Przestępstwo skarbowe - czyn zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, który jest bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy, popełniony umyślnie lub nieumyślnie, zagrożony karą grzywny w stawkach dziennych, kara ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności.

Wykroczenie skarbowe - elementy definicji wykroczenia skarbowego są takie same jak przestępstwa skarbowego, z tym że wykroczenie skarbowe zagrożone jest tylko karą grzywny określoną kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.

Odpowiedzialności karnej za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu lat 17.Sprawca który nie ukończył 17 lat, ale ukończył 13 odpowiada za czyn karalny na zasadach określonych w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich (tylko za przestępstwo skarbowe). Jeżeli sprawca ukończył 17 lat ale nie ukończył 18, sąd zamiast kary lub środka karnego stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich.

Przesłanki odpowiedzialności sprawcy - zdatność sprawcy do przypisania mu winy, która uwarunkowana jest dojrzałością i poczytalnością, zdolność sprawcy do rozpoznania bezprawności czynu, wymagalność zgodnego zachowania się musi następować w konkretnej sprawie.

Bezprawność czynu - sprzeczność czynu z normami prawa. Bezprawność w prawie karnym skarbowym polega na naruszeniu zakazu lub nakazu zawartego w tym prawie.

Społeczna szkodliwość czynu - cecha czynu która powoduje uszczuplenie lub narażenie na uszczuplenie należności publicznoprawnej . Wyznacznikami społecznej szkodliwości są: rodzaj i charakter naruszanego dobra, waga naruszonego przez sprawcę obowiązku finansowego, wysokość uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej, sposób i okoliczności popełnienia czynu, postać zamiaru, motywacja sprawcy, rodzaj naruszonej reguły ostrożności i stopień jej naruszenia- jest to katalog zamknięty.

Umyślność i nieumyślność - kodeks karny skarbowy nie utożsamia umyślności i nieumyślności z winą.

Zamiar bezpośredni (dolus directus) - sprawca ma zamiar popełnienia czynu zabronionego, to jest chce go popełnić , czyli sprawca chce popełnić czyn zabroniony i zarazem uświadamia sobie że narusza przepis zakazujący lub nakazujący określonego zachowania się.

Zamiar ewentualny (dolus eventualis) - zwany wynikowym; sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego i godzi się na jego popełnienie. Sprawca uświadamia sobie, że obok tego, do czego bezpośrednio zmierza, czy też w miejsce tego, do czego bezpośrednio zmierza , istnieje możliwość popełnienia innego czynu zabronionego i sprawca godzi się na jego popełnienie.

Miejsce popełnienia czynu - czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym nastąpiło zachowanie sprawcy albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił według zamiaru sprawcy miał nastąpić.

Przepisy stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn na terytorium RP, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym.

Formy zjawiskowe popełnienia przestępstw i wykroczeń skarbowych

Sprawstwo pojedyncze

Sprawcą pojedynczym zwanym także samoistnym, jest ten, kto sam wykonuje czyn zabroniony. Sprawca pojedynczy swoim zachowaniem sam wypełnia znamiona czynu zabronionego. Dotyczy to zarówno znamion opisanych w części szczególnej , jak i ogólnej KODEKSU KARNEGO SKARBOWEGO. W wypadku przestępstw indywidualnych, sprawca musi posiadać właściwości wymagane od podmiotu czynu zabronionego. Według art. 9 § 3 k.k.s. sprawcą jest także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi osoby fizycznej, osoby prawnej np. spółki z ograniczona odpowiedzialnością albo jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej np. spółki cywilnej.

Współsprawstwo - Polega na wspólnym wykonywaniu czynu zabronionego przez co najmniej dwie osoby fizyczne. Istotą współsprawstwa jest porozumienie dwóch lub więcej osób co do popełnienia określonego w k.k.s. czynu zabronionego. Współsprawstwo może polegać na podziale ról, zgodnie z którym każda z osób współdziałających podejmuje określone czynności wykonawcze, realizując część znamion składających się na opis czynu zabronionego, zaś suma ich zachowań wyczerpuje wszystkie znamiona danego czynu

Sprawstwo kierownicze - Sprawstwo kierownicze zachodzi wtedy, gdy sprawca kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę (lub inne osoby) Sprawca kierowniczy organizuje i jednocześnie kieruje akcją przestępczą nie biorąc w niej udziału.

