o to, aby udaremnić obrót wierzytelnością w tym celu, aby wyprowadzić z majątku upadłego dłużnika sumy, które mogłyby być przeznaczone na zaspokojenie wszystkich wierzycieli pozostałych. Jest od tej zasady jedno odstępstwo:

„2. Potrącenie jest dopuszczalne, jeżeli nabywca stał się wierzycielem upadłego

wskutek spłacenia jego długu, za który odpowiadał osobiście albo określonymi

przedmiotami majątkowymi, i jeżeli nabywca w czasie, gdy przyjął

odpowiedzialność za dług upadłego, nie wiedział o istnieniu podstaw do

ogłoszenia upadłości. Potrącenie jest zawsze dopuszczalne, jeżeli przyjęcie

odpowiedzialności nastąpiło na rok przed dniem ogłoszenia upadłości.”

- czyli np. był poręczycielem i spłacił dług upadłego, a następnie nabył w ramach regresu wierzytelność w stosunku do niego, to nawet gdyby miało to miejsce po ogłoszeniu upadłości to jest potrącenie dopuszczalne,

• Art. 95.

„Potrącenie nie jest dopuszczalne, jeżeli wierzyciel stał się dłużnikiem upadłego

po dniu ogłoszenia upadłości.”

Art. 96:

„Wierzyciel, który chce skorzystać z prawa potrącenia, składa o tym oświadczenie

nie później niż przy zgłoszeniu wierzytelności.”

- potrącać można te wierzytelności, które istniały albo pierwotnie albo następczo poprzez przelew przed data ogłoszenia upadłości,

- oświadczenie o skorzystaniu z możliwości potrącenia musi być złożone nie później niż przy zgłaszaniu własnej wierzytelności;

AD.2) SKUTKI SZCZEGÓLNE: wyróżniamy grupę zobowiązań w stosunku do których powstaje z datą ogłoszenia upadłości skutek w postaci wygaśnięcia zobowiązania. Są to:

1. art. 102- wygasa zobowiązanie wynikające z umowy zlecenia lub komisu, gdy upadły był albo dającym zlecenie albo komitentem.

2. Art. 103- wygasa umowa agencyjna bez względu na to, czy upadłością jest dotknięty agent czy dający zlecenie.

3. Art. 105- wygasa umowa pożyczki, ale tylko wtedy gdy przedmiot pożyczki nie został jeszcze wydany bez względu na to która ze stron jest upadłym;

- umowa pożyczki jest umową konsensualną, więc skutek powstaje z momentem złożenia oświadczeń woli a wydanie przedmiotu pożyczki jest realizacją obowiązku; jeżeli przedmiot pożyczki został wydany to umowa zostaje wykonana, natomiast jeżeli przedmiot nie został jeszcze wydany to w takiej sytuacji umowa pożyczki ulega wygaśnięciu;

4) Art. 111- wygasa umowa kredytu tylko w takiej sytuacji, jeżeli przed tym terminem

kredytodawca nie przekazał środków pieniężnych do dyspozycji upadłego.

5) art. 112- Z dniem ogłoszenia upadłości wygasa umowa rachunku papierów wartościowych upadłego.

Ustawodawca poza wygaśnięciem przewiduje jeszcze inny skutek w postaci rozwiązania umowy, chodzi tu o odpuszczalność wypowiedzenia bądź dopuszczalność odstąpienia od umowy. Taką możliwość ustawodawca przewiduje w 2 sytuacjach:

1) art. 98 - dotyczy umów wzajemnych:

„1. Jeżeli w dniu ogłoszenia upadłości zobowiązania z umowy wzajemnej nie

zostały wykonane w całości lub w części, syndyk może wykonać zobowiązanie

upadłego i zażądać od drugiej strony spełnienia świadczenia wzajemnego lub od

umowy odstąpić.”

2) art. 107 - dotyczy umowy najmu i dzierżawy nieruchomości:

„1. Umowa najmu lub dzierżawy nieruchomości upadłego wiąże strony, jeżeli

przedmiot umowy przed ogłoszeniem upadłości został wydany najemcy lub

dzierżawcy”.

Jeżeli nieruchomość upadłego była wydana, to w takiej sytuacji syndyk z mocy art.109 ma możliwość wypowiedzenia umowy.

A więc w przypadku zlecenia, komisu, agencji, pożyczki, kredytu, rachunku papierów wartościowych- zobowiązanie wygasa z datą ogłoszenia upadłości. Natomiast w umowach wzajemnych i w umowach najmu i dzierżawy nieruchomości, te zobowiązania są kontynuowane z możliwością:

- albo odstąpienia

- albo wypowiedzenia umowy.

