Kierunek: Psychologia
Przedmiot: Etyka zawodu psychologa
1. Rozliczenie godzinowe: Studia dzienne I rok 45 godz. wykładu; V rok 30 godz. wykładu;
Studia zaoczne: I rok 45 godz. wykładu; V rok 18 godz. wykładu
Odpowiedzialny za realizację nauczania: prof. WSFiZ dr hab. Adam Niemczyński
2. Cele kształcenia
Nauczyć: (1) Doniosłego znaczenia etycznego wymiaru zawodu psychologa
(2) Złożoności etycznego składnika praktyki psychologicznej
(3) Źródeł i wyznaczników etycznego rozwoju psychologa
Zapoznać z: (1) Zawodem psychologa jako zawodem zaufania publicznego
(2) Etosem zawodu psychologa
(3) Wiedzą o rozwoju społeczno-moralnym człowieka
3. Treści programu
Wykład rok I i V rok I rok V
dzienne zaoczne
1. Miejsce psychologa wśród zawodów zaufania publicznego x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
2. Wspólny mianownik etyczny wielu specjalizacji w psychologii x 4,5 g 3 g. 1,8 g.
3. Etyczny wymiar rozwoju zawodowego psychologa x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
4. Charakter moralny i kształtowanie się wartości psychologa x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
5. Poznanie samego siebie i samokontrola w zawodzie psychologa x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
6. Konsekwencje postępowania zawodowego i regulacja poprzez
normatywny system środowiska x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
7. Źródła kodeksów etyki zawodowej i zasady ich funkcjonowania x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
8. Intencja moralna i rozwój rozumowania moralnego x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
9. Arystotelesowska cnota sprawiedliwości i bezstronności
w zawodzie psychologa x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
10. Znaczenie dylematów etyczno-zawodowych dla rozwoju
Psychologa x 4,5 g. 3 g. 1,8 g.
4. Literatura obowiązkowa
Niemczyński, A. Psycholog - zawodem zaufania publicznego. Maszynopis 2002.
Dostępny w extranecie.
Niemczyński, A. Głos w dyskusji na konferencji „Zawody zaufania publicznego -
Korporacyjna reglamentacja versus wolność wykonywania zawodu” pod
patronatem Marszałka Senatu RP w dn. 8 kwietnia 2002 roku. Maszynopis.
Dostępny w extranecie.
Kodeks etyczno-zawodowy psychologa. Polskie Towarzystwa Psychologiczne.
Dostępny na stronie internetowe: www.ptp.org.pl
Erikson, E.H. Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2002.
Skinner, B.F. Poza wolnością i godnościa. Warszawa: Państwowy Instytut
Wydawniczy. 1978.
Piaget, J. Rozwój ocen moralnych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
1967.
Niemczyński, A., Turczyńska, A. Wywiad o dylematach etyczno-zawodowych
psychologa. Maszynopis 2003. Dostępny w extranecie.
Literatura dodatkowa, zalecana (nieobowiązująca do egzaminu):
Fisher, C. B. Decoding the ethics code for psychologists. Sage Publications Ltd. 2003.
Brzeziński, J. Chyrowicz, B., Poznaniak, W., Toeplitz-Winiewska, M. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2008.
5. Sposoby oceny postępów studenta:
Egzamin pisemny testowy 30 i 31 stycznia 2009 roku.
Opracowanie nadobowiązkowe z badania wywiadem o dylematach etyczno-zawodowych psychologa złożone do 10 lutego 2009 roku.
6. Program szczegółowy
Temat 1: Miejsce psychologa wśród zawodów zaufania publicznego. Cztery socjologiczne
kryteria kwalifikacji do grupy zawodów zaufania publicznego - tajemnica
zawodowa (poufna dokumentacja), wyższe niż ogólnie obowiązujące w
społeczeństwie wymagania moralne, wysokie kwalifikacje (studia wyższe i
dalsze kształcenie), wprowadzenie do zawodu przez mentorów.
Temat 2: Wspólny mianownik etyczny wielu specjalizacji w psychologii. Potrzeba
definicji swoistego dobra, o jakie psycholog ma zadbać, analogia do zdrowia
w przypadku lekarza, wykształcenia w przypadku nauczyciela, itd., organiczny
związek etycznego wymiaru z fachową wiedzą i umiejętnością.
Temat 3: Etyczny wymiar rozwoju zawodowego psychologa. Etapy rozwoju zawodowego
psychologa (studia, staż, samodzielna praca i specjalizacja, role mentorskie,
superwizora, kierownicze i zarządcze) i ich swoistość etyczna. Prawidłowości
rozwoju społeczno-moralnego człowieka i ich zastosowanie do rozwoju etycznego
w zawodzie psychologa.
Temat 4: Rozwój charakteru moralnego człowieka i kształtowanie moralnych wartości
psychologa. Przywołanie natywistycznych twierdzeń o rozwoju społeczno-
moralnym człowieka z psychoanalizy Eriksona. Dojrzewanie psycho-społeczne w
pełnym cyklu życia człowieka. Wspomagający wpływ otoczenia na społeczno-
moralny rozwój. Implikacje dla rozwoju zawodowego w kolejnych jego fazach
zróżnicowanej wrażliwości i podatności na wpływ społeczny.
Temat 5: Poznanie samego siebie i samokontrola w zawodzie psychologa. Znajomość
własnych operacji poznawczych i kontrola uzyskiwania informacji użytecznych.
Orientacja we własnym stosunku do wartości profesjonalnych. Kontrola własna
nad własnym stosunkiem do szerszych procesów społecznych. Znajomość
spontanicznych tendencji własnych w relacjach interpersonalnych i panowanie nad
ich realizacją w sytuacjach zawodowych. Napięcia między samokontrolą a
autentycznością reagowania w sytuacjach zawodowych.
Temat 6: Konsekwencje postępowania zawodowego i regulacja poprzez normatywny system
środowiska.