Istotą sprawstwa kierowniczego jest to, że osoba kierująca realizacją czynu zabronionego przez inną osobę lub osoby, ma rzeczywistą możliwość faktycznego panowania nad rozwojem i przebiegiem bezprawnej akcji. W szczególności od decyzji osoby kierującej popełnieniem przez inną osobę czynu zabronionego zależy rozpoczęcie i prowadzenie.

Sprawstwo polecające - Sprawstwo polecające polega na tym, że sprawca wykorzystuje uzależnienie innej osoby od siebie i poleca jej wykonanie czynu zabronionego, ale nie kieruje realizacją tego polecenia. Stosunek zależności to stan, przy którym sprawca ma realny wpływ na inną osobę, może decydować o jej sytuacji i w ten sposób oddziaływać na jej zachowanie. Chodzi o zależność faktyczną, np. przełożony — podwładny. Sprawca polecający musi mieć świadomość, że osoba, której wydaje polecenie, czuje się zobowiązana do posłuszeństwa. np. Sprawcą polecającym jest ten, kto poleca uzależnionemu od siebie narkomanowi dokonanie przemytu celnego narkotyków.

Sprawstwo polecające ma miejsce z chwilą realizacji czynu zabronionego przez sprawcę wykonującego. Jeżeli on jedynie usiłował popełnić czyn zabroniony, sprawca polecający odpowiada za usiłowanie. Taki sam zakres odpowiedzialności, w wypadku sprawcy polecającego, ma miejsce wówczas, gdy czynu zabronionego nawet nie usiłowano dokonać.

Podżeganie - Polega ono na nakłanianiu innej osoby do dokonania czynu zabronionego. Podżeganie może być popełnione tylko w postaci zamiaru bezpośredniego.

Nie wystarczy tu zamiar ewentualny (np. godzenie się z tym, że opowiadanie o korzyściach majątkowych z przestępstwa skarbowego może wywołać zamiar przestępny). Podżegacz musi chcieć, aby inna osoba dokonała przestępstwa skarbowego. Nakłanianie może być wyrażone ustnie lub pisemnie albo może być dorozumiane np. gestem lub postawą, jeżeli treść, którą się przekazuje w ten sposób, zmierza do wzbudzenia u adresata woli popełnienia przestępstwa skarbowego. Nie jest możliwe nakłanianie w formie zaniechania, lecz tylko działania.

Pomocnictwo - Polega ono na ułatwianiu innej osobie dokonania czynu fizycznego albo udzielając rad, informacji (pomocnictwo psychiczne). Pomocnictwo może być popełnione tylko umyślnie, ale w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym. Jak wynika z unormowania art. 18 § 3 k.k., możliwa jest realizacja pomocnictwa przez zaniechanie. Warunkiem popełnienia pomocnictwa przez zaniechanie jest to, aby dopuszczający się zaniechania miał szczególny obowiązek niedopuszczenia do czynu zabronionego. Odpowiedzialność podżegacza i pomocnika - Podżegacz i pomocnik do przestępstwa skarbowego odpowia­dają w granicach swojej umyślności, czyli swego zamiaru, niezależnie od odpowiedzialności sprawcy wykonawczego (art. 20 k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s.). Jeżeli jednak sprawca wykonawczy usiłował tylko dokonać przestępstwa skarbowego, podżegacz i pomocnik odpowiadają jak za usiłowanie'''(art. 22 § l k.k. w zw. z art. 20 § 2 k.k.s.). Jeżeli natomiast przestępstwa skarbowego, do którego podżegano lub udzielono pomocy, nawet nie usiłowano dokonać, wówczas sąd może zastosować do podżegacza lub pomocnika nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia (art. 22 § 2 k.k. w zw.zart.20 §2 k.k.s.). Konieczne w tym miejscu staje się zwrócenie uwagi na dwa zagadnienia.

Po pierwsze w postaciach zjawiskowych podżegania i pomocnictwa może być popełnione wyłącznie przestępstwo skarbowe. Kodeks karny skarbowy rezygnuje z karalności podżegania i pomocnictwa do wykroczeń skarbowych.

Po drugie wyłączenie odpowiedzialności karnej za zapobieżenie przez podżegacza lub pomocnika dokonania przestępstwa skarbowego, następuje niezależnie od tego, czy to zapobieżenie było dobrowolne (art. 20 § 4 k.k.s.). Dobrowolność, jako przesłanka wyłączenia odpowiedzialności za zapobieżenie dokonania przestępstwa skarbowego, nie jest wymagana.

