Cokoły
Cokół to dolny fragment elewacji, najczęściej wyodrębniony kolorystycznie i wykończony innym materiałem niż reszta ścian. Powinien mieć przynajmniej 0,5 m wysokości; w domach podpiwniczonych z reguły sięga do wysokości stropu nad piwnicą.
Jak zbudować i wykończyć
Materiał, z którego zbudowany Jest cokół, dobrze wykorzystać także w innych miejscach na elewacji - np. do obramowania okien |
Cokół musi spoczywać na ścianie fundamentowej. Nie można go opierać na styropianowym ociepleniu fundamentów, prowizorycznie wykonanej podmurówce czy • metalowych wspornikach. Jeśli nie ma na czym oprzeć cokołu, trzeba poszerzyć ścianę fundamentową, np. robiąc obmurówkę z bloczków betonowych lub żelbetową opaskę wspornikową {rys. na str. 42).
Materiały do budowy
Zbyt niski cokół - ściana nie jest chroniona przed szkodliwym działaniem roślinności |
|
Okładziny ceramiczne mocuje się na cokole na klej, stosując krzyżyki montażowe |
|
Jeśli będzie później wykańczany okładziną elewacyjną, zazwyczaj wznosi się go z tego samego materiału co ścianę fundamentową, Można też zewnętrzną warstwę widocznej cokołowej części ściany fundamentowej wymurować od razu z materiału, który będzie stanowił jej wykończenie, np. z cegieł klinkierowych lub licowych albo z kamienia.
Cegły klinkierowe i licowe. Na cokół lepiej stosować cegły o gładkiej powierzchni,
Jeśli wysunięty cokół nie jest zabezpieczony przed opadami skośną obróbką blacharską, gromadząca się na nim woda doprowadzi do zawilgocenia ścian |
które są łatwiejsze do utrzymania w czystości i trudniej rozwijają się na nich porosty. Jeśli cokół będzie osłonięty roślinnością, najlepiej użyć cegieł o szkliwionej powierzchni. Zasady murowania cokołu z cegieł i bloczków są takie same jak przy wykonywaniu elewacji z tych materiałów (str. 42).
Kamień naturalny. Kamienie (dopasowane pod względem kształtu, wielkości i barwy) łączy się zaprawą cementową w taki sposób, by spoiny były możliwie wąskie. Przed stwardnieniem można je kształtować specjalną wklęsłą lub wypukłą szpachlą spoinową, zwaną „żelazkiem". Jeśli cokół ma wysokość większą niż 50 cm, trzeba go połączyć kotwami ze ścianą nośną.
Zaplanuj cokół
Rodzaj i wykończenie cokołu warto zaplanować już na etapie stawiania domu. W odpowiednim czasie pozwoli to na ewentualne poszerzenie fundamentów i wysunięcie ściany zewnętrznej - a to znacznie ułatwi późniejsze prace.
Okładziny cokołów
Dolne partie domu są szczególnie narażone na niszczące działanie opadów, zalegającego śniegu, oddziaływanie roślinności, a także uszkodzenia mechaniczne. Dlatego trzeba je wykańczać materiałami trwałymi, odpornymi na szkodliwe oddziaływania i łatwymi do czyszczenia, takimi jak np. okładziny ceramiczne, betonowe i kamienne oraz specjalne tynki,
Uwaga: wybierając materiał na okładzinę, trzeba pamiętać, że cokół - po wykończeniu - powinien być cofnięty o 2-3 cm w stosunku do elewacji.
Okładziny ceramiczne. Zazwyczaj są to płytki klinkierowe i terakota. Mają one grubość do 3 cm i mocowane są na elastyczną zaprawę klejową. Nakłada się ją szpachlą zębatą na podłoże i na płytkę,
Trwałość okładzin ceramicznych zależy od tego, czy zostały właściwie zamocowane. Płytki cokołowe układa się podobnie jak glazurę. Podłożem pod płytki może być ściana nośna lub osłonowa albo - jeśli grubość
płytek nie przekracza 2 cm - również warstwa ocieplająca, przygotowana jak pod tynk cienkowarstwowy. Trzeba jednak wtedy zwiększyć liczby łączników mocujących styropian do 6 szt./m21 mocować je przez siatkę zbrojącą podkład pod tynk.
