Indeksy giełdowe, ich rodzaje ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki indeksu na WGPW

Giełda Papierów Wartościowych (GPW) w Warszawie powstała w kwietniu 1991r. Przy jej tworzeniu jako wzór przyjęto giełdę w Lyonie. GPW w Warszawie jest spółką akcyjną, której akcjonariuszami są banki, domy maklerskie i Skarb Państwa.

Na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych funkcjonują następujące rynki:

1. Rynek podstawowy - jest przeznaczony dla spółek, których kapitał akcyjny wynosi co najmniej 7 mln. zł;

1. papiery wartościowe notowane na tym rynku muszą być dopuszczone do obrotu publicznego

2. zbywalność papierów wartościowych musi być nieograniczona

3. musi wystąpić rozproszenie własności

4. wartość emisji akcji wynosi co najmniej 24 mln. zł (innych papierów - 12 mln.)

5. co najmniej 20% musi być przedmiotem oferty publicznej

6. muszą być udostępnione informacje o sytuacji finansowej i perspektywach rozwoju emitenta; prospekt emisyjny

7. emitent musi ogłosić zweryfikowane sprawozdania finansowe za ostatnie 3 lata

2. Rynek równoległy - jest przeznaczony dla spółek których kapitał akcyjny wynosi co najmniej 3 mln. zł.

1. papiery wartościowe notowane na tym rynku muszą być dopuszczone do obrotu publicznego

2. zbywalność papierów wartościowych musi być nieograniczona

3. musi wystąpić rozproszenie własności

4. na rynku są notowane spółki, które nie spełniają standardu rynku podstawowego

5. wartość emisji wynosi co najmniej 12 mln zł (innych papierów - 6 mln)

6. emitent musi ogłosić zweryfikowane sprawozdanie finansowe za ostatni rok

3. Rynek wolny - jest przeznaczony dla spółek, których kapitał akcyjny wynosi co najmniej 1,5 mln. zł.

1. notowane są spółki które nie spełniają standardu rynku podstawowego i równoległego

2. charakteryzuje się niższymi poziomami warunków np. wartość emisji 4 mln zł

3. emitent musi ogłosić zweryfikowane sprawozdania finansowe za ostatni rok

4. Rynek blokowy - na nim odbywają się transakcje obligacjami; przedmiotem transakcji są pakiety obligacji po 100 szt. lub wielokrotność tej liczby.

INDEKSY GIEŁDOWE

Na rynkach kapitałowych tworzonych jest wiele indeksów, których zadaniem jest syntetyczne przedstawienie stanu rynku lub wybranych jego segmentów. Czytając (analizując) zmiany wartości indeksu, można łatwo dokonać oceny efektywności inwestowania na rynku kapitałowym lub jego segmencie. Indeksy akcji charakteryzują się tym, że poprzez ciągłość obliczania wartości w dłuższych okresach, pozwalają porównywać efektywność lokat w papiery wartościowe z efektywnością rynku.

Indeksy stosowane na Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) w Warszawie:

1. WIG (Warszawski Indeks Giełdowy) - jest oficjalnym indeksem dla akcji notowanych na giełdzie; odzwierciedla on dochodowość inwestycji we wszystkie akcje znajdujące się w obrocie giełdowym.

Warszawski Indeks Giełdowy jest jednym z kilku oficjalnych indeksów akcji notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Jest on indeksem ważonym wartością rynkową (kapitalizacją) spółki, odzwierciedlającym dochodowość z inwestycji w akcje rynku podstawowego.

WIG uwzględnia zmiany cen akcji wszystkich spółek notowanych na rynku podstawowym.

Jest to indeks ważony wartością rynkową spółek, a więc efektywny wpływ poszczególnych spółek na wartość WIG-u jest wprost proporcjonalna do ich kapitalizacji. Jest on indeksem typu dochodowego, co oznacza, że przy wyliczaniu jego wartości uwzględnia się, oprócz cen zawartych w nim akcji, również dochód z dywidend i praw poboru.

Wpływ pojedynczej spółki na indeks WIG jest ograniczony do 10%. Udział spółki, której wartość rynkowa przekracza ten próg, jest redukowany na początku każdego kolejnego kwartału. Ponadto udział poszczególnych sektorów gospodarki w WIG-u jest ograniczony do 30%. Podstawą do określenia udziału spółki w indeksie jest liczba akcji wprowadzonych do obrotu giełdowego.

Datą bazową indeksu WIG jest 16 kwietnia 1991 r. - dzień pierwszej sesji na GPW. Wartość WIG-u obliczana jest na zakończenie każdej sesji i publikowana z dokładnością do 0,1 punktu. Jako wartość bazową WIG-u przyjęto 1000 punktów.

2. WIG20 - jest obliczany na podstawie cen akcji 20 spółek rynku podstawowego charakteryzujących się największą wartością rynkową i największym obrotem.

Przy ustalaniu listy spółek wchodzących w skład indeksu, brane są pod uwagę dwa kryteria: wielkość obrotu i wartość rynkowa.

W indeksie nie może znajdować się więcej niż pięć spółek z jednego sektora.

WIG20 jest indeksem typu cenowego, to znaczy, że przy jego wyliczaniu uwzględnia się jedynie zmiany cen zawartych w nim akcji. Datą bazową indeksu WIG20 jest 16 kwietnia 1994 r., a wartością bazową 1000 punktów.

