Polecenia i ich znaczenie
Przedstawimy obecnie zbiór poleceń systemu operacyjnego I1NIX zawartych w tej książce. Przypomnijmy tutaj, że w systemie LJNIX każde polecenie jest nazwą programu i w odpowiedzi na polecenie wydane przez użytkownika powłoka zleca wykonanie programu o odpowiedniej nazwie. Stąd zbiór poleceń jest równie płynny, jak zbiór programów zapisanych w systemie.
Polecenia uszeregowano w porządku alfabetycznym. Dla każdego z nich podano jego postać i funkcję.
Polecenie i jego postać Funkcja
accept
at czas data < plik cal ((miesiąc) rok)
cancel (etykieta zlecenia) (drukarka) cat pliki plik2 > plika
cat pliki » plik2 cat plik
cc ( o plik wynikowy) plik_źróddowy. c lbibliotekaJ
cd (katalog)
chmod kto uprawnienia nazwa~liku chmod tryb dostępu nazwa-pliku chowu właściciel~liku nazwa fliku elear
cmp (opcja) pliki pliki
comm (opcjaJplikl pliki
compress (opcje) plik
zezwolenie na przyjmowanie zleceń drukowania do podanej drukarki. wykonanie procesu w żądanym czasie wyświetlenie kalendarza
anulowanie zgłoszenia wydruku łączenie i wyświetlanie plików
kompilator jęryka C
zmiana katalogu bieżącego zmiana praw dostępu do pliku lub katalogu
zmiana właściciela pliku cryszczenie ekranu terminalu porównanie zawartości dwóch plików binarnych
wykrywanie i wyświetlanie wspólnych wierszy plików
kompresja wskazanego pliku
Polecenia i ich znaczenie I8%
configure (opcje) (zasób=wartość ... J
copy (opcja) miejsce~ochodzenia miejsce~rzeznaczenia
cp plik wejściowy plik_wyjściowy cp pliki wejściowe katalog
cpio (opcje) nazwa pliku (>J (~J plik specjalny
Gustom (opcje) (pakiet) (zbiór-pakietów) (plik) date
df diff pliki plik2
disable nazwa-drukarki disable nazwa terminala diskcp (opcje) typ dyskietki divvy (opcje) (plik specjalny) doscat id napędu plik
doscp plik id napędu (katalog) dosdir id napędu
dosformat plik specjalny dosmkdir id napędu katalog dosrm id napędu plik dosrmdir id rrapędu katalog d u ~katalogJ
konfiguracja parametrów systemu operacyjnego
kopiowanie zawartości katalogów
kopiowanie plików
składowanie pliku na urządzenie albo z urządzenia wskazanego przez plik specjalny
sprawdzenie albo instalacja pakietu, zbioru pakietów lub pliku wyświetlenie bieżącej daty i czasu podanie, ile wolnego miejsca pozostało na dysku
porównanie dwóch plików tekstowych i utworzenie listy instrukcji edytora ed zakaz drukowania na podanej
drukarce albo zakaz uruchomienia procesu geny dla podanego terminalu kopiowanie wskazanej dyskietki ustalenie rozdziału bloków pomiędzy ustalone partycje na dysku twardym wyświetlenie wskazanego pliku z dyskietki w formacie DOS kopiowanie pliku do katalogu na dyskietce w formacie DOS umieszczonej we wskazanym napędzie wyświetlenie zawartości dyskietki w formacie DOS umieszczonej we wskazanym napędzie
formatowanie dyskietki w formacie systemu operacyjnego DOS utworzenie katalogu na dyskietce w formacie DOS umieszczonej we wskazanym napędzie
usuwanie wskazanego pliku z dyskietki w formacie DOS usuwanie wskazanego katalogu z dyskietki w formacie DOS
określenie wielkości obszaru zajętego na dysku przez katalogi i pliki
I óó Rozdział 8.
