WYWIAD POZNAWCZY

Wywiad poznawczy (wp, tak będzie szybciej:)- narzędzie sądowe, które składa się z pewnej liczby technik wyszukiwania w pamięci, mających zwiększyć ilość inf. jakie można otrzymać od świadka. Przeprowadza się z osobą która nie jest podejrzana (potrzeba współpracy).

Opracowany przez Geiselmana i Fishera.

Błędy typowego policyjnego przesłuchania:

Przerywanie, nadużywanie formuły pytanie odpowiedź, pytania w złej kolejności

• ZASADY TEORETYCZNE

Wp wykorzystuje koncepcje:

• hipoteza specyficzności kodowania

• sygnał wyszukiwania jest skuteczny w takim stopniu w jakim zachodzi na inf. zakodowaną

• przywrócenie pierwotnego kontekstu kodowania zwiększa dostępność

• teoria wielokrotnego śladu

• wspomnienia składają się z sieci skojarzeń, więc można je wydobyć na kilka sposobów

• teoria schematów

• znane wydarzenia mają swoje schematy czyli skrypty, kierujące kodowaniem przez organizowanie inf. w hierarchie, kierują też wyszukiwaniem inf. w pamięci

• powoduje to przypominanie inf. zgodnej ze schematem której nie było, bądź też „odfiltrowanie” inf. nie zgodnej ze schematem

ODTWÓRZ KONTEKST

Technika w której zachęca się świadka by odtworzył konteksty fizyczny i osobowy, jakie istniały w czasie przestępstwa (opisanie miejsca, stanów emocjonalnych, dźwięków zapachów i warunków fizycznych.)

OPOWIEDZ WSZYSTKO

Technika polegająca na proszeniu świadka żeby opowiedział wszystko. Może on przypomnieć więcej zmieniając kryterium udzielanych inf. Poza tym inf. te mogą być przydatne w zestawieniu z innymi częściowymi inf. od innych świadków.

ZMIEŃ PERSPEKTYWĘ

Przypominanie wydarzenia patrząc na nie z różnych perspektyw (stawianie się w miejscu ofiary lub innego świadka). Technika ta redukuje ograniczenia jakie nakłada na pamięć uprzednia wiedza i schematy, oczekiwania.

ODWRÓĆ KOLEJNOŚĆ

Instrukcja w myśl której próby odzyskiwania wspomnień należy podejmować z różnych punktów wyjścia w obrębie danego zdarzenia.

TESTY PIERWOTNEJ „POZNAWCZEJ” PROCEDURY WYWIADU POZNAWCZEGO

Geiselman i współpracownicy przeprowadzili eksperyment porównujący typowy wywiad policyjny i wywiad poznawczy. Wywiad poznawczy okazał się o 35% lepszy bez zwiekszenia liczby konfabulacji.

• MODYFIKACJE WYWIADU POZNAWCZEGO

NAWIĄZYWANIE DOBREGO KONTAKTU

Próba wstępnego zapoznania się ze świadkiem i stworzenia swobodnej atmosfery. Przekazanie kontroli świadkom (decydowanie kiedy rozpocząć, ustalanie ilości czasu na myślenie i odpowiadanie. Świadek jest aktywnym uczestnikiem wywiadu. Ograniczenie liczby pytań do minimum.

ZOGNISKOWANE WYSZUKIWANIE

Podawanie świadkowi instrukcji, żeby ukształtował sobie wyobrażenie (obraz) różnych części zdarzenia, którego dotyczy wywiad.

ZADAWANIE PYTAŃ „KOMPATYBILNIE ZE ŚWIADKIEM”

Zadawanie pytań we właściwych momentach. Branie pod uwagę struktury przypominania zaobserwowanej u świadka.

WSPIERAJĄCE ZACHOWANIE OSOBY PRZEPROWADZAJĄCEJ WYWIAD

Niewerbalne komponenty interakcji. Przeprowadzający wywiad powinien siedzieć spokojnie, być rozluźniony, nie robić gwałtownych ruchów, okazywać zainteresowanie itd.

• TESTOWANIE WYWIADU POZNAWCZEGO (grupa kontrolna)

Koehnken porównywał wywiad poznawczy i wywiad ustrukturalizowany. Poznawczy był 52% lepszy, także osoby przeprowadzające wywiad poznawczy pamiętały więcej niż te które przeprowadzały wywiad ustrukturalizowany.

Memon uzyskał inne wyniki. Badał wagę komponentów komunikacyjnych i poznawczych. Nie było różnicy dla wywiadu poznawczego i ustrukturalizowanego. Obie te grupy „wyprodukowały” więcej konfabulacji niż grupa nie przeszkolona.

Wniosek: być może to poprawienie komunikacji (głównie - przekazanie kontroli) jest głównym atutem wywiadu poznawczego.

Koriat i Goldsmith zaproponowali inne wyjaśnienie. Wp jest skuteczny dzięki poprawieniu samoobserwacji kontrolującej, czyli badania pamięci oraz regulacji strategicznej. Główne znaczenie mają „metapoznawcze” decyzje świadka.

• BADANIA TERENOWE NAD WYWIADEM POZNAWCZYM

(dane zbierane w „świecie rzeczywistym”)

Fischer, Geiselman i Amador przeprowadzili badania na prawdziwych funkcjonariuszach policji. Część przeszkolili poznawczo a część nie. Poznawczy byli lepsi i od nie przeszkolonych kolegów i od siebie przed szkoleniem.

George zreplikował i wzbogacił ten eksperyment i uzyskał te same wyniki.

• WYWIAD POZNAWCZY A DZIECI W ROLI ŚWIADKÓW

Dzieci młodsze (6-7 lat) pamiętają mniej niż starsze (10-11 lat)

Saywitz wywiad poznawczy zwiększył ilość odpamiętanych informacji u dzieci o 26%

Memon badał osobno każdą technikę wp i okazało się że dzieci nie w pełni je rozumieją.

Analiza błędów popełnianych przez dzieci wykazała że mają one problemy z opisami osób.

OGRANICZENIA W STOSOWANIU WP WOBEC DZIECI

• młodsze dzieci mają problemy ze zrozumieniem technik wp.

• U dzieci wp może zwiększać liczbę błędów

• Procedura wp może nasilać ukryte wymagania sytuacji (chęć zadowolenia badacza)

• ZMIENNE ZWIĄZANE Z OSOBĄ PRZEPROWADZAJĄCĄ WYWIAD

Różnice indywidualne w stylach zadawania pytań.

Potrzeba lepszego przeszkolenia - osoby bardziej biegłe będą mniej obciążone poznawczo.

---