budowlane


PRAWO BUDOWLANE

* POSTĘPOWANIE O UDZIELENIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO

ZAMAWIAJĄCY I WYKONAWCY (art.14 ? 28)

Zamawiający i wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia stosują przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964r. ? Kodeks Cywilny.

Postępowanie o udzielenie zamówienia przygotowuje i przeprowadza zamawiający. Może on jednak powierzyć przygotowanie albo przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia własnej jednostce organizacyjnej lub osobie trzeciej.

W tym przypadku podmioty te działają jako pełnomocnicy zamawiającego.

Gdy jest to uzasadnione, zamawiający mogą wspólnie przeprowadzić postępowanie i udzielić zamówienia, wyznaczając spośród siebie zamawiającego upoważnionego do przeprowadzenia postępowania i udzielenia zamówienia w ich imieniu i na ich rzecz.

Prezes Rady Ministrów może wyznaczyć, spośród podległych mu jednostek organizacyjnych, jednostkę organizacyjną właściwą do przeprowadzenia postępowania i udzielenia zamówienia na rzecz tych jednostek. Podobnie może postąpić minister kierujący działem administracji rządowej oraz organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego.

Względy antykorupcyjne nakazują, aby osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia podlegały wyłączeniu, jeżeli:

- ubiegają się o udzielenie tego zamówienia;

- pozostają w związku małżeńskim, w stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa w linii prostej, pokrewieństwa lub powinowactwa w linii bocznej do drugiego stopnia lub są związane z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli z wykonawcą, jego zastępcą prawnym lub członkami organów zarządzających, lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia;

- przed upływem 3 lat od dnia wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia pozostawały w stosunku pracy lub zlecenia z wykonawcą lub były członkami organów zarządzających lub organów nadzorczych wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia;

- pozostają z wykonawcą w takim stosunku prawnym lub faktycznym, że może to budzić uzasadnione wątpliwości co do bezstronności tych osób;

* zostały prawomocnie skazane za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych.

Dodać trzeba, że osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia składają, pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, pisemne oświadczenie o braku lub istnieniu okoliczności, które wykluczają je z czynności w postępowaniu. Z ust. 3 art. 17 ustawy wynika, że czynności w postępowaniu o udzielenie za­mówienia podjęte przez osobę podlegającą wyłączeniu powtarza się z wyjątkiem otwarcia ofert oraz innych czynności faktycznych nie wpływających na wynik postępowania.

Za przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia odpowiada kierownik zamawiającego56. Odpowiadają za to także inne osoby w zakresie, w jakim powierzono im czynności w postępowaniu oraz czynności związane z przygotowaniem postępowania. Kierownik zamawiającego może powierzyć pisemnie wykonywanie za­strzeżonych dla niego czynności swoim pracownikom.

Jeżeli wartość zamówienia przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 60 000 euro, wówczas kierownik zamawiającego powołuje komisje do przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia, zwaną ?komisją przetargową". Komisję przetargową można powołać także, jeżeli wartość zamówienia nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000 euro.

Komisja przetargowa może mieć charakter stały lub być powoływana do przygotowania i przeprowadzenia określonych postępowań. Komisja przetargowa jest zespołem pomocniczym kierownika zamawia­jącego powoływanym do oceny spełniania przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz do badania i oceny ofert. Komisji przetargowej można także powierzyć dokonanie czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia oraz czynności związanych z przygotowaniem postępowania o udzielenie zamówienia.

Do ważnych wymienionych w ustawie obowiązków wynika, że komisja przetargowa przedstawia propozycje wykluczenia wykonawcy, odrzucenia oferty oraz wyboru najkorzystniejszej oferty. Komisja przetargowa ma także obowiązek wnioskowania o unieważnienie postępowania o udzielenie zamówienia w przypadku niespełnienia przez wykonawców warunków udziału w prowadzonym postępowaniu.

Komisja przetargowa liczy co najmniej trzy osoby. Jej członków powołuje i odwołuje kierownik zamawiającego.

Określa on także organizację, skład, tryb pracy oraz zakres obowiązków członków komisji prze­targowej. Ma to na celu zapewnienie sprawności działania oraz indywidualizacji odpowiedzialności jej członków za wykonywane czynności. Jeżeli dokonanie określonych czynności związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia wymaga wiadomości specjalnych, kierownik zamawiającego, z własnej inicjatywy lub na wniosek komisji przetargowej, może powołać biegłych.

O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy: po pierwsze, posiadają uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub czynności, jeżeli ustawy nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień; po drugie, posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie oraz potencjał techniczny, a także dysponują osobami zdolnymi do wykonania zamówienia; po trzecie, znajdują się w sytuacji ekonomicznej i finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia; po czwarte wreszcie, nie podlegają wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia.

Warto zwrócić uwagę, że zamawiający nie może określać warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję.

Dla zamówień publicznych istotne znaczenie ma fakt, że wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia. W takim przypadku wykonawcy ustanawiają pełnomocnika do reprezentowania ich w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo reprezentowania w postępowaniu i zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Wyeksponować należy postanowienia ustawy, że z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się:

- wykonawców, którzy w ciągu ostatnich 3 lat przed wszczęciem postępowania wyrządzili szkodę nie wykonując zamówienia lub wykonując je nienależycie, a szkoda ta nie została dobrowolnie naprawiona do dnia wszczęcia postępowania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które wykonawca nie ponosi odpowiedzialności;

- wykonawców, w stosunku do których otwarto likwidację lub których upadłość ogłoszono;

- wykonawców, którzy zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskali oni przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu;

- osoby fizyczne, które prawomocnie skazano za przestępstwo po­pełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych;

- spółki jawne, których wspornika prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych;

- spółki partnerskie, których partnera lub członka zarządu prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych;

- spółki komandytowe oraz spółki komandytowo-akcyjne, których komplementariusza prawomocnie skazano za przestępstwo po­pełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych;

- osoby prawne, których urzędującego członka organu zarządzającego prawomocnie skazano za przestępstwo popełnione w związku z postępowaniem o udzielenie zamówienia, przestępstwo przekupstwa, przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu lub inne przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowych;

- podmioty zbiorowe, wobec których sąd orzekł zakaz ubiegania się o zamówienia, na podstawie przepisów o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary;

- wykonawców, którzy nie spełniają warunków udziału w postępowaniu, to jest gdy: nie posiadają uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności, jeżeli ustawy nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień, nie legitymują się niezbędną wiedzą i doświadczeniem oraz potencjałem technicznym, a także niezbędnymi zasobami zdolnymi do wykonania zamówienia, nie mają należytej kondycji ekonomicznej i finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia, podlegają wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia.

Z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się również wykonawców, którzy:

- wykonywali czynności związane z przygotowaniem prowadzonego postępowania lub posługiwali się w celu sporządzenia oferty osobami uczestniczącymi w dokonywaniu tych czynności, z wyjątkiem autorów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, jeżeli przedmiotem postępowania o udzielenie zamówienia są prace projektowe wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, sporządzonych przez tych autorów;

- złożyli nieprawdziwe informacje mające wpływ na wynik prowadzonego postępowania;

- nie złożyli oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu lub dokumentów potwierdzających spełnienie tych warunków.

