BHP E- LETTER specjalisty ds.bhp 2006-2008, BHP E- LETTER specjalisty ds.bhp 2006 2008, Instruktaż stanowiskowy elektryka a zagadnienia warunków miejsca pracy i zagrożenia


Instruktaż stanowiskowy elektryka a zagadnienia warunków miejsca pracy i zagrożenia

Praca elektryka polegająca na konserwacji, naprawie i instalowaniu sieci, maszyn i urządzeń elektrycznych stwarza duże niebezpieczeństwo zarówno dla osoby wykonującej taką pracę, jak i dla osób znajdujących się w jego bezpośrednim otoczeniu. Dlatego tak ważne jest prawidłowe przeszkolenie stanowiskowe tego pracownika.Miejcie na uwadze, że urządzenia i instalacje elektryczne zlokalizowane w różnych punktach budowli i obiektów powodują, iż miejsce pracy elektryka wyznaczone jest miejscem wykonania zadania konserwacji, naprawy lub usunięcia usterki elementu układu zasilania. Związane jest to z przemieszczaniem się pracownika do miejsca pracy pieszo, z wykorzystaniem jednośladów lub samochodów.

Konieczne staje się, więc wyszczególnienie zidentyfikowanych zagrożeń, z którymi wykonujący czynności elektryka pracownik może się spotkać.
Do klasycznych zagrożeń dla elektryków należą:

Zatem cechą charakterystyczną stanowiska pracy elektryka jest dynamika położenia pracownika, zależna od rodzaju i miejsca czynności, ale również duże obciążenia psychiczne powodowane w wielu przypadkach okolicznościami szybkiego oraz skutecznego usunięcia usterki i podania napięcia zasilającego odbiorcę lub odbiorców.

Zwrócić należy uwagę, na urządzenia techniczne znajdują się w określonym środowisku, które na nie oddziaływuje. Czynniki środowiska mogą oddziaływać na pracowników i urządzenia negatywnie, co określamy jako narażenie środowiskowe. Środowisko pracy elektryka można określić jako zespół czynników fizycznych, organizacyjnych i innych występujących w pomieszczeniach lub na wolnym powietrzu, gdzie dane urządzenie lub wycinek instalacji się znajduje lub może się znajdować długotrwale lub przejściowo.

Pamiętajcie, że urządzenia elektryczne i instalacje powinny być odporne na działanie środowiska, sprawne i nie powinny zagrażać otaczającemu środowisku, a przede wszystkim ludziom. Nie powinny one powodować powstania niebezpieczeństwa porażeń prądem elektrycznym, pożarów lub wybuchów.

Elektryk zatrudniony w zakładzie pracy powinien bezwzględnie zapoznać się z

Powoduje to konieczność dogłębnej analizy dokumentacji technicznej tych urządzeń i instalacji, a także dokumentów urządzeń pracujących. Założyć należy, iż pracodawca wyposażył urządzenia w niezbędne instrukcje obsługi i bhp, które są dostępne każdemu pracownikowi.

Charakter czynności wykonywanych przez elektryka decyduje o konieczności znajomości układu elektrycznego, sposobu zasilania, zastosowanej ochrony przeciwporażeniowej, wykonania instalacji, zabezpieczeń i szeregu innych parametrów technicznych zastosowanych w zakładzie pracy.

Jerzy Kaczmarek
główny specjalista ds. bhp

Czy piekarz musi mieć dodatkowe uprawnienia kwalifikacyjne?

Podstawowym wyposażeniem każdej piekarni są piece piekarskie. Jako urządzenia energetyczne podlegają przepisom prawa regulującym zasady bezpiecznej eksploatacji wydanym na podstawie ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. nr 89, poz. 625 z późn. zm.).Wymagania w zakresie kwalifikacji osób zatrudnianych przy eksploatacji urządzeń energetycznych określa rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz.U. nr 89, poz. 828 z późn. zm.).

Piece piekarskie
Piekarskie piece elektryczne, gazowe i opalane paliwami stałymi (np. węglem), na podstawie załącznika nr 1 do powyższego rozporządzenia, kwalifikuje się jako: urządzenia elektrotermiczne - grupa 1 pkt 3, piece przemysłowe o mocy powyżej 50 kW - grupa 2 pkt 9, przemysłowe odbiorniki paliw gazowych o mocy powyżej 50 kW - grupa 3 pkt 8.

Kwalifikacje pracowników
Eksploatacja pieców piekarskich (a także innych urządzeń) zaliczonych do tych grup wymaga posiadania odpowiednich kwalifikacji przez wszystkie osoby w niej uczestniczące i zatrudnione w nadzorze w tym zakresie.

Kwalifikacje te obejmują 2 kategorie. Mianowicie:

  1. eksploatacji - praca na stanowiskach obejmujących:

  • dozoru - praca na stanowiskach pracy osób kierujących czynnościami pracowników prowadzących prace określone w pkt 1 i pracowników technicznych sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji oraz sieci.

  • Eksploatacja urządzenia
    Przypominamy Wam, że eksploatacja urządzenia to zespół czynności:

    Uwaga!
    Do czynności składających się na eksploatację urządzenia nie zalicza się włączania i wyłączania pieca (np. przez naciskanie przycisków sterujących), gdyż czynności te nie mają wpływu na zmianę założonych parametrów pracy urządzenia (np. temperatury, czasu pieczenia itp.). Stąd nie jest konieczne wymaganie posiadania udokumentowanych kwalifikacji od osoby wykonującej wyłącznie tę czynność - na przykład piekarza - zgodnie z instrukcją obsługi urządzenia.

    Analogiczne stanowisko w tej kwestii wynika z pisma DE-5-6-II/06 L.dz. 1854/w2006 Departamentu Energetyki Ministerstwa Gospodarki.

    Zwróćcie także uwagę na fakt, że nie jest wymagane potwierdzanie posiadania kwalifikacji w zakresie obsługi urządzeń i instalacji u tych użytkowników, którzy eksploatują:

    Józef M. Boguszewski
    specjalista ds. bezpieczeństwa
    procesów przemysłowych, ekspert
    z zakresu oceny ryzyka zawodowego
    i systemów zarządzania bezpieczeństwem

    Dodatek za tzw. pracę pod ruchem

    Tak zwana praca pod ruchem to praca wykonywana w pasie drogowym. Pas drogowy to wydzielony pas terenu, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów i ruchu pieszych wraz z leżącymi w jego ciągu obiektami inżynierskimi, placami, zatokami postojowymi oraz znajdującymi się w wydzielonym pasie terenu chodnikami, ścieżkami rowerowymi, drogami zbiorczymi, drzewami i krzewami, a także urządzeniami technicznymi związanymi z prowadzeniem oraz zabezpieczeniem ruchu.

    Pas drogowy obejmuje między innymi następujące obiekty inżynierskie:

    Tak zwana praca pod ruchem
    Tak zwana praca pod ruchem ma miejsce w sytuacji, gdy wykonuje się ją bez zatrzymywania ruchu pojazdów lub skierowania go objazdem.

    Uwaga!
    Pobocze drogi znajduje się w pasie drogowym, w związku z tym praca realizowana na poboczu drogi bez zatrzymywania ruchu pojazdów jest tzw. pracą pod ruchem.

    Dodatek dla pracowników
    Obecnie obowiązujące przepisy związane w zakresie ochrony pracy nie przewidują wypłacania pracownikom dodatków za występowanie czynników szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia.

    Pracodawca nie ma wobec tego obowiązku płacenia pracownikom dodatków wynikających z warunków pracy, w tym za tzw. pracę pod ruchem. Praca taka powinna być tak zorganizowana, aby istniejące zagrożenia wyeliminować lub, jeżeli jest to niemożliwe, zabezpieczyć przed nimi pracowników.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp,
    specjalista ds. ochrony ppoż. w firmie
    doradztwa z zakresu prawa i ochrony pracy
    SEKA S.A.

    Minimalna temperatura w biurze zimą

    Obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikom w miejscu pracy odpowiedniej temperatury ma charakter bezwzględny i tylko względy technologiczne mogą usprawiedliwiać wyjątki w tym zakresie. Nie ma tu znaczenia ani pora roku, ani sytuacja ekonomiczna pracodawcy.

    W godzinach pracy należy zapewnić odpowiednią temperaturę we wszystkich pomieszczeniach pracy w budynku. Temperatura w pomieszczeniach pracy powinna być na tyle komfortowa, aby zbędne było stosowanie specjalnej odzieży.

    Środowisko termiczne pracy
    Pracodawca jest zobowiązany zapewniać pomieszczenia pracy odpowiednie do rodzaju wykonywania prac i liczby zatrudnionych osób oraz zapewnić odpowiednią temperaturę, czyli środowisko termiczne pracy.

    Środowisko termiczne pracy to inaczej warunki cieplne miejsca pracy człowieka. Jest ono ważnym czynnikiem wpływającym na samopoczucie, zdrowie i wydajność pracy pracownika, jak również bezpieczeństwo i higienę pracy.

    Podstawa prawna
    Przepisy bhp w zakładach pracy, dotyczące w szczególności:

    znajdziecie w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650).

    Uwaga!
    W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania), nie niższą niż 14°C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. Natomiast w pomieszczeniach pracy, w których jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych, temperatura nie może być niższa niż 18°C (291 K) - § 30 powyższego rozporządzenia.

    Orzecznictwo
    Warto w tym miejscu również przytoczyć wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 20 września 2001 r., w którym sąd ten stwierdził, że "odstąpienie przez pracodawcę od wykonania obowiązku zapewnienia pracownikom odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach pracy może być usprawiedliwione względami technologicznymi, a nie jego sytuacją ekonomiczną" (SA/Bk 75/01, Pr.Pracy 2002/3/35).

    Natalia Korzeniecka
    prawnik, współpracownik firmy BHPoż
    - Ośrodek Szkolenia, Doradztwa i Usług

    Jakie szkolenia bhp dla brygadzistów?

    Całokształt spraw związanych ze szkoleniem bhp reguluje rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.; dalej: rozporządzenie szkoleniowe). Zgodnie z tym rozporządzeniem, osoba będąca na stanowisku brygadzisty ma obowiązek odbyć następujące szkolenia w dziedzinie bhp:

    1. szkolenie wstępne ogólne (instruktaż ogólny), które odbywają przed dopuszczeniem do wykonywania pracy nowo zatrudnieni pracownicy, studenci odbywający u pracodawcy praktykę studencką oraz uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu (§ 10 ust. 1 rozporządzenia szkoleniowego),

    2. szkolenie okresowe, które odbywają m.in. osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści (§ 14 ust. 2 rozporządzenia szkoleniowego).

    Pamiętajcie, że szkolenie okresowe powinno być przeprowadzane nie rzadziej niż raz na 5 lat, a pierwsze szkolenie dla tej grupy pracowniczej przeprowadza się w okresie do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na tym stanowisku. Zgodnie z ramowym programem szkolenie to trwa minimum 16 godzin.

    Będąc osobą kierującą pracownikami brygadzista może być wyznaczony do prowadzenia szkolenia wstępnego na stanowisku pracy (instruktażu stanowiskowego). Od osób prowadzących taki instruktaż wymagane jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji i doświadczenia zawodowego oraz przeszkolenia w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego. Ramowy program szkolenia okresowego przewiduje dla tych osób 2-godzinne omówienie zagadnienia "Organizacja i metodyka szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (z uwzględnieniem metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego) oraz kształtowanie bezpiecznych zachowań pracowników w procesie pracy". Jednak w ocenie wielu specjalistów czas przeznaczony na przeprowadzenie tego fragmentu szkolenia okresowego jest niewystarczający. Chcąc być dobrze przygotowanym do prowadzenia instruktażu stanowiskowego należałoby odbyć dodatkowe szkolenie w zakresie metod prowadzenia instruktażu.

    Kazimierz Żurawski
    główny specjalista ds. bhp,
    dyrektor ds. nadzoru w firmie doradztwa
    z zakresu prawa i ochrony pracy SEKA S.A.

    Czy pracownikom administracyjno--biurowym należy się deputat w postaci herbaty?

    Deputat to określenie niezdefiniowane w przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. Z żadnego przepisu bhp nie wynika konieczność świadczenia deputatu w postaci herbaty.

    Obowiązek pracodawcy
    Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych (art. 232 Kodeksu pracy).

    Praca w warunkach szczególnie uciążliwych
    Trudno określić warunki pracy pracownika administracyjno-
    -biurowego jako szczególnie uciążliwe. Ze sposobu wykonywania pracy przez tę grupę pracowników wynika, że są one uciążliwe, ale określenie "szczególnie uciążliwe" w zasadzie nie może mieć tu zastosowania.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp,
    specjalista ds. ochrony ppoż. w firmie
    doradztwa z zakresu prawa i ochrony pracy
    SEKA S.A.


    Czy szczepienia ochronne - np. przeciwko grypie - powinien finansować pracodawca?

    Szczepienie pracowników przeciwko grypie to sposób na uniknięcie choroby i zwolnień lekarskich w okresach nasilenia grypy. Efektem takiego postępowania pracodawcy może być zapewnienie rytmiczności funkcjonowania zakładu pracy.

    Podstawa prawna
    W celu zapobiegania szerzeniu się chorób zakaźnych u osób pracujących, narażonych na działanie czynników biologicznych, przeprowadza się, po uzyskaniu ich zgody, szczepienia ochronne wskazane na danym stanowisku pracy (art. 17 ustawy z 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach - Dz.U. nr 126, poz. 1384 z późn. zm.).

    Przepisem wykonawczym w tym zakresie jest rozporządzenie Ministra Zdrowia z 28 listopada 2005 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmującym pracę lub zatrudnionym na tych stanowiskach (Dz.U. nr 250, poz. 2113). W załączniku do tego rozporządzenia nie określono stanowisk pracy, na jakich wskazane jest szczepienie przeciwko grypie.

    W związku z powyższym pracodawca nie ma obowiązku finansowania szczepień przeciwko grypie, jednak po konsultacji ze związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników (na podstawie art. 23711a Kodeksu pracy) może takie przedsięwzięcie sfinansować. Znane są liczne przykłady takich działań ze strony pracodawców.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp,
    specjalista ds. ochrony ppoż. w firmie
    doradztwa z zakresu prawa i ochrony pracy
    SEKA S.A.

    Praca w kontakcie z alkoholami - bhp i ppoż.

    Alkohole to ciecze palne, o różnej klasie toksyczności i różnej reaktywności, często o silnym działaniu drażniącym. Prace z nimi wymagają dopełnienia określonych procedur. Szczegółowe wymagania bhp i ppoż. w zakresie pracy z alkoholami regulują m.in. przepisy:

    Uwaga!
    Z uwagi na swoje właściwości alkohole zaliczają się do niebezpiecznych substancji chemicznych.

    Ocena ryzyka zawodowego
    Pracodawca, u którego w środowisku pracy występuje czynnik chemiczny stwarzający zagrożenie, jest zobowiązany do dokonania i udokumentowania oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez ten czynnik.

    W ocenie tej pracodawca musi uwzględnić:  niebezpieczne właściwości czynnika chemicznego, otrzymane od dostawcy informacje dotyczące zagrożenia czynnikiem chemicznym i zaleceń jego bezpiecznego stosowania, w szczególności zawarte w karcie charakterystyki,  rodzaj, poziom i czas trwania narażenia,  wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy, jeżeli zostały ustalone,  efekty działań zapobiegawczych,  wyniki oceny stanu zdrowia pracowników, jeżeli została przeprowadzona, warunki pracy przy użytkowaniu czynników chemicznych, z uwzględnieniem ilości tych czynników.

    Jak eliminować lub ograniczać ryzyko zawodowe?
    Ryzyko zawodowe wynikające z pracy z czynnikiem chemicznym stwarzającym zagrożenie należy eliminować lub ograniczać do minimum zgodnie przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650).

    Dokonać tego można w szczególności przez:

    Natomiast działania techniczne lub organizacyjne powinny w szczególności zmierzać tu do: zapobieżenia obecności w miejscu pracy substancji palnych w stężeniu stwarzającym zagrożenie lub substancji chemicznie niestabilnych, w ilościach stwarzających zagrożenie pożarem bądź wybuchem, usunięcia źródeł zapłonu, które mogą spowodować pożar lub wybuch, i wyeliminowania warunków, które mogą powodować, że substancje chemicznie niestabilne mogą wywołać szkodliwe skutki fizyczne, ograniczenia skutków dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w przypadku pożaru lub wybuchu substancji palnych, substancji chemicznie niestabilnych bądź ich mieszanin.

    Uwaga! Najważniejszym źródłem informacji o zagrożeniach związanych ze stosowaniem konkretnej substancji lub preparatu niebezpiecznego i dotyczących ich bezpiecznego stosowania jest karta charakterystyki danej substancji lub preparatu.

    Grażyna Jarosiewicz
    główny specjalista
    w Departamencie Warunków Pracy
    Głównego Inspektoratu Pracy
    Państwowej Inspekcji Pracy

    Odzież i obuwie robocze - rola pracodawcy

    Pracodawca:

    (art. 2378 § 1 Kodeksu pracy, dalej: kp).

    Uwaga!
    Przy ustalaniu rodzajów odzieży i obuwia roboczego pracodawca powinien przede wszystkim pamiętać, że odzież ta i obuwie powinny być przydzielane pracownikom wykonującym prace, przy których:

    Ocena dostosowania
    Przed dokonaniem doboru odzieży i obuwia roboczego pracodawca powinien ocenić, czy odzież i obuwie, które zamierza zastosować, dostosowane są do warunków i charakteru pracy na stanowiskach pracy w firmie.

    Dobór odzieży i obuwia roboczego a ocena ryzyka zawodowego
    Dobór odzieży i obuwia roboczego powinien bazować na ocenie ryzyka zawodowego na stanowisku pracy.

    Podstawowym warunkiem ich doboru jest identyfikacja zagrożeń istniejących na stanowisku pracy. Prawidłowa identyfikacja i ocena zagrożeń pozwoli określić poziom zagrożenia oraz właściwości, jakie powinny spełniać odzież i obuwie robocze, oraz dobrać taki rodzaj tej odzieży i obuwia, aby zapewniał on pracownikowi bezpieczeństwo i wygodę użytkowania przy wykonywaniu pracy.

    Konsultacje z pracownikami
    Podjęte przez pracodawcę działania dotyczące przydzielania pracownikom odzieży i obuwia roboczego powinny być skonsultowane z pracownikami lub ich przedstawicielami (art. 23711a kp).

    Ustalenia te powinny być zawarte na piśmie. Najczęściej dokonywane są w formie zakładowej tabeli przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, stanowiącej załącznik do regulaminu pracy, a u pracodawców niemających obowiązku wprowadzania regulaminu pracy - odrębny dokument, np. sporządzony w formie zarządzenia wewnętrznego.

    Uwaga!
    Ostateczną decyzję w zakresie określenia rodzaju odzieży i obuwia roboczego stosowanego przez pracowników oraz okresów ich użytkowania zawsze podejmuje pracodawca. To na nim spoczywa odpowiedzialność za prawidłowy sposób doboru takiej odzieży i obuwia środków oraz zapewnienie, aby stosowana odzież i obuwie miały właściwości ochronne, jak również użytkowe przez cały okres ich użytkowania.

    Marta Popławska
    specjalista ds. bezpieczeństwa
    procesowego

    Jak zorganizować szkolenie bhp
    - jaką formę szkolenia wybrać?

    Przygotowując szkolenia w dziedzinie bhp, powinniście zadbać o ich właściwy przebieg przez:

    O wszystkie te elementy powinniście zadbać w trakcie planowania i organizowania szkolenia. Pozwoli to Wam zrealizować założone cele szkolenia.