Ważne jest tylko, żeby zapobieżenie było skuteczne.

Formy stadialne popełnienia przest. I wykr. skarbowego

Mianem form stadialnych popełnienia przestępstwa określa się etapy (stadia) realizacji ustawowych znamion przestępstwa przez sprawcę. Przestępstwem może być jedynie czyn, czyli zewnętrzne zachowanie się zabronione przez ustawę. Sam zamiar nie jest czynem i w związku z tym nie może podlegać odpowiedzialności karnej.

Przygotowanie - Zgodnie z art. 16 § 1 k.k. przygotowanie zachodzi wtedy gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego, podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zabronionego, zmierzającego bezpośrednio do jego dokonania, w szczególności zaś, gdy w tym celu wchodzi w porozumienie z inną osobą, uzyskuje lub przysposabia środki, zbiera informacje lub sporządza plan działania.

Przygotowanie na gruncie k.k. jest karalne tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi.

Kodeks karny skarbowy w części ogólnej nie reguluje, w przeciwieństwie do k.k., tej instytucji. Także w części szczególnej k.k.s. nie przewiduje karalności za przygotowanie. W tym miejscu nie może ujść uwadze treść art. 67 § 2 in principio k.k.s., który brzmi; „kto w celu popełnienia przestępstwa skarbowego określonego w § 1 uzyskuje lub przysposabia środki".

Usiłowanie - W kwestiach konstrukcji prawnej usiłowania, nadzwyczajnego złagodzenia kary albo odstąpienia od wymierzenia kary za usiłowanie nieudolne, odstąpienia od usiłowania — przepis art. 21 § 3 k.k.s. odsyła do przepisów art. 13, art. 14 § 2 oraz art. 15 k.k. Ponadto przepisy k.k. s. Regulują zagadnienia karania za usiłowanie odmiennie niż przepisy k.k. Taka regulacja implikuje omówienie istoty usiłowania według przepisów k.k., a następnie przedstawienie odmiennych unormowań w k.k.s.

Usiłowanie charakteryzuje się wystąpieniem trzech elementów: zamiar popełnienia przestępstwa skarbowego, zachowanie się zmierzające bezpośrednio do dokonania przestępstwa skarbowego, brak dokonania.

Przepis art. 13 § 1 k.k. określający usiłowanie, wymaga wystąpienia u sprawcy zamiaru popełnienia czynu zabronionego. Może to być zamiar bezpośredni lub ewentualny. Instytucja usiłowania nie odnosi się zatem do przestępstw skarbowych popełnionych nieumyślnie.

Usiłowanie dotyczy zarówno przestępstw skarbowych z działania, jak również z zaniechania, a to dlatego, iż przepis art. 13 § 1 k.k. mówi ogólnie o zachowaniu sprawcy.

Najtrudniejszym i najbardziej kontrowersyjnym elementem definicji usiłowania jest element „bezpośredniości". Zachowanie sprawcy, aby można je uznać za usiłowanie, musi zmierzać bezpośrednio do dokonania przestępstwa skarbowego. A contrario — pośrednie zmierzanie do dokonania czynu zabronionego może być co najwyżej przygotowaniem. Jest to ważne odróżnienie zważywszy,

że przygotowanie na gruncie przepisów k.k.s. jest bezkarne.

Rozstrzygnięcie w konkretnych przypadkach, czy jakieś zachowanie jest jeszcze przygotowaniem, czy już usiłowaniem, mogą być w praktyce kontrowersyjne.

Zauważyć zarazem należy, że k.k.s. rezygnuje z karalności usiłowania wykroczenia skarbowego.

Dokonanie - Dokonanie czynu zabronionego zachodzi wówczas, gdy sprawca swoim zachowaniem zrealizował wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa lub wykroczenia skarbowego opisanego w części szczególnej k.k.s.

Kara grzywny - wymierzana jest w stawkach dziennych. O ile kks nie stanowi inaczej, najniższa ze stawek wynosi 10,zaś najwyższa 720 . Ustalając stawkę dzienną sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Odpowiedzialność posiłkowa - przesłanki: za karę grzywny wymierzoną sprawcy przestępstwa skarbowego można uczynić w całości lub w części odpowiedzialną posiłkowo osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej, jeżeli sprawcą czynu jest zastępca tego podmiotu prowadzący jego sprawy jako pełnomocnik, zarządca, pracownik lub działający w jakimkolwiek innym charakterze, a zastępowany podmiot odniósł lub mógł odnieść z popełnionego przestępstwa jakąkolwiek korzyść majątkową.