echo argumenty wyświetlenie dokładnej postaci
argumentów
enable nazwa_drukarki zezwolenie drukowania na podanej
drukarce
env (nazwa=wartość) wyświetlenie lub ustawienie wartości
(polecenie (argumenty)) parametrów dotyczących własnej sesji
exit (nJ opuszczenie aktualnej powłoki,
zamykanie sesji
export (nazwazmiennej ...J deklaracja lub wyświetlenie zmiennych
globalnych
fdisk (opcje) (partycja) (rozmiar ponowny rozdział partycji na dysku
początkowy) (typ systemu)
(nazwa urządzenia)
file nazwa~liku ... ustalenie rodzaju pliku
find katalog opis-pliku znalezienie pliku lub plików według
podanego kryterium
finger (nazwa_użytkownikaJ wyprowadzenie informacji o
(wzorzec) użytkownikach aktualnie pracujących
w systemie lub o wybranym
i, użytkowniku albo o grupie określonej
i przez wzorzec
fixperm (opcje) (pakiet) ustalenie zezwoleń na korrystanie z
plik specyfikacji oprogramowania
format plik urządzenia formatowanie nośnika
fsck (opcje) plikspecjalny sprawdzanie integralności systemu
plików
getty -c letclgettydefs sprawdzenie pliku letclgettydejs
grep (opcje) wzorzec plik wyszukiwanie w pliku wierszy
I~ zawierających podany wzorzec
hd katalog sprawdzenie rozmiaru katalogu
head (-liczba) (pliki) wyświetlenie kilku pierwszych
wiersry gruPY Plików
id (-lJ ~ sJ wyświetlenie kodu użytkownika rrid i
^,li'; kodu grupy gid oraz nazw grup, do
których użytkownik należy
,i:
.
1 init n przejście do trybu pracy jednego
i: użytkownika (n=I) lub powrót do
trybu wielodostępnego (n=2) lub
przeładowanie systemu (n =6)
k
infocmp (opcje) (nazwa terminalu) wyświetlenie opisu terminalu
Polecenia i ich znaczenie 189
kilt (-mrmer sygnaluJ identyftkator~rocesu link unix
ln plik nowa- nazwa~liku Jogin: nazwa użytkownika lp ~opcjeJ (pliki)
Ipadmin (opcje) lpsched (opcja//nJ
Ipshut lpstat (opcje)
Is (opcje( (plik)
mail /-tJ adresat ~opcjaj
man /-aJ rra~m~a-polecenia - (INIX-a
usumęc~e procesu
tworzenie nowego jądra systemu operacyjnego
utworzenie łącznika do pliku rejestracja użytkownika w systemie ustawienie w kolejce do drukarki zleceń drukowania podanych plików przyłączenie lub odłączenie drukarki uaktywnienie modułu szeregowania zleceń drukowania (mechanizm .spooler)
wstrzymanie usługi drukowania wyświetlenie informacji o stanie kolejki zleceń drukowania. wyprowadzenie zawartości katalogu obsługa poczty elektronicznej wyświetlenie informacji o poleceniu UNIX-a
make
mesg /(rrJ(yJJ
mkdev nawa ur=ąd~erria mkdev fs (plik specjalny) mkdev hd /argumenlyJ mkdir katalog
more plik
mount dea rrr=cld~errie katalog ~astdpiony
mv plik wej.ściovy plik vyj.ściowy mv nawa plika nawa kaialogrr nice (priorytet) polecenie (c~:J
automatyczne tworzenie nowego pliku z innych modułów w sposób zdefiniowany w oddzielnym pliku, np. makefile
zablokowanie i odblokowanie nadawania komunikatów tworzenie pliku urządzenia w katalogu ~de>>
utworzenie katalogu wyświetlanie pliku na ekranie terminalu, po jednej stronie, bez cofania
dołączanie systemu plików
przemianowanie pliku lub przeniesienie pliku do innego katalo~_u obniżenie priorytetu procesu odpowiadającego podanemu poleceniu
190 nohup polecenie argumenty ~&J od /opcjeJ plik
passwd [opcje] ... pg (opcje) plik pr lopcja/ plik
ps /opcjeJ (identyfrkatorprocesuJ pwd
quot ~opcjeJ plik specjalny reject rra~~a drukarki
rm ~opcjeJ plik rmdir katalog sar ~opcjeJ
set opcje parametry sh /plikJ
shutdown /opcjeJ shutdown (opcje) su size aplik ~a~ynikowyJ sleep czas
Bort opcje dane ` ~a~yt~iki stty /opcjeJ /paramelryJ stty ~ plik m~~cłd=enia sity Bane
tail (-lic=baJ lplikiJ
Rozdział 8.