Wyróżniamy 3 sytuacje w których ogłoszenie upadłości nie wywołuje żadnego skutku ( jest obojętne z punktu widzenia tych zobowiązań):

1. art. 112- w przypadku umowy rachunku bankowego:

„2. Ogłoszenie upadłości nie ma wpływu na umowy rachunku bankowego upadłego” (umowa ta trwa nadal)

2) art. 115 :

„1. Ogłoszenie upadłości ubezpieczonego nie ma wpływu na umowy obowiązkowego ubezpieczenia majątkowego”

3) art. 101 :

„1. Zastrzeżone w umowie sprzedaży na rzecz sprzedawcy prawo własności nie wygasa z powodu ogłoszenia upadłości nabywcy, jeżeli jest skuteczne wobec

jego wierzycieli według przepisów Kodeksu cywilnego.

2. Umowa przeniesienia własności rzeczy, wierzytelności lub innego prawa

zawarta w celu zabezpieczenia wierzytelności jest skuteczna wobec masy

upadłości, jeżeli została zawarta w formie pisemnej z datą pewną.”

- nie ma wpływu na umowę sprzedaży ogłoszenie upadłości, jeżeli w umowie zostało zastrzeżone prawo własności,

- do zapłaty ceny, własność rzeczy nie przechodzi choć rzecz jest wydana, to na takie zastrzeżenie nie ma wpływu ogłoszenie upadłości, z tym tylko że ta umowa musi odpowiadać, ze względu na skuteczność względem wierzycieli, wymaganiom kc;

SKUTKI PROCESOWE (związane z upadłością likwidacyjną)

• Art. 144- dotyczy postępowań sądowych i administracyjnych dotyczących masy upadłości:

„1. Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego,

postępowania sądowe i administracyjne dotyczące masy upadłości mogą być

wszczęte i dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu.

2. Postępowania, o których mowa w ust. 1, syndyk prowadzi na rzecz upadłego,

lecz w imieniu własnym.”

• Art. 146- dotyczy postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających . Postępowania egzekucyjne singularne po ogłoszeniu upadłości nie mogą być wszczynane, a jeżeli zostały wszczęte mają być zawieszone. Upadłość to jest jedna wielka egzekucja uniwersalna, która wyłącza egzekucję syngularną.

Skutki co do zobowiązań występujących w upadłości układowej :

1. art. 87 i 88

Art. 87.

„Po ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, upadły ani zarządca nie

mogą spełniać świadczeń, które z mocy ustawy są objęte układem z zastrzeżeniem art. 88.”

Należy zapamiętać, że jeżeli strony się ułożyły co do tego, że świadczenia oznaczone w tym układzie co do kategorii będą realizowane wedle warunków ustalonych pomiędzy upadłym a wierzycielami to oczywistym jest ze mają być tak właśnie realizowane i że wobec czego z datą ogłoszenia upadłości jest niedopuszczalne spełnienie tych świadczeń przez zarządcę bądź upadłego jeżeli jemu pozostawiono zarząd. Bo w ten sposób naruszona byłaby sprawiedliwość w stosunku do pozostałych wierzytelności objętych układem. Czyli mamy zakaz spełniania świadczeń objętych układem. Od tego ogólnego zakazu przewidziane jest odstępstwo:

Art. 88:

„Za zgodą sędziego-komisarza mogą być spełniane świadczenia wynikające z

zobowiązań powstałych po dniu ogłoszenia upadłości oraz tych zobowiązań

powstałych przed ogłoszeniem upadłości, które są objęte układem za zgodą

wierzycieli, jeżeli jest to niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej

lub podniesienia efektywności przedsiębiorstwa upadłego.”

2. 2-i skutek dotyczący potrącenia

Art. 89:

„1. W czasie trwania postępowania aż do jego umorzenia lub zakończenia albo

zmiany postanowienia o ogłoszeniu upadłości z możliwością zawarcia układu, na postanowienie o ogłoszeniu upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, potrącenie wzajemnych wierzytelności między upadłym i wierzycielem nie jest dopuszczalne jeżeli wierzyciel:

1) stał się dłużnikiem upadłego po ogłoszeniu upadłości;

2) będąc dłużnikiem upadłego stał się po ogłoszeniu upadłości jego wierzycielem przez nabycie wierzytelności w drodze przelewu lub indosu wierzytelności powstałej przed ogłoszeniem upadłości.”