    Podstawa prawna
    Pamiętajcie, że ogólne wymogi odnośnie sposobu organizacji szkoleń bhp zawiera rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.).

    Analizując formy szkolenia proponowane w załączniku do rozporządzenia szkoleniowego, dochodzimy do wniosku, że tylko w odniesieniu do szkolenia okresowego dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych jedyną zalecaną formą tego szkolenia jest instruktaż. Pozostałe szkolenia można realizować za pomocą kilku różnych form. Zatem jaką formę wybrać?

    Samokształcenie kierowane
    Coraz bardziej popularną formą szkolenia okresowego jest samokształcenie kierowane. Szkoleni otrzymują z odpowiednim wyprzedzeniem materiały (np. skrypty, teksty przepisów prawnych, zestawy pytań kontrolnych), następnie prowadzone jest szkolenie w formie kursu (seminarium) z udziałem wszystkich szkolonych.
    Celem tego kursu (seminarium) jest wyjaśnienie i ujednolicenie poglądów na temat przepisów. Pamiętajcie, że w przypadku stosowania tej formy szkolenia szczególna uwaga musi być zwrócona przez organizatora szkolenia na zmiany w przepisach prawnych, ich wyjaśnienie i podanie sposobu rozwiązania konkretnych sytuacji w zakładzie pracy.

    E-learning
    Pojawiło się także nowe pojęcie "e-learning", to jednak nic innego, jak samokształcenie kierowane z użyciem Internetu jako środka przekazu wiedzy. Słuchacz otrzymuje materiały do zapoznania się, a po pewnym czasie problemy (zagadnienia) lub konkretne pytania, na które powinien udzielić odpowiedzi po opanowaniu materiału szkoleniowego. Podobnie jak w samokształceniu kierowanym, również w formie e-learningu, konieczne jest spotkanie wykładowcy ze słuchaczami w celu wyjaśnienia wątpliwości, jakie mogą pojawić się po zapoznaniu z materiałami oraz zmianami w przepisach prawnych i zakładowych.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp
    i specjalista ochrony przeciwpożarowej
    w firmie SEKA S.A.

    Outsourcing a sprawy bhp

    Outsourcing to zlecanie wyspecjalizowanym podmiotom zewnętrznym procesów niezbędnych w celu funkcjonowania własnego przedsiębiorstwa, które mogą zostać przez nie zrealizowane taniej i efektywniej, niż byłoby to możliwe we własnym zakresie.Zastosowanie outsourcingu
    Zwykle outsourcing dotyczy zadań pomocniczych, niezwiązanych bezpośrednio z uzyskiwaniem dochodu przez firmę, na przykład usług:

    Uwaga!
    W ramach outsourcingu dana firma zleca wykonywanie określonych zadań innej firmie, która realizuje je przez własnych pracowników.

    Pracownicy ci wykonują pracę w miejscu wskazanym przez pracodawcę - na terenie innego zakładu pracy - i to na ich pracodawcy spoczywa niezależny od miejsca wykonywania pracy obowiązek zapewnienia im bezpiecznych oraz higienicznych jej warunków (art. 15 i 207 § 2 Kodeksu pracy, dalej: kp).

    Współdziałanie między pracodawcami
    Outsourcing może powodować, że w tym samym miejscu będą wykonywać pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców. Wówczas, aby wyeliminować ewentualne zagrożenia, jakie (choćby niechcący) jedni pracownicy mogą sprowadzić na drugich, powstaje konieczność współdziałania między pracodawcami i ustalenia procedur postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń zdrowia lub życia pracowników.

    W ramach takiego współdziałania powinny zastać określone między innymi zasady:

    Wspomniane zasady współdziałania pracodawcy powinni określić w porozumieniu zawartym między sobą w tym celu.

    Koordynator bhp
    Ponadto gdy jednocześnie w tym samym miejscu wykonują pracę pracownicy zatrudnieni przez różnych pracodawców (podwykonawców), pracodawcy ci mają obowiązek wyznaczyć koordynatora sprawującego nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu oraz ustalić zasady współdziałania uwzględniające sposoby postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń zdrowia lub życia pracowników (art. 208 kp). Przy czym nadal każdy z pracodawców odpowiada za bezpieczeństwo i higienę pracy swoich pracowników!

    Prawa koordynatora bhp
    Koordynator bhp może mieć na przykład na budowie prawo:

    Uwaga!
    Koordynator bhp sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem i higieną pracy wszystkich pracowników zatrudnionych w tym samym miejscu przez różnych pracodawców (podwykonawców), a jego prawa oraz obowiązki powinny być określone w porozumieniu zawartym między podwykonawcami. Nie jest on upoważniony do oceny dokumentacji w zakresie bhp tych pracodawców (podwykonawców), w tym dotyczącej oceny ryzyka zawodowego.

    Kiedy nie ma potrzeby powołania koordynatora bhp?
    Powołanie koordynatora bhp dotyczy sytuacji, gdy pracownicy kilku pracodawców pracujący w tym samym miejscu mogą swoim działaniem wpływać wzajemnie na swoje bezpieczeństwo (np. na budowie).

    Nie ma potrzeby powoływania koordynatora bhp, jak również współdziałania między pracodawcami i ustalenia procedur postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń zdrowia lub życia pracowników, gdy firmie zewnętrznej powierzono wykonywanie prac niewymagających styczności pracowników obu firm - na przykład w przypadku pracy firmy sprzątającej po godzinach pracy pracowników zleceniodawcy.

    Adrianna Jasińska-Cichoń
    radca prawny

    Jak powinien obecnie wyglądać skład zespołu powypadkowego, gdy w firmie nie ma społecznego inspektora pracy?

    Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 23 listopada 2006 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. nr 215, poz. 1582) skład zespołu powypadkowego został określony niezależnie od rodzaju wypadku.

    Podstawowy skład zespołu powypadkowego
    W skład zespołu powypadkowego - bez względu na to, czy zaistniał wypadek śmiertelny, ciężki, zbiorowy czy też lekki - zawsze powinien wchodzić:

    Uwaga!
    U pracodawcy, u którego nie ma obowiązku tworzenia służby bhp, w skład zespołu powypadkowego wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy.

    Gdy w firmie nie ma społecznego inspektora pracy...
    Natomiast u pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego, zamiast społecznego inspektora pracy, wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

    Uwaga!
    Jeżeli w zakładzie pracy zatrudnionych jest niewielu pracowników i nie można utworzyć 2-osobowego zespołu powypadkowego, okoliczności i przyczyny wypadku ustalać powinien zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi:

    Marta Popławska
    specjalista ds. bezpieczeństwa
    procesowego

    Jakie mogą być kolory ścian
    w pomieszczeniach pracy?

    Pracodawca ma obowiązek zapewnić pomieszczenia pracy odpowiednie do:

    (art. 214 Kodeksu pracy, dalej: kp).

    Ponadto pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne oraz higieniczne warunki pracy (§ 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650, dalej: ropbhp).

    Uwaga!
    W szczególności w pomieszczeniach pracy należy zapewnić:

    Ściany budynków
    Podstawową funkcją ścian budynków, w szczególności ścian pomieszczeń pracy, jest szczelne ochranianie pracowników przed chłodem, gorącem, wiatrem i opadami atmosferycznymi. Prawo nie określa w sposób bezpośredni, jaki powinien być kolor ścian lub innych elementów wystroju pomieszczenia pracy.

    Niemniej zasada wyrażona w przepisach kp, potwierdzona następnie w ropbhp, daje podstawy do przeanalizowania problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy w kontekście każdego składnika pomieszczeń pracy, niewymienionego w przepisach, ale wpływającego na bezpieczeństwo oraz komfort pracy - na przykład właśnie koloru ścian.

    W związku z powyższym należy uznać, że w sytuacji gdy ściany rozpraszają uwagę pracowników, a tym samym niekorzystnie wpływają na ich bezpieczeństwo, powinny być na podstawie przepisów przytoczonych powyżej pomalowane kolorem obojętnym dla otoczenia.

    Natalia Korzeniecka
    prawnik, współpracownik firmy BHPoż
    - Ośrodek Szkolenia, Doradztwa i Usług

    Kto powinien dbać, aby programy szkoleń bhp były dostosowane do potrzeb firmy?

    Ramowe programy szkoleń, które zawiera w załączniku rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.; dalej: rozporządzenie szkoleniowe) stanowią wytyczne do realizacji szkoleń w zakładzie pracy. Program szkolenia należy dostosować do rodzajów i warunków prac wykonywanych przez uczestników szkolenia. Pracodawca lub w porozumieniu z pracodawcą jednostka organizująca szkolenia w dziedzinie bhp mają obowiązek opracować programy tych szkoleń. Muszą w nich określić szczegółową tematykę, formy realizacji i czas trwania szkolenia dla poszczególnych grup stanowisk. Programy te należy opracować na podstawie ramowych programów szkolenia (§ 7 rozporządzenia szkoleniowego). W praktyce oznacza to konieczność uzgodnienia planu szkolenia, między pracodawcą a jednostką organizacyjną prowadzącą szkolenie, w zakresie zagadnień wynikających ze specyfiki zakładu, które powinny zostać uwzględnione w poszczególnych tematach. Zagadnienia te dotyczyć mogą, np. konieczności zapoznania pracowników ze szczegółowymi wymogami w zakresie:

    Uzgodnienia dotyczące planu - programu szkolenia, mogą obejmować również wskazanie wykładowców, którzy według wiedzy zakładu pracy posiadają specjalistyczną wiedzę i praktykę w danej dziedzinie. Jeśli takie osoby nie są znane zakładowi, można określić wymagania dla wykładowców, których powinien zapewnić organizator szkolenia (np. zagadnienia związane z użytkowaniem maszyn powinien prowadzić technolog lub konstruktor, sprawy bezpieczeństwa pożarowego - oficer służby pożarniczej). Pamiętajcie, że wykładowcy i instruktorzy zobowiązani są posiadać zasób wiedzy, doświadczenie zawodowe i przygotowanie dydaktyczne zapewniające właściwą realizację programów szkolenia.

    Uwaga!
    Uzgadnianie i przygotowanie szczegółowego planu szkolenia należy do obowiązków służby bhp a wynika bezpośrednio z zapisów § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 ze zm.; dalej: rsbhp).

    Pamiętajcie, że obowiązkiem pracowników służby bhp jest współpraca z właściwymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bhp (§ 2 ust. 1 pkt 16 rsbhp).

    Miejcie na uwadze, że nawet gdy w zakładzie funkcjonuje komórka organizacyjna zajmująca się planowaniem i realizacją szkoleń, nie zwalnia to pracowników służby bhp z zajmowania się jakością, częstotliwością oraz kontrolą przestrzegania terminarza szkoleń bhp.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp
    i specjalista ochrony przeciwpożarowej
    w firmie SEKA S.A.

    Na jakich zasadach stosować Polskie Normy?

    W zakresie Polskich Norm:

    reguluje ustawa z 12 września 2002 r. o normalizacji (Dz.U. nr 169, poz. 1386 z późn. zm.).

    Polska Norma - pojęcie
    Polska Norma jest:

    (art. 5 ust. 1 ustawy z 12 września 2002 r. o normalizacji).

    Dobrowolność stosowania Polskich Norm
    Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne (art. 5 ust. 3 powyższej ustawy). Producent lub dostawca na przykład odzieży i obuwia roboczego nie ma obowiązku wystawiania deklaracji zgodności z Polskimi Normami produkowanych lub dostarczanych wyrobów. Niemniej pracodawca ma obowiązek dostarczyć pracownikowi odzież i obuwie robocze, które mają certyfikat zgodności z Polską Normą i są oznaczone znakiem zgodności z nią, lub które mają wydaną przez producenta bądź dostawcę deklarację zgodności z Polskimi Normami (art. 2377 § 1 Kodeksu pracy).

    Uwaga!
    Wyroby spełniające wymagania Polskich Norm mogą być dobrowolnie oznaczane znakiem zgodności z Polską Normą po uzyskaniu certyfikatu zgodności upoważniającego do takiego oznaczenia (art. 7 ust. 1 ustawy z 12 września 2002 r. o normalizacji). Wyłączne prawo do wyrażenia zgody na oznaczenie znakiem zgodności z Polską Normą przysługuje Polskiemu Komitetowi Normalizacyjnemu (art. 7 ust. 2 wspomnianej ustawy).

    Producent lub osoba wprowadzająca wyroby do obrotu może zadeklarować ich zgodność z Polskimi Normami deklaracją zgodności wydaną na własną odpowiedzialność, przy czym wymagania stawiane takiej deklaracji określają Polskie Normy (art. 7 ust. 6 powyższej ustawy).

    Uwaga!
    Deklaracja zgodności z Polskimi Normami nie upoważnia do oznaczenia wyrobu znakiem zgodności z Polską Normą (art. 7 ust. 7 ustawy z 12 września 2002 r. o normalizacji).

    Natalia Korzeniecka
    prawnik, współpracownik firmy BHPoż
    - Ośrodek Szkolenia, Doradztwa i Usług

    Jaka odzież ochronna i robocza przysługuje nauczycielowi wychowania fizycznego w liceum?

    Pracodawca ma obowiązek:

    (art. 2376-23710 Kodeksu pracy).

    Zadania odzieży roboczej
    Zadaniem odzieży roboczej jest ochrona ciała przed kurzem, brudem itp. Stosuje się ją wszędzie tam, gdzie działają czynniki mechaniczne mogące powodować intensywne zużycie odzieży własnej pracownika lub stosowanie odzieży roboczej uwarunkowane jest wymaganiami:

    Uwaga!
    Odzież robocza ma za zadanie zabezpieczenie lub zastąpienie odzieży własnej pracownika w warunkach, w których nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, a zatem na stanowisku nauczyciela wf-u stosowanie jej jest celowe.

    Zadanie odzieży ochronnej
    Natomiast zadaniem odzieży ochronnej jest zabezpieczenie pracownika przed działaniem niebezpiecznych i (lub) szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy.

    Uwaga!
    Prace, które wykonuje nauczyciel wf-u, nie zostały określone w wykazie prac i zagrożeń, przy których stosowanie odzieży jest niezbędne, dlatego też pracodawca nie ma obowiązku przydzielać środków ochrony indywidualnej, do których zaliczona jest odzież ochronna, nauczycielom wf-u.

    Nie wyklucza to jednak możliwości wyposażania pracowników w odzież ochronną, jeżeli na stanowisku pracy występują niebezpieczne i (lub) szkodliwe dla zdrowia czynniki, oraz konieczne będzie zabezpieczenie pracowników przed ich działaniem.

    Rodzaje i zasady wyposażania pracowników w odzież oraz obuwie robocze, jak również środki ochrony indywidualnej powinny zostać ustalone w obowiązującym w danym zakładzie pracy regulaminie pracy.

    Uwaga!
    Ustalenia w zakresie przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej powinny być zawarte na piśmie. Najczęściej dokonywane są one w formie zakładowej tabeli przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, stanowiącej załącznik do regulaminu pracy, a u pracodawców niemających obowiązku wprowadzania regulaminu pracy, odrębny dokument - na przykład sporządzony w formie zarządzenia wewnątrzzakładowego.

    Rodzaje odzieży roboczej i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej przysługujące nauczycielowi wf-u zawsze zależą od wewnętrznych ustaleń obowiązujących w danej szkole.

    Odzież robocza powinna być przeznaczona do osobistego użytku. W wyjątkowych przypadkach może być używana przez więcej niż 1 osobę, o ile zastosowane zostaną działania wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie pracowników.

    Marta Popławska
    specjalista ds. bezpieczeństwa
    procesowego

    Warunki pracy a samopoczucie pracownika - ocena

    Pojęcie samopoczucia nie jest zdefiniowane w przepisach prawa pracy. Przyjmuje się, że samopoczucie to stan psychiczny i fizyczny odczuwany bezpośrednio przez daną osobę. Jest tu zatem odwołanie do odczuć subiektywnych.

    Natomiast pojęcie stanowiska pracy definiuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.). Według niego stanowisko pracy to przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę.

    Stanowisko pracy jest otoczone przez środowisko, w którego skład wchodzą:

    W zależności od charakteru pracy, powyższe grupy czynników będą oddziaływać z różną intensywnością.

    Uwaga!
    Relacje między wymaganiami środowiska, czyli wymaganiami stawianymi przez środowisko pracy pracownika, a jego możliwościami (np. zdolnościami, wiedzą, umiejętnościami czy odpornością psychiczną na stres), mają duży wpływ nie tylko na samopoczucie pracownika, ale także jego niezawodność w pracy czy bezpieczeństwo.

    Rola ergonomii
    Z pomocą w zidentyfikowaniu czynników występujących na stanowisku pracy mogących negatywnie wpływać na samopoczucie pracownika przychodzi ergonomia.

    Ta interdyscyplinarna nauka wiąże ze sobą nauki o człowieku (np. fizjologię pracy, psychologię pracy, antropometrię) i nauki techniczno-organizacyjne (np. technikę oraz technologię, organizację pracy, naukę o jakości), pozwalając w harmonijny sposób zbadać system złożony z całkowicie różnych elementów, czyli człowieka i maszyny (ogólniej obiektu technicznego).

    Lista Dortmundzka (lista kontrolna)
    Metodami możliwymi do zastosowania przy ocenie wpływu warunków pracy na stanowiskupracy na samopoczucie pracownika są listy kontrolne, a wśród nich Lista Kontrolna Ergonomicznej Analizy Układów. Pytania z tej listy, powszechnie znanej jako Lista Dortmundzka, są tak sformułowane, że naprowadzają badającego na wszystkie istotne elementy analizy, wymuszają uzyskanie dokładnego opisu sytuacji i zwracają uwagę na elementy niekorzystne dla człowieka.

    Wśród pytań podzielonych na rozdziały Stanowiska pracy - obciążenie fizyczne, psychiczne, Metody pracy - obciążenie fizyczne, psychiczne, środowiskowe, organizacja pracy, obciążenie czynnościowe i całościowe, wydajność układu, znajdują się następujące:

    Rozwiązaniem stosowanym stosunkowo często są subiektywizowane metody, w tym przypadku listy kontrolne, pozwalające na badanie dużej liczby stanowisk w krótkim czasie.

    Pytania zadawane pracownikowi mogą dotyczyć nieergonomicznych rozwiązań i stopnia uciążliwości nieprawidłowych rozwiązań, na przykład:

    Pytania mogą przybrać też inną formę, w której nacisk kładzie się na zdiagnozowanie subiektywnie odczuwanych symptomów wywołanych uciążliwościami pracy i stopień ich nasilenia. Jako kolejne zadawane jest pytanie dotyczące czynników wywołujących wskazane wcześniej symptomy. Na przykład:

    Pytania o podobnej strukturze mogą dotyczyć czynników psychospołecznych występujących na stanowisku pracy.

    Listę Dortmundzką znajdziecie w publikacjach Z. Mirski: Kształtowanie wnętrz produkcyjnych, Warszawa 1986, Wydawnictwo Arkady, i E. Górska: Diagnoza ergonomiczna stanowisk pracy, Warszawa 1998, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.

    Uwaga!
    Ocena wypływu warunków pracy na samopoczucie pracownika może być jednym z etapów programu poprawy warunków pracy (jakości warunków pracy) w celu zwiększenia zaangażowania pracownika i jego wydajności.

    Karolina Główczyńska-Woelke
    specjalista w zakresie bhp
    i ergonomii

    Jak rozpowszechniać problematykę bhp wśród pracowników, aby zwracali większą uwagę na bezpieczeństwo pracy?