- nie wnieśli wadium, w tym również na przedłużony okres związania ofertą, lub nie zgodzili się na przedłużenie okresu związania ofertą.

Zamawiający ma obowiązek niezwłocznie zawiadomienia wykonawcy o wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia, podając uzasadnienie faktyczne i prawne. Z ustawy wynika także, że ofertę wykonawcy wykluczonego uznaje się za odrzuconą.

W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń i dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, tych mianowicie, które wskazano w ogłoszeniu, specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub zaproszeniu do składania ofert.

Z art. 26 ustawy wynika, że zamawiający żąda od wykonawcy dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, jeżeli wartość zamówienia przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 60 000 euro. Natomiast gdy wartość zamówienia nie przekracza tej kwoty, zamawiający może żądać dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu.

W postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, którego wartość przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 60000 euro, oświadczenia, wnioski, zawiadomienia oraz informacje zamawiający i wykonawcy przekazują w formie pisemnej.

W postępowaniach o udzielenie zamówienia, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000 euro, oświadczenia, wnioski, zawiadomienia oraz informacje zamawiający i wykonawcy przekazują, zgodnie z wyborem zamawiającego, pisemnie, faksem lub drogą elektroniczną. Jeżeli zamawiający lub wykonawca przekazują dokumenty lub informacje faksem lub drogą elektroniczną, każda ze stron na żądanie drugiej niezwłocznie potwierdza fakt ich otrzymania. Ustawodawca zwraca uwagę, że wybrany sposób przekazywania dokumentów oraz informacji drogą elektroniczną nie może ograniczać konkurencji.

PRZYGOTOWANIE POSTĘPOWANIA (art.29 ? 38)

Przygotowanie postępowania o wykonanie zamówienia publicznego ma na celu doprowadzenie do zaspokojenia konkretnej potrzeby społecznej, stąd przedmiot zamówienia opisuje się w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty.

Ustawodawca zastrzega przy tym, że przedmiotu zamówienia nie można opisywać w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję. W szczególności przez wskazanie znaków towarowych, patentów lub pochodzenia, chyba że jest to uzasadnione specyfiką przedmiotu zamówienia lub zamawiający nie może opisać przedmiotu zamówienia za pomocą dostatecznie dokładnych określeń, a wskazaniu takiemu towarzyszą wyrazy „lub równoważne" lub inne równoznaczne wyrazy.

Zamawiający ma obowiązek opisywać przedmiot zamówienia za pomocą cech technicznych i jakościowych, przy przestrzeganiu Polskich Norm przenoszących europejskie normy zharmonizowane. Art. 30 ust. 2 ustawy - Prawo zamówień publicznych wskazuje, że w przypadku braku Polskich Norm przenoszących europejskie normy zharmonizowane uwzględnia się:

1) europejskie aprobaty techniczne;

2) wspólne specyfikacje techniczne;

3) Polskie Normy przenoszące normy europejskie;

4) normy państw członkowskich Unii Europejskiej przenoszące europejskie normy zharmonizowane;

5) Polskie Normy wprowadzające normy międzynarodowe;

6) Polskie Normy;

7) polskie aprobaty techniczne.

Zamawiający może odstąpić od opisywania przedmiotu zamówienia z uwzględnieniem Polskich Norm przenoszących europejskie normy zharmonizowane, europejskich aprobat technicznych lub wspólnych specyfikacji technicznych, jeżeli:

1) nie zawierają one żadnych wymagań dotyczących zapewnienia zgodności z wymaganiami zasadniczymi;

2) ich stosowanie nakładałoby na zamawiającego obowiązek używania wyrobów nie współdziałających z już stosowanymi urządzeniami lub

3) ich stosowanie nie byłoby właściwe ze względu na innowacyjny charakter przedmiotu zamówienia.

Do opisu przedmiotu zamówienia stosuje się nazwy i kody określone we Wspólnym Słowniku Zamówień.

W ustawie szczególną uwagę zwrócono na opis przedmiotu zamówienia dotyczącego robót budowlanych. W związku z tym zamawiający opisuje przedmiot zamówienia na roboty budowlane za pomocą dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych.

Jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, zamawiający opisuje przedmiot zamówienia za pomocą programu funkcjonalno-użytkowego. Wskazuje się przy tym, że program funkcjonalno-użytkowy obejmuje opis zadania budowlanego, w którym podaje się przeznaczenie ukończonych robót budowlanych oraz stawiane im wymagania techniczne, ekonomiczne, architektoniczne, materiałowe i funkcjonalne.

Ustawa zobowiązuje ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowego zakresu i formy:

1) dokumentacji projektowej;

2) specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych;

3) programu funkcjonalno-użytkowego

- mając na względzie rodzaj robót budowlanych, a także nazwy i kody Wspólnego Słownika Zamówień.

WARTOŚĆ ZAMÓWIENIA (art.32 ? 35)

Ustalenie wartości zamówienia, jako że idzie tu o wysokość ponoszonych wydatków publicznych, ma dla zamówień publicznych szczególne znaczenie. W art. 32 stwierdza się, że podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, ustalone przez zamawiającego z należytą starannością.

Podkreśla się, że zamawiający nie może w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy dzielić zamówienia na części lub zaniżać jego wartości. Ponadto, jeżeli zamawiający przewiduje udzielenie za­mówień uzupełniających, przy ustalaniu wartości zamówienia uwzględnia się wartość zamówień uzupełniających. Także w przypadku gdy zamawiający dopuszcza możliwość składania ofert częściowych albo udziela zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, wartością zamówienia jest łączna wartość poszczególnych części zamówienia.

W przypadku gdy wyodrębniona jednostka organizacyjna zamawiającego posiadająca samodzielność finansową udziela zamówienia związanego z jej własną działalnością, wartość udzielanego zamówienia ustala się odrębnie od wartości zamówień udzielanych przez inne jednostki organizacyjne tego zamawiającego posiadające samodzielność finansową. Z opisu sposobu ustalania wartości zamówień na roboty budowlane wynika, że wartość zamówienia na roboty budowlane ustala się na podstawie:

- kosztorysu inwestorskiego sporządzanego na etapie opracowania dokumentacji projektowej albo na podstawie planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, jeżeli przedmiotem zamówienia jest wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane;

* planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym, jeżeli przedmiotem zamówienia jest zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane.

Przy obliczaniu wartości zamówienia na roboty budowlane uwzględnia się także wartość dostaw związanych z wykonywaniem robót budowlanych oddanych przez zamawiającego do dyspozycji wykonawcy.

