PATOFIZJOLOGIA PRZYTARCZYC,KOŚCI
1:hiperkalcemia
2:przełom hiperkalcemiczny
3:hipokalcemia
4:hiperfosfatemia
5:hipofosfatemia
6:pierwotna nadczynność grucz.przytarcz.
7:podział gruczolakowat.wewnwydziel.(MEN)
8:wtórna nadczynn.przytarczyc
9:trzeciorzędowa nadczynn.przytarczyc
10:rodzinna hiperkalcemia
11:pierwotna niedoczynność grucz.przytarcz.
12:osteoporoza
12.1:osteoporoza pomenopauzalna(typI)
12.2:osteoporoza starcza(typII)
13:osteomalacja
14:resorpcja i odbudowa kości
15:PTH
1:hiperkalcemia
-przyczyny:
a)nowotwory:
-gruczolak przytarczyc
-pierwotny guz kości z resorbcją masy kostnej->przerzuty do kości
-ektopowe wydzielanie PTH
-ektopowe wydzielanie peptydów o aktywności PTH
-szpiczak mnogi
b)nadczynność przytarczyc:
-w I i III-rz.nadczynności
-w nadczynności II-rz-hipoklacemia
c)inne:
-rodzinna hieprkalcemia-nadmierna podaż Ca
-zatrucie wit.D3
-sarkoidoza
-unieruchomienie
-endoksynopatie:tyreotoksykoza, niedoczynność kory nadnerczy
-leki:sole litu, duretyki tiazydowe
-mechanizmy hiperkalcemii:
a)wzrost resorpcji Ca z kości
b)wzrost wchłaniania wzrotnego Ca w nerkach(↑resorpcji nerkowej)
c)wzrost wchłaniania Ca z ppok(↑absorpcji jelitowej)
-badania laboratoryjne:
-objawy hiperkalcemii:
a)ogólnoustrojowe:
-słabość
-łatwe męczenie się
-spadek masy ciała
-anemia
-anoreksja
-świąd
-zwapnienie przerzutowe
b)neuropsychiatryczne:
-depresje
-słaba koncentracja
-ubytki pamięci
-obwodowa neuropatia czuciowa
-neuropatia ruchowa
c)oczne:
-keratopatia
d)sercowe:
-skrócenie odstępu QT
-nadciśnienie
->EKG:skócenie odc.ST i odstępu QT, wydłużenie odstępu PQ, poszerzenie zespołu RS, ekstrasystole i częstoskurcze komorowe, migotanie komór, nadwrażliwość na glikozydy nasercowe
e)nerkowe:
-kamica
-poliuria
-polidypsja
-kwasica metaboliczna
-zaburzenia zagęszczania moczu
-wapnica nerek
f)szkieletowe:
-spadek masy kostnej
-złamania patologiczne
-obrzęk i bolesnośc kości
-dna moczanowa
-pseudodna moczanowa
-wapnienie chrząstek
-włoknisto-torbielowate zapalenie kości
g)żołądkowo-jelitowe:
-chor.wrzodowa
-zap.trzustki
-zaparcia
-nudności
-wymioty
2:przełom hiperkalcemiczny-hiperkalcemia 4, 0-4, 85 mmol/l
-zaburzenia świadomości
-obrzęk płuc
-hipowolemia
-zwiastuny przełomu hiperklacemicznego:
-wzmożone pragnienie
-nudności
-wymioty
-bóle brzucha
3:hipokalcemia
1.przyczyny:
a)niedoczynność przytarczyc:
-powikłania zabiegów operacyjnych tarczycy i przytarczyc
-chor.autoimmunizacyjne
-leczenie izotopem J131:przy chor.Braves-Basedowa i raku tarczycy
-leczenie promieniami RTG
-urazy mechniczne głowy i szyi
-stany zapalne tarczycy
-wrodzony brak przytarczyc + dysgeneza lub geneza grasicy
-hemochromatoza
-chor.Wilsona
-zespół Di George'a
-wrodzona niedoczynność przytarczyc(AD, AR, sprzężone z płcią)
-hipomagnezemia
-nacieki nowotworowe
b)rzekoma nadczynność przytarczyc