Okładziny ceramiczne oferują m.in. firmy:
PRZYSUCHA, tel. (48) 675 20 31, www.zpc.com.pt
Elementy betonowe. Cokoły często wykańcza się fakturowanymi płytkami, najczęściej imitującymi kamień naturalny. Mocuje się je na klej, Po ułożeniu warto zaimpregnować je preparatami zmniejszającymi nasiąkliwość,
Okładziny betonowe oferują m.in. firmy:
CEDAT,tel.(58)6833013, www.cekol.pl
NOWA ERA KAMIENIA, tel. (22) 751 11 73, fax (22) 751 0773
PONIATOWSKI, tel. (13) 446 29 96
Kamienie naturalne - na cokoły stosuje się otoczaki, kamienie łupane lub płyty przycięte w zakładzie kamieniarskim. Ich powierzchnia może być naturalna, fakturowana albo polerowana. Cokoły kamienne - zwłaszcza z twardych skal, jak
Cokół wykończony płytkami betonowymi do wysokości stropu nad piwnica |
granit, bazalt, gabro, trawertyn - są najtrwalsze i nie wymagają 
dodatkowego zabezpieczenia.
Grube okładziny z polerowanych płyt kamiennych mocuje się na specjalne zaprawy klejowe lub zalewając szczeliny między murem a płytą rzadką zaprawą (oczywiście przed przystąpieniem do wykonywania dalszej części elewacji). Płyty takie układane są bez spoin, więc powierzchnia cokołu jest gładka.
Fragment cokołu o nieregularnym, fantazyjnym kształcie |
Uwaga: cokołów nie należy wykańczać okładziną z marmuru.
Kamień naturalny oferują m.in. firmy:
PIŃCZÓW, tel. (41) 357 22 05
Tynki cokołowe. Zaprawy do tradycyjnego tynkowania cokołów robi się z jednej części cementu i trzech części piasku, z niewielkim dodatkiem wapna lub preparatu plastyfikującego. Kiedy narzut lekko stwardnieje, nakłada się na niego warstwę tynku szlachetnego (przygotowanego samodzielnie lub kupionego jako gotowa mieszanka).
Często tynki cokołowe są ozdobnie wykończone - boniowane lub dłutowane (dziobane). Popularne - choć niezbyt lubiane, bo kojarzone z wykańczanymi w ten sposób blokami z poprzedniej epoki - są tynki płukane, z okrągłym lub ostrym kruszywem (żwirek, grys marmurowy). Po zmieszaniu kruszywa z niewielką ilością cementu i wapna (na 100 kg zaprawy zużywa się 75 kg kruszywa, 10 kg cementu i 15 kg wapna) zaprawę taką nakłada się na podkład i - po wstępnym związaniu - delikatnie spłukuje, odsłaniając ziarna kruszywa. Po 2-3 dniach powierzchnię można zmyć preparatem do usuwania zabrudzeń cementowych i dokładnie opłukać wodą.
Tynki cokołowe oferują m.in. firmy:
LEUBE-IB,tel.(17)8574940
TERRANOVA, infolinia: O 801 620 000, www.terranova.pl
Cokół wysunięty
Jeśli nie można zbudować cokołu tak, by byt cofnięty względem elewacji, to jego wystającą krawędź koniecznie trzeba zabezpieczyć skośną obróbką z blachy ocynkowanej, lakierowanej, miedzianej lub płytek ceramicznych do wykańczania parapetów zewnętrznych (z reguły trzeba je skracać). Pochylenie obróbki powinno wynosić co najmniej 15°. Miejsce styku blachy lub płytek z elewacją trzeba uszczelnić elastycznym kitem silikonowym.
Obróbkę z blachy kształtuje się tak, aby po zamontowaniu wchodziła pod elewację na wysokość 10-15 cm i sięgała poza lico cokołu 3-5 cm,
Wyszukiwarka