Szczegółowe regulacje dotyczą również wartości zamówień na usługi lub dostawy powtarzające się okresowo. Podstawą ustalenia wartości zamówienia na usługi lub dostawy powtarzające się okresowo jest, zgodnie z wyborem zamawiającego łączna wartość zamówień:

1) na usługi należące do tej samej kategorii lub dostawy należące do tej samej grupy określonej we Wspólnym Słowniku Za­mówień, udzielonych w terminie poprzednich 12 miesięcy lub w poprzednim roku budżetowym, z uwzględnieniem zmian ilościowych zamawianych usług lub dostaw oraz prognozowanego na dany rok średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem albo

2) których zamawiający zamierza udzielić w terminie 12 miesięcy następujących po pierwszej usłudze lub dostawie, albo w czasie realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego, jeżeli jest on dłuższy niż 12 miesięcy.

Wybór podstawy ustalenia wartości zamówienia na usługi lub dostawy powtarzające się okresowo nie może być dokonany w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy.

Jeżeli zamówienia, o którym mowa w ust. l, udziela się na czas nieoznaczony, podstawą ustalenia wartości zamówienia jest wartość ustalona zgodnie z ust. l, z uwzględnieniem okresu 48 miesięcy wykonywania zamówienia.

Jeżeli zamówienie obejmuje usługi bankowe lub inne usługi finansowe, wartością zamówienia są opłaty, prowizje, odsetki i inne podobne świadczenia.

Jeżeli zamówienie na usługi lub dostawy przewiduje prawo opcji, przy ustaleniu wartości zamówienia uwzględnia się największy możliwy zakres tego zamówienia z uwzględnieniem prawa opcji.

Ustalenia wartości zamówienia, i o tym warto pamiętać, dokonuje się nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi, oraz nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dniem wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia, jeżeli przedmiotem zamówienia są roboty budowlane.

W ustawie - Prawo zamówień publicznych art. 36, 37 i 38 poświęcono istotnym warunkom zamówienia. Jest to zasadne z tego względu, że dzięki realizacji konkretnego zamówienia zmierza się do zaspokojenia tej potrzeby, która ma być sfinansowana ze środków publicznych.

Zamawiając wykonanie usługi, dostarczenia towaru lub zadań związanych z wykonaniem lub zaprojektowaniem i wykonaniem robót budo­wlanych powinno się określić, o zaspokojenie jakiej potrzeby społecznej chodzi.

Zamawiający zna tę potrzebę, ma także wiedzę dotyczącą tego, jaką sumą środków pieniężnych dysponuje, a więc ile może wydać po to, by określona potrzeba została zaspokojona.

Kwota pieniędzy, którą dysponuje zamawiający po to, by zrealizować konkretne zadanie, nie może być ujawniona do czasu złożenia ofert przez tych, którzy ubiegają się o wykonanie poszczególnych zadań.

W zamówieniach publicznych konstrukcja poszczególnych trybów wyłaniania dostawców jest taką grą, w której zamawiający zmierza do tego, aby wydać najmniej i najlepiej zaspokoić potrzebę, dostawca natomiast podejmuje próbę uzyskania najwyższej zapłaty za to, za co zamawiający zgodzi się zapłacić.

SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA (art.36 ? 38)

Specyfikacja istotnych warunków zamówienia jest jednym z podstawowych dokumentów postępowania przetargowego (art.37). Stanowi on podstawę opracowania oferty przetargowej, a następnie zawarcia umowy na podstawie tej oferty.

Obecnie wprowadzono nową zasadę odnoszącą się do specyfikacji istotnych warunków zamówienia ? nieodpłatne udostępnianie specyfikacji. Dotyczy to wszystkich trybów, z wyjątkiem przetargu nieograniczonego, ale i w tym przypadku odpłatność nie może przewyższać kosztów druku i przekazania.

Istotne warunki zamówienia są dla:

* zamawiającego (dysponenta środków publicznych) stanem pożądanym, który powinien on osiągnąć wskutek wydatkowania środków pieniężnych, zrealizować cel ? zaspokoić konkretną potrzebę społeczną,

* dostawcy wykonawcy stanem pożądanym, jaki musi on wykonać (zrealizować) po to, by (uzyskać możliwie najwyższą zapłatę) wygrać w warunkach konkurencji przetarg (zlecenie) i nie stracić wadium, nie utracić całości lub części kwot z tytułu należytego wykonania umowy.

Specyfikacja istotnych warunków zawiera:

* nazwę (firmę) oraz adres zamawiającego;

* tryb udzielania zamówienia;

* opis przedmiotu zamówienia;

* opis części zamówienia, jeżeli zamawiający dopuszcza składanie ofert częściowych;

* informację o przewidywanych zamówieniach uzupełniających (art.67 ust.1 pkt. 6 i 7);

* opis sposobu przedstawiania ofert wariantowych oraz minimalne warunki, jakim muszą odpowiadać oferty wariantowe, jeżeli zamawiający dopuszcza ich składanie;

* termin wykonania zamówienia;

* opis warunków udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków;

* informację o oświadczeniach i dokumentach, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu;

* wskazanie osób uprawnionych do porozumiewania się z wykonawcami;

* wymagania dotyczące wadium;

* termin związania ofertą;

* informację o sposobie porozumiewania się zamawiającego z wykonawcami oraz przekazywania oświadczeń i dokumentów, z podaniem adresu poczty elektronicznej lub strony internetowej zamawiającego, jeżeli zamawiający dopuszcza porozumiewanie się drogą elektroniczną;

* opis sposobu przygotowywania ofert;

* miejsce oraz termin składania ofert i otwarcia ofert;

* opis sposobu obliczenia ceny;

* informacje dotyczące walut obcych, w jakich mogą być prowadzone rozliczenia między zamawiającym a wykonawcą;

* opis kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów oraz sposobu oceny ofert;

* informację o formalnościach, jakie powinny zostać dopełnione po wyborze oferty w celu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego;

* wymagania dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy;

* istotne dla stron postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści zawieranej umowy w sprawie zamówienia publicznego, ogólne warunki umowy albo wzór umowy, jeżeli zamawiający wymaga od wykonawcy, aby zawarł z nim umowę w sprawie zamówienia publicznego na takich warunkach;

* pouczenie o środkach ochrony prawnej przysługujących wykonawcy w toku postępowania o udzielenia zamówienia.

W postępowaniach, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000 euro, specyfikacja istotnych warunków zamówienia może nie zawierać informacji62. Zamawiający żąda wskazania przez wykonawcę w ofercie części zamówienia, której wykonanie zamierza powierzyć podwykonawcom. Zamawiający może określić w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, która część zamówienia nie może być powierzona podwykonawcom.

Zamawiający przekazuje wykonawcy specyfikację istotnych warunków zamówienia nie później niż w terminie 5 dni od dnia otrzymania wniosku o jej przekazanie. Specyfikację przekazuje się nieodpłatnie. Art. 42 ust. 2 ustawy dopuszcza jednak odpłatność. Odpłatność tę określono w zapisie ?Cena jaką można żądać za specyfikację istotnych warunków zamówienia może pokrywać jedynie koszty jej druku oraz przekazania".