3. MIDWIG - indeks tzw. “średniaków”, listę uczestników indeksu podaje giełda; do indeksu nie mogą wejść spółki WIG 20, NFI i spółki mające siedzibę zagraniczną;

Indeks MIDWIG liczony jest na podstawie wartości portfela akcji 40 spółek z rynku podstawowego (z wyłączeniem spółek uczestniczących w indeksie WIG 20). Kompozycja portfela wynika z rankingu indeksu WIG 20.

MIDWIG jest indeksem typu cenowego, to znaczy, że przy jego wyliczaniu uwzględnia się jedynie zmiany cen zawartych w nim akcji. Datą bazową indeksu MIDWIG jest dzień 31 grudnia 1997 r., a wartością bazową 1000 punktów.

4. WIRR (Warszawski Indeks Rynku Równoległego) - jest obliczany dla akcji wszystkich spółek rynku równoległego;

WIRR obliczany jest od początku 1995 r. Podobnie jak WIG, jest on indeksem typu dochodowego.

WIRR jest ważony wartością rynkową poszczególnych spółek, tak więc spółki o większej kapitalizacji mają większy wpływ na jego wartość. W przypadku indeksu WIRR nie obowiązuje zasada ograniczenia udziału w indeksie firm o dużej wartości rynkowej.

Datą bazową dla tego indeksu jest 31 grudnia 1994r., a jego wartość bazowa wynosi 100 punktów.

5. Indeks NIF (Indeks Narodowych Funduszy Inwestycyjnych) - indeks typu cenowego, obliczany jest na podstawie kursów akcji Narodowych Funduszy Inwestycyjnych;

NIF rejestruje zmiany cen 15 Funduszy.

6. Indeksy giełdowe na świecie.

1. wskaźnik giełdowy w Nowym Jorku Dow Johnsa - jest średnim notowaniem papierów wartościowych 30 największych przedsiębiorstw amerykańskich.

2. w odniesieniu do giełd niemieckich mamy do czynienia ze wskaźnikiem DAT, który dotyczy 30 największych przedsiębiorstw niemieckich.

3. indeks giełdowy “Finansal Tennes”na giełdzie w Londynie.

CHARAKTERYSTYKA RYNKU PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Papier wartościowy to dokument reprezentujący prawa majątkowe jakie przysługują posiadaczowi z racji jego posiadania.

Pojęcie “rynku papierów wartościowych” - tworzą go transakcje papierami wartościowymi o różnym stopniu płynności i ryzyka.

Instrumenty rynku papierów wartościowych:

1. akcja

2. obligacja

Charakterystyka akcji

a) akcja - jest to papier wartościowy potwierdzający udział w majątku spółki akcyjnej

b) rodzaje akcji

• imienne i na okaziciela

• zwykłe i uprzywilejowane (co do głosu, co do dywidendy, co do podziału majątku)

Prawo poboru - akcjonariusze zgodnie z kodeksem handlowym mają pierwszeństwo objęcia nowych akcji proporcjonalnie do liczby akcji już posiadanych

Charakterystyka obligacji

1. obligacja - jest to papier wartościowy o charakterze wierzycielskim

2. rodzaje obligacji

- wg kryterium emitenta

• obligacje skarbowe

• obligacje komunalne,

• obligacje przedsiębiorstw

• wg kryterium oprocentowania

• o stałym oprocentowaniu

• o zmiennym oprocentowaniu

3. pozostałe rodzaje obligacji

• obligacje zamienne

• obligacje z opcją wykupu

Uczestnicy rynku papierów wartościowych

1. emitenci - czyli osoby prawne wystawiające papiery wartościowe we własnym imieniu

2. pośrednicy - czyli domy maklerskie, banki, instytucje organizujące rynek i obrót papierów wartościowych

3. inwestorzy - czyli osoby fizyczne i prawne , które angażują swój kapitał w pap. wart. w celu osiągnięcia zysku

Rynek papierów wartościowych dzieli się na:

1. rynek pierwotny

2. rynek wtórny

Charakterystyka rynku pierwotnego:

1. na rynku pierwotnym następuje sprzedaż nowych emisji papierów wartościowych inwestorom

2. na rynku pierwotnym rozróżnia się dwa sposoby oferowania papierów wartościowym. inwestorom:

• oferta publiczna (informacje przekazywane w środkach masowego przekazu jest kierowana do więcej niż 300 osób lub nieoznaczonego adresata w środkach masowego przekazu)

• oferta niepubliczna (jest kierowana do mniej niż 300 osób lub gdy akcje są udostępniane pracownikom na preferencyjnych warunkach lub gdy propozycja nabycia akcji dotyczy jednoosobowych spółek skarbu państwa (10% pakietu dla jednego nabywcy))

Rynek wtórny obejmuje:

1. rynek giełdowy

2. rynek poza giełdowy

Bibliografia:

1. Dzienniki: “Puls Biznesu”, “Rzeczpospolita”

2. “Usługi maklerskie w publicznym obrocie papierami wartościowymi”, Aleksander Chłopecki, KiK Warszawa 1995

3. Internet

4. Wiadomości własne

---