c)upośledzone wchłanianie Ca z/w ppok:
-ZUW
-niedobór 1, 25(OH)2D3
-zespół Cushinga(glikokortykoidy hamują wchłanianie Ca w ppok)
d)hipowitaminoza D3:
-niedobory dietetyczne
-ZUW
-chor.wątroby(defekt 25-hydroksylazyD3)
-chor.nerek
-defekt 1-hydroksylazy D3
-oporność tkanek docelowych na 1, 25(OH)2D3
e)utrata Ca przez nerki:
-zes.Cushinga
-zes.Cohna
-diuretyki, np.furosemid
f)rak rdzeniasty tarczycy(↑kalcytoniny)
g)hipoalbuminemie
h)hipomagnezemia
i)ostre zap.trzustki
2.objawy hipokalcemii:
-przy [Ca] 1, 7-2 mmol/l występują objawy:
a)zmiany troficzne tk.miękkich:
-kruche, łamliwe włosy i paznokcie
-sucha, łuszcząca się skóra
b)bradykardia
c)↓RR
d)zaburzenia krzepnięcia krwi
-tężyczka( [Ca]<1, 7 mmol/l):
->tężyczka jawna-napad tężyczkowy:
a)symetrycznie występujące skurcze toniczne mm
b)bezdech przez cały okr.napadu tężyczki
c)zachowana świadomość
->tężyczka utajona:
a)dodatni obj.Chrostka(skurcz mm twarzy)
b)dodatni obj.Trousseau(ręka położnika)
c)dodatni obj.Ibrahina-Rausta(końska stopa)
->równoważniki tężyczki:
a)skurcz powiek
b)światłowstręt
c)podwójne widzenie
d)napady astmy oskrzelowej
e)bóle wieńcowe
f)bóle brzucha(angina abdominis)
g)skurcz krtani
3.hipokalcemia w EKG:
-wydłużenie odc.ST i odstępu QT
-spłaszczenie lub odwrócenie zał.T
-bradykardia
-spadek siły skurczu
4.skutki przewlekłej hipokalcemii:
1.zaburzenia neurologiczne:pląsawica, parkinsonizm
2.zaburzenia troficzne:zaćma, sucha skóra, skłonn.do wyprysków i zakaż.skóry
3.zaburzenia psychiczne, upośledz..umysł, depresje
4:hiperfosfatemia
1.przyczyny:
a)nadmierna podaż HPO4(2-) lub wzmożone wchłanianie jelitowe:
-mleko krowie
-dożylne infuzje w leczeniu hiperkalcemii
-przedawkowanie wit.D3
b)zahamowanie wydalania HPO4(2-):
-ostra i przewlekła niewydolność nerek
c)nadmierna resorpcja zwrotna HPO4(2-) w nerkach:
-niedoczynność przytarczyc
-akromegalia
d)rozpad masy komórkowej:
-kwasica
-hipoksja
-ciężkie urazy i zakażenia
-rozpad kom.nowotwor.po intensywnej chemioterapii
2.objawy hiperfosfatemii:
a)objawy chor.podstawowej
b)tężyczka<-HPO4(2-) wiąże Ca zjonizowany w postaci nierozp.kompleksów
c)↑fosforanów nieorg.->wiązanie i odkładanie Ca w kościach i tk.miękkich,↓biosyntezy 1, 25(OH)2D3->hipokalcemia->tężyczka
3.hiperfosfatemia w niedoczynności przytarczyc:
-spowod.jest brakiem działania promocyjnego PTH na wydalanie fosforanów w KP
5:hipofosfatemia
1.przyczyny:
a)niedostateczna podaż lub ZUW:
-alimentacja pozajelitowa
-uporczywe wymioty, biegunki
-leki wiążące HPO3(2-)->sole Al
-alkoholizm
b)nadmierna utrata HPO3(2-) przez nerki:
-nadczynność przytarczyc(PTH->↑wydalania HPO3(2-) przez nerki
-hipowitaminoza D3(1, 25(OH)2D3->↑resrpcji zwrotnej HPO3(2-)i Ca2+
-bólopatie
-alkoholizm
c)wzmożone przemieszczanie HPO4(2-) do kom.lub ukł.kostnego:
-faza anaboliczna po ciężkiej infekcji, urazie, oparzeniu lub głodzeniu
-normalizacja glikemii w kwasicy ketonowej
-zasadowica oddechowa
2.objawy hipofosfatemii:
->zależą od:
-objawów chor.podstawowej
-obniżonej produkcji ATP i 2,3 DPG
-zaburzeń elektrolitowych i pH:hipokalcemia, hipomagnezemia, hipokaliemia
-↓fosforanów->↓syntezy 2,3 DPG->utrudnienie oddaw.O2 tk.->hipoksja->ośr.oddech->
hiperwentylacja->zasadowica oddechowa->spadek ukrwienia mózgu->upośledzenie funkcji OUN i nn.obwodowych
-↓fosforanów->↓syntezy ATP:
1.objawy ze str.OUN
2.uszkodzenie mm.szkieletowych
3.tubulopatia
4.upośledzenie czynn.wątroby
5.zmiany we krwi i w kom.reakcji zapalnych:
->mikrosferozytoza
->hemoliza
->trombocytopatia
->skazy płytkowe
->upośledzenie czynn.granulocytów
-objawy ze str.OUN:drażliwość, zaburzenia orientacji, afazja, ataksja, drżenie zamiarowe, śpiączka
6:pierwotna nadczynność gruczołów przytarczycznych
1.choroba naruszająca ogólna gospodarkę Ca2+-HPO3(2-) ustroju, spowodowana zwiększoną produkcją i wydzielaniem PTH(pierwotną chor.przytarczyc)
2.przyczyny:
-gruczolak pojedynczy kom.głównych 80-85%
-rozlany przerost kom.przytarczyc 10%
-gruczolak mnogi kom.głównych ~ 2%
-rak kom.głównych przytarczyc ~2-5%
-ektopowa biosynteza i wydzielanie PTH
3.pierwotna nadczynność przytraczyc może stanowić jednej z objawów gruczolakowatości wewnwydzielniczej typu I(MEN1) z wysoką penetracja genu nadczynności przytarczyc-90% lub MEN2a-z niską penetracją genu nadczynności przytarczyc-20%; w typie 2b nadczynn.przytarczyc występ.rzadko
4.patogeneza pierw.nadczynn.przytarczyc:
-spadek czułości uwalniania PTH w odp.na zmianę poz.Ca2+ w surowicy
-autonomiczne wydzielanie PTH
-defekty genetyczne:
a)chrom.11 gen PRAD1(kodowanie prod.PTH)->nadmierna prod.cyklin kodowanych przez PRAD1->↑zdolności prolifer.przytarczyc->przerost przytarczyc
b)mutacje PRAD1 są istotne także w patogenezie chłoniaków, nowotw.sutka i płuc
c)punkt odniesienia układu(set point)-[Ca2+]w surowicy, przy którym uwalnianie PTH osiąga ½ wartości maksymalnej
d)wzrost wydz.PTH:
-↑↑↑ mobilizacji Ca2+ z kości:zmiany kostne z podokostnową resorpcją kości, osteoporoza, załamania patolog.
-↑wchłaniania Ca2+ z ppok spowodowanego ↑biosyntezą 1, 25(OH)2D3
-↑ wydalania HPO3(2-) z moczem
-hiperkalcemia i hipofosfatemia:upośl.czynn.nerek, nawrotowa kamica nerkowa, uropatia zaporowa, odkładanie złogów wapniowych tk.miękkich,zmiany przewodnictwa nerwowego, zaburzenia CSN
5.objawy pierwotnej nadczynn.przytarczyc
I:obj.kliniczne:
1.objawy zesp.hiperkalcemicznego-zrzeszotanie kości
2.obj.nerkowe-nawrotowa kamica nerkowa(10-15%)
3.obj.przełomu hiperkalcemicznego([Ca2+]-4, 0->4, 85mmol/l):
-zaburzenie świadomości
-obrzęk płuc
-obj.hipowolemii
-zaburzenia rytmu serca
-obj.przełomu hiperklacemicznego poprzedzają: ↑pragnienia, nudności,wymioty,bóle brz.