- chodzi o to, żeby nie osłabiać majątku dłużnika w interesie pozostałych wierzycieli,

Przebieg postępowania upadłościowego likwidacyjnego:

W postanowieniu o ogłoszeniu upadłości sąd:

• ogłasza upadłość,

• wyznacza syndyka

• oraz wzywa wierzycieli do zgłaszania ich wierzytelności w oznaczonym terminie.

Te 3 postanowienia są zawarte w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości.

Po ogłoszeniu upadłości wierzyciel zgłaszają swoje wierzytelności do syndyka w terminie wyznaczonym przez sąd, a syndyk przystępuje do swoich czynności, które polegają na tym aby:

• zgromadzić wszystkie składniki majątkowe należące do upadłego,

• je spieniężyć,

• wygasić działalność lub ją kontynuować, jeżeli jest to konieczne do powiększenia masy;

Aby to zrobić syndyk:

• ustala stan aktywów, inwentaryzuje majątek, wytacza ewentualne postępowanie sądowe lub egzekucyjne przeciwko dłużnikom upadłego, odzyskuje składniki majątkowe które wyszły z jego majątku choć nie powinny, czyli zmierza do maksymalizacji majątku upadłego w celu uzyskania jak największej masy,

• po czym ją spienięża poprzez wydanie składników wchodzących do masy,

• po czym ustala listę wierzytelności,

• przedstawia te listę do zatwierdzenia sędziemu komisarzowi

• po zatwierdzeniu tej listy może przystąpić do podziału funduszy mas.

Podział funduszy masy może być:

1. jednorazowy

2. kilkakrotny

Niezależnie od rodzaju może nastąpić dopiero po zatwierdzeniu listy wierzytelności przez sędziego komisarza , mówi o tym art. 337 :

„1. Podziału funduszów dokonuje się jednorazowo albo kilkakrotnie w miarę

likwidacji masy upadłości po zatwierdzeniu przez sędziego-komisarza listy

wierzytelności.

2. W razie kilkakrotnego podziału funduszów masy upadłości, dokonuje się

podziału ostatecznego po całkowitym zlikwidowaniu masy upadłości.”

Zaspokojenie wierzytelności następuje wedle dwóch zasad :

1. zasady bezpośredniej kolejności wedle kategorii podziału

2. zasady proporcjonalności

Ad.1) wszystkie wierzytelności są podzielone na 4 kategorie. Wymienia je art. 342:

1. Wierzytelności i należności podlegające zaspokojeniu z funduszów masy

upadłości dzieli się na następujące kategorie:

1. kategoria pierwsza - przede wszystkim koszty postępowania upadłościowego oraz koszty związane z czynnościami syndyka, czyli związane z obsługą samego postępowania upadłościowego, należności względem ZUS-u (składki chorobowe, rentowe, emerytalne, dotyczy to również rolników), należności ze stosunku pracy, ciążące na upadłym obowiązki alimentacyjne,

2. kategoria druga - przede wszystkim podatki, inne daniny publiczne oraz niepodlegające zaspokojeniu w kategorii 1 należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne należne za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości wraz z naliczonymi od nich odsetkami i kosztami egzekucji; (tutaj mamy przede wszystkim obciążenia na rzecz Skarbu Państwa);

3. kategoria trzecia - inne wierzytelności, a więc z umowy sprzedaży, najmu, dzierżawy, z umów które zawierał i których nie realizował dłużnik przed ogłoszeniem jego upadłości;

4. kategoria czwarta - przede wszystkim odsetki, które nie zaliczają się do pozostałych kategorii, kapitał, sądowe i administracyjne kary grzywny, należności z tytułu darowizn i zapisów.

Z zasady bezpośredniej kolejności wynika, że nie można przystąpić do zaspokajania wierzytelności z kategorii następnej jeżeli nie zostanie zaspokojona kategoria bezpośrednio wcześniejsza. Ponieważ masa najczęściej nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich wierzytelności to wchodzi również w grę zasada proporcjonalności.

• Art. 344:

„Jeżeli suma przeznaczona do podziału nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności, należności dalszej kategorii zaspokaja się dopiero po zaspokojeniu w całości należności poprzedzającej kategorii, a gdy majątek nie wystarcza na zaspokojenie w całości wszystkich należności tej samej kategorii, należności te zaspokaja się stosunkowo do wysokości każdej z nich.”