Kara ograniczenia wolności - wymierzenie tej kary następuje gdy: 1) naruszony przepsi tak stanowi, ma to miejsce tylko w jednym wypadku, mianowicie w sankcji za przestępstwo z art.110 kks obok kary grzywny; 2) zamiast przewidzianej w naruszonym przepisie kary pozbawienia wolności, zwłaszcza gdy obok niej sąd orzeka środek karny. Kary tej nie wymierza się sprawcy umyślnego przestępstwa skarbowego, który był już uprzednio skazany na karę pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 6 miesięcy bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. 3) przy nadzwyczajnym obostrzeniu kary za czyn zagrożony karą grzywny do 360 stawek sąd może wymierzyć karę ograniczenia wolności do 6 mcy oraz karę grzywny przekraczającą 360 stawek, sąd może też wymierzyć karę ograniczenia wolności do 1 roku, co nie przeszkadza także orzeczeniu grzywny grożącej za przestępstwo skarbowe; 4) w ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary za czyn zagrożony karą pozbawienia wolności.

W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd, ma obowiązek wyjaśnień dot.przebiegu odbywania kary.

Kara pozbawienia wolności- granice kary pozbawienia wolności określa art.27§1 kks, kara pozbawienia wolności trwa najkrócej 5 dni, najdłużej 3 lata i wymierza się ją w dniach, miesiącach i latach. Przy zastosowaniu nadzwyczajnego obostrzenia kary- najwyżej 6 lat. W przypadku wymierzenia kary łącznej przy zbiegu przestępstw skarbowych, kara ta nie może przekroczyć 15 lat.

Środki karne- katalog środków karnych statuują przepisy art. 22 § 2 kks za przestępstwa skarb. I art. 47 § 2 kks za wykroczenia skarbowe. 2 rodzaje:

I. związane z popełnieniem przestępstwa- dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, przepadek przedmiotów, ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów, przepadek osiągniętych korzyści majątkowych, zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska, podanie wyroku do wiadomości publ., pozbawienie praw publ.-pierwsze trzy dot.przest.i wykroczeń, pozostałe tylko przestęp.

II. związane z poddaniem sprawcy próbie- warunkowe umorzenie postępowania karnego, warunkowe zawieszenie wykonania kary, warunkowe zwolnienie.

Środki zabezpieczające- umieszczenie w zakładzie zamkniętym, zakładzie psychiatrycznym, zakładzie karnym, w którym stosuje się środki lecznicze i rehabilit., umieszczenie w zamkniętym zakładzie lecznictwa odwykowego, skierowanie do placówki leczniczo-rehabilit., przepadek przedmiotów, zakaz prowadzenie określonej działalności gosp., wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska.

Nadzwyczajne obostrzenie kary- polega na ustawowym upoważnieniu sądu do wymiaru kary sądowej w określonych warunkach powyżej ustawowego zagrożenia albo wymierzenia kary surowszej zamiast przewidzianej za dane przestępstwo kary łagodniejszej. Na gruncie kks jest zawsze fakultatywne. Przesłanki: 1) popełnienie przez sprawcę umyślnie przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu należności publicznoprawnej dużej wartości albo popełnienie p.s. którego wartość przedmiotu jest duża. (wartość duża-przekracza 500-krotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia, a nie przekracza 1000-krotności. 2) uczynienie sobie przez sprawcę stałego źródła dochodu, 3) popełnienie przez sprawcę w podobny sposób, w krótkich odstępach czasu, 2 lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok, 4) recydywa skarbowa- popełnienie przez sprawcę umyślnie p.s. tego samego rodzaju-w ciągu 5 lat po odbyciu kary wynoszącej co najmniej 6 mcy pozb.wolności lub 6 mcy ogranicz.wolności-za umyślnie popełnione p.s. za które sprawca został uprzednio skazany. 5) popełnienie przez sprawcę p.s. działającego w zorganizowanej grupie przestępczej, 6) popełnienie przez sprawcę p.s. przy użyciu przezeń przemocy lub groźby natychmiastowego jej użycia, 7) doprowadzenie przez sprawcę innej osoby do popełnienia p.s. przez nadużycie stosunku zależności lub wykorzystanie krytycznego położenia

