Planowanie - proces definiowania celów oraz określania skutecznych i obiektywnych do przyszłych warunków działania, środków ich osiągania. Na proces planowania składają się 3 podstawowe grupy czynności:

- diagnoza obecnej sytuacji - odpowiedź na pytanie „gdzie jesteśmy ?”;

- projektowanie i wybór celów - „gdzie chcemy być” (określenie celu);

- projektowanie i wybór sposobów realizacji celów - „jakie cele mają być osiągane” (droga do osiągnięcia celu).

Możemy wymienić 5 typów planowania:

1. Sformalizowane- Oznacza, że planowanie przebiega według wyraźnie określonych względnie sztywnych zasad oraz procedur i kończy się sporządzeniem planu przez specjalistę.

2. Zorientowane na otoczenie.-Rynek, konkurencję, politykę gospodarczą, sytuację ekonomiczną, polityczną i społeczną, potrafi sobie radzić z dynamicznym otoczeniem.

3. Heurystyczne- Odkrywczość.

4. Adaptacyjne- Proces planowania nie jest jednorazowy, lecz wielostopniowy i ciągle kontynuowany - przedsiębiorstwo funkcjonuje poprzez sukcesywne podejmowanie kolejnych decyzji i działań, ocenie ich rezultatów i dokonywanie korekt, plan nie jest ostatecznym gwarantującym powodzenie rozwiązaniem, lecz koncepcją przyszłego działania, która jest ciągle poddawana ocenie i modyfikacjom.

5. Złożoność i kosztowność- Badanie i prognozowanie rozwoju jest pracochłonne i kosztowne ze względu na złożoność otoczenia przedsiębiorstwa.

Cele w działalności organizacji spełniają 4 ważne funkcje:

1. Stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działania ludzi pracujących w organizacji (pozwalają wszystkim zrozumieć dokąd organizacja zmierza i dlaczego).

2. Skutecznie wytyczanie celów sprzyja dobremu planowaniu, a ono z kolei ułatwia ustalanie celów w przyszłości.

3. Cele mogą być źródłem motywacji dla pracowników organizacji (zwłaszcza jeśli osiągnięcie celu może zostać nagrodzone).

4. Cele dają skuteczny mechanizm oceny i kontroli.

Szczebel - jak sama nazwa wskazuje, cele są ustalane na różnych szczeblach dla różnych szczebli w ramach organizacji. Możemy tu wyróżnić 3 rodzaje celów:

1. Cele strategiczne - wyznaczone na najwyższym szczeblu i dla najwyższego kierownictwa organizacji.

2. Cele taktyczne - ustalone na średnim poziomie dla menadżerów średniego szczebla organizacji.

3. Cele operacyjne - wyznaczone dla menadżerów niższego szczebla.

Rodzaje planu.

Kryterium	Rodzaj planów
- podmiotowe	- plan jednostki organizacyjnej zakładu, przedsiębiorstwa itp.
- przedmiotowe	- branżowe, sektorowe, ogólnogospodarcze
- pole planu	- wycinkowe, problemowe, kompleksowe
- charakter planu	- operacyjny, taktyczny, strategiczny
- w formie planu	- dekoratywny, proceduralny
- czas planowania	- krótko-, średnio-, długookresowy

Ramy czasowe, w których ustalamy cele:

- pierwszy jest celem długookresowym,

- drugi jest celem średniookresowym,

- trzeci jest celem krótkookresowym.

Planowanie strategiczne - planowanie opracowywane do realizacji celów strategicznych. Cele strategiczne to ogólny plan zajmujący decyzje dotyczące alokacji zasobów, priorytetów i działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych.

Planowanie taktyczne - to planowanie nastawione na osiągnięcie celów taktycznych jest opracowany dla realizacji określanych części planu strategicznego. Plany te zajmują się bardziej realizacją zadań niż ich stawianiem.

Planowanie operacyjne - koncentruje się na realizacji planów taktycznych dla osiągnięcia celów operacyjnych, każdy plan obejmuje dość wysoki zestaw działań.