II:objawy ogólnoustrojowe:
1.słabość
2.łatwe męczenie się
3.spadek masy ciała
4.anemia
5.anoreksja
6.świąd
7.zwapnienia przerzutowe
III:objawy kostne:
1.zmniejszenie masy kostnej
2.złamania patologiczne(żebra, kręgi)
3.obrzęk kości
4.bolesność kości(zniekształcenie kręgosłupa)
5.dna moczanowa
6.pseudodna moczanowa
7.wapnienie chrząstek
8.włoknisto-torbielowate zap.kości
IV:objawy nerkowe:
1.kamica nerkowa
2.poluria
3.polidypsja
4.kwasica metaboliczne
5.zaburzenia zagęszczania moczu
6.wapnica nerek
V:objawy neuropsychiatryczne:
1.depresje
2.słaba koncentracja
3.ubytki pamięciowe
4.obwodowa neuropatia czuciowa
5.neuropatia ruchowa
6.proxymalna słabość mięsniowa
VI:objawy krążeniowe:
1.skrócenie odstępu QT
2.nadciśnienie
VII:objawy żołądkowo-jelitowe:
1.chor.wrzodowa
2.zap.trzustki
.zapracia
4.nudności
5.wymioty
VIII:objawy oczne:keratopatia
6.rozpoznanie pierwotnej nadczynn.przytarczyc:
-oznaczenie radioimmunol.poz.PTH w surowicy(tab.403)
7:podział gruczolakowatości wewnwydzielniczej(MEN):
1.MEN1:
a)gruczolak przytarczyc
b)nowotwór trzustki:gastrinoma, insulinoma, glukogonoma, vipoma
c)nowotwory przysadki:wydziel.GH, PRL, ACTH
d)inne nowotwory:tłuszczaki, karcinoidy, gruczolaki nader.lub tarczycy
2.MEN2a:
a)nadczynn.przytarczyc
b)rak rdzeniasty tarczycy
c)pheochromocytoma
3.MEN2b:
a)rdzeniasty rak tarczycy
b)pheochromocytoma
c)nerwiaki śluzówek
d)zwojakonerwiaki
e)budowa ciała typu Morfina
f)nadczynn.prztarczyc(bardzo rzadka)
8:wtórna nadczynn.przytarczyc:
1.stan zwiększonego wydz.PTH spowod.hipoklacemią
2.przyczyny wtórnej nadczynn.przytarczyc:
-hipoklacemia:
->spadek uwaln.PTH
->oporność tk.na PTH
->hipomagnezemia:biegunki, zaburz.wchłan, alkoholizm
->spadek produkcji1, 25(OH)2D3
->hipoalbuminemia
3.etiologia wtórnej nadczynn.przytarczyc:
1.niedostateczne wchłan.Ca2+ z ppok
2.niedostateczna podaż wapnia w pokarmach
3.nadmierne odkładanie wapnia w kościach
4.nadmierna utrata wapnia z moczem
5.upośledzona hydroksylacja wit.D3 w wątrobie lub w nerkach
6.niedostateczne wchłanianie wit.D3 z ppok, u chor.z żółtaczka zastoinową
7.↑[HCO3-] w przebiegu ostrej i przewl.niewydol.nerek
4.patogenzeza wtórnej nadczynn.przytarczyc:
-hipokalcemia->↑PTH->obj.nerkowe i żołądk-jelit
-hipoklacemia->mechanizmy homeostatyczne->normoklacemia(przy stałej aktywacji mechanizmów homeostazy dochodzi do przerostu gruczołów przytarcz.; czynn.przerosłych gruczołów może ulec autoimmunizacji)
5.obraz kliniczny wtórnej nadczynn.przytarczyc:
1.obj.kostne-demineralizacja
2.obj.nerkowe
3.bad.laborat.:
-stęż.wapnia w surowicy ↓ lub N
-stęż.HPO3- w surowicy ↓
-stęż.PTH w surowicy ↑
-stęz.wapnia w moczu ↓
-fosfataza alkaiczna ↑
9:trzeciorzędowa nadczynn.przytarczyc:
1.mówimy o niej, gdy w przeb.wtórnej nadcz.przytar.wystepuje hiperkalcemia
2.przyczyną nie jest nadmierne wytwarzanie PTH, lecz zaburzenie równowagi pomiędzy wydz.PTH, a zapotrzebowaniem ustroju na ten hormon
3.↑wapnia, ↓HCO3-, ↑lub N PTH
4.leczenie:wycięcie przytarczyc
10:rodzinna hiperkalcemia:
1.bezobj.hiperkalcemia z prawidł.lub powyż.poz.PTH
2.przyczyna:
-zaburzenia dziedziczne, AD
-genetycznie uwarunk.zaburz.funkcji rec.wrażliwego na zmiany stęż.wapnia w surowicy
-cecha charakter.-wydalanie wapnia z moczem
3.patogeneza rodzinnej hiperkalcemii:
-zaburzenia genet.AD rec.wrażliw.na zmiany stęż.wapnia->przytarczyce->wydzielanie PTH utrzymuje się na niezmien.poz.->hiperkalcemia hipikalciuryczna
-zaburz.genet.AD rec.wrażl.na zmiany stęż.wapnia->nerki->zatrzym.wapnia->spadek wydalania wpania z moczem->hiperklacemia hipikalciuryczna
4.objawy kliniczne rodzinnej hiperkalcemii:
-brak obj.przy stwierdzonej hiperklacemii
-niemowlęta:szybka demineral.kk, niedociś., wskazania do zabiegu operacyjnego
11:pierwotna niedoczynność gruczołów przytarczycznych:
1.zespół obj.klin.wywołany brakiem przytarczyc lub niedostat.synt.czynnego PTH
2.przyczyny:
-powikłąnie zab.oper.tarczycy i przytarczyc(przypadkowe wycięcie przytarczyc w trakcie operacji wola tarczycy)
-chor.autoimmunizacyjne
-leczenie izotopem J131(chor.Graves-Basedowa), rak tarczycy
-leczenie prom.RTG
-urazy mechaniczne głowy i szyi
-stany zapal.tarczycy
-wrodzony brak przytarczyc+dysgeneza lub geneza grasicy
-hemochromatoza
-chor.Wilsona
-zesp.Di George'a(def.wrodz., AR)
-wrodzone niedoczynn.przytarczyc(AD, AR, sprzęż.z płcią)
-hipomagnezemia
-nacieki nowotworowe
-patogeneza pierwotnej niedoczynn.gr.przytarczycznych:
-ilość uwaln.PTH<potrzeby homeostazy->hipokalcemia->
↑przepuszcz.bł.kom pobudliwych->↑pobudliw.str.nerw-mięś.->napady tężyczkowe
-ilość uwaln.PTH<potrzeby homeostazy->brak promocyjnego dział.PTH na wydalanie HPO3(2-) w KP->hiperfosfatemia->odkła.wapnia w kk i tk.miękk.->hamowanie biosyntezy 1, 25(OH)2D3 w nerkach->pogłęb.hipokalcemii
-przyczyny hipokalcemii:
1.hipoalbuminemia
2.spadek il.PTH
3.spadek mobilizacji Ca2+ w kk
4.spadek biosyntezy 1, 25(OH)2D3 w nerkach
5.spadek wchłan.wapnia z ppok
-objawy hipokalcemii:
-przy [Ca] 1, 7-2 mmol/l występują objawy:
a)zmiany troficzne tk.miękkich:
-kruche, łamliwe włosy i paznokcie
-sucha, łuszcząca się skóra
b)bradykardia
c)↓RR
d)zaburzenia krzepnięcia krwi
-tężyczka( [Ca]<1, 7 mmol/l):
->tężyczka jawna-napad tężyczkowy:
a)symetrycznie występujące skurcze toniczne mm
b)bezdech przez cały okr.napadu tężyczki
c)zachowana świadomość
->tężyczka utajona:
a)dodatni obj.Chrostka(skurcz mm twarzy)
b)dodatni obj.Trousseau(ręka położnika)
c)dodatni obj.Ibrahina-Rausta(końska stopa)
->równoważniki tężyczki:
a)skurcz powiek
b)światłowstręt
c)podwójne widzenie
d)napady astmy oskrzelowej
e)bóle wieńcowe
f)bóle brzucha(angina abdominis)
g)skurcz krtani
-skutki przewlekłej hipokalcemii:
1.zaburzenia neurologiczne:pląsawica, parkinsonizm
2.zaburzenia troficzne:zaćma, sucha skóra, skłonn.do wyprysków i zakaż.skóry
3.zaburzenia psychiczne, upośledz..umysł, depresje
-badania laborat.pierwotnej niedoczynn.gr.przytarczycznych:
-hipoklacemia
-hiperfosfatemia
-spadek lub brak PTH
-po podaniu egzogenne PTH(test Ellwortha-Howarda)->wzrost wydal.fosforanów
i cAMP z moczem
-spadek stęz. 1, 25(OH)2D3
-RTG:zwapnienie w jj podst.mózgu, zwapnienia w innych tk.miękkich, zagęszczenie struktury kostnej(osteosclerosis)
-EKG:wydłuż.odc.QT, zaburzenie przewodnictw nerwowego
-rzekoma niedoczynn.przytarczyc->spadek czułości rec.org.docelowych dla PTHprzy jeo wysokim poziomie(tab.406)
12:osteoporoza
=niedobór masy kostnej w jednostce obj.bez zmian wymiarów kk
-pomenopauzalna(typI)
-starcza(typII)
-wtórna(po lekowa-heparyna;endokrynol.:zes.Cushinga, zes.nadnercz-płc, nadczynn.tarczycy)
-wrodzona(zes.Marfana, osteogenesis imp.)
