UCZNIOWIE ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI

Uczniowie z zaburzeniami uczenia się

Uczniowie o wyższych potrzebach uczenia się

SPECYFICZNE ZABURZENIA UCZENIA SIĘ SLD

Poziom rozwoju umysłowego

Sprawność umysłowa mierzona tzw. IQ lub II w teście inteligencji Wechslera lub innymi testami ale wynik przeliczany na punkty porównywalne z IQ Wechslera.

Sam iloraz inteligencji niekoniecznie musi być dobrym trafnym predykatorem sukcesów w nauce - ważna jest tu także dojrzałość emocjonalno społeczna, umiejętność koncentracji uwagi, procesy motywacyjne, osobowość, wpływ środowiska i sytuacji w jakiej się dana osoba znajduje. Dopiero ocena wszystkich tych okoliczności pozwala wnioskować o możliwościach danej osoby.

sprawność umysłowa - ocena opisowa		Iloraz inteligencji	Krótki opis jakości funkcjonowania człowieka
Wysoka i bardzo wysoka		II> 130	Osoba, jeśli nie jest obciążona zaburzeniami ograniczającymi efektywność korzystania z własnego potencjału - powinna sobie sprawnie radzić z nauką, może podjąć naukę z rocznym wyprzedzeniem lub z powodzeniem realizować program indywidualny nauczania ze skracaniem cyklu edukacyjnego. Osoba o wybitnym potencjale umysłowym
Przeciętny poziom	Powyżej przeciętnej	116- 129	Osoba, jeśli nie jest obciążona zaburzeniami ograniczającymi efektywność korzystania z własnego potencjału radzi sobie wyróżniająco z wymaganiami programu szkolnego przeznaczonego dla własnej grupy wiekowej, może realizować nauczanie indywidualnym programem, jakkolwiek niewielkie są szanse na skracanie cyklu edukacyjnego w każdym zakresie wymagań tzw. osoba zdolna i bardzo zdolna, często ma wybitne zainteresowania w jakiejś dziedzinie, w której może osiągać wybitne sukcesy
		Przeciętna 100	85- 115	Osoba, jeśli nie jest obciążona zaburzeniami ograniczającymi efektywność korzystania z własnego potencjału radzi sobie z wymaganiami programowymi w wystarczającym stopniu, przy dobrej motywacji i organizacji pracy jej wyniki mogą być dobre (II>100) jednak przy nieharmonijnym rozwoju potrzebuje wsparcia i indywidualizacji wymagań, zwłaszcza przy II<100
		Istotnie poniżej przeciętnej	70-84	Z trudem radzi sobie z wymaganiami szkoły masowej - wymaga dużej pomocy zarówno w klasie jak i w domu. Wobec braku dopilnowania oraz systematycznej pomocy w domu i szkole- napotyka na ewidentne niepowodzenia i trudności szkolne. Tzw. osoba mało zdolna.
	Upośledzenie umysłowe	w stopniu lekkim	55-69	Osoba napotykająca na spore trudności w nauce w szkole masowej, często wskutek niepowodzeń w nauce kwalifikowana do kształcenia w szkole specjalnej - programem nauczania dla uczniów z upośledzeniem w stopniu lekkim. W zdecydowanej większości przypadków nauczy się czytać i pisać choć cykl nauczania zwykle musi być wydłużony. Myślenie zwykle bardzo konkretne. Program nauczania szkolnego zwykle nie przekracza treści realizowanych w szkole podstawowej, poziom konkretnych przykładów , opisów, doświadczeń
		w stopniu miarko-wanym	40-54	Osoba zwykle nie jest w stanie nauczyć się czytać i pisać w stopniu użytkowym - często potrafi pisać pojedyncze słowa a nawet przepisywać zdania i całe teksty lecz nie potrafi samodzielnie przekazać informacji w tekście pisanym. Uczęszcza zwykle do klasy dla dzieci z upośledzeniem umiarkowanym tzw klas edukacyjno -terapeutycznych, program nauczania obejmuje przygotowanie wychowanka do maksymalnej, dostępnej dlań samodzielności w zakresie czynności życiowych, samoobsługi i pełnienia czynności pomocniczych wobec innej osoby dorosłej. Często występują u nich zaburzenia sprzężone uniemożliwiające jakąkolwiek pracę zawodową. Jedynie najsprawniejsi mogą być przyuczeni do zawodu. Zwykle mowa na poziome wystarczający do komunikacji w sytuacjach codziennych.
		w stopniu znacznym	21-39	Zwykle ich poziom rozwoju nie przekracza poziomu 2-3 latka. Mowa bardzo uboga, pojedyncze słowa proste zdania, często nie mówią wcale. Wymagają stałej opieki osoby dorosłej i wspomagania, ukierunkowania w samoobsłudze.
		w stopniu głębokim	0 - 20	Zwykle na poziomie poniżej 2-go roku życia, Słabo albo wcale nie kontrolują swoich potrzeb życiowych i nie potrafią zatroszczyć się o siebie nawet w podstawowym zakresie - wymagają opieki i pielęgnacji osoby dorosłej. Zwykle nie mówią lub ich mowa ma charakter niekomunikatywny (echolalie)