Wykonawca może zwrócić się do zamawiającego o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zamawiający jest obowiązany niezwłocznie udzielić wyjaśnień, chyba że prośba o wyjaśnienie treści specyfikacji wpłynęła do zamawiającego na mniej niż 6 dni przed terminem składania ofert. Zamawiający jednocześnie przekazuje treść wyjaśnienia wszystkim wykonawcom, którym doręczono specyfikację istotnych warunków zamówienia, bez ujawniania źródła zapytania. Zamawiający może zwołać zebranie wszystkich wykonawców

w celu wyjaśnienia wątpliwości dotyczących treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia; w takim przypadku sporządza informację zawierającą zgłoszone na zebraniu zapytania o wyjaśnienie treści specyfikacji oraz odpowiedzi na nie, bez wskazywania źródeł zapytań. Informację z zebrania doręcza się niezwłocznie wykonawcom, którym przekazano specyfikację istotnych warunków zamówienia. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamawiający może w każdym czasie, przed upływem terminu do składania ofert, zmodyfikować treść specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

Dokonaną w ten sposób modyfikację przekazuje się niezwłocznie wszystkim wykonawcom, którym przekazano specyfikację istotnych warunków zamówienia. Modyfikacja treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia nie może dotyczyć kryteriów oceny ofert, z zastrzeżeniem art. 58, a także warunków udziału w postępowaniu oraz sposobu oceny ich spełniania. Zamawiający przedłuża termin składania ofert z uwzględnieniem czasu niezbędnego do wprowadzenia w ofertach zmian wynikających z modyfikacji treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

O przedłużeniu terminu składania ofert zamawiający niezwłocznie zawiadamia wszystkich wykonawców, którym przekazano specyfikację istotnych warunków zamówienia. Trzeba zwrócić uwagę, że jeżeli wartość zamówienia na roboty budowlane przekracza wyrażoną w zło­tych równowartość kwoty 5 000 000 euro, a na dostawy lub usługi -130 000 euro, czas niezbędny do wprowadzenia zmian w ofertach wynosi co najmniej 7 dni.

WYBÓR OFERTY NAJKORZYSTNIEJSZEJ

(art.82 ? 92)

Wykonawca może złożyć jedną ofertę. Ofertę składa się w formie pisemnej albo, za zgodą zamawiającego, w postaci elektronicznej, opatrzoną bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfi-kowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Treść oferty musi być identyczna z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

Zamawiający może dopuścić możliwość złożenia oferty wariantowej. Może to wystąpić wówczas, gdy cena nie jest jedynym kryterium wyboru.

Jeżeli przedmiot zamówienia jest podzielny, istnieje możliwość złożenia oferty częściowej. W tym przypadku wykonawca może złożyć oferty częściowe na jedną lub więcej części zamówienia, chyba że zamawiający określi maksymalną liczbę części zamówienia, na które oferty częściowe może złożyć jeden wykonawca.

Oferent przed upływem terminu do składania ofert może zmienić lub wycofać ofertę. W każdym przypadku ofertę złożoną po terminie zwraca się bez otwierania. Czyni się to po upływie terminu przewidzianego na wniesienie protestu.

Wykonawca jest związany ofertą do upływu terminu określonego w specyfikacji istotnych warunków zamówienia - nie dłużej jednak niż:

1) 30 dni - jeżeli wartość zamówienia nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000 euro;

2) 90 dni ? jeżeli wartość zamówienia dla robót budowlanych przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 10000000 euro, a dla dostaw lub usług 5 000 000 euro;

3) 60 dni ? jeżeli wartość zamówienia jest inna niż określona w pkt l i 2.

W uzasadnionych przypadkach, na co najmniej 7 dni przed upływem terminu związania ofertą, zamawiający może tylko raz zwrócić się do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o oznaczony okres, nie dłuższy jednak niż 30 dni. Odmowa wyrażenia tej zgody nie powoduje utraty wadium.

Zgoda wykonawcy na przedłużenie okresu związania ofertą może wystąpić tylko z jednoczesnym przedłużeniem okresu ważności wadium albo, jeżeli nie jest to możliwe, z wniesieniem nowego wadium na przedłużony okres związania ofertą. Bieg terminu związania ofertą rozpoczyna się wraz z upływem terminu składania ofert.

Treść ofert nie może być udostępniona przed upływem terminu otwarcia ofert.

Otwarcie ofert jest jawne i następuje bezpośrednio po upływie terminu do ich składania. Dzień, w którym upływa termin składania ofert, jest dniem ich otwarcia.

Bezpośrednio przed otwarciem ofert zamawiający ujawnia kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia.

W trakcie otwarcia ofert podaje się:

- nazwy (firmy) oraz adresy wykonawców, '

- informacje dotyczące ceny,

- termin wykonania zamówienia,

- okres gwarancji,

* warunki płatności zawarte w ofertach.

Informacje dotyczące kwoty przeznaczonej przez zamawiającego oraz istotnych treści wynikających z ofert przekazuje się niezwłocznie wykonawcom, którzy nie byli obecni przy otwarciu ofert. Czyni się to jednak na ich wniosek.

W toku badania i oceny ofert zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert. Niedopuszczalne jest jednak prowadzenie między zamawiającym a wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej oferty oraz dokonywanie jakiejkolwiek zmiany w jej treści. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy zamawiający poprawia w tekście oferty oczywiste omyłki pisarskie oraz omyłki rachunkowe w obliczeniu ceny, niezwłocznie zawiadamia o tym wszystkich wykonawców, którzy złożyli oferty.

Zamawiający ma obowiązek odrzucić ofertę, jeżeli:

- jest niezgodna z ustawą,

- jej treść nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków za­mówienia,

- jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,

- zawiera ona rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia,

- została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub nie zaproszonego do składania ofert,

- zawiera omyłki rachunkowe w obliczeniu ceny, których nie można poprawić na podstawie art. 88 ustawy - Prawo zamówień publicznych, lub błędy w obliczeniu ceny,

- wykonawca w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie zgodził się na poprawienie omyłki rachunkowej w obliczeniu ceny,

- jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.

- została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub nie zaproszonego do składania ofert,

- zawiera omyłki rachunkowe w obliczeniu ceny, których nie można poprawić na podstawie art. 88 ustawy - Prawo zamówień publicznych, lub błędy w obliczeniu ceny,

- wykonawca w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie zgodził się na poprawienie omyłki rachunkowej w obliczeniu ceny,

- jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów.

Zamawiający zawiadamia równocześnie wszystkich wykonawców o odrzuceniu ofert, podając uzasadnienie faktyczne i prawne.

W celu ustalenia czy oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia zamawiający zwraca się do wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Przy ocenie wyjaśnienia bierze pod uwagę obiektywne czynniki, w szczególności oszczędność metody wykonania zamówienia, wybrane rozwiązania techniczne, wyjątkowo sprzyjające warunki wykonywania zamówienia dostępne dla wykonawcy, oryginalność projektu

wykonawcy oraz wpływ pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów.

Zamawiający ma obowiązek odrzucić ofertę wykonawcy, który nie złożył wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia. W przypadku gdy jedynym kryterium wyboru oferty jest cena, a wartość zamówienia dla robót budowlanych przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 5 000 000 euro, a dla dostaw lub usług - 130 000 euro, zamawiający zawiadamia Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych oraz Komisję Europejską o odrzuceniu tych ofert, które według zamawiającego zawierały rażąco niską cenę.