    Bardzo ważnym elementem dążenia do spełnienia wymogów bhp w zakładzie pracy jest kształtowanie zachowań pracowników. Pracodawca może mieć wpływ na bezpieczne zachowania pracowników nie tylko poprzez wprowadzenie szeregu szczegółowych instrukcji bhp, zmianę przepisów zakładowych bądź procedur postępowania, ale również przez stosowanie kar porządkowych za naruszenie przepisów bhp.

    Wpływanie na postawy pracowników możliwe jest przede wszystkim w czasie szkoleń bhp. Odpowiednie umiejętności osób realizujących proces szkolenia pozwalają na systematyczną poprawę stanu bhp. Umiejętności te dotyczą sposobu prowadzenia szkolenia a szczególnie metod, jakie należy zastosować w danym etapie szkolenia. Dobrze prowadzone szkolenie, w pełni realizujące opracowany przez pracodawcę lub firmę zewnętrzną (w porozumieniu z pracodawcą) szczegółowy program szkolenia, dostosowany do stanowiska pracy, na jakim jest zatrudniony pracownik, musi skutkować wzrostem poziomu wiedzy dotyczącej bhp oraz świadomości pracownika w tym zakresie.Pamiętajcie, że powinniście doprowadzić do takiego stanu, aby pracownik znał obowiązujące go przepisy i ustalenia dotyczące bezpiecznego sposobu wykonania pracy oraz umiała a także chciał postępować zgodnie z nimi. W tym celu powinniście oddziaływać na pracownika bezpośrednio lub pośrednio także poprzez przełożonych. Inną metodą uświadamiania pracownika są przeprowadzane kompletnie i zgodnie z zasadami dydaktyki szkolenia bhp.Uświadamianie pracownikowi potrzeby znajomości przepisów i zasad bhp oraz chęci ich przestrzegania, jest kluczem do uniknięcia wypadków przy pracy i powinno skutkować zmniejszeniem ich ilości. Można to osiągnąć również przez umieszczanie informacji z zakresu bhp na ogólnodostępnej tablicy ogłoszeń w zakładzie pracy (patrz zdj.1).

    0x01 graphic

    Zdj. 1. Prezentacja statystyki dotyczącej wypadków przy pracy oraz innych problemów związanych z bhp na tablicy ogłoszeń

    Innym elementem ciągle oddziałującym na pracownika może być odpowiednio sformułowany i wkomponowany w otoczenie stanowiska pracy napis mówiący o skutkach niewłaściwego postępowania w zakresie bhp. Może to być np. hasło wyeksponowane na oddziałowej tablicy ogłoszeń, w miejscu, przez które muszą przejść wszyscy pracownicy. Ważne jest, aby hasła te były logiczne, a ich krótka i jasno sformułowana treść skutecznie przemawiała do pracownika. Czasem sam pracownik służby bhp nie daje sobie rady ze stworzeniem takiego skutecznego hasła, można wtedy zaangażować w ten pomysł społecznego inspektora pracy, przedstawiciela pracowników lub komisję bhp. Innym wyjściem jest skorzystanie z pomocy osób profesjonalnie zajmujących się formułowaniem i eksponowaniem różnych treści mogących mieć wpływ na sposób bezpiecznego postępowania pracownika. Pomocny w tym zakresie może być CIOP lub firmy certyfikujące wyroby i usługi. Skuteczną metodą informowania pracowników o konieczności przestrzegania przepisów i zasad bhp jest wywieszanie w widocznych miejscach w zakładzie pracy dostępnych na rynku plakatów informacyjnych dotyczących tematyki bhp. Ich treść (czasami humorystyczna) oraz zawartość graficzna skupiają uwagę pracowników i w ten prosty ale efektywny sposób docierają do ich świadomości. W ramach kształtowania świadomości pracowników dotyczącej problematyki bhp w zakładzie pracy nie powinniście bagatelizować ważnej roli, jaką pełni ocena ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Pamiętajcie, że każdy pracownik powinien być poinformowany o ryzyku zawodowym występującym na jego stanowisku, co powinien każdorazowo potwierdzić na piśmie. Informacje zawarte w opracowanej przez pracodawcę dokumentacji oceny ryzyka zawodowego dotyczą przede wszystkim potencjalnych wypadków w toku wykonywania pracy oraz ich następstw. Informacje te niewątpliwie wpływają na świadomość i wyobraźnię pracownika, a w konsekwencji prowadzą do poprawy bezpieczeństwa pracy w firmie.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp
    i specjalista ochrony przeciwpożarowej
    w firmie SEKA S.

    Czy można pociągnąć świadka składającego w postępowaniu powypadkowym fałszywe zeznania do odpowiedzialności karnej?

    Od 13 grudnia 2006 r. postawione pytanie jest już bezprzedmiotowe! Ostatnia nowelizacja rozporządzenia Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. nr 115, poz. 744 z późn. zm.) - weszła w życie właśnie 13 grudnia 2006 r. - dokonana przez rozporządzenie Rady Ministrów z 23 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. nr 215, poz. 1582) ostatecznie rozwiała wszelkie wątpliwości co do odpowiedzialności karnej świadków wypadku za składanie fałszywych zeznań w toku postępowania powypadkowego.

    Mianowicie w wyniku tej nowelizacji całkowicie zrezygnowano ze składania przez świadków wypadku zeznań przed zespołem powypadkowym przesłuchującym ich pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań lub zatajenie prawdy.

    Uwaga!
    Od 13 grudnia 2006 r. zespół powypadkowy już nie przesłuchuje, ale zbiera od świadków wypadku informacje dotyczące tego wypadku, które dołączane są do protokołu powypadkowego jako załącznik stanowiący integralną część tego protokołu.

    Adrianna Jasińska-Cichoń
    radca prawny

    Ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej

    Żaden pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy.

    Ponadto na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia:prania, konserwacji, napraw, odpylania, odkażania.

    środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, aby zachowywały swoje właściwości ochronne oraz użytkowe przez cały przewidziany okres ich używania (art. 2379 § 3 Kodeksu pracy).

    Zwolnienie się pracodawcy z obowiązku prania odzieży roboczej
    Od obowiązku prania odzieży roboczej istnieje możliwość jednostronnego zwolnienia się przez pracodawcę. Polega ono na odpłatnym zleceniu prania odzieży roboczej pracownikowi, jeżeli pracodawca sam nie może zapewnić jej prania.

    Uwaga!
    Nie jest możliwe powierzanie przez pracodawcę prania odzieży roboczej pojedynczym pracownikom, gdy pracodawca zapewnia pranie odzieży roboczej.

    Ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej
    Zlecenie pracownikowi prania odzieży roboczej zawsze ma charakter odpłatny, co oznacza, że pracodawca ma obowiązek wypłacania pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za pranie odzieży roboczej. Wysokość i sposób obliczania tego ekwiwalentu zostały określone w sposób bardzo ogólnikowy, jako "równowartość kosztów poniesionych przez pracownika". Nie sprecyzowano również, czy wspomniane koszty obejmują tylko koszty rzeczowe, czy także wartość pracy pracownika, który sam pierze odzież roboczą. Niemniej nie byłoby jednak zasadne nieuwzględnianie w kosztach wartości pracy pracownika, który sam pierze odzież roboczą.

    Uwaga!
    Pracodawca może sam ustalić wysokość ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej. Zalecamy jednak uzgodnienie wysokości ekwiwalentu z zainteresowanym pracownikiem.

    Natalia Korzeniecka
    prawnik, współpracownik firmy BHPoż
    - Ośrodek Szkolenia, Doradztwa i Usług

    Jeżeli nie wykład to jaka inna metoda szkolenia?

    Wykład jest najczęściej spotykaną formą szkolenia. Jest to również najmniej lubiana forma przez słuchacz, którzy niezmiernie szybko tracą podczas tej formy szkolenia zainteresowanie przekazywana treścią. A zatem jakie inne metody szkolenia możemy wybrać, aby zainteresować słuchaczy, skupić ich uwagę, jak również zaangażować w udział w szkoleniu. Oto kilka propozycji:

    1. Dyskusja grupowa to kierowana rozmowa uczestników mająca na celu osiągnięcie zadań związanych z nauką. Ma ona różną postać: począwszy od luźnej rozmowy do rozmowy uporządkowanej, mającej konkretne cele, ramy czasowe, przygotowany plan i/lub wyznaczone do jej prowadzenia osoby.

    Kiedy powinniście stosować dyskusję grupową?

    Można też pokazać film lub wyświetlić slajdy i na tej podstawie zaprosić grupę do wymiany poglądów.

    2. Studium przypadku jest to opis jakiejś sytuacji (przypadku), która wydarzyła się rzeczywiście (lub istnieje duże prawdopodobieństwo jej wystąpienia). Po zapoznaniu się z jej okolicznościami, uczestnicy szkolenia otrzymują kilka pytań dotyczących opisanej historii, na które odpowiadają indywidualnie lub w grupie. Treść studium przypadku zawsze związana jest z charakterem pracy uczestników szkolenia, dzięki czemu mogą oni identyfikować się z opisaną sytuacją. Kluczowy moment pracy tą metodą to pytania do tekstu, które zawsze związane są z treścią szkolenia. Aby na nie odpowiedzieć, uczestnicy muszą korzystać nie tylko ze swojego doświadczenia, ale również z wiedzy i umiejętności zdobywanych w trakcie szkolenia, np. omówienie przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy, jakie zdarzyły się w zakładzie pracy szkolonych pracowników lub innych wypadków na podobnych stanowiskach pracy.

    3. Gra symulacyjna w jej trakcie uczestnicy koncentrują się na pewnym zadaniu. Takim zadaniem może być np. rozwiązanie problemu określenia zasad bhp przy budowaniu wieży za pomocą zestawienia prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych. Celem pracy zespołu, który dostał takie zadanie, będzie uwzględnienie w procesie budowania wieży zasad bezpieczeństwa pracy. Gra symulacyjna może być wykorzystana również do oceny skuteczności przywództwa, planowania i pracy zespołowej. Uczestnicy szkoleń biorący udział w ćwiczeniach symulacyjnych, mogą wypróbować w warunkach treningowych nowe style i sposoby działania oraz ocenić, jakie wnioski płynące z przedstawionych sytuacji są dla nich istotne.

    4. Odgrywanie ról metoda ta polega na tym, że uczestnicy szkolenia otrzymują scenariusz, który zawiera opis pewnej sytuacji i charakterystykę ich bohaterów. Powinien to być opis zdarzenia, które się wydarzyło lub może się wydarzyć w realnym życiu uczestnika. Każdy z uczestników proszony jest o odegranie roli, która jest dokładnie określona. Tym osobom, dla których zabrakło ról, przydziela się role obserwatora i wręcza się kwestionariusz obserwacji. Na koniec ćwiczenie jest dokładnie omawiane a uczestnicy pytani o swoje odczucia i o to, czy czegoś się nauczyli w trakcie dogrywania swojej roli.

    dr Włodzimierz Chojnacki
    specjalista z zakresu edukacji
    w organizacji i doradztwa zawodowego

    Przechowywanie benzyny
    w pomieszczeniach

    Warunki przechowywania materiałów niebezpiecznych (w tym na przykład benzyny) określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

    Warunki przechowywania materiałów niebezpiecznych (np. benzyny)
    Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania substancji i preparatów chemicznych zaliczonych do niebezpiecznych (np. benzyny) pod względem pożarowym bądź wybuchowym, tworzących z powietrzem mieszaniny wybuchowe, powinny być wyposażone w:

    Uwaga!
    Pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach przeznaczonych do składowania lub stosowania etanolu powinni mieć zapewniony stały dostęp do środków łączności na wypadek:

    Należy ustalić i podać do wiadomości pracowników warunki, jakie powinny być spełnione przed ich wejściem do pomieszczeń przeznaczonych do składowania lub stosowania benzyny.

    W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mogą wydzielać się substancje toksyczne lub palne, w ilościach mogących stworzyć zagrożenie wybuchem, należy zapewnić awaryjną wentylację wyciągową uruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczeń.

    Uwaga!
    Sposób składowania i stosowania benzyny powinien zapewniać:

    Zbiorniki, naczynia i inne opakowania
    Zbiorniki, naczynia i inne opakowania służące do przechowywania benzyny powinny być:

    Karta charakterystyki
    Szczegółowe warunki magazynowania benzyny określa dostarczona wraz z produktem karta charakterystyki. Zgodnie z nią benzynę należy przechowywać w miejscu:

    Ponadto należy tu:

    Wspólne magazynowanie benzyny
    Wspólne magazynowanie benzyny jest dopuszczalne jedynie z materiałami tej samej klasy niebezpieczeństwa, wyłącznie w opakowaniach:

    Uwaga!
    Podczas stosowania benzyny należy:

    Izabela Waga
    starszy specjalista
    w Głównym Inspektoracie Pracy
    Państwowej Inspekcji Pracy

    Pracownik agencji ochrony - czynności zabronione i niedopuszczalne

    Od czujności i wiedzy z zakresu bhp ochroniarzy zależy bezpieczeństwo innych osób oraz mienia firmy.

    Zadania ochroniarza
    Wśród zadań pracownika agencji ochrony wyróżnia się między innymi:

    Taki zakres obowiązków wymaga odpowiedniego przygotowania i przeszkolenia ochroniarza. W instruktażu stanowiskowym bhp trzeba również wskazać czynności zabronione i niedopuszczalne podczas wykonywania pracy.

    Czynności zabronione
    Omówienie obowiązujących zakazów jest istotnym elementem szkolenia bhp. Przestrzeganie zakazów może mieć wpływ na bezpieczeństwo nie tylko szkolonego pracownika, ale także innych osób znajdujących się na terenie przez niego chronionym.

    Szczególnie należy uwzględnić zakazy:

    Czynności niedopuszczalne
    Oprócz czynności zabronionych należy pouczyć szkolonego ochroniarza o czynnościach niedopuszczalnych podczas wykonywania obowiązków służbowych. Będą nimi:

    Lesław Zieliński
    były główny inżynier zarządzania
    bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
    audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

    Jak zapewnić bezpieczeństwo uczniom?

    Pamiętajcie, że każdy nauczyciel musi zapewnić uczniom bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz nauki nie tylko w czasie ich pobytu w szkole, ale również podczas zajęć organizowanych przez szkołę poza jej terenem. Odnosi się to zarówno do zajęć obowiązkowych, jak i nieobowiązkowych.

    Ogólne obowiązki nauczycieli w zakresie bhp
    Ogólne obowiązki nauczycieli w zakresie bhp są następujące:

    Bhp w warsztatach, laboratoriach i pracowniach
    Przed dopuszczeniem do zajęć przy maszynach i innych urządzeniach technicznych w warsztatach, laboratoriach oraz pracowniach uczniów należy zaznajomić z zasadami i metodami pracy zapewniającymi bezpieczeństwo przy wykonywaniu określonych czynności na stanowiskach roboczych.

    Wszystkie urządzenia techniczne muszą być wyposażone w zabezpieczenia chroniące przed urazami, działaniem substancji szkodliwych dla zdrowia, porażeniem prądem elektrycznym, szkodliwymi wstrząsami, nadmiernym hałasem, działaniem wibracji lub promieniowaniem.

    Rozpoczęcie zajęć może nastąpić po sprawdzeniu i upewnieniu się przez prowadzącego zajęcia, że stan maszyn oraz innych urządzeń technicznych, instalacji elektrycznej i narzędzi pracy, a także inne warunki środowiska pracy, nie stwarzają zagrożeń bezpieczeństwa uczniów.

    Podstawa prawna
    Powyższe kwestie regulują przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 69 z późn. zm.).

    Małgorzata Mądra-Janeda
    specjalista ds. Karty Nauczyciela i przepisów
    wykonawczych do niej, wykładowca w zakresie
    wymagań bhp wynikających z dyrektyw
    Unii Europejskiej

    Kogo wyznaczyć do prowadzenia instruktażu stanowiskowego?

    Właściwy dobór osób prowadzących w zakładzie pracy instruktaż stanowiskowy w praktyce bardzo często sprawia pracodawcom wiele trudności. Oczywiście najwygodniej byłoby, gdyby wszystkie osoby kierujące pracownikami w zakładzie pracy mogły przeprowadzać instruktaż stanowiskowy wobec swoich podwładnych. Wiadomo jednak, że ze względów przede wszystkim finansowych, przygotowanie dydaktyczne do prowadzenia tego szkolenia wszystkich osób kierujących pracownikami (przy znacznej ich liczbie) jest często niemożliwe. Pracodawca, u którego liczba osób kierujących pracownikami jest znaczna, może wytypować kilka z nich, aby zapewnić ciągłą możliwość prowadzenia instruktażu stanowiskowego w zakładzie.

    Jak wiadomo szkolenia wstępne stanowiskowe przeprowadza:

    1. wyznaczona przez pracodawcę osoba kierująca pracownikami lub

    2. sam pracodawca.

    Osoby wskazane powyżej powinny:

    W związku z tymi wymaganiami pracodawca powinien wytypować do prowadzenia szkolenia pracowników spełniających je oraz zapewnić im przeszkolenie w zakresie metod prowadzenia instruktażu stanowiskowego.

    Cechy osobowości instruktora
    W procesie dydaktycznym zasadniczą rolę odgrywa osobowość nauczyciela (instruktora). Powinien on:

    Cechy dobrego instruktora to przede wszystkim:

    W zakresie umiejętności cechami takimi powinny być:

    Instruktor powinien stworzyć odpowiednią, przyjazną atmosferę pobudzającą aktywność słuchaczy.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp
    i specjalista ochrony przeciwpożarowej
    w firmie SEKA S.A.

    Kwalifikacje napełniających samochody auto-gazem

    Prace związane z napełnianiem, przechowywaniem i rozprowadzaniem gazu płynnego oraz konserwacją urządzeń technologicznych w tym zakresie mogą wykonywać wyłącznie pracownicy posiadający kwalifikacje określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych - Dz.U. nr 79, poz. 849 z późn. zm. (§ 7 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 6 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy magazynowaniu, napełnianiu i rozprowadzaniu gazów płynnych - Dz.U. nr 75, poz. 846 z późn. zm.).

    Przy jakich pracach są wymagane kwalifikacje?
    Na stacjach paliw płynnych i samodzielnych stacjach auto-gazu kwalifikacje wymagane są przy:

    Zaświadczenie kwalifikacyjne
    Osoby wykonujące te czynności muszą posiadać zaświadczenia kwalifikacyjne potwierdzające:

    Sprawdzenie kwalifikacji - egzamin
    Sprawdzenie kwalifikacji przeprowadza się na wniosek osoby zainteresowanej lub pracodawcy zatrudniającego taką osobę. Komisja kwalifikacyjna wyznacza termin egzaminu sprawdzającego kwalifikacje i niezwłocznie powiadamia o nim wnioskodawcę.

    Egzamin składa się z 2 części:

    1. ustnej, z wiedzy teoretycznej,

    2. praktycznej, polegającej na sprawdzeniu umiejętności.

    Szczegółową tematykę egzaminu ustala komisja kwalifikacyjna w zależności od rodzaju i zakresu kwalifikacji, o których sprawdzenie ubiega się wnioskodawca, oraz podaje mu ją do wiadomości na 14 dni przed terminem egzaminu.

    Izabela Waga
    starszy specjalista
    w Głównym Inspektoracie Pracy
    Państwowej Inspekcji Pracy

    Jak zgodnie z zasadami i przepisami bhp odkazić basen?

