75. Jednostka a kultura
- F. Boas zainicjował badania związku kultury i jednostki. R. Linton (1893-1953) (kontynuator Boas'a ale nie uczeń) prowadził badania empiryczne w Polinezji na Markizach, badania na Madagaskarze, w Afryce wschodniej. Interesuje się psychologią i socjologią.
„Studium człowieka” (1933) podejmuje problemy nowej orientacji w antropologii - problem związku kultury i osobowości [„The Study of Man”].
- Badanie kultury wymaga podejścia antropologa, psychologa i socjologa (intersubiektywne podejście do badania). Tak zrodził się nurt kultury i osobowości. Lata 30-ste i 40-ste szczytowy rozwój tego kierunku. Najważniejsza jest relacja między kulturą a jednostką ludzką, czyli człowiekiem jako reprezentantem, uczestnikiem i twórcą kultury.
Kultura realizowana jest w życiu jednostek. Wyjaśnić kulturę to wyjaśnić jej realizację w indywidualnych biografiach uczestników życia społecznego.
- Badanie relacji między jednostka a społeczeństwem odbywa się w jedną stronę - zależności jednostki od społeczeństwa. „Jednostki nieprzeciętne są najwyżej epizodem w dziejach społ. do którego należały” (Linton). Interesujący jest człowiek przeciętny, czyli porównywalny, podobny do innych, tylko taki nadaje się do pomiarów.
- W psychologii istnieje przekonanie o socjogennej naturze osobowości. Interesuje się bardziej tym, co u człowieka społeczne, niż tym, co indywidualne. Uformowała się zatem psychologia różnic (niby) indywidualnych (a właściwie grupowych: płeć, rasa, zawód).
- Pojawiają się prace Lintona z zakresu kultury i osobowości we współpracy z psychoanalitykiem Kardinerem. W 1936 r. Kardiner zorganizował seminarium antropologiczne, gdzie współpracował z Lintonem. Analizował tam materiał badawczy wykorzystując analizy antropologiczne i psychologiczne. Abraham Kardiner podzielił instytucje na dwie kategorie: pierwotne i wtórne. Instytucje są to sposoby ludzkiego postępowania, myślenia, wierzenia i odczuwania.
Pierwotne instytucje - są odpowiedzialne za formowanie się postaw osobowości ludzkiej. Działają w okresie niemowlęctwa i wczesnego dzieciństwa. Wiążą się z procesem tłumienia popędów pierwotnych. Są to praktyki socjalizacyjne jakie każda grupa wytworzyła aby przygotować ich do życia w społeczeństwie i kulturze.
Wtórne instytucje - umożliwiają przystosowanie jednostki do otoczenia, umożliwiają zaspokajanie ludzkich potrzeb (religia, rytuały, folklor, mitologia, systemy tabu - to co pozwala odnaleźć się nam w grupie. Instytucje kultury wpływają na osobowość.
- Interakcjonizm symboliczny - próba przezwyciężenia dualizmu jedn. i społ., przedmiotu i podmiotu, koncepcji roli, typów psych. Interakcjonizm chce pokazać szczegółowo i wszechstronnie „aktora” - człowieka w interakcji z drugim człowiekiem. Na gruncie polskim służy jednak tylko socjologii jako kategoria graniczna, na której się zatrzymuje, socjologia twierdzi, że jaźń jest oferowana jednostce przez instytucje społeczne.
- Człowiek jednak jako kreator kultury (czyli świata jego myśli, obszaru twórczości, sztuki) w nowszych badaniach traktowany jest bardziej jako jej uczestnik, niż składnik. Inny status ontyczny człowieka w jego psychofizycznej całości i inny status kultury każe widzieć inaczej ich wzajemne relacje. W granicach powinności i możliwości współczesnego paradygmatu nauki leży badanie tylko tego co podobne, ogólne i wspólne dla różnych ludzi - wiedza o indywiduum, o niepowtarzalnym zespole jego cech nie może stanowić naukowego prawa, ani być wyprowadzana z ogólnej wiedzy o cechach rodzaju, zbiorowości czy typu.
- Poznawanie człowieka nie jest poznawaniem kultury, ale poznawanie go jako uczestnika kultury jest w istocie poznawaniem kultury w jej mikrowymiarze w jej jednostkowo-ludzkiej, indywidualnej realizacji.