Zamawiający ma obowiązek przyjąć ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności ja­kość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis, wpływ sposobu wykonania zamówienia na rynek pracy w miejscu wykonywania zamówienia oraz termin wykonania zamówienia.

Kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej.

Jeżeli dwie lub więcej ofert przedstawia taki sam bilans ceny i innych kryteriów oceny ofert, zamawiający spośród tych ofert wybiera ofertę z niższą ceną.

W postępowaniu o udzielenie zamówienia, w którym jedynym kryterium oceny ofert jest cena, a nie można dokonać wyboru oferty najkorzystniejszej ze względu na to, że zostały złożone oferty o takiej samej cenie, zamawiający wzywa wykonawców, którzy złożyli te oferty, do złożenia w terminie określonym przez niego ofert dodatkowych. Wykonawcy składając oferty dodatkowe nie mogą zaoferować cen wyższych niż zaoferowane w złożonych ofertach.

Po wyborze oferty zamawiający zawiadamia niezwłocznie wykonawców, którzy ubiegali się o udzielenie zamówienia. Jeżeli wartość zamówienia przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 60 000 euro, zawiadamia również Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Czyni to za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych, podając nazwę (firmę) i adres wykonawcy, które­go ofertę wybrano, oraz jej cenę.

Unieważnia się postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli:

- po pierwsze, nie złożono żadnej oferty nie podlegającej odrzuceniu albo nie wpłynął żaden wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu od wykonawcy nie podlegającego wykluczeniu, z zastrzeżeniem, że

- postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę nie złożono co najmniej dwóch ofert nie podlegających odrzuceniu;

- w postępowaniu prowadzonym w trybie aukcji elektronicznej wpłynęły mniej niż dwa wnioski o dopuszczenie do udziału w aukcji elektronicznej albo nie zostały złożone oferty przez co najmniej dwóch wykonawców;

- po drugie, cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą zamawiający może przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia;

- po trzecie, w przypadkach, gdy zostały złożone oferty dodatkowe o takiej samej cenie;

- po czwarte, wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć;

- po piąte wreszcie, gdy postępowanie obarczone jest wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Jeżeli zamawiający dopuścił możliwość składania ofert częściowych, do unieważnienia w części postępowania o udzielenie zamówienia mają zastosowanie opisane już przyczyny. O unieważnieniu postępowania o udzielenie zamówienia zawiadamia się równocześnie wszystkich wykonawców, którzy ubiegali się o udzielenie zamówienia, podając uzasadnienie faktyczne i prawne.

W przypadku unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, wykonawcom, którzy złożyli oferty nie podlegające odrzuceniu, przysługuje roszczenie o zwrot uzasadnionych kosztów uczestnictwa w postępowaniu, w szczególności kosztów przygotowania oferty.

Umowę w sprawie zamówienia publicznego zawiera się w terminie nie krótszym niż 7 dni od dnia przekazania zawiadomienia o wyborze oferty, nie później jednak niż przed upływem terminu związania ofertą.

W przypadku gdy wykonawca, którego oferta została wybrana, uchylą się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy, zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą spośród pozostałych ofert, bez przeprowadzania ich ponownej oceny, chyba że zachodzą przesłanki wymagające unieważnienie postępowania.

Jeżeli wartość zamówienia przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 60 000 euro, niezwłocznie po zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego zamawiający przekazuje ogłoszenie o udzieleniu zamówienia Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych.

Jeżeli wartość zamówienia na roboty budowlane przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 5 000 000 euro, a na dostawy lub usługi - 130000 euro, niezwłocznie po zawarciu umowy w sprawie zamówienia publicznego zamawiający przekazuje ogłoszenie o udzieleniu zamówienia Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich.Niezwłocznie po przekazaniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich zamawiający przekazuje ogłoszenie o udzieleniu zamówienia również Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych.

DOKUMENTOWANIE POSTĘPOWAŃ (art.96 ? 98)

Prowadzone postępowanie o udzielenie zamówienia jest dokumentowane w formie pisemnej.

Zamawiający sporządza pisemny protokół postępowania o udzielenie zamówienia. Treść protokółu powinna zawierać co najmniej:

1) opis przedmiotu zamówienia,

2) informację o trybie udzielenia zamówienia,

3) informacje o wykonawcach,

4) cenę i inne istotne elementy ofert,

5) wskazanie wybranej oferty.

Oferty, opinie biegłych, oświadczenia, informacja z zebrania wszystkich wykonawców, którzy uczestniczyli w celu poznania istotnych warunków zamówienia, zawiadomienia, wnioski, inne dokumenty i informacje składane przez zamawiającego i wykonawców oraz umowa w sprawie zamówienia publicznego stanowią załączniki do protokołu. Protokół wraz z załącznikami jest jawny. Załączniki do protokołu udostępnia się po dokonaniu wyboru najkorzystniejszej oferty lub unieważnieniu postępowania. Oferty od chwili otwarcia są jawne.

Nie ujawnia się informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania ofert, zastrzegł, że nie mogą one być udostępniane. Wykonawca nie może zastrzec informacji, które ujawniane są w trakcie otwarcia ofert.

Ustawa - Prawo zamówień publicznych zobowiązuje Prezesa Rady Ministrów, aby określił:

1) wzory protokołu oraz zakresy dodatkowych informacji zawartych w protokole, mając na względzie wartość zamówienia, tryb postępowania o udzielenie zamówienia, a także mając na celu zapewnienie możliwości zgłaszania uwag do treści protokołu przez osoby wykonujące czynności związane z przeprowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia;

2)sposób oraz formę udostępniania zainteresowanym protokołu wraz z załącznikami, mając na względzie zapewnienie jawności postępowania o udzielenie zamówienia.

Protokół wraz z załącznikami przechowuje się przez okres 4 lat od dnia zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia. Zamawiający zwraca wykonawcom, których oferty nie zostały wybrane, na ich wniosek, złożone przez nich plany, projekty, rysunki, modele, próbki, wzory, programy komputerowe oraz inne podobne materiały.

Zamawiający sporządza roczne sprawozdanie o udzielonych zamówieniach. Sprawozdanie to przekazuje się Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych w terminie do l marca każdego roku następującego po danym roku. Sprawozdanie dotyczące zamówień udzielonych przez placówkę zagraniczną na zasadach szczególnych zamawiający przekazuje za pośrednictwem ministra właściwego do spraw zagranicznych.

Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zakres informacji zawartych w sprawozdaniu oraz jego wzór, mając na względzie wartość udzielonych zamówień, tryb ich udzielania oraz sposób wykonania zamówień, których wartość przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 10000000 euro dla robót budowlanych albo 5 000 000 euro dla dostaw lub usług.

SAMOWOLA BUDOWLANA

Jedną z podstawowych zasad ustawy Prawo budowlane jest zasada, że wszelkie roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, przy czym ustawodawca wyraźnie podkreślił, że podstawą do rozpoczęcia robót może być tylko ostateczna decyzja administracyjna o pozwoleniu na budowę. Ostateczna decyzja to taka, od której w terminie 14 dni nie wniesiono odwołania, lub została wydana przez organ odwoławczy.