Cechy	Plan
		Strategiczny	Taktyczny	Operacyjny
Zakres	Główny aspekt rodzaju	Duża ilość pól	Pojedyncze działanie lub zadania
Zależność	Bardzo duża ilość zmiennych	Wiele zmiennych	Mała liczba zmiennych
Cele planowania	Misja organizacji	Doprowadzenie do pożądanych rezultatów w krótkim okresie	Wykonanie zadania
Charakterystyka czynności planistycznych	Twórczy	implantastyczny bilansujący, alokacyjny	Odtwórczy - postępowanie według wytycznych
Agregacja informacji	Wysoka	Niska	Niska

Ile potrzebuje informacji do wykonania zadania.

Plan długookresowy - obejmuje okres długoletni, są to zazwyczaj plany o charakterze czasowym ok. 10 lat.

Plan średniookresowy - obejmuje okres od roku do 5 lat, są to plany mniej hipotetyczne i mniej narażone na zmiany, niż plan długookresowy.

Plan krótkookresowy - obejmuje okres jednoroczny lub krótszy, plany te bezpośrednio wpływają na codzienne zmiany menadżera.

Bariery w ustalaniu celu i planowania:

1. Niewłaściwe cele - mogą wystąpić w różnych formach, jednak najczęściej oznaczają zaniedbywanie niektórych istotnych celów na rzecz innych.

2. Niewłaściwy system nagradzania

3. Dynamiczne i złożone otoczenie oraz intensywna konkurencja mogą utrudnić organizacji właściwą ocenę przyszłych możliwości i zagrożeń.

4. Niechęć do utrwalenia celu - w wielu przypadkach wiąże się z próbą unikania odpowiedzialności.

5. Opór wobec zmian.

6. Ograniczenie - np.: niedobór zasobów, restrykcyjne polityki rządu czy silna konkurencja.

Przezwyciężenie barier:

1. Zrozumienie znaczenia celów i planów.

2. Komunikacja i uczestnictwo - wszyscy uczestnicy procesu planowania powinni wiedzieć na czym polega nadrzędna strategia organizacji, jak wyglądają strategie funkcjonalne oraz w jaki sposób będą one integrowane i realizowane.

3. Spójność, przegląd i organizacja - ze względu na to, że ustalenie celu i planowanie są procesami dynamicznymi, muszą one być poddawane regularnemu przeglądowi i aktualizacji.

4. Strategiczny system nagradzania.

Otoczenie

Misje organizacji

- cele - przesłanki - wartości - kierunki

Cele strategiczne

Cele taktyczne

Cele operacyjne

Plany strategiczne

Plany taktyczne

Plany operacyjne

Cele strategiczne

Prezes, dyrektor naczelny

Długookresowy: zapewnić inwestorom 14% zysku.

Średniookresowy: przez przynajmniej 10 lat otworzyć lub zakupić nową sieć sklepów w 5 lat.

Krótkookresowy: W przeciągu roku wynegocjować nową umowę.

Cele taktyczne

Wiceprezes ds. operacji

- długookresowe: otworzenie 150 nowych lokali w ciągu 10 lat;

- średniookresowe: zmniejszenie kosztów pojemników na żywność w ciągu 5 lat;

- krótkookresowe: zmniejszenie przeciętnego czasu oczekiwania klienta o 30 sekund w danym roku.

Wiceprezes ds. marketingu

- długookresowe: zwiększenie sprzedaży przypadającym na 1 punkt o 5% rocznie w ciągu 10 lat;

- średniookresowe: wyznaczenie i przyciągnięcie 2 nowych segmentów rynku w ciągu 5 lat;

- krótkookresowe: opracowanie nowej strategii promocyjnej w ciągu roku.

Wiceprezes ds. finansów

- długookresowe: utrzymanie zadłużenia firmy na wysokości nie przekraczającej 20% płynnych aktywów w ciągu 10 lat;

- średniookresowe: opracować komputerowy system księgowości w ciągu 5 lat;

- krótkookresowe: uzyskać 9% nadwyżki w danym roku.

Cele operacyjne

Kierownik lokalu

- w ciągu roku wprowadzić system zachęt pracowniczych;

- zmniejszyć odpady o 5% w ciągu danego roku;

- zatrudnić i przeszkolić nowego zastępcę.

Kierownik ds. reklamy

- opracować w ciągu roku regionalne kampanie reklamowe;

- wynegocjować o 5% niższe stawki reklamowe w następnym roku.

Menadżer ds. księgowości

- oddzielić funkcje księgowania należności i zobowiązać od innych dziedzin w ciągu 2 lat;

- skomputeryzować w danym roku system płac dla każdej restauracji;

- pokryć faktury w ciągu 30 dni.

---