    W procesach uzdatniania wody basenowej stosuje się niebezpieczne substancje chemiczne. Najczęściej są to:

    Natomiast do dezynfekcji i czyszczenia powierzchni ścian, podłóg oraz niecki basenowej stosuje się różnego rodzaju niebezpieczne i szkodliwe dla zdrowia preparaty chemiczne.

    Uwaga!
    Pracowników należy poinformować o:

    (rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

    Przechowywanie substancji chemicznych
    Substancje chemiczne służące do dezynfekcji należy przechowywać w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu oraz odpowiednio oznakowanych. 

    Sposób składowania i stosowania substancji oraz preparatów chemicznych powinien zapewniać:

    Szczegółowe wymagania przechowywania środków do uzdatniania wody
    Szczegółowe wymagania w zakresie warunków przechowywania środków do uzdatniania wody określa rozporządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 27 stycznia 1994 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków (Dz.U. nr 21, poz. 73).

    Środki do dezynfekcji (np. podchloryn sodu, kwas siarkowy) powinny być przechowywane między innymi w:

    Ponadto:

    Kto może pracować w kontakcie ze środkami dezynfekcyjnymi?
    Przy stosowaniu środków do dezynfekcji może być zatrudniona osoba, która:

    Odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej
    Pracodawca ma obowiązek wyposażyć pracowników w odpowiednią odzież i obuwie robocze (np. przy stosowaniu podchlorynu sodu - kwasoodporne) oraz środki ochrony indywidualnej dobrane do zagrożenia.

    Instrukcje bhp i karty charakterystyk
    Wszelkie czynności polegające na czyszczeniu oraz dezynfekcji powinny przebiegać w oparciu o ustalone przez pracodawcę instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostarczone wraz ze środkami chemicznymi karty charakterystyk.

    Izabela Waga
    starszy specjalista
    w Głównym Inspektoracie Pracy
    Państwowej Inspekcji Pracy

    Klimatyzacja w biurze

    Takie sytuacje zdarzają się coraz częściej... Osoby zatrudnione w biurze złożyły pismo do pracodawcy o zakup klimatyzatora w związku z letnimi upałami. Kiedy trzeba uwzględnić taką prośbę?

    Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom bezpieczne oraz higieniczne warunki pracy (§ 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

    Uwaga!
    Zapewnienie w pomieszczeniach pracy odpowiedniej temperatury to jeden z elementów zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Przepisy nie określają jednak pojęcia odpowiedniej temperatury.

    Odpowiednia temperatura w pomieszczeniach pracy
    W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do wykonywanej pracy, nie niższą niż 14°C (287 K), chyba że nie pozwalają na to względy technologiczne. W pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C (291 K).

    Można uznać, że ustalone temperatury obliczeniowe ogrzewanych pomieszczeń - dla pomieszczeń biurowych 20°C - odpowiadają w przybliżeniu optymalnym temperaturom w pomieszczeniach, w tym pomieszczeniach pracy (§ 134 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie - Dz.U. nr 75, poz. 690 z późn. zm.).

    Kiedy wniosek o zakup klimatyzatora jest uzasadniony?
    Jeżeli temperatura w pomieszczeniach pracy biurowej znacząco przekracza optymalną temperaturę do pracy (czyli 20°C), to wniosek pracowników o podjecie działań o jej obniżenie należy uznać za uzasadniony.

    Uwaga!
    Pracodawca musi zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy przy wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki (art. 207 § 2 Kodeksu pracy). Dlatego przysługuje mu wybór sposobu realizacji obowiązku zapewnienia optymalnej temperatury w pomieszczeniach pracy.

    Jan M. Pióro
    specjalista z zakresu
    prawa pracy

    Czy osoba niemająca wyższego wykształcenia w dziedzinie bhp może kierować wieloosobowym działem bhp?

    Pracownik kierujący wieloosobową komórką organizacyjną bhp powinien posiadać co najmniej wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w tym zakresie oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp.

    W związku z powyższym wieloosobowym działem bhp nie może kierować osoba niemająca wyższego wykształcenia w dziedzinie bhp.

    Podstawa prawna

    Szczegółowe wymagania dla pracowników służby bhp zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 z późn. zm.).

    Natalia Korzeniecka
    prawnik, współpracownik firmy BHPoż
    - Ośrodek Szkolenia, Doradztwa i Usług

    Jakie szkolenia bhp, oprócz wskazanych w rozporządzeniu szkoleniowym, powinieneś przeprowadzić w swojej firmie?

    Jak wiemy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom odpowiednie szkolenia w zakresie bhp. Jednak, oprócz szkoleń wskazanych w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.; dalej: rozporządzenie szkoleniowe), wyróżniamy jeszcze inne szkolenia związane z bhp. Rodzaje tych szkoleń wynikają ze szczegółowych przepisów w zakresie bhp, a pracodawcy są również zobowiązani do ich przeprowadzania.

    Do takich szkoleń można zaliczyć m.in.:

    1. Szkolenie pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia na działanie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym (§ 5 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy; Dz.U. nr 280, poz. 2771 ze zm.). Zagadnienia z tego zakresu mogą być prezentowane pracownikom w trybie szkolenia okresowego.

    2. Szkolenie w zakresie bhp pracowników, którzy w związku z wykonywanymi pracami są lub mogą być narażeni na działanie pyłu azbestu oraz osób kierujących takimi pracownikami i pracodawców. Szkolenie to powinno być przeprowadzane z uwzględnieniem programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 14 października 2005 r. w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa użytkowania takich wyrobów (Dz.U. nr 216, poz. 1824). Szkolenie z tego zakresu należy przeprowadzać jako instruktaż stanowiskowy, a następnie powtarzać jako szkolenie okresowe.

    3. Szkolenie dla pracowników zatrudnionych przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (§ 10 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne; Dz.U. nr 157, poz. 1318). Problematyka z tego zakresu może być prezentowana szkolonym w trybie szkolenia okresowego.

    4. Szkolenie pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia na działanie czynników biologicznych (§ 7 pkt 12 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki; Dz.U.  nr 81, poz. 716). Szkolenie to jest przeprowadzane w trybie określonym w przepisach w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, czyli jako instruktaż stanowiskowy a następnie jako szkolenie stanowiskowe (§ 9 ust. 2 rozporządzenia o czynnikach biologicznych).

    Opracowanie szkoleń wyżej wskazanych znajdziecie w poradniku "Szkolenia bhp w firmie" i jego aktualizacjach.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp i specjalista ochrony przeciwpożarowej w firmie SEKA S.A.

    Czy pracownik po wcześniej zakończonym szkoleniu okresowym może wrócić do domu, czy musi wrócić do pracy?

    Zakończenie szkolenia przed upływem godzin pracy do przepracowania w tym dniu zobowiązuje pracownika do zgłoszenia gotowości do pracy po zakończeniu szkolenia i powrotu do pracy.Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy, a w szczególności  przeszkolenie w zakresie bhp przed dopuszczeniem do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Realizacja obowiązku zaznajomienia pracowników z przepisami i zasadami bhp następuje poprzez udział w szkoleniach z zakresu bhp odbywanych w czasie podlegającym wliczeniu do czasu pracy pracownika.

    Podstawa prawna
    art. 15,  art. 94 pkt 4,  art. 207 § 2 , art.  237§ 2 Kodeksu pracy.

    Jan Pióro
    specjalista z zakresu prawa pracy

    Zagrożenia zawodowe na stanowisku pracy w informacji na dworcu PKP

    Na obowiązek dokonania oceny ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą składa się:

    Ważnym etapem jest również podjęcie działań korygujących i (lub) zapobiegawczych w przypadku, gdy jest to konieczne. W całej procedurze najistotniejszym etapem jest jednak identyfikacja zagrożeń zawodowych, gdyż to będzie determinować postępowanie pracodawcy.

    Charakterystyka stanowiska pracy
    Stanowisko pracy, nazwane umownie informacją, zlokalizowane na dworcu PKP, można określić jako typowe stanowisko wyposażone w monitor ekranowy.

    Osoba zatrudniona na takim stanowisku pracy, przez które rozumie się przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, ma do dyspozycji:

    Zagrożenia
    Do zagrożeń, których analiza jest niezbędna na stanowisku pracy wyposażonym w monitor ekranowy, należą:

    Przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) narządu wzroku
    To właśnie przeciążenie układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) narządu wzroku stanowią największe niebezpieczeństwo dla pracowników na tym stanowisku pracy. Źródłem zagrożenia mogą być zarówno wyposażenie stanowiska pracy, jak i sposób rozmieszczenia elementów tego wyposażenia.

    Konkretne wymagania dotyczące prawidłowego wyposażenia stanowiska pracy, rozmieszczenia jego elementów, zaprojektowanie oświetlenia zapewniającego komfort pracy wzrokowej oraz planowania wykonywania zadań z użyciem monitora ekranowego określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973).

    Charakterystyka wykonywanych zadań
    Charakter pracy osoby zatrudnionej na omawianym stanowisku pracy wymaga ciągłego kontaktu z ludźmi, gdyż do podstawowych jej zadań należy udzielanie odpowiedzi na pytania zainteresowanych dotyczące rozkładu jazdy pociągów.

    Czynniki biologiczne
    W ramach identyfikacji zagrożeń należy zatem uwzględnić również czynniki biologiczne w postaci wirusów i bakterii rozsiewanych przez chorych klientów. Skutkiem aktywizacji zagrożenia może być nieobecność pracownika z powodu niezdolności do pracy w wyniku choroby wirusowej lub bakteryjnej.

    Zagrożenia psychiczne
    Wśród zagrożeń psychicznych należy zwrócić uwagę na:

    Monotonia pracy
    Monotonia pracy może być powodem znacznej uciążliwości psychicznej, zawiera bowiem element niedociążenia emocjonalnego, spowodowanego brakiem lub jednostajnością bodźców i działań oraz niezmienną sytuacją. Typ monotonii, wywołanej brakiem aktywizujących bodźców wzrokowych czy słuchowych, może spowodować spowolnienie czynności układu krążenia, układu oddechowego, wystąpienie senności, zmniejszenie aktywności ruchowej i czujności, czego skutkiem może być spadek wydajności pracy i wzrost liczby popełnianych błędów.

    Wśród przyczyn monotonii pod uwagę bierze się konieczność zachowania stałej uwagi i czujności - stałe śledzenie oraz obserwacja sygnałów, w oczekiwaniu na pojawienie się ważnej informacji i konieczność koncentracji uwagi w małym zakresie pola widzenia (np. monitora ekranowego). Duży wpływ na jej występowanie ma też niezmienność warunków wykonywania pracy - zawsze w tym samym miejscu, w otoczeniu tych samych osób, w jednakowych warunkach stymulacji bodźcami środowiska (np. jednostajny szum - co jest charakterystyczne dla dworca kolejowego).

    Agresja ze strony klientów
    Często może dochodzić do sytuacji, że przy okienku ustawi się długa kolejka, a kolejni klienci będą mieć złożone zapytania. Mała ilość czasu na udzielenie pełnej odpowiedzi spieszącemu się klientowi nie pomaga. W takim wypadku należy zwrócić uwagę na środki zapobiegające ewentualnemu zagrożeniu agresją, gdzie źródłem może być konflikt z niezadowolonym klientem z powodu udzielonej odpowiedzi lub zbyt długiego czasu spędzonego w kolejce po informację. Skutkiem takiej sytuacji może być stres i (lub) uraz ciała.

    Karolina Główczyńska-Woelke
    specjalista w zakresie bhp
    i ergonomii

    Kontrola dostosowania obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy
    do wymagań firmy

    Stan techniczny obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy
    Pod szczególnym nadzorem pracowników służby bhp musi być stan techniczny obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy, czyli stan ich:

    Dokumenty
    Podstawowym dokumentem ułatwiającym dokonanie tej oceny jest książka obiektu budowlanego. Dodatkowo pomocne są dokumenty związane z przeprowadzaniem okresowych ocen stanu technicznego obiektów. Dokumenty te przechowuje pracodawca lub osoba wyznaczona przez niego przez okres użytkowania obiektu budowlanego.

    Uwaga!
    Służba bhp zawsze może żądać okazania książki obiektu budowlanego i dokumentów o przeprowadzonych okresowych ocenach stanu technicznego obiektów.

    Obiekty budowlane zagrożone pożarem lub wybuchem
    Jeżeli pracodawca stosuje materiały i surowce stwarzające zagrożenia pożarowe oraz wybuchowe, takie jak:

    należy sprawdzić, czy budynki, obiekty i tereny je okalające są zaliczone do odpowiednich klas niebezpieczeństwa pożarowego oraz kategorii zagrożenia wybuchem. Jeżeli są wątpliwości, jak je zakwalifikować, należy po uzyskaniu zgody od pracodawcy zasięgnąć opinii specjalistów ochrony ppoż.

    Opinie specjalistów z dziedziny budownictwa
    W przypadku zastrzeżeń do stanu technicznego obiektów budowlanych, po uzyskaniu zgody od pracodawcy, zasięga się opinii specjalistów z dziedziny budownictwa. Koszty związane z uzyskaniem opinii specjalistów ponosi pracodawca.

    Gdy firma zatrudnia niepełnosprawnych
    W przypadku wykonywania pracy na terenie firmy przez niepełnosprawnych należy zwrócić uwagę, czy pracodawca zlikwidował tzw. bariery architektoniczne. Jeśli tego nie zrobił, pracownicy służby bhp mogą wnioskować do niego o ich usunięcie.

    Ryszard Celeda
    przewodniczący Stowarzyszenia
    Ochrony Pracy

    Pierwsza pomoc w przypadkach podtopień

    Podtopienie to ostre niedotlenienie spowodowane przez zablokowanie dróg oddechowych wodą lub inną cieczą. Przy podjęciu prawidłowej akcji ratowniczej osoby po podtopieniu rokują duże nadzieje na ozdrowienie.

    Akcja ratunkowa w 3 krokach
    Akcja ratunkowa w przypadkach podtopień powinna przebiegać w 3 następujących krokach:

    Podtopienie w innej cieczy niż woda
    Gdy macie do czynienia z podtopieniem w innej cieczy niż woda, istnieje prawdopodobieństwo zatrucia organizmu. Może być wtedy konieczna dezaktywacja skażenia organizmu, którą przeprowadzają jednostki ratowniczo-gaśnicze Państwowej Straży Pożarnej.

    Wychłodzenie (hipotermia) organizmu
    Jeżeli temperatura wody, w której przebywał podtopiony, wynosi poniżej 25°C, należy się liczyć z wychłodzeniem organizmu.

    Temperatura wewnętrzna organizmu w granicach 30-35°C spowalnia metabolizm i chroni mózg przed niedotlenieniem, ale również powoduje zaburzenia rytmu serca oraz utrudnia resuscytację.

    Gdy temperatura spadnie poniżej 30°C utrudnia nawet zaawansowane czynności ratownicze, spowalnia reakcje na leki i utrudnia defibrylację elektryczną.

    Ze względu na wychłodzenie oddychanie zastępcze lepiej prowadzić tzw. metodą usta - usta, niż za pomocą worka termorozprężalnego, gdyż cenne jest ogrzanie i nawilżenie powietrza oddechowego.

    Do doraźnej ochrony przed wychłodzeniem zalecana jest srebrno-złota folia termoizolacyjna (folia NRC). Ewentualnie można zastosować ciepły okład na klatce piersiowej, np. z termoforu z gorącą wodą.

    Uwaga!

    Nie wolno ogrzewać i rozcierać rąk oraz nóg osoby wychłodzonej, gdyż zasoby wychłodzonej krwi obwodowej, dopłynąwszy do serca, mogłyby spowodować zaburzenia rytmu i zatrzymanie jego pracy.

    Adam M. Pietrzak
    specjalista z zakresu anestezjologii
    i medycyny ratunkowej, członek Polskiego
    Towarzystwa Anestezjologii i Intensywnej
    Terapii, Polskiego Towarzystwa Medycyny
    Ratunkowej oraz Polskiego Towarzystwa
    Medycyny Katastrof

    Kto i kiedy może kontrolować wiedzę pracowników w zakresie bhp?

    Ewaluacja wyniku szkolenia to sprawdzenie wiedzy osób szkolonych dotyczącej zagadnień omawianych na zajęciach. Przedmiotem tej oceny powinny być w odniesieniu do szkolenia bhp:

    Szkolenie w zakresie bhp powinno zapewnić co najmniej dostateczny poziom wiedzy pracownikom w tym zakresie. Poziom ten powinien być co najmniej dostateczny, ponieważ nie wolno dopuścić do wykonywania pracy pracownika, który nie posiada dostatecznej znajomości przepisów bhp (art. 2373 kp).

    Każde szkolenie okresowe i instruktaż stanowiskowy w dziedzinie bhp kończą się egzaminem sprawdzającym:

    Uwaga!
    Pamiętajcie, że egzamin przeprowadza organizator szkolenia (§ 16 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.).

    Na podstawie stopnia opanowania wiedzy przez szkolonych, można trafnie formułować cele następnych szkoleń lub szkoleń uzupełniających (w przypadku słabego opanowania niektórych zagadnień lub umiejętności).

    Uprawnienia pracodawcy do sprawdzania wiedzy pracowników z zakresu bhp
    Miejcie na uwadze, że również sam pracodawca ma prawo przeprowadzać egzaminy sprawdzające znajomość przepisów z zakresu bhp także w okresach między szkoleniami. Szczególnie w zakładach mających wdrożony system zarządzania bhp, pracodawcy przeprowadzają egzaminy z różnymi grupami zawodowymi w trakcie prowadzonych audytów stanu bhp. Sprawdzanie opanowania ważnych zagadnień dotyczących bhp pozwala na ciągłe oddziaływanie pracodawcy na poziom znajomości przepisów szczegółowych wśród pracowników (np. szczegółowych instrukcji bhp przy obsługiwaniu maszyn szczególnie niebezpiecznych lub skomplikowanych procesów technologicznych).

    Celowe jest także przeprowadzenie egzaminu z zakresu znajomości przepisów bhp po serii zaistniałych w zakładzie wypadków przy pracy związanych z wykonywaniem podobnych czynności. Zazwyczaj w takiej sytuacji powstaje podejrzenie, że przyczyną może być nieznajomość sposobu postępowania przez pracowników w danej sytuacji.

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp
    i specjalista ochrony przeciwpożarowej
    w firmie SEKA S.A.

    Prawo pracowników do klimatyzacji

    Czy pracownicy mogą się ubiegać o klimatyzator, gdy temperatura w pomieszczeniu biurowym sięga nawet 34°C?

    Skoro temperatura w pomieszczeniach pracy biurowej sięga 34°C, wniosek pracowników o podjęcie działań o jej obniżenie należy uznać za uzasadniony.

    O obowiązku pracodawcy zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki stanowi art. 207 § 2 Kodeksu pracy. Wobec braku szczegółowej regulacji prawnej wybór sposobu realizacji obowiązku zapewnienia optymalnej temperatury w pomieszczeniach pracy przysługuje pracodawcy.

    Odpowiednia temperatura
    Jednym z elementów zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy jest obowiązek zapewnienia w pomieszczeniach pracy odpowiedniej temperatury.
    Owa odpowiednia temperatura w pomieszczeniach pracy powinna być dostosowana do rodzaju wykonywanej pracy, nie niższa niż 14°C (287 K), chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach biurowych temperatura nie może być niższa niż 18°C (291 K). Natomiast najlepsze samopoczucie pracownika na stanowisku pracy z komputerem, a co za tym idzie optymalna wydajność jego pracy, przypada w temperaturze od 22°C do 24°C.

    Podstawa prawna


    Jan Pióro
    specjalista z zakresu prawa prac

    Uwaga upały! Zobacz jak ratować odwodnionego!