SPECYFICZNE ZABURZENIA UCZENIA SIĘ

Na świecie obowiązują dwie międzynarodowe klasyfikacje statystyczne chorób i problemów zdrowotnych obowiązujące lekarzy i psychologów:

• Międzynarodowa Statystyczna Kalsyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (International Statistical Classification of Diseases and Related Heath Problem) czyli ICD-10 zatwierdzona przez WHO w Genewie w 1992 roku

• Diagnostyczny i Statystyczny Podręcznik Zaburzeń Psychicznych (Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorder) DSM-IV opublikowany przez APA (Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne) w Waszyngtonie w 1994 r.

Ujmują one problem zaburzeń uczenia się następująco :

Terminologia polska	ICD - 10	DSM - IV
Zaburzenia uczenia się	Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych F81	Zaburzenia uczenia się LD - Learning Disorders
Trudności w czytaniu - dysleksja	Specyficzne zaburzenie czytania F81.0	Zaburzenie czytania 315.0
Trudności w pisaniu dysortografia	Specyficzne zaburzenie opanowania poprawnej pisowni F 81.1	Zaburzenie sprawności fonologicznej - jeden z objawów towarzyszących zaburzeniom czytania 315.0
Zaburzenia rozwoju umiejętności wypowiadania się za pomocą pisma	Inne zaburzenia rozwojowe umiejętności szkolnych, w tym zaburzenia rozwoju czynności pisania F81.8	Zaburzenia komunikacji (ekspresji) za pomocą pisania
Niski poziom graficzny pisma - dysgrafia	obie klasyfikacje to zaburzenia klasyfikują w grupie zaburzeń ruchowych
		Specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji motorycznych F82	Rozwojowe zaburzenia koordynacji 315.4
Współwystępowanie wielu postaci specyficznych trudności w uczeniu się czytania, pisania arytmetyki	Mieszane, specyficzne zaburzenia rozwojowe	Niespecyficzne zaburzenia uczenia się

W opiniach z poradni psychologiczno-pedagogicznych w przypadku stwierdzenia całego syndromu zaburzeń powinien znaleźć się wniosek z badania w postaci albo opisowej: specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu albo termin dysleksja rozwojowa oraz wskazanie na występujący u ucznia szczegółowy typ trudności zgodnie z powyższą terminologią.

ZABURZENIA FUNKCJI NARZĄDÓW ZMYSŁÓW

Zaburzenia funkcji zmysłów mogą mieć charakter:

- odbiorczy - wadliwe funkcjonowanie samego receptora,

- przewodzeniowy - uszkodzenia nerwów przewodzących impuls z receptora do mózgu

- centralny - zaburzenie pracy tego obszaru mózgu, który odpowiada za opracowanie

informacji płynącej z receptora.

W tej grupie mieszczą się jedynie zaburzenia pracy samych narządów, pozostałe to dysfunkcje centralnego lub obwodowego układu nerwowego a więc zaburzenia neurologiczne.