Inwestor ubiegający się o pozwolenie na budowę, musi spełniać dwa podstawowe warunki, od spełnienia których uzależnione będzie wydanie takiego pozwolenia:

1) złożyć wniosek o wydanie pozwolenia na budowę w terminie ważności decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym,

2) wykazać się prawem do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Podkreślić należy, że ustawa z dnia 7 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 89, poz. 415 z późn. zm.) w art. 39 nakłada wymóg uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, dla zmiany zagospodarowania terenu polegającej w szczególności na wykonaniu, odbudowie, rozbudowie i nadbudowie obiektu budowlanego. Nie wymagają ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu:

1) roboty budowlane polegające na modernizacji, remoncie lub montażu, przebudowa oraz zmiana przeznaczenia budynku lub jego części, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu,

2) roboty budowlane nie wymagające pozwolenia na budowę.

Do wniosku o pozwolenie na budowę inwestor jest obowiązany dołączyć projekt budowlany wraz z wymaganymi uzgodnieniami, opiniami i pozwoleniami, dowód stwierdzający prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz ważną decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym. Ponadto, w przypadku obiektów usytuowanych na terenach zamkniętych, do wniosku należy dołączyć także postanowienie o uzgodnieniu z organem, projektowanych rozwiązań w zakresie:

- linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych,

- przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojenia terenu zamkniętego, portów morskich i przystani morskich, a także podłączeń tych obiektów do sieci użytku publicznego. Postanowienie to jest niezaskarżalne.

Ustawodawca przewidział także dodatkowe wymogi w sytuacji, gdy wykonanie lub użytkowanie obiektów budowlanych - takich jak: obiekty energetyki jądrowej, rafinerie, zakłady chemiczne, zapory wodne - może stwarzać poważne zagrożenie dla użytkowników i środowiska, jak również gdy obiekty budowlane zawierają nowe nie sprawdzone w krajowej praktyce rozwiązania techniczne, które nie znajdują unormowań w przepisach i polskich normach. W takich przypadkach do wniosku o pozwolenie na budowę należy dołączyć specjalistyczną opinię, wydaną przez osobę fizyczną (nie koniecznie posiadającą uprawnienia budowlane) lub jednostkę organizacyjną, wskazaną przez właściwego ministra. Opinie te powinny być natomiast wydawane wyłącznie przez podmioty legitymujące się wysoką specjalistyczną wiedzą.

Wzór wniosku o pozwolenie na budowę i decyzji o pozwoleniu na budowę został określony, przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji rozporządzeniem z dnia 20 lipca 1998r. (Dz. U. Nr 98, poz.625). Z uwagi na odmienny charakter robót budowlanych związanych z rozbiórką obiektów budowlanych, ustawodawca odrębnie określił zawartość wniosku o pozwolenie na rozbiórkę. Wymagane jest dołączenie do wniosku zgody właściciela obiektu, szkicu usytuowania obiektu budowlanego wraz z opisem zakresu i sposobu prowadzenia robót rozbiórkowych i opisem sposobu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz pozwoleń, uzgodnień i opinii innych organów, wymaganych przepisami szczególnymi.

W uzasadnionych przypadkach (w zależności od potrzeb) właściwy organ może zażądać (ustawodawca nie określił bliżej tych "potrzeb", a więc ocena będzie należała do organu) projekt rozbiórki, przy czym określenie zakresu i treści projektu pozostawiono także do oceny organu.

Zgodnie z zasadą, zawartą w art. 28, pozwolenie na budowę warunkujące rozpoczęcie robót budowlanych powinno obejmować całe zamierzenie budowlane. Ustawodawca dopuścił jednak możliwość - na wniosek inwestora - etapowania jego realizacji (dotyczyć to będzie przede wszystkim inwestycji wielo obiektowych). W takim przypadku inwestor może uzyskać pozwolenie na budowę wybranych obiektów lub zespołu, obiektów mogących samodzielnie funkcjonować zgodnie z przeznaczeniem przy czym inwestor jest obowiązany dołączyć do wniosku o pozwolenie na budowę projektu zagospodarowania terenu dla całego zamierzenia budowlanego.

Ustawa Prawo budowlane (w art. 29 i 30) określa jakie prace nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. Do takich należą budowy:

· obiektów przeznaczonych do czasowego użytkowania w trakcie realizacji robót budowlanych, położonych na terenie budowy oraz ustawienie barakowozów używanych przy wykonywaniu robót budowlanych, badaniach geologicznych i pomiarach geodezyjnych;

· tymczasowych obiektów budowlanych stanowiących wyłącznie eksponaty wystawowe, bez pełnienia jakichkolwiek funkcji użytkowych, usytuowanych na terenach przeznaczonych na ten cel;

· altan i obiektów gospodarczych na działkach w pracowniczych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i 35 m2 poza granicami miast oraz wysokości 5 m przy dachach stromych i 4 m przy dachach płaskich;

· ogrodzeń (z wyjątkiem ogrodzeń od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych oraz o wysokości powyżej 2,20m);

· znaków geodezyjnych, a także obiektów triangulacyjnych, poza obszarem parków narodowych i rezerwatów przyrody;

· instalowanie krat na obiektach budowlanych (z wyjątkiem krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiektach zabytkowych);

· instalowanie urządzeń na obiektach budowlanych (o wysokości poniżej 3m).

Nie wymaga pozwolenia na budowę ale zgłoszenia właściwemu organowi budowa i wykonanie następujących robót budowlanych:

· budowa obiektów gospodarczych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej:

a) parterowych budynków gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m;

b) płyt do składowania obornika;

c) szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę o pojemności do 25 m3;

d) obiektów do neutralizacji ścieków o wydajności do 5 m3 na dobę;

e) naziemnych silosów na materiały sypkie o pojemności do 30 m3 i wysokości nie większej niż 4,50 m.

· budowa obiektów budowlanych piętrzących wodę i upustowych o wysokości piętrzenia poniżej 1 m poza rzekami żeglownymi oraz poza obszarem parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin;

· budowa obiektów małej architektury;

· budowa tymczasowych obiektów budowlanych, nie połączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, ale nie później niż w okresie 120 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu; zwolnienie to nie dotyczy obiektów szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi oraz mogących pogorszyć stan środowiska;

· budowa obiektów gospodarczych przeznaczonych wyłącznie na cele gospodarki leśnej, położonych na gruntach Skarbu Państwa;

· remont istniejących obiektów budowlanych, z wyjątkiem obiektów zabytkowych, jeżeli nie obejmuje on zmiany lub wymiany elementów konstrukcyjnych obiektu i instalacji gazowych albo zabezpieczenia przed wpływami eksploatacji górniczej lub powodzią, a także nie wpływa na zmianę wyglądu w odniesieniu do otaczającej zabudowy na terenie miast;

· instalowanie i remont tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym;

· remont obiektów regulacji rzek;

· wykonywanie i remont urządzeń melioracji szczegółowych, poza obszarami parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych oraz ich otulin;

· wykonywanie i remont ujęć wód śródlądowych powierzchniowych o wydajności poniżej 50 m3/h oraz obudowy ujęć wód podziemnych;

· remont sieci telekomunikacyjnych oraz napowietrznych sieci elektroenergetycznych, prowadzonych po dotychczasowych trasach;

· remont dróg, torów i urządzeń kolejowych;

· wykonywanie podczyszczeniowych robót czerpalnych polegających na usunięciu spłyceń dna, powstałych w czasie użytkowania basenów i kanałów portowych oraz torów wodnych, w stosunku do głębokości technicznych (eksploatacyjnych) i nachyleń skarp podwodnych akwenu, objętych uprzednio uzyskanym pozwoleniem wodnoprawnym i pozwoleniem na wykonywanie robót czerpalnych.