    Jak prawidłowo postępować, gdy któryś z moich pracowników źle się poczuje, czy też ulegnie omdleniu, np. z powodu odwodnienia lub przegrzania organizmu?

    Wiedza o prawidłowym postępowaniu w przypadku jakiejś choroby wewnętrznej pracownika może się niejednokrotnie przyczynić do uratowania komuś życia. Jednak zanim wydarzy się nieszczęśliwy wypadek, można zminimalizować ryzyko jego wystąpienia poprzez dopilnowanie obowiązku przeprowadzania pracowniczych badań lekarskich:

    Należy jednak pamiętać, że postępowanie profilaktyczne nigdy do końca nie gwarantuje całkowitego wyeliminowania ryzyka wystąpienia zdarzeń nagłych.

    Przyczyny zaburzeń prawidłowego funkcjonowania mózgu
    Bezpośrednią przyczyną złego samopoczucia czy krótkotrwałych omdleń są głównie zaburzenia ukrwienia mózgu lub niedotlenienie. Stan taki może być wywołany szeregiem przyczyn, na przykład:

    Jak udzielić pierwszej pomocy?
    Pierwszą czynnością ratowniczą w przypadkach zaburzenia świadomości, omdleń lub zawrotów głowy musi być położenie poszkodowanego.
    Pozycja leżąca stabilizuje krążenie krwi oraz chroni przed różnymi urazami. Nie znając przyczyny omdlenia, nie powinniście unosić nóg leżącego chorego do góry.

    Nauka samopomocy może uchronić przed wypadkiem!
    Nauczcie pracowników jak mają reagować, gdy czują, ze za chwilę stracą przytomność. Oto 4 kroki udzielania samopomocy:

    Adam M. Pietrzak
    lekarz anestezjolog, członek Polskiego
    Towarzystwa Medycyny Ratunkowej

    Na czym polegają procedury zagrożeń pożarowych?

    Podczas przeprowadzania szkolenia bhp, w trakcie omawiania zagadnień z zakresu ochrony przeciwpożarowej chciałbym uświadomić uczestnikom szkolenia, że przestrzeganie określonych procedur prowadzi do eliminacji zagrożeń pożarowych. Jakie przykłady takich procedur mogę podać?

    Jak wynika z praktyki wielu zakładów pracy, eliminacją zagrożeń pożarowych jest przede wszystkim przestrzeganie określonych procedur, w szczególności polegających na zakazie:

    Jerzy Żurek
    starszy brygadier pożarnictwa w stanie spoczynku,
    były naczelnik Wydziału w KG PSP w Warszawie

    Jak i z jaką częstotliwością przeprowadzać okresowe badania instalacji elektroenergetycznych?

    Badania eksploatacyjne, czyli okresowe sprawdzenia i próby instalacji elektrycznych, przeprowadza się, aby ustalić, czy dalsze wykorzystywanie instalacji lub ich części jest bezpieczne oraz czy spełniają one wymogi przepisów ich dotyczących.

    Sprawdzając stan zużycia instalacji i ich części, trzeba przeprowadzić próby dotyczące m.in.:

    Częstotliwość okresowego sprawdzania instalacji
    Badania eksploatacyjne mają na celu zbadanie skutków wszelkich zmian w stosunku do stanu, do którego instalacja była przewidziana.

    Badania te wykonuje się nie rzadziej, niż co 5 lat. Jeżeli jednak instalacja jest narażona na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania, badania eksploatacyjne należy przeprowadzać corocznie (art. 62 ust. 1 ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane - Dz.U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn. zm.).

    Zakres badań i uprawnienia do ich wykonywania
    Okresowe sprawdzenia i próby powinny obejmować, co najmniej:

    Po każdych okresowych sprawdzeniach i badaniach osoba je wykonująca sporządza protokół zawierający:

    Do przeprowadzenia okresowych badań i sprawdzeń są uprawnione osoby posiadające kwalifikacje w zakresie:

    Antoni Szpiganowicz
    inżynier elektryk zajmujący się od 1974 r.
    zagadnieniami bezpieczeństwa
    i higieny pracy

    Czy złe samopoczucie kierowcy autobusu jest podstawą do powstrzymania się od pracy?

    Kierowca autobusu mającego zawieźć grupę dzieci na wycieczkę szkolną odmówił wykonania tej pracy, powołując się na złe samopoczucie. Czy miał do tego prawo i ewentualnie, jakie może ponieść konsekwencje tego zachowania?

    Praca kierowców autobusów jest zaliczana do prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej
    (załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej - Dz.U. nr 62, poz. 287).

    Warunki powstrzymania się od pracy
    Każdy pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej. Jednak, aby mógł z niego skorzystać, muszą być spełnione łącznie 2 warunki:
    1) jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy,
    2) jego stan psychofizyczny stwarza zagrożenie innych osób (nie musi być to zagrożenie bezpośrednie).

    Kierowca autobusu powstrzymujący się od prowadzenia pojazdu z pasażerami (jest to praca wymagająca szczególnej sprawności psychofizycznej) i powołujący się na fakt, że jego zły stan psychofizyczny stwarza zagrożenie dla innych osób, ma rację. Jest to zagrożenie pośrednie, kierowca mógłby spowodować wypadek, w którego wyniku mogłyby ucierpieć inne osoby.

    Uwaga!
    Pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy tylko wtedy, gdy wcześniej zawiadomi o tym przełożonego (art. 210 § 4 kp). Zawiadomienie przełożonego o powstrzymaniu się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej może mieć dowolną formę, np. pisemną.

    Konsekwencje powstrzymywania się od pracy
    Pracownik powstrzymujący się od pracy ze względu na zły stan psychofizyczny nie ponosi konsekwencji w związku z powstrzymaniem się od pracy. W pewnych przypadkach może on jednak ponieść konsekwencje służbowe (dyscyplinarne) wcześniejszego doprowadzenia się do powstania niewłaściwego stanu zdrowia, np. upojenia alkoholowego lub zażycia środków odurzających.

    Brak zgody pracodawcy na powstrzymanie się od pracy
    Pracodawca może odmówić pracownikowi zgody na powstrzymanie się od wykonywania pracy ze względu na złą sprawność psychofizyczną. Ponosi jednak wtedy wszelkie konsekwencje takiej decyzji.

    Zygmunt Wieczorek
    specjalista ds. analiz i prewencji
    zagrożeń zawodowych

    Czy trzeba refundować szkła kontaktowe?

    Czy szkła kontaktowe mogą podlegać refundacji na takich samych zasadach jak okulary korekcyjne dla osób pracujących przy monitorach ekranowych? Pracodawca finansuje zakup okularów do pracy przy komputerze, jeśli zalecenie ich stosowania wyda lekarz okulista, po przeprowadzeniu profilaktycznych badań lekarskich. W praktyce przyjmuje się, że pracodawca pokrywa w całości koszty szkieł korygujących wzrok oraz koszty wykonania okularów (robocizny). Nie ma tu znaczenia wysokość tych kosztów. Jednak cenę oprawek pracodawca ponosi tylko w podstawowym standardzie. Jeśli pracownik wybierze droższe od standardowych oprawki, to będzie musiał dopłacić do ich ceny. Czy zwracać koszty szkieł kontaktowych?
    Przepisy nie przewidują zwrotu kosztów szkieł kontaktowych przez pracodawcę. Oznacza to, że pracownikowi nie przysługuje taki zwrot.W przeciwieństwie do okularów, które są przedmiotem stałego użytku, szkła kontaktowe trzeba wymieniać co jakiś czas. Czas ich wymiany różni się w zależności od rodzaju soczewek (np. wymiana co tydzień, co pół roku lub raz na rok itd.). Warto wiedzieć Pracodawca może zdecydować dobrowolnie, że w jego firmie koszty szkieł kontaktowych będą zwracane zamiast lub obok kosztów za okulary. Należy wtedy to zapisać w regulaminie pracy, a jeśli w danej firmie go nie ma, to wydać stosowne zarządzenie.

    Podstawa prawna
    1. Art. 18 § 1 kp. 2. § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973).

    Jarosław Cichoń
    prawnik, specjalista z zakresu prawa pracy

    Jakie środki ochrony indywidualnej dla zatrudnionych na rusztowaniach?

    Celem stosowania środków ochrony indywidualnej przy pracach z użyciem rusztowań budowlanych jest zabezpieczenie pracowników przed zagrożeniami i narażeniami występującymi przy tego typu pracach.

    Podstawa doboru środków ochrony indywidualnej
    Na podstawie zidentyfikowanych zagrożeń i występującego narażenia na czynniki szkodliwe, w zależności od rodzajów prowadzonych robót i związanych z nimi czynników niebezpiecznych oraz szkodliwych, będziecie wiedzieli, w jakie środki ochrony indywidualnej należy wyposażyć pracowników.

    Uwaga!
    Pamiętajcie, aby sprawdzić, czy dostarczane pracownikom środki ochrony indywidualnej spełniają zasadnicze wymagania i są oznaczone znakiem CE.

    Typy i rodzaje środków ochrony indywidualnej
    Zagrożenia przy pracach z użyciem rusztowań budowlanych powodują, że pracownikom je wykonującym musicie zapewnić:

    Podstawa prawna
    Zagadanie dotyczące środków ochrony indywidualnej pracowników regulują:

    1. art. 2376-23710 Kodeksu pracy,

    2. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.),

    3. rozporządzenie Ministra Gospodarki z 21 grudnia 2005 r. w sprawie wymagań zasadniczych dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. nr 259, poz. 2173),

    4. ustawa z 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. z 2004 r. nr 204, poz. 2087 z późn. zm).

    Waldemar Klucha
    specjalista ds. bhp

    Internet zastąpi instruktorów bhp?

    Jestem właścicielką firmy krawieckiej. Zatrudniam pracownice, które szyją w domu, i chciałabym wiedzieć, czy mogą one odbyć niezbędne szkolenia bhp przez Internet?

    Krawcowe należą do grupy stanowisk robotniczych. W związku z tym muszą odbyć szkolenia bhp:

    (§ 10 i 11 ust. 1 pkt 1 oraz 14 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz.U. nr 180, poz. 1860 z późn. zm.).

    Szkolenia te powinny być przeprowadzane w formie instruktażu
    (§ 8 i 15 ust. 1 powyższego rozporządzenia).

    Instruktaż oznacza przekazanie niezbędnych informacji do działania w określonej dziedzinie. Instruktaż lub omówienie stanowi metodę towarzyszącą pokazowi bądź ćwiczeniom. Jest to metoda kompleksowa, w której skład wchodzą:

    Instruktaż bhp (ogólny i stanowiskowy) przeprowadza się dla konkretnego stanowiska pracy w konkretnym zakładzie pracy na podstawie obowiązujących przepisów, a przede wszystkim:

    Instruktaż przez Internet?

    Do przeprowadzenia instruktażu przekaz informacji jest niewystarczający. A zatem dla pracownic zatrudnionych w charakterze krawcowych szkolenie w dziedzinie bhp z wykorzystaniem Internetu jest niedopuszczalne!

    Kazimierz Żurawski
    główny specjalista ds. bhp,
    dyrektor ds. nadzoru
    w firmie SEKA S.A.

    Co może pozbawić pracownika świadczeń z tytułu wypadku przy pracy 

    Czy pracownik, który uległ wypadkowi w zakładzie pracy, będąc pod wpływem alkoholu, może zostać pozbawiony świadczeń?

    Okolicznością mogącą pozbawić pracownika prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy jest stan nietrzeźwości poszkodowanego. Stan nietrzeźwości nie musi być wyłączną przyczyną wypadku. Wystarczy, że w znacznym stopniu przyczynił się do wypadku przy pracy (art. 21 ust. 2 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych - Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.).

    Badanie stanu nietrzeźwości
    Jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że pracownik w chwili wypadku znajdował się w stanie nietrzeźwości, pracodawca powinien skierować go na badanie niezbędne do ustalenia zawartości alkoholu w organizmie. Odmowa poddania się temu badaniu lub inne zachowanie pracownika uniemożliwiające przeprowadzenie badania (np. ucieczka lub ukrywanie się na terenie zakładu pracy) spowodują pozbawienie praw do świadczeń.

    Ważne
    Sam stan nietrzeźwości, o ile nie przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku przy pracy, nie stanowi podstawy do pozbawienia pracownika uprawnień do świadczeń.

    Fakt stanu nietrzeźwości i jego wpływ na zaistnienie wypadku przy pracy musi być uwzględniony w protokole powypadkowym, w pozycji dotyczącej ustalenia przyczyn wypadku oraz stwierdzenia, że zachodzą okoliczności mogące mieć wpływ na pozbawienie pracownika prawa do świadczeń wypadkowych.

    Świadczenia w przypadku śmierci pracownika
    W razie śmierci pracownika spowodowanej wypadkiem w okolicznościach, które mogłyby pozbawić go prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy, członkowie jego rodziny nabywają uprawnienia do nich bez żadnych ograniczeń. Pracodawca jest zwolniony z obowiązku udowodnienia, że wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przez pracownika przepisów o ochronie życia i zdrowia spowodowane umyślnie lub też rażącym niedbalstwem.

    Natalia Korzeniecka
    prawnik, współpracownik firmy BHPoż

    Odwołanie od orzeczenia lekarskiego i powtórne badania

    Gdy lekarz orzeknie przeciwwskazanie zdrowotne...
    Jeżeli podczas wstępnych profilaktycznych badań lekarskich lekarz orzeknie przeciwwskazania zdrowotne dla pracownika do pracy na określonym stanowisku pracy, to:nie można zatrudnić tej osoby na takim stano­wisku i w takich warunkach, jakie pracodawca określił w skierowaniu, osobę, która jest już pracownikiem, pracodawca musi przenieść na inne stanowisko pracy.

    W tej sytuacji lekarz orzeka, że:

    Uwaga!
    Lekarz, który przeprowadził badanie, ma obowiązek przekazania orzeczenia lekarskiego pracodawcy i badanemu pracownikowi. Przepisy nakazują pracodawcy przechowywanie wszystkich orzeczeń lekarskich w aktach pracowniczych (art. 229 § 7 kp).

    Odwołanie i powtórne badania
    Zarówno pracodawca, jak i pracownik mają prawo odwołania się od orzeczenia wydanego przez lekarza. Gdy pracodawca nie zgadza się z wydanym orzecze­niem lekar­skim możliwe jest przeprowadzenie powtórnych badań lekarskich. Odwołanie następuje w momencie wystąpienia przez pracodawcę z wnioskiem o przepro­wadzenie ponownego badania.

    Uwaga!
    Wniosek o przeprowadzenie powtórnych badań musi być złożony w ciągu 7 dni od dnia wydania kwestionowa­nego orzeczenia, za pośrednictwem lekarza, który wydał to orzeczenie, do:

    Powtórne badania powinny być przeprowadzone w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Lekarz je przeprowadzający wydaje zaświadczenie o:

    1. braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywa­nia pracy na określonym stanowisku pracy lub

    2. przeciwwskazaniach zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku pracy.

    Takie orzeczenie lekarskie jest osta­teczne (§ 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy - Dz.U. nr 69, poz. 332 z późn. zm.).

    Anna M. Błażejczyk
    specjalista w Departamencie
    Nadzoru i Kontroli Ministerstwa Zdrowia

    Pobicie pracownika może być wypadkiem przy pracy

    Pracownik zatrudniony w firmie na stanowisku ślusarza podczas wykonywania pracy w zakładzie pracy został napadnięty i pobity. Czy zdarzenie to można uznać za wypadek przy pracy?

    Napadnięto i pobito pracownika w czasie wykonywania przez niego pracy na rzecz i na terenie zakładu pracy oraz zostało to wywołane przyczyną zewnętrzną w postaci działania osób trzecich. W tej sytuacji napad ten trzeba uznać za wypadek przy pracy.

    Kiedy masz do czynienia z wypadkiem przy pracy?
    Aby zdarzenie mogło być uznane za wypadek przy pracy, musi spełniać jednocześnie 4 warunki. Musi być:

    1) nagłe,
    2) wywołane przyczyną zewnętrzną,
    3) związane z pracą,
    4) powodować uraz lub śmierć.

    Udział osób trzecich
    Działanie innych osób (niezależnie od tego, czy ma ono charakter celowy, czy niecelowy), które powoduje szkodliwe dla życia lub zdrowia pracownika następstwa, jest również traktowane jako przyczyna zewnętrzna.

    Co na to Sąd Najwyższy?
    Do kwestii zakwalifikowania pobicia pracownika jako wypadku przy pracy odniósł się w wyroku z 11 sierpnia 1978 r. Sąd Najwyższy. Stwierdził on, że:

    "Pobicie pracownika podczas wykonywania przez niego zwykłych czynności pracowniczych w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do ich wykonywania jest z reguły wystarczającą przesłanką do uznania, że zdarzenie to nastąpiło w związku przyczynowym z pracą według art. 6 ust. 1 (...) [ustawy z 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 1983 r. nr 30, poz. 144 z późn. zm.)].
    Pobicie pracownika na terenie zakładu pracy lub w miejscu wyznaczonym do wykonywania zleconych czynności pracowniczych, w których znalazł się przypadkowo, podczas wykonywania czynności sprzecznych z istotą i celem zleconej mu pracy, nie pozostaje w związku z jego obowiązkami pracowniczymi, nie jest więc wypadkiem przy pracy, zwłaszcza wtedy, gdy zostało spowodowane wyłącznie oczywiście niewłaściwym zachowaniem się pobitego".

    (Wyrok SN z 11 sierpnia 1978 r., III PRN 25/78, OSNCP 1979/3/57).

    Krystyna Zakrzewska-Szczepańska
    Małgorzata Kurowska
    Departament Warunków Pracy
    MPiPS

    Zobacz, co jest niezbędne, aby przeprowadzić wstępną ocenę ryzyka zawodowego

    Jakie informacje i dokumenty są niezbędne do zrealizowania wstępnej oceny ryzyka zawodowego i gdzie ich szukać?

    Do przeprowadzenia wstępnej fazy oceny ryzyka zawodowego niezbędne są informacje dotyczące między innymi:

    Dokumenty potrzebne do zrealizowania oceny ryzyka zawodowego
    Do zrealizowania oceny ryzyka zawodowego potrzebne są również odpowiednie dokumenty, mianowicie:

    1) dokumentacja oceny ryzyka zawodowego (karty oceny ryzyka zawodowego),
    2) roczne statystyki wypadków, zdarzeń potencjalnie wypadkowych i chorób zawodowych,
    3) wyniki badań środowiska pracy,
    4) wnioski z narad w sprawie bhp,
    5) wnioski z narad komisji bhp,
    6) protokoły kontroli stanowisk pracy,
    7) protokoły kontroli organów zewnętrznych,
    8) protokoły posiedzeń zakładowej komisji bhp (jeżeli taka w firmie istnieje).

    Wszystkie te dokumenty i dane znajdują się w dokumentacji dotyczącej bhp, którą prowadzicie w firmie (np. rejestry, protokoły itp.).

    Lesław Zieliński
    były główny inżynier zarządzania
    bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
    audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

    Kogo zaliczyć do grupy pracowników administracyjno-biurowych?

    Organizatorzy szkoleń, często zastanawiają się, których pracowników zaliczyć do grupy pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno-biurowych.
    Obok szerokiej grupy pracowników administracyjno-biurowych, szkolenia przeznaczone są również dla pracowników: zatrudnionych przy obsłudze monitorów ekranowych, placówek służby zdrowia, szkół i innych placówek oświatowych, jednostek naukowo-badawczych innych, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

    (załącznik nr 1, pkt VIII ust. 2 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.).