WZROK - ważne jest dobre oświetlenie miejsca pracy ucznia - łagodne i rozproszone światło -nie może to być światło jaskrawe i ruchliwy cień np. liści na drzewach. Istotna jest także odległość od tablicy, nawierzchnia tablicy powinna być jednolicie matowa, bez refleksów i odblasków. Uczeń powinien mieć możliwość podejścia do tablicy. Na sprawdziany warto przygotowywać mu tekst drukowany większą czcionką (16 przy znacznym niedowidzeniu) bardzo wyraźny - nie może to być wielokrotna kopia z kopii.

• Jednooczność - gdy widzenie na jedno z oczu wynosi 0.1 ale drugie oko widzi dobrze - praktycznie nie wymaga specjalnych dostosowań warunków

• Niedowidzenie - gdy na oboje oczu widzi źle: 0,1. Inaczej traktujemy ucznia z nadwzrocznością (daleko widzi w miarę dobrze - blisko ma kłopot) - ten typ wady wzroku często występuje w młodszym wieku i często ustępuje po leczeniu. Inaczej ma się sprawa z krótkowzrocznością - często pojawia się w okresie poprzedzającym dojrzewanie, i zwykle pogłębia się z wiekiem. Dziecko źle widzi na większą odległość lepiej na bliży. Często krótkowzroczności towarzyszy podwyższony poziom niepokoju a nawet lęku - osoba krótkowzroczna nie widzi zbyt dobrze co dzieje się w jej otoczeniu, jest zaskakiwana czyimś nadejściem, nadjechaniem - może mieć poczucie słabej kontroli nad sytuacją.

• Astygmatyzm - nieprawidłowa krzywizna gałki ocznej sprawia że osoba różnie widzi w centrum pola widzenia a inaczej na obwodzie. Może dać wrażenie falowania linii np. schodów, zapisu, utrudniać naukę geometrii oraz automatyzację procesu czytania i jego tempa. Zwykle wymaga korekty okularami ze szkłami cylindrycznymi różnoosiowymi.

• Głębokie niedowidzenie - ślepota - pisanie brail'em lub przy wykorzystaniu techniki komputerowej „ program Homer” - konieczna raczej ustna weryfikacja wiadomości oraz możliwość korzystania z magnetofonu na lekcjach, wykładach,

• Oczopląs - jest to właściwie zaburzenie ruchowe mięśni gałki ocznej, przejaw dysfunkcji neurologiczne, sprawiający że uczniowi trudno utrzymać wzrok (zafiksować) na obiekcie - często udaje mu się to przechylając głowę ukośnie i tylko w małym wycinku pola widzi w miarę dobrze - nie poprawia widzenia korekta okularowa choć oczopląs często współwystępuje z wadami wzroku wymagającymi korekty okularowej.

• Zez - nierównomierna praca mięśni nastawczych gałki ocznej - może być zez rozbieżny i zbieżny. Zwykle korygowany okularowo lub operacyjnie we wczesnym dzieciństwie. Brak korekty prowadzi do praktycznej jednooczności - mózg dziecka nie mogąc zsynchronizować obrazów napływających z obu oczu musi jedno „wyłączyć” - gdy się utrwali -nawet korekta operacyjna nie przywróci widzenia obuocznego. Nagłe pojawienie się zeza u dziecka dotąd niezezującego wymaga natychmiastowej konsultacji okulistycznej oraz neurologicznej, gdyż zwykle jest pierwszym przejawem zaburzeń neurologicznych.

SŁUCH

• Niedosłuch

• Głęboki niedosłuch, głuchota

INNE NARZĄDY ZMYSŁÓW:

Bogdanowicz M. Adryjanek A. (2005) Uczeń z dysleksją w szkole. Wyd OPERON Gdynia

Obniżony rozwój umysłowy

upośledzenie umysłowe

Zaburzenia

funkcji

narządów zmysłów

Zaburzenia funkcji narządów ruchu:

kończyn, ale także mięśni gałki ocznej, ust, języka itp

Zaburzenia rozwoju mowy

Specyficzne zaburzenia uczenia się (SLD)

Uczniowie wybitnie zdolni

Dysleksja rozwojowa:

- dysleksja

- dysgrafia

-dysortografia

inne

Dyskalkulia

SLD

---