12.1:osteoporoza pomenopauzalna(typI):
-rozwija się u kobiet w ciągu kilku do kilkunastu lat
-przyczyna:niedobór estrogenów
-patogeneza:
-mała zaw.estrog.->↓aktyw.kom.C tar.->↓kalcytoniny(↑aktywn.osteoklastów, upośledzenie wchł.Ca2+w jelicie,↓wydz.PTH); słabnie ochronne, przeciwdziałające osteoblastom działanie etrogenów na kości
-u kobiet otyłych->pewna ilość estrogenów jest syntetyzowana przez tk.tł.->mniej nasilona osteoporoza
-objawy:
1.nieprawidł.przebudowa kości
2.rozrzedzenie istoty gąbczastej, w której zanikają beleczki poziome
3.istota zbita kości ulega ścieczeniu
4. ↑podatności na uraz kręgów->bolesne zniekształcenia kręgosłupa
5. ↓zawartości H20 w istocie kostnej
6.zmiana str.kolagenu
7.bóle kostne
8.zmniejszenie wzrostu, ↑skołonność do złamań
9.między 55 a 75 r.ż.kobiety tracą:60%istoty gąbczastej, 40%masy kości zbitej
10.u mężczyzn zmiany w str.kostnej postępują wolniej, bo obniżenie się poz.androgenów zachodzi wolniej niż estrogenów
12.2:osteoporoza starcza(typII):
-po 75 r.ż.
-niezależnie od płci(ale k:m=2:1)
-dotyczy:kręgosłupa, kk. Długich
-przyczyna:
1.ujemny bilans białkowy i wapniowy w diecie
2.niedostateczna stymulacja ruchowa
3.niedobór hh.płciowych
4.niedobór 1, 25(OH)2D3
-złamania patologiczne pod wpływem niewielkiego urazu lub przeciążenia
-diagnostyka:
-markery pr.resorpcji:pirydynolina, deoksypirydynolina
-N-końcowy, C-końcowy peptyd protokolagenu typu I-marker pr.kościotw.
-densytometria-pomiar gęstości mineralnej
13:osteomalacja:
-niedostateczna mineralizacja cz.gąbczastej i zbitej k.
-u dorosłych po zrośnięciu nasad kostnych
-u dzieci-może współistnieć osteomalacja i krzywica->zaburzenia mineralizacji i dezorganizacja szczeliny wzrostowej nasad kostnych
-etiologia osteomalacji:
1.niedobór wit.D:
-zes.złego wchłaniania
-niedostateczna podaż wit.D
-słabe nasłonecznienie
2.zaburzenia przemiany wit.D
-z powodu chorob wątroby zmniejszających wytw.1, 25(OH)2D3
-z powodu chorób nerek->niedostat.powst.1, 25(OH)2D3-przewlekła niewydol.nerek
-osteomalacja niezależna od wit.D3:moczówka fosforanowa, kwasica kanlikowa
-objawy kliniczne osteomalacji:
1.bóle kostne
2.wygięcia kości(koń.dolne wygięte w kształ.litery o)
3.adynamia
4.zaburzenia chodzu-(chód kaczkowaty)->zmiana położenia szyiki k.udowej, osłabienie mm pośladków z chodem kołyszącym
5.różaniec krzywicy(widoczne zgrubienia żeber na granicy chrzęstno-kostnej)
6.rozmiękanie potylicy, łątwa potliwość
7.złamania z kompresji, krzywica
-diagnostyka osteomalacji:
-osteomalaja zal.od witD:hipokalcemia,wzrost aktywn.fosfatazy zasad.
-upośledz.wchł.jelit:hipofosfatemia, ↓il.25OHD3
-niewydolność nerek:↑[HPO3(2-)] w surowicy, ↓wytwarz.1, 25(OH)2D3
-rtg:strefy Loosera-poprzeczne do długiej osi kości przybrzeżne przejaśnienia(nieuwapniony osteoid);deformacja kk długich
14:resorpcja i odbudowa kości:
-trwa przez całe życie
-osiądnięcie szczytu masy kostnej (GH, czynn.wzr.)