W zgłoszeniu dotyczącym wyżej wymienionych robót należy określić rodzaj, zakres i sposób wykonywania robót oraz termin ich rozpoczęcia. Do zgłoszenia trzeba dołączyć dowód stwierdzający prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz, w zależności od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a także pozwolenia wymagane odrębnymi przepisami. Zgłoszenia należy dokonać przed zamierzonym terminem rozpoczęcia robót budowlanych. Do ich wykonania można przystąpić, jeżeli w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia właściwy organ nie wniesie sprzeciwu.

Aktualnie obowiązujące przepisy w zakresie samowoli budowlanej zostały wprowadzone Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Ustawa wprowadziła przepis jednoznacznie rozstrzygający o losie obiektu budowlanego realizowanego samowolnie: jest to bezwzględna i przymusowa rozbiórka (art. 48 w/w Ustawy). Treść tego artykułu brzmi następująco: Właściwy organ nakazuje, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, bądź też pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ.

Analizując powyższy zapis należy zauważyć :

1. Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wyroku z dnia 18 marca 1999 r. (akta sygn. IV SA 482/97) stanowi: Przepis art. 48 Prawa budowlanego jest normą prawną o charakterze represyjnym. Z tych też względów zastosowanie tego przepisu jest możliwe tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy wszystkie wymogi w tym przepisie wskazane, zaistnieją kumulatywnie. Wobec daleko idących skutków dla podmiotów postępowania, każdy element normy prawnej z art. 48 musi być zdefiniowany w sposób wynikający wprost z ustawy i nie jest dopuszczalna rozszerzająca interpretacja terminów w tym przepisie użytych. Mając powyższe na względzie w postępowaniu administracyjnym prowadzonym przez organ nadzoru budowlanego badane powinny być następujące fakty:

· ustalenie, iż ma (miało) miejsce budowanie obiektu budowlanego;

· ustalenie, iż prowadzone roboty budowlane stanowią budowę;

· czy miało miejsce uzyskanie pozwolenia na budowę (jeżeli jest wymagane);

· czy miało miejsce dokonanie zgłoszenia budowy (jeżeli jest wymagane);

· czy miało miejsce wniesienia przez organ administracji sprzeciwu w stosunku do dokonanego zgłoszenia.

Dla lepszego zobrazowania problemu niezbędnym będzie przytoczenie definicji poszczególnych elementów:

budowa - należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę oraz przebudowę obiektu budowlanego

obiekt budowlany - należy przez to rozumieć:

a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi;

b) budowlę stanowiącą całość techniczno - użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami;

c) obiekt małej architektury.

budynek - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach;

budowla - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, taki jak: lotniska, drogi, linie kolejowe, mosty, estakady, tunele, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;

obiekt małej architektury - należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności: a)obiekty kultu religijnego, takie jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury;

b)posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej;

c)użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, takie jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

Ustawa zawiera dwa przepisy umożliwiające legalizację samowoli budowlanej, stąd fundamentalne znaczenie dla samowoli budowlanej ma ustalenie daty zakończenia budowy. Według ustawy legalizowanie samowoli budowlanej jest możliwe jeżeli: upłynęło pięć lat od dnia zakończenia budowy obiektu budowlanego lub jego części, lub budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy - tj. 1 stycznia 1995 r.

Ustawa nie definiuje jednoznacznie, co kryje się pod pojęciem „zakończenie budowy”. Można przyjąć, że jest to świadome działanie ustawodawcy w celu niewprowadzania ograniczeń w dopuszczaniu materiałów dowodowych. Na sprawcy „samowoli budowlanej” będzie spoczywał ciężar udowodnienia tego faktu, stąd definiowanie tego jest zbyteczne. W trakcie postępowania należy dopuścić każdy dowód w tej materii - po czym organ nadzoru uznaje administracyjnie, kiedy budowa została zakończona.

Sam fakt upływu pięciu lat od dnia zakończenia „samowoli budowlanej” nie oznacza automatycznie jej legalizacji. Na właścicielu spoczywa wówczas obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Wobec nie uzyskania takiego pozwolenia obiekt będzie podlegał przymusowej rozbiórce.

W kwestii zaliczania robót budowlanych jako budowy i podmiotu jako obiektu budowlanego stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wygląda następująco:

· budowa wjazdu do garażu czy wejścia do budynku mieszkalnego, bez względu na materiał z jakiego została wykonana, wielkość tej zabudowy czy pełnioną funkcję (wiatrołap czy powiększenie istniejącego garażu) jest elementem (częścią) istniejącego obiektu i jego wzniesienie stanowiłoby podstawę do orzeczenia (na podstawie art. 48) rozbiórkę w sytuacji, gdyby ustalone zostało przez organ administracji, że element ten wykonano w czasie obowiązywania prawa budowlanego z 1994 r. tj. po 1 stycznia 1995 r. i gdyby organ uznał, że wykonanie takiej zabudowy nie było zwolnione od obowiązku uzyskania pozwolenia lub zgłoszenia - (wyrok z dnia 30 kwietnia 1999 r. akta sygn. IV SA 1808/98;)

· roboty budowlane polegające na położeniu nowego tynku oraz pomalowaniu i poprawieniu niektórych zewnętrznych elementów budynku nie podlegają przepisowi zawartemu a art. 48 Ustawy - (wyrok z dna 16 lutego 2000 r. akta sygn. II SA/Gd 957/97);

· wykonywanie lub wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym urządzenia budowlanego (przyłącza wodociągowego), o którym mowa w ustawie, nie jest budowaniem obiektu budowlanego lub jego części - (uchwała 7 sędziów NSA z dnia 15 maja 2000 r. akta sygn. OPS 20/99.).

Art. 48 nie definiuje adresata decyzji o nakazie rozbiórki w przypadku zmiany właściciela obiektu, a stanowisko NSA jest następujące: następcy prawni inwestorów, uzyskując prawo własności nieruchomości, weszli w prawa i obowiązki wiążące się z tą nieruchomością, do nich zatem powinny być kierowane wszelkie rozstrzygnięcia, w tym decyzja zmierzająca do usunięcia skutków samowoli budowlanej na tej nieruchomości - (wyrok z dnia 5 października 1998 r. akta sygn. IV SA 1796/96.).