wykonanie polecenia bez przerwania na skutek zakończenia sesji lub zerwania połączenia z terminalem wyświetlenie zawartości pliku w określonej postaci.
definiowanie lub zmiana hasła wyświetlanie pliku na ekranie terminalu, po jednej stronie, z cofaniem
dzielenie pliku tekstowego na numerowane i datowane strony oraz wyświetlenie go
wyświetlenie informacji o stanie procesów
określenie katalogu bieżącego określenie wielkości systemu plików zakaz prryjmowania zleceń drukowania dla podanej drukarki usunięcie pliku lub niepustego katalogu
usunięcie pustego katalogu sprawdzenie stopnia wykorzystania systemu
przypisanie wartości parametrom porycyjnym
uruchomienie nowej powłoki dla poleceń podawanych z klawiatury lub z pliku
zamknięcie systemu albo przejście do trybu pracy jednego użytkownika wyświetlenie rozmiaru podanego pliku wynikowego lub pliku a. out zawieszenie wykonania procesu na podaną liczbę sekund
sortowanie pliku tekstowego według klucza
wyświetlenie lub zmiana parametrów modułu obsługi łącza transmisji
wyświetlenie kilku ostatnich wierszy g~PY Plików
Polecenia i ich znaczenie
tar (cJ(xJ(tJ(uJ (opcje) (plik urzqdzeniaJ (katalog) (plik)
tee plik
test wyrażenie tic (opcje) time polecenie timex -s program
tput (opcje) parametry tr (opcje) ciqgl cictg2 tty
umask~prawa dostępu)
191
umount ldevlurzqdzenie uncompress (opcje) plik unset nazwa zmiennej vi nazwa~liku
wali
wc (opcje) nazwa-pliku
who
write nazwa użytkownika (terminal)
archiwizacja całych katalogów lub określonych plików na określony nośnik; odryskiwanie katalogów i plików z nośnika; przeglądanie zawartości archiwizowanych katalogów
kopiowanie strumienia wejściowego do strumienia wyjściowego z dodatkową kopią w podanym pliku sprawdzenie istnienia plików i zmiennych
kompilacja pliku opisu terminalu z bary danych terminfo
pomiar czasu wykonania polecenia sprawdzenie zasobów wykorzystywanych przez program wyświetlenie wartości parametrów terminalu
wyszukiwanie i zamiana znaków w pliku
podanie pliku specjalnego, do którego dołączony jest terminal
ustalenie praw dostępu do nowo tworzonych plików
odłączenie systemu plików dekompresja podanego pliku usuwanie zmiennych powłoki edytor ekranowy
wysłanie komunikatu do wszystkich użytkowników
zliczanie wierszy, słów i znaków w pliku tekstowym
wyświetlenie listy użytkowników korrystających z systemu przesyłanie bezpośrednich komunikatów do podanego adresata: użytkownika lub terminalu
D l~ odate
Program sortowania n liczb
# Program sortowania w porządku odwrotnym r~ liczb wpisanych do tablicy a #define MAXN 20000
int a[MAXN]; maino {
int i,n; n=12345; printf("%7d",n); for (i=O;i<=n;i++)
a[il=~-i; sorto(O,n); for (i=O;iz=n;i++)
printf("°l°7d" ,a[ij); )
sorto(I,r) int I,r; int i,j,v,x; v=a[I]; i=I;
j=r+1; do
{ do { i=i+1; } while (a[ij<v); do {
j=j_1; } while (v<a[j]); if Q>i) {
x=a[i];
afi]=aUl; afJl=x. ?