    A zatem szkolenia tej grupy przeznaczone są, obok typowych stanowisk biurowych także, np. dla:

    Kto decyduje kogo skierować na szkolenie dla grupy pracowników administracyjno-biurowych?
    W tej sytuacji to pracodawca sam zadecyduje, którzy pracownicy są zatrudnieni na stanowiskach biurowych, na których występują zagrożenia i/lub są związane z odpowiedzialnością w zakresie bhp.

    Szczegółowy zakres tematyczny szkolenia pracowników wymienionych wyżej ma niewiele wspólnego ze zwykłą pracą biurową i wymaga dokładnego uwzględnienia czynników charakterystycznych związanych z ich pracą w programie szkolenia tworzonym na podstawie programu ramowego.

    Szkolenie pracowników administracyjno-biurowych, przeznaczone jest zatem dla tych, których charakter pracy wiąże się z narażaniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne zatrudnionych np. w:

    którzy w swojej codziennej pracy:

    Dla personelu służby zdrowia, nauczycieli i wychowawców, fachowego personelu jednostek naukowo-badawczych i osób mających w swoich obowiązkach odpowiedzialność w zakresie bhp należy opracować programy szkoleń uwzględniające tematykę odpowiadającą obowiązującym ich przepisom i zagrożeniom, na które są narażeni.

    Lesław Zieliński
    rejestrowany audytor pomocniczy SZBP według ISRS,
     były główny inżynier zarządzania bezpieczeństwem

    Brak miejsca poboru wody zdatnej do picia

    Co powinien zrobić pracodawca w przypadku braku możliwości wyznaczenia miejsc poboru wody zdatnej do picia?

    W przypadku braku możliwości wyznaczenia odpowiednich miejsc poboru wody zdatnej do picia pracodawca musi zapewnić pracownikom wodę przegotowaną lub herbatę, kawę zbożową, wywar z mięty, rozcieńczone soki owocowe, itp., dostarczane w zamkniętych pojemnikach (np. termosach), łatwych do mycia i zaopatrzonych w czerpalne kurki.

    Napoje
    Oprócz wody zdatnej do picia, pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych, pracodawca ma obowiązek zapewnić nieodpłatnie napoje.

    Napoje zimne lub gorące (w zależności od warunków wykonywanej pracy) trzeba zapewnić pracownikom zatrudnionym:

    Napoje wydawane w celach profilaktycznych powinny być dostarczane pracownikom w dniach wykonywania pracy uzasadniających ich wydanie.

    Jan M. Pióro
    specjalista z zakresu
    prawa pracy

    Co decyduje o istnieniu przyczyny zewnętrznej wypadku?

    Tokarz podczas pracy trzymał ręce zbyt blisko strefy niebezpiecznej i tym samym przyczynił się do powstania wypadku. Czy postępowanie tego pracownika może zostać uznane za przyczynę zewnętrzną wypadku?

    W tym przypadku to nie sposób trzymania rąk przez poszkodowanego decyduje o istnieniu przyczyny zewnętrznej. Decyduje o tym czynnik, który był poza pracownikiem i jednocześnie był związany z wydarzeniem powodującym uraz, np. mogła to być poruszająca się część maszyny (w tym przypadku tokarki). Natomiast sposób wykonywania pracy, taki że "ręce znajdowały się zbyt blisko strefy niebezpiecznej", będzie jedną z przyczyn zaistnienia wypadku, w podanym przykładzie najprawdopodobniej związaną z nieprawidłowym zachowaniem się pracownika.

    W związku z powyższym w opisie przyczyn wypadku powinny się znaleźć odpowiedzi na pytania:

    a jeżeli była to maszyna, to dodatkowo:

    Natomiast gdyby pracownik przypadkowo poruszył elementem sterującym, a to z kolei spowodowałoby zainicjowanie oraz ruch części urządzenia i np. uraz dłoni, to ten przypadkowy ruch elementem sterującym należy potraktować jako przyczynę zewnętrzną dla kwalifikacji zdarzenia jako wypadek przy pracy.

    Podsumowanie
    W omawianym przypadku, kwalifikując zdarzenie jako wypadek, należy opisać w następujący sposób:

    W podanym zdarzeniu przyczyną zewnętrzną nie jest postępowanie pracownika (polegające na trzymaniu rąk zbyt blisko strefy niebezpiecznej), które przyczyniło się do powstania wypadku. Mamy bowiem do czynienia z dwoma różnymi pojęciami przyczyny:
    1)   przyczyna zewnętrzna - jeden z elementów do zakwalifikowania zdarzenia jako wypadek przy pracy (oprócz nagłości, związku z pracą i urazu/śmierci);
    2)   przyczyna wypadku - jako braki i nieprawidłowości, które bezpośrednio lub pośrednio przyczyniły się do powstania wypadku (tu: niedostateczne zabezpieczenie przed znalezieniem się rąk pracownika w strefie zagrożenia). Wystąpienie łącznie przyczyny zewnętrznej i wewnętrznej -Może nastąpić sytuacja, gdzie przyczyna zewnętrzna nie będzie wyłącznym powodem uszczerbku na zdrowiu pracownika. Może ona wystąpić razem z przyczyną wewnętrzną, będącą samoistnym schorzeniem, np. choroba wieńcowa, dyskopatia. Wówczas nawet niewielkie obciążenie fizyczne bądź psychiczne może spowodować uszkodzenie organu wewnętrznego i w sposób istotny przyspieszyć bądź pogorszyć istniejący już stan chorobowy (np. stres powodujący zawał mięśnia sercowego, znaczne obciążenie fizyczne powodujące uraz kręgosłupa). W takiej sytuacji również możemy zakwalifikować zdarzenie jako wypadek przy pracy, gdyż właśnie to obciążenie psychiczne czy fizyczne będzie zewnętrzną przyczyną wypadku. W takim przypadku z pewnością potrzebna będzie opinia lekarza specjalisty określająca, czy rzeczywiście wykonywana czynność, sytuacja na stanowisku pracy miała wpływ na nagłe pogorszenie stanu zdrowia pracownika.Fakt poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym i środkach ochrony przed zagrożeniami musi zostać potwierdzony przez pracownika, na przykład na przyjętym w firmie wzorze zawiadomienia.

    Lesław Zieliński
     były główny inżynier BHP

    Techniczne środki zabezpieczeń przeciwpożarowych

    Techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego to:

    (§ 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów - Dz.U. nr 80, poz. 563).

    Uwaga!
    Mając na względzie podział technicznych środków zabezpieczenia ppoż. na urządzenia, sprzęt, instalacje czy rozwiązania budowlane zapobiegające powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów, nie zawsze można dokonać ich dokładnego rozróżnienia. Jest tak, ponieważ biorąc pod rozwagę na przykład system alarmu pożaru, można określić jako urządzenie - centralę sygnalizacji pożaru, ale także jako instalację - linie dozorowe z czujkami, jak również jako całość uznać za automatyczne urządzenie alarmu pożaru.

    Urządzenia przeciwpożarowe
    Urządzenia przeciwpożarowe to urządzenia (stałe lub półstałe, uruchamiane ręcznie bądź samoczynnie) służące do wykrywania i zwalczania pożaru lub ograniczania jego skutków, w szczególności:

    Nierozłączne urządzenia i instalacje przeciwpożarowe
    Traktując niektóre urządzenia i instalacje ppoż. jako nierozłączne, należy do nich zaliczyć:

    Instalacje przeciwpożarowe
    Jako instalacje przeciwpożarowe przyjmuje się:

    Sprzęt przeciwpożarowy
    Sprzęt ppoż. to podręczny sprzęt gaśniczy, mianowicie:

    Rozwiązania budowlane
    Natomiast do rozwiązań budowlanych służących zapobieganiu i rozprzestrzenianiu się pożarów można zaliczyć:

    Zbigniew Olejnik
    oficer pożarnictwa w stanie spoczynku,
    wieloletni pracownik dydaktyczny Szkoły
    Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie

    Zapewnij bezpieczeństwo operatorowi maszyny!

    Jak oznakować i rozmieścić elementy sterownicze maszyn, aby zapewnić bezpieczeństwo pracownikom je obsługującym?

    Elementy sterownicze służą do sterowania maszyną lub urządzeniem oraz przekazują informacje ich operatorowi.

    Zaliczamy do nich:

    Jak oznaczyć elementy sterownicze?
    Elementy sterownicze należy opisać w języku polskim lub zrozumiałymi symbolami, a wysokość napisów powinna wynosić minimum 3 mm.

    Należy też zastosować właściwe barwy:

    W przypadku oznaczenia elementów manipulacyjnych (np. start, stop) tą samą barwą, należy zastosować np. różny ich kształt. Najczęściej "start" oznacza się prostopadłą kreską, a "stop" kołem.

    Zasady rozmieszczenia elementów sterowniczych
    Elementy sterownicze należy umieszczać poza strefami zagrożenia tak, aby ich obsługa nie powodowała zagrożeń, na przykład zetknięcia się z:

    Elementy sterownicze trzeba zabezpieczyć też przed ich przypadkowym uruchomieniem. W tym celu umieszcza się je z dala od uchwytów, poręczy, wejść do kabin i na stanowiska operatora. Stosuje się też przyciski z kołnierzem ochronnym i blokowanie elementów sterowniczych w stanie wyłączonym oraz zamykane obudowy tych elementów sterowniczych.

    Podstawa prawna
    Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. nr 191, poz. 1596 z późn. zm.).

    Waldemar Klucha
    specjalista ds. bhp

    Czy pracownik służby bhp może szkolić także z ochrony przeciwpożarowej?

    Czy jako pracownik służby bhp prowadzący zajęcia w ramach szkolenia okresowego z dziedziny bhp mogę omawiać jednocześnie zagadnienia związane z ochroną ppoż.? W czasie kontroli strażak z prewencji zakwestionował szkolenia z uwagi na brak uprawnień do szkolenia z zakresu ppoż.

    Osoby wykonujące czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej powinny zdobyć odpowiednie kwalifikacje, aby móc należycie wypełniać swoje obowiązki (art. 4 ust. 2 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej; Dz.U. z 2002 r. nr 147, poz. 1229 z późn. zm.).

    Podczas szkoleń okresowych w zakresie bhp omawiane są zagadnienia profilaktyki przeciwpożarowej, które wymagają poprawnego ich przedstawienia zatrudnionym pracownikom. Pracownik służby bhp może omawiać zagadnienia dotyczące ppoż. podczas szkolenia z zakresu bhp, pod warunkiem że legitymuje się ukończonym odpowiednim szkoleniem.

    Szkolenia takie prowadzą szkoły lub ośrodki szkolenia w komendach wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej (§ 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 25 października 2005 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej; Dz.U. nr 215, poz. 1823).

    A zatem osoby omawiające zagadnienia związane z ochroną ppoż. podczas szkolenia bhp w zakładach pracy powinny ukończyć odpowiednie szkolenie z tego zakresu. Szkolenie takie trwa minimum 72 godziny (1 godzina lekcyjna - 45 min). Ukończenie takiego szkolenia uprawnia do omawiania zagadnień z problematyki ochrony przeciwpożarowej.

    Adam Krawczyński
    specjalista ds. szkoleń
    w zakresie bhp w firmie SEKA S.A

    Ocena ryzyka zawodowego po nowemu!

    Pamiętajcie, że obecnie:

    1. Ocena ryzyka zawodowego nie może być czynnością jednorazową, ale musi być ciągłym procesem zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy.

    2. Ocena ryzyka zawodowego rozpoczyna się już na etapie podjęcia decyzji o prowadzeniu działalności, przez zatrudnianie pracowników, wprowadzanie zmian na stanowiskach pracy i w miejscach wykonywania prac, a kończy na wykazaniu, że proces produkcyjny oraz wykonywane podczas niego czynności są bezpieczne.

    3. Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna się składać ze szczegółowego opisu:

    a także wyszczególniać osoby pracujące na konkretnym stanowisku pracy.

    1. Integralną częścią dokumentacji oceny ryzyka zawodowego jest informacja dla pracownika (karta oceny ryzyka zawodowego), z której pracownik powinien dowiedzieć się:

    Lesław Zieliński
    były główny inżynier zarządzania
    bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
    audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

    Kto bada wypadki zatrudnionych na innej podstawie niż umowa o pracę?

    Wypadki niepracownicze często zdarzają się w trudnych do kwalifikacji i złożonych okolicznościach. Jak ustalać ich okoliczności i przyczyny? Kto ma to robić (w karcie wypadku)?

    Złożoność okoliczności, w jakich występują wypadki niepracownicze, powoduje, że przepisy prawa precyzyjnie wskazują podmioty, na których spoczywają obowiązki związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, występujących poza ramami stosunków pracy.

    Ustaleń dotyczących niepracowniczych wypadków, w karcie wypadku, dokonują m.in.:

    Ustalanie okoliczności wypadków
    Obowiązki podmiotów ustalających okoliczności i przyczyny wypadków przy pracy powstałych poza stosunkami pracy określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002 r. w sprawie trybu uznawania zdarzenia powstałego w okresie ubezpieczenia wypadkowego za wypadek przy pracy, kwalifikacji prawnej zdarzenia, wzoru karty wypadku i terminu jej sporządzenia (Dz.U. nr 236, poz. 1992).

    Podstawa prawna
    art. 5 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.).

    Łukasz Pisarczyk
    adiunkt w Zakładzie Prawa Pracy
    i Polityki Społecznej
    Wydziału Prawa i Administracji UW

    Kto dokonuje oceny ryzyka?

    Od 1 lipca 2007 r. pracodawca za zaniedbanie obowiązku dokonywania oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy może zapłacić nawet 30.000 zł grzywny!

    Do dokonania oceny ryzyka zawodowego oraz informowania pracowników o tym ryzyku zobowiązuje pracodawcę art. 226 Kodeksu pracy. Pamiętajcie, że ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkowa i za jej przeprowadzenie odpowiedzialny jest pracodawca.

    Oceny ryzyka zawodowego dokonują zespoły powołane przez pracodawcę. Wiodącą rolę w tym procesie odgrywają pracownicy służby bhp. W przypadku braku możliwości dokonania oceny własnymi siłami, zakład pracy może powierzyć dokonanie oceny specjalistom spoza zakładu pracy.

    Uwaga!
    Należy jednak pamiętać, że zawsze to pracodawca jest odpowiedzialny za właściwe przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego. Pracodawca ma także obowiązek informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.

    Procedura oceny ryzyka
    Przedstawiona w Polskiej Normie (PN-N-18002:2000. Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego) procedura oceny ryzyka zawodowego jest w swojej istocie jedną z metod dokonywania takiej oceny. Jednym z ważnych elementów (etapów) oceny ryzyka zawodowego jest identyfikacja zagrożeń.

    Przystępując do identyfikacji zagrożeń można zastosować metodę list kontrolnych, które mogą być opracowane z wykorzystaniem wykazu czynników szkodliwych, niebezpiecznych lub uciążliwych. Na etapie identyfikacji zagrożeń przydatna jest dotychczasowa wiedza na temat zagrożeń występujących na analizowanych stanowiskach. W każdym jednak przypadku zaleca się sprawdzanie, czy wszystkie zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy dostępne są informacje na ich temat (wartości charakteryzujące czynnik), oraz czy są wystarczające do oceny ryzyka.

    Zagrożenia można zidentyfikować na podstawie analizy informacji dotyczących:

    Adam Pościk
    asystent w Zakładzie Ochron
    Osobistych Centralnego
    Instytutu Ochrony Pracy

    Jak przygotować firmę na ewentualne wypadki i awarie?

    Kto określa procedury przygotowujące firmę do ewentualnych awarii i wypadków i co powinny one zawierać? Przygotowanie firmy do ewentualnych wypadków i awarii wymaga określenia procedur postępowania wobec:

    Określenie tych procedur jest obowiązkiem pracodawcy (art. 207 § 2 kp), jednak w praktyce wyznacza on do tej czynności najczęściej służbę bhp. Kto opracowuje systemy reagowania w firmie?
    Przygotowując firmę na zdarzenia wymienione wcześniej, pracodawca musi opracować system reagowania na:

    W przypadku dużej firmy system ten opracowują jej poszczególne komórki lub osoby odpowiedzialne za daną dziedzinę. W mniejszych zakładach pracy pracodawca wyznacza jedną komórkę do tego celu, np. służbę bhp. Procedury reagowania na wypadki, zdarzenia potencjalnie wypadkowe i awarie powinny zawierać:

    Procedury reagowania na wypadki, awarie i zdarzenia potencjalnie wypadkowe wprowadzają w firmie pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, w formie odpowiednich zarządzeń bądź poleceń.

    Lesław Zieliński
    były główny inżynier
    zarządzania bezpieczeństwem pracy

    Jak dokumentować wyjaśnienia poszkodowanego w wypadku przy pracy?

    Jakie dane powinien zawierać druk wyjaśnień poszkodowanego w wypadku przy pracy i informacji od świadka wypadku, a także gdzie znaleźć wzór takiego dokumentu?

    Obecnie przepisy nie określają ani procedury, ani formy, w jakiej powinny być odebrane wyjaśnienia poszkodowanego czy informacje pozyskane od świadków wypadku. Nie określają również żadnego wzoru druku, na którym należałoby spisać wyjaśnienia poszkodowanego czy informacje od świadka.

    Jak dokumentować składane wyjaśnienia?
    Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku powinny być sporządzone w formie pisemnej. Należy podać w nich dane pozwalające na zidentyfikowanie osoby składającej wyjaśnienia lub informacje. Oznacza to, że dokument powinien zawierać dane takie, jak:

    W przypadku spisywania informacji od świadka wypadku dokument powinien zawierać również informacje, w jakim stosunku pozostaje świadek do poszkodowanego, oraz o ewentualnym pokrewieństwie między nimi. W przypadku wejścia na drogę sądową osoba najbliższa może bowiem odmówić składania zeznań. W myśl przepisów, pomimo że nikt nie ma prawa odmówić składania zeznań w charakterze świadka, to wyjątek stanowią małżonkowie osoby poszkodowanej, rodzice, dzieci (nawet te adoptowane), rodzeństwo, rodzeństwo cioteczne. Przywilej odmowy składania zeznań trwa nawet po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia (art. 261 § 1 kc).

    Dane odbierającego wyjaśnienia
    W dokumencie zawierającym wyjaśnienia poszkodowanego lub informacje od świadka wypadku powinny znaleźć się również dane o zespole, który przyjął wyjaśnienia/informacje.
    Należy podać w takich dokumentach:

    Ważne
    Zespół powypadkowy zbierający informacje o zdarzeniu wypadkowym powinien odebrać informacje nie tylko od tych świadków, którzy zgłosili się spontanicznie, lecz także wskazanych przez poszkodowanego - bez względu na to, czy osoby te są pracownikami zakładu, na którego terenie doszło do zdarzenia wypadkowego.

    Podstawa prawna
    Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. nr 115, poz. 744 z późn. zm.).

     

    Jan M. Pióro
    specjalista z zakresu prawa pracy

    Szkolenia pracowników administracyjno-biurowych co 6 lat czy częściej?

    Z jaką częstotliwością należy przeprowadzać szkolenia okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno-biurowych w urzędach? Co trzeba zapewnić, jeśli takie szkolenie chce zorganizować pracodawca?

    Szkolenie okresowe w przypadku pracowników administracyjno-biurowych powinno być przeprowadzane nie rzadziej niż raz na 6 lat.