Orzecznictwo NSA w kwestii ostateczności decyzji o pozwoleniu na budowę prezentuje następujące stanowisko: z treści art. 48 Prawa budowlanego wynika, że winien mieć on zastosowanie w przypadku, gdy inwestor realizuje bądź zrealizował obiekt budowlany bez pozwolenia na budowę, to jest w ramach całkowitej samowoli budowlanej. Przepis ten, ze względu na wynikające z niego bardzo dolegliwe skutki dla inwestora, nie może być interpretowany rozszerzająco, to jest w taki sposób, że obejmuje on także przypadki, kiedy inwestor rozpoczyna roboty budowlane po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na budowę, a przed uzyskaniem przez tę decyzję statusu decyzji ostatecznej. W takim bowiem przypadku organ, winien wstrzymać roboty budowlane i ocenić, czy nie zachodzi potrzeba wydania decyzji z art. 51 ust. 1 Prawa budowlanego, na co istotny wpływ może mieć decyzja organu odwoławczego - (wyrok z dnia 30 września 1998 r. akta sygn. IV SA 1709/96);

Inwestor, który prowadził roboty budowlane lub wybudował obiekt budowlany na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, która to decyzja została następnie wyeliminowana z obrotu prawnego, nie może być traktowany jako osoba dopuszczająca się samowoli budowlanej, a także jako osoba, która prowadzi roboty budowlane bez pozwolenia na budowę -( wyrok z dnia 18 czerwca 1998 r. akta sygn. IV SA 1399/96);

W przypadku gdyby wobec zaniedbania przez organ administracji spoczywających na nim obowiązków - na przykład nie powiadomienia inwestora o złożonym przez inną stronę odwołaniu oraz przyjęcia bez zastrzeżeń zawiadomienia o przystąpieniu do robót budowlanych, doręczonemu organowi po upływie terminu do wniesienia przez stronę odwołania - doszło do zrealizowania obiektu, nie powinno się stosować przepisu art. 48 ustawy, lecz art. 59 dotyczący pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego. Nie można bowiem w takiej sytuacji uznać, że działanie inwestora rzeczywiście stanowi samowolę budowlaną, lecz w istocie jest wynikiem zaniedbania obowiązków przez organ administracji - (wyrok z dnia 26 lutego 1999 r. akta sygn. IV SA 397/97).

Należy przy tym dodać, że wykonywanie robót budowlanych w trybie art. 48 stanowi przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 2 albo karą ograniczenia wolności albo karą grzywny (art. 90).

Szkodliwości zjawiska samowoli budowlanej nie trzeba szerzej udowadniać i uzasadniać. Jej negatywne skutki są łatwo dostrzegane i powszechnie dezaporobowane. Zwalczanie samowoli powinno zatem stanowić podmiot szczególnej aktywności organów państwowego nadzoru budowlanego, a prawo budowlane powinno dostarczyć im w tym celu odpowiednich środków prawnych.

W walce z samowolą budowlaną szczególnego znaczenia nabierają prawne środki charakterystyczne dla funkcji policji budowlanej- nakaz i zakaz. Zakres stosowania tych środków nie powinien być jednak ani dowolny, ani nadmierny. Stosowanie nakazu czy zakazu niesie zwykle za sobą jakąś dolegliwość dla jego adresata. Dolegliwość ta powinna być umiarkowana, odpowiednia do stopnia naruszenia przepisów prawa budowlanego, a przede wszystkim odpowiednia do wielkości szkody, na jaką narażone zostało dobro społeczne w wyniku dokonanej samowoli budowlanej.

Organy państwowego nadzoru budowlanego stosując nawet najbardziej bolesne dla strony środki prawne i stając wobec rażącego przypadku samowoli budowlanej nie powinny zapominać, że są organami administracji publicznej. Powinni kierować się zatem ideą służby publicznej, która nakazuje chronić dobro ogólne w procesie budowlanym, nie zapominając jednak o konieczności uwzględniania także interesu indywidualnego. Każde rozstrzygnięcie, zwłaszcza w formie nakazu czy zakazu powinno zostać poprzedzone rozważeniem, czy nie zostały przekroczone granice ochrony dobra ogólnego kosztem zbytniego uszczerbku, jakiego doznać ma interes indywidualny, w szczególności interes strony.

W procesie budowlanym interes zarówno ogólny (społeczny), jak i interes indywidualny koncentrują się przede wszystkim w obiekcie budowlanym. Zgodnie z podstawowym celem prawa budowlanego, w przypadku samowolnie wybudowanego obiektu przedmiotem oceny w postępowaniu administracyjnym powinien być obiekt budowlany, a nie inwestor. Jakość, usytuowanie itp. Wymogi dotyczące obiektu budowlanego, a nie tylko zachowanie się inwestora - budowa bez wymaganego pozwolenia czy zgłoszenia. Organ powinien nakazać rozbiórkę obiektu wybudowanego (budowanego) z naruszeniem przepisów prawa budowlanego jeżeli : znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod zabudowę innego rodzaju. Powoduje bądź będzie powodował niebezpieczeństwo dla ludzi i mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych otoczenia lub innych ważnych przyczyn.

Nowelizacja wprowadza możliwość legalizacji samowoli budowlanej, jeżeli budowa:

• jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,

a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,

• nie narusza przepisów, w tym przepisów techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem.

O nadaniu decyzji nakazującej rozbiórkę obiektu samowolnie wybudowanego, charakteru środka represji, świadczy też treść art. 49 ustawy prawo budowlane, stanowiącego o przedawnieniu ścigania samowoli w trybie administracyjnym, po upływie 5 lat od zakończenia budowy.

O tym, czy samowolnie wybudowany obiekt należy utrzymać czy rozebrać rozstrzygają więc nie jego warunki techniczno-budowlane i zagospodarowania przestrzennego, ale upływ czasu, powodujący niemożność ukarania winnego - inwestora. Obowiązujący stan prawny jest taki, że organ ma obowiązek nakazania rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, bądź też pomimo zgłoszenia sprzeciwu.

Obowiązek nakazania rozbiórki obiektu obejmuje zatem nie tylko samowolnie budowane obiekty budowlane wymagające pozwolenia na budowę ale także budowane bez zgłoszenia:

1) parterowe budynki gospodarcze o powierzchni zabudowy do 35m² przy rozpiętości konstrukcji nie większej niż 4,80 m związanych z produkcją rolną, uzupełniających istniejącą zabudowę zagrodową w granicach istniejącej działki siedliskowej,

2) obiekty budowlane piętrzące wodę i upustowe o piętrzeniu poniżej 1 m, poza rzekami żeglowymi oraz poza obszarem parków narodowych i rezerwatów przyrody,

3) obiekty małej architektury (piaskownice, huśtawki itp.)

4) obiekty gospodarcze przeznaczone wyłącznie na cele gospodarki leśnej, położone na gruntach leśnych Skarbu Państwa.

Od nakazu rozbiórki można się uchronić jedynie wtedy, gdy organ (przypadkowo lub celowo) nie dostrzeże samowolnie wybudowanego obiektu przez okres 5 lat i zdecyduje się na udzielenie pozwolenia na użytkowanie obiektu.


Wyszukiwarka