- proporcjonalność obowiązuje w płaszczyźnie horyzontalnej, a zasada bezpośredniej kolejności w pozycji wertykalnej;

- jeżeli w kat.1 zaspokoimy wszystkich w całości, to to co zostaje przechodzi do kat.2; jeżeli pozwoli to na zaspokojenie wszystkich to w porządku, jeżeli nie- to w tej kategorii będą zaspokajani proporcjonalnie i znowu następni nic nie dostaną;

Szczególne zasady zaspokojenia dotyczące dwóch rodzajów wierzytelności:

1) wierzytelności zabezpieczone rzeczowo. Wedle szczególnych zasad następuje zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo..

Art. 336:

„Sumy uzyskane ze zbycia rzeczy i praw obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym i hipoteką morską, przeznacza się na zaspokojenie wierzycieli, których wierzytelności były zabezpieczone na zbytych rzeczach lub prawach z zachowaniem przepisów ustawy. Kwoty pozostałe po zaspokojeniu tych wierzytelności wchodzą do funduszów masy upadłości.”

Zgodnie z art. 336 w związku z art. 345 z wierzytelności zabezpieczonych rzeczowo, sprzedaje się te rzeczy, na których te wierzytelności były zabezpieczone i sumy uzyskane ze zbycia tych rzeczy służą zaspokojeniu tych wierzycieli, których wierzytelności były zabezpieczone rzeczowo. One nie wchodzą do funduszów podziałów- tych wspólnych. One służą na zaspokojenie wierzycieli, którym przysługiwały wierzytelności zabezpieczone rzeczowo. Jeżeli zostanie coś z tych sum, to dopiero ta reszta zasila ogólny fundusz przeznaczony do podziału pomiędzy pozostałych wierzycieli, czyli wszystkich innych niż tych wierzycieli, którzy mieli zabezpieczone rzeczowo wierzytelności.

2) dotyczy zaspokajania kosztów postępowania upadłościowego- one wchodzą do kat.1, więc i tak są w pewnym sensie uprzywilejowane- bo one powinny być zawsze choć częściowo zaspokojone; te koszty mają ten przywilej, że są pokrywane niezwłocznie w miarę posiadanych przez syndyka funduszy, czyli tu nie czeka się na podział one są zaspokajane na bieżąco, jak na to pozwalają wpływy do tych funduszów przeznaczonych do podziału;

UPADŁOŚĆ UKŁADOWA

Polega na tym że upadły może kontynuować swoją działalność i w ramach kontynuowania swojej działalności zaspokaja wierzycieli w sposób określony w układzie.

W Przeciwieństwie do upadłości likwidacyjnej upadłość układowa nie dotyczy wszelkich wierzytelności bo dotyczy tylko:

1) wierzytelności powstałych przed dniem ogłoszenia, a i tak spośród nich są wyłączone z możliwości objęcia układem wierzytelności wskazane w art. 273 - katalog tu jest zamknięty:

Art. 273.

„1. Układ nie obejmuje:

1) należności alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie

choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci;

2) wierzytelności o wydanie mienia, o którym mowa w art. 70;

3) wierzytelności, które za zgodą sędziego-komisarza zostały spłacone;

4) wierzytelności, za które upadły odpowiada w związku z nabyciem spadku po

ogłoszeniu upadłości, po wejściu spadku do masy upadłości;

5. składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe.”

Upadłość układową właściwie inicjuje upadły (to dłużnikowi zależy na tym, żeby kontynuować działalność i móc się dogadać z wierzycielami).

Upadły wraz z wnioskiem o ogłoszeniu upadłości składa propozycje układową.

Te propozycje mogą być rozmaite, ale z reguły polegają na odroczeniu wykonaniu zobowiązania, na rozłożeniu spłaty zobowiązań na raty, na zmniejszeniu sumy długów itd. Te propozycje powinny być jednakowe dla wszystkich wierzycieli, którzy chcą układ zawrzeć, propozycje są przedstawiane pod obrady zgromadzenia wierzycieli i wszyscy wierzyciele są podzieleni wcześniej na tzw. kategorie interesów , o tym mówi art. 278:

1. Po zatwierdzeniu listy wierzytelności sędzia-komisarz sporządza, w celu

głosowania nad układem, listy wierzycieli, obejmujące poszczególne kategorie

ich interesów:

„ 1) wierzycieli, którym przysługuje należność ze stosunków pracy oraz

należności rolników z tytułu umów o dostarczenie produktów z własnego

gospodarstwa rolnego;

2) wierzycieli, których wierzytelności są zabezpieczone rzeczowo;

3) wierzycieli będących udziałowcami lub akcjonariuszami upadłego;

4) pozostałych wierzycieli.”

Tak podzieleni wierzyciele głosują nad propozycjami układowymi.