Program sortowania n licsb
} while (i<j); af~l=afil; aGl=v; if (j-1 >I) sorto(I,j-1); if (r>j+1) sortoQ+1,r);
dummyQ; {}
l93
Dodatek B'
Przykładowa procedura powłoki
# Program kasuje zawartosc katalogu podanego jako parametr # wejsciowy ( wraz z jego podkatalogami i plikami ). Mozliwe # jest usuwanie kolejnych katalogow wypisanych na ekranie ( tzn. # znajdujacych sie w katalogu biezacym uzytkownika).
# UWAGA : Program wykorrystuje procedure KASUJ.
odp=1 pom=$1 if test $# -eq 1 then
while test $odp -eq 1 do
if test -d $pom then clear KASUJ $pom;
echo " " for i in ' Is'
do if test -d $i
then echo $i >plik1; cat plik1 »plik
fi done
else echo "Biedny parametr - to nie jest katalog !"
fi; i if test -s plik
then echo " Pozostaly jeszcze nastepujace katalogi:" more plik;
echo " 1 - usuniecie kolejnego katalogu " echo " 2 - koniec pracy"
read odp
if test $odp -eq 1 then
echo " "
Przykładowa procedura powłoki
l95
echo " Podaj nazwe katalogu do usuniecia:" read pom;
fi; rm plik; rm plik1
else odp=2 fi
done else echo "Biedny parametr wywolania" fi
# Jest to procedura KASUJ wywolywana przez program USUN if test $# -eq 1
then if test -d $1 then usu=$1; cd $1;
for i in ' Is~
do if test -f $i
then chmod a=w $i; if test -w $i
then rm $i;
echo "Skasowano plik " $i
else echo "Nie mozna skasowac pliku " $i; echo $i;
break 2 fi
else if test -w $i
then ${HOME}JKASUJ $i fi
fi done else echo "BLEDNY PARAMETR - TO NIE JEST KATALOG" fi;
cd ..
if rmdir $1 then echo "USUNIETO KATALOG" $1
else echo "BLEDNY PARAMETR WYWOLANIA"
fi
Literatura
(1 ~ Dokumentacja SCO UNIX System V/386 Development System, 71ae .fanza Cruz Operation, Inc., 1989.
(2~ Dokumentacja ICL System Five, ICL, London 1987.
(3~ Dyrek A., Od PC do Workstation, czyli jak zostać użytkownikiem systemu Unix, Wyd. doctor Q Press, Kraków, 1992.
(4~ Goscinski A., Distńbuted operating systems - the logical design, Addi.sorrWesley Publishing Compacty, 1992.
(5~ Kernighan B. W., Ritchie D.M., Język C, WNT, Warszawa 1988.
(6~ LeffZer S.J., McKusick M.K, Karels M.J., Quarterman J.S., The Design and Implementation of 4.3 BSD UNIX Operating System, Addisora-Wesley Publishing Company, New York 1989.
(7~ Robak S., Xenix - wielodostępny, wieloprogramowy system operacyjny, Wyd Mirka GmbH, Zielona Góra 1992.
(8~ Schwaab F., Wrobel-Dautcourt B., Les Systemes d'Exploitation - Concepts et Realisations, CRIN, Nancy 1991.
(9~ Schwaab F., Wrobel-Dautcourt B., Les Systemes d'Exploitation - Concepts et Mises en Oeuvre - Exercises, CRIN, Nancy 1991.
( ~ ~~ Silberschatz A., Peterson J.L., Galvin P., Operating System Concepts, Addison-Wesley Publishing Company, New York 1991.
( I I ~ Silvester P., System operacyjny UNIX, WNT, Warszawa 1990.
( I 2~ Stevens W.R., LTNIX Network Programing, Prentice Hall, New York 1990 (13~ Tannenbaum A.S., Operating Systems: Design and Implementation, Prentice Hall, New York 1987.
I 4~ Tannenbaum A.S., Modern operating systems, I'rentice Hall, New York 1992.
(I5~ Zalewski J., Oprogramowanie - czym jest UNIX, Mikroklan, nr I--t, 198<; nr 1, 1987.