    Od czego zależy częstotliwość przeprowadzania szkoleń?
    Pracodawca ustala, po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami, częstotliwość i czas trwania szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na określonych stanowiskach. Oczywiście bierze się pod uwagę rodzaj i warunki wykonywania prac na tych stanowiskach. Z tego wynika, że szkolenie okresowe można organizować częściej niż co 6 lat.
    Potrzeba częściejszego organizowania szkolenia okresowego może się pojawić:

    Co zapewnić, organizując szkolenie?
    W przypadku prowadzenia szkolenia okresowego przez pracodawcę musi on zapewnić:

    Trzeba również prowadzić dokumentację tego szkolenia, do której zaliczamy:

    Warto wiedzieć
    Program szkolenia okresowego, określający szczegółową tematykę, formy realizacji i czas jego trwania opracowuje pracodawca lub w porozumieniu z pracodawcą - jednostka organizacyjna uprawniona do prowadzenia działalności szkoleniowej w dziedzinie bhp.
    Program szkolenia, które już zostało zrealizowane należy przechowywać w zakładzie pracy.

    Podstawa prawna
    rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 180, poz. 1860 z późn. zm.).

    Waldemar Krupa
    główny specjalista ds. bhp
    i specjalista ochrony ppoż
    w firmie SEKA S.A.

    Na czym polega zasada przystępności nauczania w szkoleniach bhp?

    Istota zasady przystępności nauczania wyraża się w dostosowaniu treści i metody nauczania do rozwoju i możliwości uczących się pracowników. Inaczej nazywana jest ona zasadą stopniowania trudności. Nauczanie pracowników zgodnie z zasadą przystępności ma miejsce gdy: autorzy programu szkoleniowego i jego wykonawcy, czyli sami szkoleni pracownicy i osoby występujące w roli instruktorów, będą przechodzili od treści bliższych (np. bezpośrednio związanych ze stanowiskiem pracy) do dalszych (np. dotyczących całego działu produkcyjnego, całej firmy, czy nawet większej struktury),

    Wymagania zasady przystępności są ściśle związane z właściwościami rozwoju psychofizycznego pracowników. Nie chodzi tutaj jednak wyłącznie o uproszczone patrzenie poprzez pryzmat wieku pracowników. Szkolący powinni posiadać również wiedzę o ich:

    Trzeba pamietać, że dobre poznanie pracowników biorących udział w szkoleniu pozwoli szkolącym na ich efektywniejsze szkolenie. To w głównej mierze instruktorzy, kierując się wieloma kryteriami, decydują o sposobie ujęcia treści, doborze metody m.in. do możliwości uczestników zajęć w zakresie opanowania np.:

    Stopniowanie trudności
    Do optymalizacji uczenia się pracowników przyczynia się również stopniowanie trudności m.in. poprzez przystosowanie warunków technicznych i organizacyjnych szkolenia do możliwości pracowników. Te możliwości można opisać ogólnymi cechami, takimi jak:

    Stopniowanie trudności w uzyskiwaniu wiadomości i opanowywaniu umiejętności oraz kształtowaniu postaw w zakresie bhp zapobiega takim zjawiskom, jak m.in.:

    Jerzy Bieńkowski
    specjalista z zakresu samokształcenia,

    Kogo obowiązują ramowe programy szkoleń z zakresu bhp?

    Czy ramowe programy szkoleń w dziedzinie bhp obowiązują wszystkie zawody, czy należy opracować osobne programy w zależności od zawodu?

    Na podstawie ramowych programów szkoleń należy opracować szczegółowe programy szkolenia wstępnego i okresowego dla danego zawodu (grupy pracowników).

    Dostosowanie programów szkoleń
    Każda grupa zawodowa, jako osoby będące pracownikami podlega przepisom wykonawczym zawartym w Kodeksie pracy również w zakresie szkoleń bhp. Zgodnie z tymi przepisami pracodawca lub w porozumieniu z pracodawcą jednostka organizacyjna uprawniona do prowadzenia szkoleń musi przygotować dla każdej grupy zawodowej szczegółowy program szkoleń na podstawie programów ramowych. Należy w ich treści wskazać szczegółową tematykę, formy realizacji i czas trwania szkolenia (§ 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy; Dz.U. nr 180, poz. 1860 ze zm.).

    Należy zwrócić uwagę, że programy poszczególnych rodzajów szkoleń powinny być dostosowane do rodzajów prac i warunków środowiska pracy. Trzeba w nich również uwzględnić czynniki szkodliwe dla zdrowia występujące w środowisku pracy oraz ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą. Koniecznie należy w programach szkoleń umieścić także zagadnienia dotyczące zapobiegania wypadkom przy pracy i udzielania pierwszej pomocy medycznej.

    Ewa Dębczyńska
    specjalista z zakresu prawa pracy
    oraz bezpieczeństwa i higieny pracy

    Prawidłowe oznakowanie odzieży ostrzegawczej

    Jak producent powinien oznakować odzież ostrzegawczą i czy można żądać od niego wskazówki dotyczącej jej użytkowania?

    Odzież ostrzegawcza musi być oznakowana przez jej producenta. Oznakowanie to powinno zawierać następujące informacje:

    Instrukcja obsługi
    Producent musi razem z odzieżą ostrzegawczą dostarczyć odbiorcy instrukcję jej użytkowania. Powinna ona zawierać m.in. informacje dotyczące:

    Ponadto producent odzieży ostrzegawczej ma obowiązek określić liczbę procesów czyszczenia niepowodujących osłabienia poziomu skuteczności odzieży.

    Warto wiedzieć
    Odzież ostrzegawcza jest skuteczna tylko wtedy, gdy jest właściwie konserwowana. Zanieczyszczenie odzieży obniża jej właściwości odblaskowe, a tym samym pogarsza właściwości ochronne.

    Adam Pościk
    Zakład Ochron Osobistych
    CIOP - PIB

    Czy rejestr wypadków przy pracy w Twojej firmie jest zgodny z prawem?

    Co powinien zawierać rejestr wypadków przy pracy i gdzie powinien być przechowywany? Czy przepisy określają wzór tego rejestru?

    W rejestrze wypadków przy pracy powinny być odnotowane wszystkie wypadki, którym ulegli pracownicy i dla których sporządzono protokoły powypadkowe, niezależnie od tego, czy zostały one uznane za wypadki przy pracy, czy też nie.

    Treść rejestru wypadku przy pracy
    Rejestr wypadków przy pracy powinien zawierać:

    1. imię i nazwisko poszkodowanego,

    2. miejsce i datę wypadku,

    3. informacje dotyczące skutków wypadku dla osoby poszkodowanej,

    4. datę sporządzenia protokołu powypadkowego,

    5. stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,

    6. datę przekazania do ZUS-u wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy,

    7. liczbę dni niezdolności do pracy,

    8. inne informacje, niebędące danymi osobowymi, których zamieszczenie w rejestrze wypadków przy pracy jest celowe. Do tych informacji zaliczyć należy także wnioski i zalecenia profilaktyczne zespołu powypadkowego.

    Ważne
    Nie ma już obowiązku zawierania w rejestrze wypadków przy pracy opisu okoliczności wypadku.

    Podstawa prawna
    § 16 rozporządzenia Rady Ministrów z 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz.U. nr 115, poz. 744 z późn. zm.).

    Marta Popławska
    specjalista ds. bezpieczeństwa
    procesowego

    Nie zapomnij o przeprowadzeniu próbnej ewakuacji na wypadek pożaru!

    W moim zakładzie pracy jest zatrudnionych 68 osób. Jak często trzeba przeprowadzać próbną ewakuację i jakie powinna spełniać warunki?

    W firmie zatrudniającej 68 pracowników właściciel lub zarządca obiektu, (w którym mieści się firma) powinni co najmniej raz na 2 lata przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji. Najpóźniej tydzień przed przeprowadzeniem tych działań właściciel lub zarządca obiektu powinni powiadomić o nich właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej.

    Warunki ewakuacji
    Z każdego miejsca, w którym przebywają ludzie w obiekcie, należy zapewnić odpowiednie warunki ewakuacji. Mają one dawać możliwość szybkiego i bezpiecznego opuszczenia strefy zagrożonej lub objętej pożarem.

    Muszą być dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów. Należy także zastosować techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego, polegające na:

    Przepisy techniczno-budowlane precyzują i określają odpowiednie warunki ewakuacji.

    Podstawa prawna
    § 11 i 13 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 80, poz. 563).

    Marcin Papierz
    prawnik, specjalista z zakresu bhp

    Organizacja szkolenia pracowników narażonych na hałas i drgania

    Nasza firma zatrudnia na hali pracowników obsługujących maszyny do cięcia drewna. Muszę przeprowadzić szkolenie pracowników narażonych na hałas i drgania mechaniczne. W jakim trybie przeprowadzić to szkolenie i jaki powinno mieć zakres?

    Pracownikami narażonymi na hałas lub drgania mechaniczne są wszystkie osoby zatrudnione w warunkach przekroczenia progów działania dla hałasu lub drgań mechanicznych. Uczestnikami szkolenia będą pracownicy obsługujący urządzenia wytwarzające takie dźwięki oraz inni pracownicy, wykonujący swoją pracę w tym samym pomieszczeniu przy innych urządzeniach.

    Zakres szkolenia
    Szkolenie powinno objąć w szczególności zagadnienia dotyczące:

    1. Poziomu ryzyka zawodowego i stwarzanych zagrożeń oraz ich potencjalnych skutków.

    2. Środków niezbędnych do wyeliminowania lub ograniczenia ryzyka zawodowego oraz okoliczności ich stosowania.

    3. Wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń oraz wartości progów działania dla hałasu lub drgań.

    4. Wyników badań i pomiarów hałasu lub drgań, oceny ich natężeń i rodzaju oddziaływań na organizm oraz ich wpływu na zdrowie.

    5. Przyczyn powstawania chorób powodowanych oddziaływaniem hałasu lub drgań na organizm, ich objawów i sposobów wykrywania oraz możliwych środków profilaktyki medycznej.

    6. Profilaktycznej opieki zdrowotnej.

    7. Bezpiecznych sposobów wykonywania pracy, ograniczających do minimum narażenie na hałas lub drgania.

    8. Prawidłowego stosowania środków ochrony indywidualnej.

    W jakim trybie szkolić?
    Przepisy prawa nie określają trybu szkolenia pracowników zatrudnionych w narażeniu na hałas lub drgania. Korzystnym rozwiązaniem jest omawianie tej problematyki podczas szkoleń okresowych bhp. Zapewni ono właściwe, cykliczne przypominanie, uzupełnianie i ugruntowanie wiedzy z tego zakresu.

    Podstawa prawna
    § 3 ust. 3 i § 10 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 5 sierpnia 2005 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na hałas lub drgania mechaniczne (Dz.U. nr 157, poz. 1318).

    Dariusz Borowiecki
    Państwowa Inspekcja Pracy

    Procedura badań powypadkowych
    i problemy w dochodzeniu

    Badanie danego wypadku i postępowanie powypadkowe wymaga odpowiedniego przygotowania merytorycznego oraz organizacyjnego wielu osób w firmie, dlatego wygodnie jest przygotować procedurę badań powypadkowych dotyczącą:

    Co powinna zawierać procedura badań powypadkowych?
    Procedura badań powypadkowych powinna zawierać w szczególności postanowienia zobowiązujące:

    Procedura badań powypadkowych powinna również:

    Procedura powinna także ustalać wzory obowiązujących dokumentów, takich jak:

    Uwaga!
    Z procedurą badań powypadkowych powinni być zapoznani wszyscy pracownicy firmy i pracownicy obcych firm wykonujących prace na jej terenie.

    Problemy w dochodzeniu powypadkowym
    Najczęstsze problemy, jakie możecie spotkać w dochodzeniu powypadkowym, to:

    Lesław Zieliński
    były główny inżynier zarządzania
    bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
    audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

    Co robić, gdy w firmie nie przeprowadzono oceny ryzyka zawodowego?

    Jestem inspektorem ds. bhp. Pracodawca nakazał mi poinformować zainteresowanych pracowników o ryzyku zawodowym na ich stanowiskach pracy, ale w firmie nie przeprowadzono oceny ryzyka na żadnym ze stanowisk pracy. Co robić w tej sytuacji?W opisanym przypadku inspektor ds. bhp powinien wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o dokonanie w firmie oceny ryzyka zawodowego na określonych stanowiskach pracy. Powinien
    także zaproponować metody i formy dokonania tej oceny. Inspektor ds. bhp nie powinien mieć kłopotów z akceptacją swojego wniosku, gdyż jego realizacja leży w interesie pracowników zatrudnianych przez pracodawcę i w dobrze pojętym jego własnym interesie.

    Odpowiedzialność pracodawcy
    Pracodawca ma obowiązek informować pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami (art. 226 Kodeksu pracy).
    Pracodawca musi nie tylko oceniać, ale również dokumentować ryzyko zawodowe występujące przy określonych pracach i stosować niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające to ryzyko (§ 39 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy - Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) i ponosi za to odpowiedzialność.

    Zakres działania służby bhp
    Do zakresu działania służby bhp należy:

    Każdy inspektor ds. bhp jest uprawniony między innymi do:

    1. przeprowadzania kontroli stanu bhp, a także przestrzegania przepisów oraz zasad w tym zakresie w zakładzie pracy i w każdym innym miejscu wykonywania pracy,

    2. występowania do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bhp.

    W przypadku pojawienia się ewentualnych problemów związanych z powyższą sprawą bezpłatnych porad udzieli Państwowa Inspekcja Pracy (www.pip.gov.pl).

    Lesław Zieliński
    były główny inżynier zarządzania
    bezpieczeństwem pracy, rejestrowany
    audytor pomocniczy SZBP wg ISRS

    Prawidłowe wyposażenie oczyszczalni ścieków ułatwi Ci postępowanie w razie awarii lub wypadku!

    Jakie muszę zapewnić wyposażenie oczyszczalni ścieków, aby zostały zachowane przepisy i zasady bhp?

    Każdą oczyszczalnię ścieków trzeba wyposażyć w:

    1. Instrukcję eksploatacji całej oczyszczalni wraz ze schematem technologicznym, instrukcję bhp dla całej oczyszczalni, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc oraz obiektów najbardziej zagrożonych zatruciami, wybuchem lub utonięciem (np. przepompowni, wydzielonych komór fermentacyjnych - WKF, pomieszczeń krat, zbiorników gazu, chlorowni i magazynów chloru, obiektów gospodarki chemikaliami, laboratoriów, sieci kanalizacyjnej, zwłaszcza studzienek i komór);

    2. Instrukcje stanowiskowe obsługi maszyn, urządzeń i instalacji - technologiczne i służące zapobieganiu lub usuwania skutków awarii oraz dotyczące sposobów i dróg ewakuacji załogi;

    3. Zakładowy plan ratownictwa chemicznego, szczególnie w tych oczyszczalniach, które używają środków chemicznych (np. chloru), z wykazem numerów telefonów pogotowia ratunkowego, chemicznego, straży pożarnej, policji, obrony terytorialnej itp.;

    4. Instrukcję przeciwpożarową;

    5. Instrukcję stosowania, przechowywania i eksploatacji sprzętu ochrony dróg oddechowych;

    6. Instrukcję udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku;

    7. Tablice ostrzegające przed niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia;

    8. Sprzęt ratunkowy, taki jak koła ratunkowe z rzutką, linki asekuracyjne i bosaki, rozmieszczony na obrzeżach zbiornika otwartego, w odległościach nie większych niż 100 m;

    9. Sprzęt gaśniczy, dostosowany do występującego zagrożenia pożarowego;

    10. Przyrządy kontrolno-pomiarowe i sygnalizacyjne służące do ostrzegania przed substancjami szkodliwymi i niebezpiecznymi dla życia i zdrowia.

    Podstawa prawna
    § 17 i 18 rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z 1 października 1993 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w oczyszczalniach ścieków (Dz.U. nr 96, poz. 438).

    Izabela Waga
    specjalista z zakresu
    technicznego bezpieczeństwa pracy

    Narażenie pracownika na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu

    Bezpośredniość
    Przestępstwo narażenia pracownika na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, dalej: przestępstwo z art. 220 Kodeksu karnego, zostaje popełnione, gdy pracownik zostaje narażony na niebezpieczeństwo bezpośrednie.

    Oznacza to, że przestępstwo to popełnione jest już wtedy, gdy pracownik wskutek niedopełnienia przez właściwą osobę obowiązków w zakresie bhp może utracić życie lub doznać ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (jest bezpośrednio zagrożony), chociaż do utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu jeszcze nie doszło!

    Na przykład kierownik zmiany nakazuje pracownikowi produkcji zdjąć osłonę chroniącą tzw. strefę niebezpieczną maszyny (np. osłonę chroniącą przed możliwością urazu dłoni wskutek zmiażdżenia tłokiem), aby pracownik mógł szybciej wykonywać swoje czynności i wypracować dla firmy większy zysk. Pracownik z obawy przed utratą pracy wykonuje polecenie i w efekcie pracuje w warunkach narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

    Tak więc, aby można było mówić o popełnieniu przestępstwa z art. 220 Kodeksu karnego, konieczne jest po pierwsze, by niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu było bezpośrednie, czyli grożące natychmiastowym ziszczeniem się w postaci opisanego w przepisie uszczerbku lub śmierci (nie jest bezpośrednim narażenie przyszłe, niepewne, hipotetyczne).

    Wracając do powyższego przykładu, jeżeli jednak kierownik zmiany zdejmie osłonę w środę, a pracownik rozpocznie pracę w warunkach bezpośredniego narażenia w czwartek, przestępstwo z art. 220 Kodeksu karnego zostaje popełnione.

    Skutki
    Po drugie przestępstwo z art. 220 Kodeksu karnego zostaje popełnione wyłącznie w sytuacji, gdy grożące bezpośrednie niebezpieczeństwo dotyczy utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Narażenie, nawet bezpośrednie, na lżejsze skutki nie stanowi tego przestępstwa, może jednak stanowić wykroczenie z art. 283 § 1 Kodeksu pracy.

    Uwaga!
    Śmierć jest pojęciem pozaprawnym i na pytanie. Kiedy następuje, określają nauki medyczne. Natomiast ciężki uszczerbek na zdrowiu został zdefiniowany w art. 156 § 1 Kodeksu karnego. Zachodzi on w razie:

    Niedopełnienie obowiązku przez osobę odpowiedzialną za bhp
    Wreszcie, aby zaistniała odpowiedzialność karna z art. 220 Kodeksu karnego, narażenie pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu musi nastąpić na skutek niedopełnienia obowiązku przez osobę odpowiedzialną za bezpieczeństwo i higienę pracy. Nie zawsze więc narażenie pracownika na takie niebezpieczeństwo stanowić będzie przestępstwo.

    Na przykład pracownik wykonuje pracę w pobliżu urządzenia przemysłowego, które eksploduje. Części urządzania przelatują ze znaczną siłą w pobliżu ciała pracownika, jednak szczęśliwie żaden odłamek nie uderza go. Późniejsze badanie okoliczności zdarzenia wykazuje, że wszystkie obowiązki z zakresu bhp zostały wypełnione, a do eksplozji doszło wskutek ukrytej wady materiałowej elementu urządzenia, niemożliwej do wykrycia.

    Pracownik został narażony na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, jednak przestępstwo z art. 220 Kodeksu karnego nie zostało popełnione, gdyż do eksplozji nie doszło wskutek niedopełnienia obowiązków z zakresu bhp.

    Nieumyślne narażenie
    Przestępstwo narażenia pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu może zostać popełnione również nieumyślnie (art. 220 § 2 Kodeksu karnego).