Układ jest zawarty zgodnie z art. 285 jeżeli wypowie się za nim większość wierzycieli z każdej z list wierzycieli obejmujących kategorie interesów wierzycieli mających łącznie nie mniej niż dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają do uczestniczenia w głosowaniu.

- jest to bezwzględna większość w grupach- musi stanowić nie mniej niż ⅔ ogólnej sumy wierzytelności, które uprawniają do głosowania;

Tak zawarty układ wymaga jeszcze zatwierdzenia przez sąd i jeżeli sąd zatwierdzi układ wówczas powstają skutki układu wskazane w art. 29. Tak zawarty i zatwierdzony układ:

1. wiąże wszystkich wierzycieli, których wierzytelności wg ustawy objęte są układem, choćby nie zostały zamieszczone na liście;

2. układ nie wiąże wierzycieli, których upadły umyślnie nie ujawnił i którzy przez to w postępowaniu nie uczestniczyli.

Zatem, czy wierzytelność została zamieszczona na liście, czy nie, czy wierzyciel głosował za czy przeciw- to nie ma znaczenia (on jest układem związany).

POSTĘPOWANIE NAPRAWCZE

- niewiele się różni od postępowania układowego, różnica sprowadza się do dwóch kwestii:

1) co do zdolności naprawczej, czyli jaki przedsiębiorca może chcieć aby było w stosunku do niego prowadzone postępowanie naprawcze, może nim być tylko taki przedsiębiorca, który jest jedynie zagrożony niewypłacalnością , stanowi o tym art. 492:

„2. Przedsiębiorca jest zagrożony niewypłacalnością, jeżeli pomimo wykonywania swoich zobowiązań, według rozsądnej oceny jego sytuacji ekonomicznej jest oczywistym, że w niedługim czasie stanie się niewypłacalny.”

W przypadku upadłości likwidacyjnej i układowej zdolność upadłościowa jest wspólna, tzn., że są oni niewypłacalni. Natomiast postępowanie naprawcze można prowadzić tylko do takiego dłużnika, który jest zagrożony niewypłacalnością.

2) dotyczy tego, że dłużnik zamiast propozycji układowych przedstawia wraz wnioskiem plan naprawczy, ten plan jest co do treści podobny do propozycji układowych i mniej więcej na tym samym polega;

Dłużnik ma szansę naprawić swoje przedsiębiorstwo wtedy, gdy:

• wierzyciele albo umorzą mu odsetki

• albo rozłożą zobowiązanie na raty

• albo zwolnią go z długu

Ale te propozycje nie muszą być jednakowe. Tutaj plan naprawczy nie musi zawierać propozycji takich samych, jednakowych dla wszystkich wierzycieli.

Tu również następuję zawarcie układu pomiędzy wierzycielami, o tym mówi art. 509 i 510

• Art. 509:

„1. Głosowanie nad układem może odbywać się w grupach wierzycieli. Podziału na

grupy dokonuje przedsiębiorca. Przepis art. 278 ust. 1 stosuje się

odpowiednio.

2. Na zgromadzeniu wierzycieli wierzyciele głosują z sumą swoich wierzytelności, jaką umieszczono na liście wierzytelności, sporządzoną przez przedsiębiorcę”.

- głosowanie nad układem może odbywać się w grupach wierzycieli, ale wcale nie musi; mogą głosować jako całość;

- na zgromadzeniu wierzyciele głosują sumą swoich wierzytelności, jaką umieszczono na liście;

- wierzyciele, którzy nie zostali umieszczeni głosują sumą zgłoszonych wierzytelności do wysokości niezaprzeczonej;

• Art. 510:

1. Układ jest przyjęty, jeżeli wypowie się za nim większość wierzycieli

uprawnionych do uczestniczenia w zgromadzeniu wierzycieli mających łącznie

dwie trzecie ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania.

Jeżeli układ zostaje zawarty to musi być zatwierdzony i wywiera on skutki :

1. musi być realizowany wraz z tymi propozycjami

2. w stosunku do wierzycieli następuje z mocy ustawy zawieszenie odsetek, spłaty, niemożność wytaczania postępowania egzekucyjnego i zawieszenie już wszczętych postępowań

- te skutki realizują się po stronie wierzycieli;

3. po stronie dłużnika- ma on zakaz zbywania i obciążania składników majątku.

!!! postępowanie upadłościowe i naprawcze, które jest uregulowane w obowiązującej ustawie dotyczy wszystkich przedsiębiorców, bez względu na ich formę organizacyjno-prawną !!!

4

---