-czynn.wpływające na przebudowę kości:
1.PTH->pobudza osteoblasty i pośrednio osteoklasty
2.kalcytonina->hamuje działanie osteoklastó
3.estrogeny->nasilają wydz.kalcytoniny i wchł.Ca2+ w jelicie oraz zwiększają oporność kości na działanie osteoblastów
4.1, 25(OH)2D3->ułatwia wchł.Ca2+ w jelicie
5.zjawisko pizoelektryczne->polega na pobudzeniu czynn.osteoblastów przez gromadzące się ładunki”-„ po wklęsłej stronie, odkształconych po wpływem ciś.kości, i odwrotnym zjawisku-z osteoklastami po str wypukłej odkształcenia
6.glikokortykosteroidy->hamuje namnażanie i dojrzewanie osteoblastów; uwrażliwiają osteoblasty na PTH i pobudzają ich aktywność;hamują wchłanianie Ca2+w jelitach, prowadząc do nasilania wydz.PTH, zwiększające wydzielanie Ca2+ i HPO3(2-), nasilają katabolizm białka
7.testosteron->działa anabolicznie i antagonistycznie do PTH
8.T3, T4->pobudzają resorpcję tk.kostnej
9.dodatni bilans białkowy i wapniowy w diecie
15:PTH
-powstaje z kom.głownych przytarczyc
-polopeptyd, 84 aa
-wiąże się z rec.blonowym PTH-R
-działa przez pobudzenie cyklazy adenylanowej w nerkach i w kościach
-rola PTH:
1.↑[Ca2+] w osoczu
2.↓[HPO3(2-)] w osoczu
-↑ wydalanie HPO3(2-) z moczem
-demineralizacja kości
-↑aktywność fosfatazy zasadowej osocza
-↓[Mg2+] w osoczu
-działa na:nerki, jelita, kości
-działanie PTH na nerki:
-bezpośrednie
1.↑wchł.wzrotnego Ca2+ w KD
2.↑wydalania HPO3(2-)(zahamowanie wchł.zwrot.w KB, nasilenie wydzielania w KD)
3.↑wydzielania HCO3- w KP=>kwasica nerkowo proxymalna
-działanie PTH na kości:
-bezpośrednie
1.pobudza czynn.istniejących już osteoklastó
2.ułatwia rozplem osteoklastó
3.nasila katabolizm kolagenu kości
4.usuwanie HPO3(2-) z kości(natychmiast są wydalane przez nerkę)
-działanie PTH na jelita:
-pośrednie
-pośrednio zwiększa wchł.Ca2+ z jelita, ponieważ pobudza powstawanie 1, 25(OH)2D3 w nerkach, która nasila procesy wchłaniania Ca2+ w jelicie
-działanie PTH:
-działanie występuje po kilku min.od momentu podania
-działanie zachodzi na 2 etapach:
1.etep szybki->dochodzi do mobilizacji wapnia i fosforanów z przedziałów znajdujących się w bezpośrednim związku z płynami pozakom.(->surowica)
2.etap wolny->mobilizacja Ca2+ zależy od rozpadu macierzy kości i zmiany ich str.(remodeling)
-aktywacja osteoblastów=>resorpcja kości:
do 30 r.ż.->resorpcja=formowanie kości
po 30 r.ż.->resorpcja>formowanie kości
-cykl odnowy kości trwa 200dni
-osteoblasty mają rec.dla PTH i 1, 25(OH)2D3
-osteoklasty nie maja w/w rec.
-uwalnianie PTH zależy przed wszystkim od [Ca2+] w płynie zewkom, przy niewielkich zmianach poziomu Ca2+ występują duże zmiany syntezy i uwalniania PTH
-↑[Ca2+] w osoczu->hamuje wydz.PTH, odkład.Ca2+ odkłada kościach
-↓[Ca2+]w osoczu->↑PTH
-pobudzenie wydzielania PTH:
1. ↓[Ca2+] w ECF
2. ↑[HPO3(2-)] w ECF
3. ↓Mg2+
4. ↓1, 25(OH)2D3
5.szczyt wieczorny biorytmu dobowego
6.A, NA/B2
-hamowanie wydzielania PTH:
1.↑[Ca2+] w ECF
2. ↓[HPO3(2-)]
3. ↑Mg2+
4. ↑1, 25(OH)2D3
5.godziny wczesnoporanne