Nadzwyczajne złagodzenie kary- instytucja ta opiera się na założeniu, że różnorodność stanów faktycznych mieszczących się w tej samej kwalifikacji prawnej powoduje, iż w niektórych sytuacjach nawet najniższa kara jest zbyt surowa. NZK które może stosować tylko sąd polega na: 1.wymierzaniu kary ograniczenia wol, jeżeli p.s. jest zagrożone karą pozbaw.woln., 2.odstąpieniu od wymierzenia kary i orzeczenia środka karnego w postaci przepadku przedmiotów przestępstwa, ściągnięcia równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów, zakazu prow.określonej działal.gosp., wykonywania określonego zawodu i zajmowania ok.stanowiska,podania wyroku do wiadomości publ., 3.odstąpieniu od wymierzenia środka kar. Chociażby jego orzeczenie było obowiązkowe, chyba że przepadek dot.przedmiotu, którego wytwarzanie, posiadanie , obrót, przewóz itp.jest zabronione

Kara łączna- nie może być niższa od najwyższej z wymierzonych kar za poszczególne p.s. ( zasada absorbcji- najsurowsza z kar pochłania pozostałe), nie może też być wyższa od sumy kar wymierzonych ( zasada kumulacji-zsumowanie kar wymierzonych); nie może jednak przekroczyć 1080 stawek dziennych grzywny, 18 mcy ograniczenia wol lub 15 lat pozb.wol

Przedawnienie karalności p.s. i w.s.- polega na uchyleniu karalności za p.s. i w.s. po określonym upływie czasu.

Przedawnienie karalności p.s.- a) 3 lata- gdy p.s. jest zarożone karą grzywny lub karą ogr.wol., b) 5 lat- gdy p.s. zagrożone jest kara pozb.wol

Przedawnienie wykonania kary p.s. - nie można wykonać kary jeśli od uprawomocnienia się wyroku skazującego minęło a) 30 lat w razie skazania na karę pozb.wol na czas powyżej 5 lat albo karę surowszą, b) 15 lat w razie skazania na karę pozb.wol. do 5 lat, c) 5 lat- w razie skazania na inną karę

Przedawnienie wykonania oraz zatarcie skazania środków kar orzeczonych za p.s. Nie można wykonać środków karnych jeżeli od uprawomocnienia się wyroku skazującego minęło 10 lat .

Zatarcie skazania za p.s. - polega na tym, że po spełnieniu określonych przesłanek uważa się osobę skazaną za nie karaną, a wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. Zatarcie skazania na karę pozb.wol. następuje z mocy prawa po upływie 10 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia jej wykonania . W razie skazania na grzywnę lub karę ogr.wol. zatarcie następuje z upływem lat 5.

Przedawnienie karalności w.s. - karalność wykroczenia skarbowego ustaje jeżeli od czasu jego popełnienia minął rok. Jeżeli w tym czasie wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy to 2 lata.

Przedawnienie wykonania kary albo środka kar za w.s.- po 2 latach od daty uprawomocnienia się orzeczenia.

Zatarcie skazania w sprawie o w.s. - orzeczenie kary lub środka kar uważa się za niebyłe z upływem 2 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia ich wykonania.

ORGANY DOCHODZENIA- US, inspektor kontroli skarbowej, urząd celny, Straż Graniczna, Żandarmeria Wojskowa, a w sprawach o p.s. ujawnione w zakresie działania tego urzędu - także Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Organy finansowe- US, inspektor kontroli skarbowej, urząd celny. Organami nadrzędnymi są: Główny Urząd Ceł, Izba Skarbowa i minister właściwy do spraw fin.publ

Właściwość rzeczowa organów finansowych: 1) urząd celny w sprawach o p.s. i w.s. przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami i usługami, o przestępstwa kwalifikowane i uprzywilejowane oraz w.s. przemytu dewizowego, w.s. utrudniania kontroli dewizowej, 2) urząd skarbowy w sprawach o pozostałe p.s. i w.s. określone w kks, a inspektor kontroli skarbowej ujawnione w zakresie swego działania przez urząd kontroli skarbowej

Właściwość rzeczowa organów niefinansowych: 1) Straż Graniczna- w sprawach o ujawnione przez siebie ps. I w.s. należące do właściwości UC, 2) Policja- w sprawach o ps. I w.s. ujawnione w zakresie swojego działania, 3) Agencja Bezp. Wew.- w sprawach o ps. Ujawnione w zakresie swego działania, 4) ŻW- w sprawach o p.s. i w.s. popełnione przez żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową

---