Ekologistyka
Odpady przemysłowe/produkcyjne, poprodukcyjne powstają w toku działalności gospodarczej. Zalicza się do nich m. in. Oleje, żużel i popiół, odpady mineralne, metaliczne, rolnicze itp. Maja bardziej jednorodny skład niż odpady komunalne. Najwięcej odpadów wytwarzają energetyka, górnictwo, przemysł metalurgiczny.
Z punktu widzenia gospodarowania odpadami bardzo istotny jest podział na odpady niebezpieczne i odpady inne niż niebezpieczne. Odpady niebezpieczne wymagają szczególnego traktowania, gdyż ze względu na swoje właściwości stanowią szczególne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka oraz środowiska naturalnego.
Wg załącznika III do Nowej Dyrektywy Ramowej odpady niebezpieczne SA to odpady charakteryzujące się przynajmniej jedną z wymienionych cech: wybuchowe, utleniające, łatwopalne, drażniące, rakotwórcze, mutagenne, uczulające, ekotoksyczne.
Odpady zaliczane do niebezpiecznych wytwarzane SA głównie w procesach technologicznych w Przemyślem rolnictwie i przetwórstwie rolnym, gospodarce komunalnej, transporcie, służbie zdrowia itp. Na co dzień w naszych domach mamy również do czynienia z odpadami niebezpiecznymi. Do najczęstszych należą: żarówki rtęciowe halogenowe, neonówki, oleje, smary, baterie, akumulatory, termometry, detergenty, lekarstwa, lakiery, farby, tłuszcze, popioły. Tak wiec w niesegregowalnych odpadach komunalnych znajdują się również duże ilości odpadów niebezpiecznych,
Odpady inne niż niebezpieczne SA także uciążliwe dla ludzi i środowiska naturalnego, prowadząc do zanieczyszczania wód powierzchniowych, gruntowych, gleby, skażenia powietrza, obniżania walorów estetycznych i krajobrazowych. Uwidacznia się to Np. w uciążliwości wysypisk/składowisk odpadów (emisje gazów i pyłów, zanieczyszczenia mikrobiologiczne, gryzonie, odory, zajmowanie dużych powierzchni) Także instalacje do przetwarzania odpadów generują zagrożenia.
Statystyki dotyczące odpadów, nawet oficjalne, tj. pochodzące od kompetentnych organów, często różnią się od siebie z wielu powodów m.in.:
W dużej części pochodzą z szacunków (odpady wytworzone a odpady zebrane)
Część odpadów może być liczona kilkukrotnie w kolejnych etapach podstępowania z nimi (np. po tymczasowym składowaniu)
Celowe zaniżanie lub zawyżanie statystyk
Szara strefa, dzikie wysypiska
Zmiany w oficjalnych metodach kwalifikacji różnych odpadów
Różne kryteria statystyczne (np. dane GUS nie obejmują mniejszych podmiotów gospodarczych wytwarzających do 1000t odpadów rocznie, a także na terenach gdzie magazynuje się mniej niż 1mln t odpadów).
Obecny stan gospodarki odpadami w UE
Do początku XXI w ilość odpadów w UE rosła w tempie przekraczającym dynamikę PKB, Ówczesne prognozy zakładały wzrost ilości odpadów o 50% w ciągu następnych 25 lat. Zaostrzenie i poszerzenie legislacji oraz inne działania instytucji unijnych wpływają na zwolnienie tempa wytwarzania odpadów w ostatnich latach. Nadal jednak w większości z 27 krajów UE ogólna ilość wytwarzanych odpadów wzrostu. Wg danych Eurostatu, w 2006r wyniosła ogółem prawie 3 mld t czyli ok. 6t/1 mieszkańca. W 2008r nieco zmniejszyła się do 2,6mld t, ale uważa się, że może to być skutek kryzysu gospodarczego oraz modyfikacji metod raportowania . Zmniejsza się ilość cięższych odpadów górniczych i budowlanych. Wg Eurostatu ogólna ilość odpadów w Polsce w 2008r wyniosła ponad 140mln t, a zwiększa się ilość odpadów lżejszych( papier, opakowania, tworzywa)
Źródła powstawania odpadów w UE: budownictwo i rozbiórki - 32%, górnictwo - 25%, przemysł przetwórczy - 12%, gospodarstwa domowe - 7%, dostawy elektryczności, gazu i wody - 6%, rolnictwo - 5% i inne - 10%
Odpady komunalne - wg danych Eurostatu w UE27 wytworzono w 2009r ponad 257mln t, w tym w Polsce ponad 12mln t.
Recyklingowi poddano średnio w ue 24% odpadów
Kompostowaniu - 10% odpadów
Spalaniu - 20% odpadów
PIGS - skrótowiec określający państwa o złej sytuacji budżetowej. Akronim PIGS pierwotnie oznaczał Portugal, Italy, Greece, Spain
BRICKS
Główne problemy gospodarki odpadami w Polsce
Brak wiarygodnej informacji o ilości i strukturze wytwarzanych odpadów
Powszechnie kontestuje się oficjalne statystki o składowaniu tylko nieco ponad 70% ilości odpadów komunalnych, mówi się o ponad 90%. Na wysypiska(a nie do recyklingu) kieruje się obecnie wielkie ilości odpadów segregowanych. „handel kwitami”
Potrzeba unieszkodliwienia ponad 3mld m3 wyrobów azbestowych
Kilka/kilkanaście tysięcy dzikich wysypisk - 2mln t odpadów rocznie
Konieczność zamknięcia ponad 2000 zapełnionych wysypisk i ich rekultywacji
Opór społeczności lokalnych wobec lokalizacji nowych obiektów gospodarki odpadami (efekt NIMBY - not in my backyard)
Brak instalacji do przetwarzania odpadów
Niskie nakłady na gospodarkę odpadami