    W takiej sytuacji sprawcy grozi niższa kara (grzywna, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności do roku).

    Uwaga!
    Przestępstwo popełnione jest nieumyślnie wówczas, gdy sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia, popełnia je jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że możliwość jego popełnienia przewidywał lub mógł przewidzieć (art. 9 § 2 Kodeksu karnego).

    W razie nieumyślnego popełnienia przestępstwa sąd oprócz kar może dodatkowo orzec tzw. środki karne, na przykład zakaz:

    Czynny żal
    Nie podlega karze sprawca przestępstwa, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo, czyli wyraził tzw. czynny żal (art. 220 § 3 Kodeksu karnego).

    Mamy tu do czynienia z sytuacją, w której osoba odpowiedzialna za bhp nie dopełniła wynikającego stąd obowiązku i przez to naraziła pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, a następnie swoim zachowaniem doprowadziła do uchylenia grożącego niebezpieczeństwa.

    Na przykład właściciel prywatnej firmy otrzymuje od zatrudnionego przez siebie kierowcy informację telefoniczną, że samochód który prowadzi ma niesprawne hamulce. Mimo tego nakazuje pracownikowi kontynuować jazdę samochodem, co ten czyni - tym samym już popełnia przestępstwo. Po pewnym czasie jednak zmienia zdanie, dzwoni do pracownika i nakazuje mu natychmiast przerwać jazdę - tym samym wyraża tzw. czynny żal, oczywiście jeżeli w międzyczasie niedoszło do wypadku.

    Jednak aby przełożony mimo narażenia pracownika nie podlegał karze, konieczne jest spełnienie 2 warunków, mianowicie uchylenie grożącego niebezpieczeństwa musi być:

    1. Dobrowolne (a więc niewymuszone, np. doniesieniem o przestępstwie złożonym przez pracownika).

    2. Skuteczne (nie wystarczy, aby sprawca jedynie starał się uchylić zagrożenie).

    Robert Widzisz
    prawnik, główny specjalista ds. bhp,
    doktorant w Katedrze Prawa Karnego
    i Kryminologii Uniwersytetu Śląskiego
    w Katowicach

    Sprawdź, czy pracownicy w Twojej firmie potrafią wezwać pomoc w sytuacji wypadku

    Każde szkolenie bhp powinno zawierać temat pierwszej pomocy medycznej. Najlepszą formą zapoznania pracowników z zasadami pierwszej pomocy są prezentacje.
    Obrazy prezentacji pozwolą pracownikom łatwiej zapamiętać, jak powinni właściwie postępować, zachować się i udzielać pomocy.

    Pamiętajcie, że szansa na przeżycie ofiar wypadków przy pracy zależy przede wszystkim od natychmiastowej pomocy udzielonej przez osoby obecne na miejscu zdarzenia. Nawet ciężko poszkodowani mogą zostać uratowani, o ile zostaną podjęte natychmiastowe działania podtrzymujące życie.

    Podczas szkoleń z zakresu pierwszej pomocy pracownicy powinni nauczyć się m.in., jak wezwać wykwalifikowaną pomoc. A zatem po ukończeniu szkolenia z zakresu bhp powinni znać numery telefonów alarmowych:

    W niektórych rejonach kraju działa już numer alarmowy 112.

    Kolejność podawania informacji
    Wzywając pomoc z użyciem środka łączności, pracownik powinien wiedzieć również, jakie informacje i w jakiej kolejności podawać dyspozytorowi. Preferowana kolejność informacji zachowana jest na wypadek niespodziewanego przerwania połączenia. Wówczas dyspozytor będzie mógł wysłać pomoc po mimo przerwania rozmowy.

    Tak więc pracownik wzywający pomoc powinien podawać kolejno informacje:

    1. Gdzie wydarzył się wypadek?
      (nazwa miejscowości, dzielnicy, ulicy, numer domu, numer mieszkania lub nazwa instytucji - informacje powinny być dokładne, by wykluczyć ryzyko pomyłki).

    2. Ile osób zostało poszkodowanych?
      (umożliwia wysłanie odpowiedniej liczby zespołów ratowniczych - jeden zespół pogotowia
      ratunkowego ma zwykle możliwość transportu tylko jednej osoby poszkodowanej).

    3. Co się stało?
      (możliwie pełna informacja pozwala skierować na miejsce zdarzenia adekwatną pomoc specjalistyczną oraz daje możliwość konsultacji telefonicznej z fachowcem).

    Wzywający pomoc może zostać poproszony również o podanie swoich danych osobowych.

    Uwaga!
    Połączenie z dyspozytorem należy utrzymywać do momentu, gdy uzyska się potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia!

    Sprawdźcie czy pracownicy w Waszych firmach znają numery telefonów alarmowych i wiedzą, jak wezwać pomoc. Pamiętajcie, że każdy pracownik powinien wiedzieć, jak ją wezwać i jak samodzielnie udzielić pierwszej pomocy.

    Jeżeli chcecie uzyskać więcej informacji na temat zasad udzielania pierwszej pomocy oraz materiał z tego zakresu do wykorzystania w trakcie szkoleń (prezentacje) zapraszam Was do zapoznania się z elektroniczną publikacją "Zasady udzielania pierwszej pomocy medycznej".

    Adam Maciej Pietrzak
    specjalista anestezjolog
    i specjalista medycyny
    ratunkowej, członek
    Polskiego Towarzystwa
    Medycyny Ratunkowej

    Powierzenie obsługi apteczki lub punktu pierwszej pomocy

    Czy pracownikowi, który odbył szkolenia z zakresu bhp zgodnie rozporządzeniem szkoleniowym mogę powierzyć pieczę nad apteczką lub punktem pierwszej pomocy, czy powinien do tego odbyć jeszcze inne dodatkowe szkolenie z zakresu pierwszej pomocy?

    Przepisy nie określają wprost, jakie szkolenie z zakresu pierwszej pomocy powinien przejść pracownik, któremu chcemy powierzyć pieczę nad apteczką i punktem pierwszej pomocy. Nakładają jedynie obowiązek przeszkolenia pracownika, który będzie zajmował się ich obsługą, w udzielaniu pierwszej pomocy medycznej (§ 44 ust. 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy; Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.; dalej: ropbhp).
    Uznać należy zatem, że odbycie przez pracowników szkoleń: wstępnych i okresowych obejmujących zagadnienia udzielania pierwszej pomocy jest wystarczające do powierzenia im obsługi punktów pierwszej pomocy i apteczek.

    Rozporządzenie szkoleniowe i zawarte w nim ramowe programy szkoleń, określają zakres i wymagania dotyczące treści i formy realizacji szkoleń, wskazują, że pracownicy powinni zostać poddani właściwym szkoleniom w zakresie bhp. Szkolenia te obejmują m.in. zagadnienia dotyczące:

    (część I, II, IV, V, VI, VII i VIII ust. 4 załącznika nr 1 do rozporządzenia szkoleniowego).

    Należy zatem przyjąć, że odbycie przez pracowników szkoleń: wstępnych i okresowych obejmujących wskazane zagadnienia, w tym przede wszystkim udzielanie pierwszej pomocy, jest wystarczające do powierzenia im obsługi punktów pierwszej pomocy i apteczek, jako osobom, które nabyły podstawową wiedzę w tym zakresie.

    Przeszkolenie z pierwszej pomocy medycznej
    Jednak z uwagi na ogromną odpowiedzialność spoczywającą na tym pracowniku proponujemy skierować go na dodatkowe szkolenie z zakresu pierwszej pomocy, które może być przeprowadzone np. przez lekarza sprawującego profilaktyczna opiekę zdrowotną nad pracownikami. Szkolenia takie organizowane są również przez firmy szkoleniowe, organizacje medyczne, stowarzyszenia np. przez Polski Czerwony Krzyż.

    Pracodawca może również wydelegować pracownika, któremu zamierza powierzyć pieczę nad apteczką lub punktem pierwszej pomocy na kurs w zakresie kwalifikowanej pierwszej
    pomocy. Kursy takie prowadzą określone podmioty na podstawie programu zatwierdzonego przez Wojewodę (art. 13 ust. 3 ustawy z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym; Dz.U. nr 191, poz. 141).

    Kinga Grodzicka-Lisek
    prawnik, specjalista z zakresu
    prawa pracy i bhp

    Czego dotyczą szczególne zagrożenia zawodowe przy obsłudze obrabiarek do drewna?

    Na co zwrócić szczególną uwagę instruowanemu pracownikowi podczas szkolenia wstępnego stanowiskowego przy obsłudze piły taśmowej, aby zmniejszyć ryzyko wypadkowe na tym stanowisku?

    Przy obsłudze obrabiarek do drewna szczególny nacisk należy położyć na:

    Ważne
    Zapoznanie pracownika ze zidentyfikowanymi zagrożeniami w środowisku pracy oraz przyjętą profilaktyką powinno odbywać się w kontekście opracowanej oceny ryzyka zawodowego.

    Jerzy Wroński
    specjalista i rzeczoznawca ds. bhp
    były zastępca Głównego Inspektora Pracy

    Jak korzystnie wybrać przewodniczącego komisji bhp?

    Kto może być przewodniczącym komisji bhp w firmie? Przewodniczącym komisji bhp w firmie mogą być:

    Pracodawca jako przewodniczący komisji bhp
    Sytuacja, w której pracodawca osobiście pełni funkcję przewodniczącego komisji bhp, jest zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem. To właśnie on ponosi pełną odpowiedzialność za stan bhp w firmie. Przewodniczenie komisji bhp stwarza mu możliwość bezpośredniego i zasadniczego wpływu na jej prace oraz posiadania bieżących i wiarygodnych informacji na temat występujących w zakładzie zagrożeń zawodowych. Konsekwencją tego powinna być świadomość podjęcia ewentualnych niezbędnych działań zmierzających do poprawy stanu technicznych warunków pracy, za który przecież odpowiada. Ponadto bezpośrednie przewodniczenie pracom komisji bhp przez pracodawcę powinno zdecydowanie podnieść jej rangę w oczach pracowników, a przez to szacunek i uznanie dla jej decyzji. Wskazania dla wyznaczenia innej osoby do przewodniczenia komisji bhp
    Prawo nie stanowi, kto taką osobą może być, decyzję w tej kwestii pozostawiając jedynie woli pracodawcy. Osoba upoważniona przez pracodawcę do pełnienia funkcji przewodniczącego komisji bhp może się wywodzić zarówno z grona przedstawicieli pracodawcy, jak i pracowników. Powinna ona posiadać odpowiednie kwalifikacje oraz kompetencje w zakresie spraw związanych z bhp. Dlatego wskazane jest, aby w przypadkach gdy pracodawca osobiście nie pełni funkcji przewodniczącego komisji bhp, upoważnił do jej pełnienia pracownika zakładowej służby bhp, najlepiej najbardziej doświadczonego i o najwyższych kwalifikacjach, którym z reguły będzie kierownik wieloosobowej komórki organizacyjnej służby bhp (jeżeli taka w firmie istnieje). Takie rozwiązanie powinno gwarantować, że działalność komisji bhp realnie będzie zmierzać do poprawy warunków pracy w firmie.

    Podstawa prawna
    Art. 23712 § 2 Kodeksu pracy.

    Przemysław Ł. Siemiątkowski
    prawnik, doktorant w Instytucie Pracy
    i Spraw Socjalnych w Warszawie

    Od czego zależy prawo do jednorazowego odszkodowania?

    W jaki sposób ustalane jest prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, a także gdzie są określone kwoty takiego odszkodowania? Gdzie szukać przepisów regulujących te kwestie?

    Prawo do jednorazowego odszkodowania i jego wysokość zależą od stopnia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, który ustala procentowo lekarz orzecznik ZUS na podstawie tabeli norm oceny procentowej tego uszczerbku. Tabela ta stanowi załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybie postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz.U. nr 234, poz. 1974).

    Lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych sporządza orzeczenie (z wypisami), które otrzymują:

    Kiedy stały, a kiedy długotrwały uszczerbek na zdrowiu?
    Stały uszczerbek na zdrowiu to naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy. Natomiast długotrwały uszczerbek na zdrowiu to naruszenie czynności organizmu, które powoduje upośledzenie jego czynności na okres przekraczający 6 miesięcy i może ulec poprawie.

    Wysokość odszkodowania
    Kwoty jednorazowych odszkodowań ulegają okresowemu podwyższaniu. Podwyższane są w ostatnim miesiącu każdego kwartału o procent, o jaki wzrosło przeciętne miesięczne wynagrodzenie w poprzednim kwartale. Obecnie obowiązuje w tym zakresie obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 7 marca 2007 r. w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (M.P. nr 18, poz. 218).

    Kwoty jednorazowego odszkodowania przysługują w wysokości ustalonej we wspomnianym obwieszczeniu, jeżeli stopień stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowany był:

    a także wtedy jeżeli związek śmierci pracownika z wypadkiem lub chorobą stwierdzony zostanie przez lekarza orzecznika ZUS.

    Warto wiedzieć

    1. O wysokości jednorazowego odszkodowania i terminie jego wypłaty decyduje data wydania przez lekarza orzecznika ZUS ostatecznego orzeczenia ustalającego procentowy uszczerbek na zdrowiu spowodowany wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.

    2. Odszkodowanie zwiększy się proporcjonalnie, jeżeli stały lub długotrwały uszczerbek na zdrowiu, będący następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, zwiększy się co najmniej o 10% w stosunku do tego, który był podstawą przyznania odszkodowania.

    Więcej odpowiedzi na najważniejsze, najtrudniejsze i najciekawsze pytania specjalistów ds. bhp dotyczące wypadków przy pracy znajdziesz w miesięczniku "BHP W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH"

    Natalia Korzeniecka
    prawnik, współpracownik firmy BHPoż

    Czy badanie wypadków w drodze do lub z pracy należy do obowiązków służby bhp?

    Jestem pracownikiem służby bhp. Mój pracodawca polecił mi zajęcie się wypadkiem w drodze z pracy jednego z pracowników. Czy przeprowadzenie czynności związanych z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków w drodze do pracy i z pracy należy do moich obowiązków?

    Do zakresu działań służby bhp należy udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn tylko wypadków przy pracy.

    Wypadki w drodze do pracy i z pracy nie są wypadkami przy pracy, nie można też ich uznać za wypadki zrównane z wypadkami przy pracy. W związku z tym przeprowadzanie czynności związanych z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków w drodze do pracy i z pracy nie należy do obowiązków służby bhp! Jest to obowiązek pracodawcy, którym jednak nie ma on prawa obciążać służby bhp. Nakazanie przez pracodawcę pracownikowi służby bhp zajęcia się wypadkiem w drodze do lub z pracy jest obciążaniem go tzw. innymi zadaniami, nienależącymi do zakresu działań służby bhp. Takie polecenie narusza obowiązujące w tym zakresie prawa.

    Warto wiedzieć
    Wypadki w drodze do pracy i z pracy zostały wyłączone z systemu świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego, a włączone do świadczeń z ubezpieczenia rentowego i chorobowego (obecnie są one określone w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

    Podstawa prawna
    § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. nr 109, poz. 704 z późn. zm.).

    Marta Popławska
    pspecjalista ds. bezpieczeństwa procesowego

    Jakie zapisy związane z bhp zawrzeć w regulaminie pracy?

    Co powinien zawierać regulamin pracy w zakresie bhp?

    W regulaminie pracy powinny się znaleźć następujące zapisy, które są bezpośrednio lub pośrednio związane z zapewnieniem pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, regulujące:

    1. Organizację pracy, warunki przebywania na terenie zakładu pracy w czasie pracy i po jej zakończeniu, wyposażenie pracowników w narzędzia oraz materiały, a także odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej i higieny osobistej.

    2. Systemy i rozkłady czasu pracy.

    3. Porę nocną.

    4. Wykazy prac wzbronionych pracownikom młodocianym i kobietom.

    5. Rodzaje prac i wykaz stanowisk pracy dozwolonych pracownikom młodocianym w celu odbywania przygotowania zawodowego.

    6. Wykaz lekkich prac dozwolonych pracownikom młodocianym zatrudnionym w innym celu niż przygotowanie zawodowe.

    7. Obowiązki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą.

    Dodatkowe postanowienia regulaminu pracy w zakresie bhp
    W regulaminie pracy można zamieścić jeszcze inne postanowienia (niż wspomniane powyżej), pod warunkiem że dotyczą organizacji i porządku w procesie pracy oraz związanych z tym praw i obowiązków stron stosunku pracy, na przykład:

    Niektóre postanowienia regulaminu pracy można pominąć, jeżeli dotyczą zagadnień niewystępujących w danej firmie, np. nie jest celowe umieszczanie w regulaminie pracy wykazu wszystkich prac wzbronionych kobietom, zawartych w rozporządzeniu
    Rady Ministrów z 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz.U. nr 114, poz. 545 z późn. zm.)
    .

    Podstawa prawna
    Art. 1041 § 1 Kodeksu pracy.

    Więcej odpowiedzi na najważniejsze, najtrudniejsze i najciekawsze pytania specjalistów ds. bhp dotyczące wypadków przy pracy znajdziesz w miesięczniku "BHP W PYTANIACH I ODPOWIEDZIACH"

    Józef M. Boguszewski
    specjalista ds. bezpieczeństwa
    procesów przemysłowych

    Jakie zagrożenia występują podczas prac w zakładach gospodarki odpadami?

    Jakie czynniki szkodliwe i uciążliwe trzeba wziąć pod uwagę podczas dokonywania oceny ryzyka zawodowego przy wykonywaniu prac związanych z wywozem nieczystości stałych?

    Występujące zagrożenia oraz czynniki uciążliwe i szkodliwe uzależnione są od charakteru pracy oraz rodzaju usuwanych zanieczyszczeń stałych.
    Pod uwagę należy wziąć następujące zagrożenia i czynniki:

    1. Fizyczne:

  • Chemiczne (zużyte opakowania po środkach chemicznych mogą powodować zagrożenie polania czy opryskania środkami chemicznymi);

  • Biologiczne (narażenie na szkodliwe czynniki biologiczne może prowadzić do wystąpienia wielu niekorzystnych skutków zdrowotnych u pracowników, kontakt z nimi w środowisku pracy powoduje ryzyko wielu zagrożeń zdrowotnych, takich jak: podrażnienia, alergie, infekcje, choroby zakaźne itp.).

  • Ważne
    Prace w zakładach gospodarki odpadami zostały określone jako prace narażające pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych.

    Istotnym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo pracy pracowników zatrudnionych przy wywozie nieczystości stałych jest jej wykonywanie w warunkach szczególnego zagrożenia, czyli odbywającym się ruchu ulicznym.

    Marta Popławska
    specjalista ds. bezpieczeństwa procesowego

    Jak szybko i bezproblemowo - z uwzględnieniem zmian
    w prawie - uporać się z oceną ryzyka zawodowego?

    Pamiętaj, że obecnie:

    1. Ocena ryzyka zawodowego nie może być czynnością jednorazową, ale musi być ciągłym procesem zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higieny pracy.

    2. Ocena ryzyka zawodowego rozpoczyna się już na etapie podjęcia decyzji o prowadzeniu działalności, przez zatrudnianie pracowników, wprowadzanie zmian na stanowiskach pracy i w miejscach wykonywania prac, a kończy na wykazaniu, że proces produkcyjny oraz wykonywane podczas niego czynności są bezpieczne.

    3. Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego powinna się składać ze szczegółowego opisu:

  • Integralną częścią dokumentacji oceny ryzyka zawodowego jest informacja dla pracownika (karta oceny ryzyka zawodowego), z której pracownik powinien dowiedzieć się: