bliżej przedszkola  9.120 wrzesień 2011

22

Jak przygotować przedszkolaka do szkoły?

W bieżącym roku szkolnym na łamach miesięcznika „Bliżej Przedszkola”
zaprezentuję cykl pt. „Przygotowanie przedszkolaków do nauki czytania”.
Comiesięczne artykuły będą zawierały opis zajęć z uwzględnieniem
stopniowego przyrostu umiejętności dzieci w zakresie nauki czytania.
Cykl ma walory praktyczne, gdyż przedstawione sytuacje edukacyjne
realizowałam w grupie dzieci w zróżnicowanym wieku od 3 do 6 lat.

Edyta Kaczanowska

Zajęcia przygotowujące

do nauki czytania w przedszkolu

Z

e względu na predyspozycje psychofizyczne przed-

szkolaków najlepsze efekty edukacyjne osiągam,

stosując aktywne metody pracy. Mam to również

na uwadze, przygotowując dzieci do nauki czyta-

nia, toteż w moich propozycjach będą widoczne wpływy

pedagogiki zabawy. Niezaprzeczalnie trafia ona w potrzeby

i zainteresowania małych dzieci, motywuje je do maksymal-

nego wykorzystania własnych możliwości, a jednocześnie

jest źródłem radości i satysfakcji. Metody pedagogiki zaba-

wy rozwijają kreatywność, pobudzają różnoraką aktywność,

emocje i wyobraźnię, integrują grupę poprzez działanie.
Równocześnie inspiruję się metodą odimienną, zaliczaną

do niekonwencjonalnych metod wczesnej nauki czytania.

Owocem tej inspiracji jest program działań edukacyjnych

mojego autorstwa pt. „Zabawy z wyrazami”. Opisując sytu-

acje edukacyjne, posłużę się formą zadaniową nakierowa-

ną na dzieci w starszym wieku przedszkolnym. Moje do-

datkowe uwagi odnoszące się do realizacji zadań oznaczę

kursywą.
Na początek nawiążę jeszcze do obowiązującej podstawy

programowej wychowania przedszkolnego (Rozporządzenie

Ministra Edukacji Narodowej

z dnia 23 grudnia 2008 r.).

Nauczyciel osiąga cele wychowania przedszkolnego w zakre-

sie kształtowania gotowości do nauki czytania, gdy dziecko

kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole pod-

stawowej:

o

potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru;

o

potrafi uważnie patrzeć (organizuje pole spostrzeżenio-

we), aby rozpoznać i zapamiętać to, co jest przedstawione

na obrazkach;

o

dysponuje koordynacją wzrokowo-ruchową;

o

interesuje się czytaniem i pisaniem;

o

słucha, np. opowiadań, baśni, i rozmawia o nich; intere-

suje się książkami;

o

układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wy-

razy na sylaby; wyodrębnia głoski w słowach o prostej bu-

dowie fonetycznej;

o

rozumie sens informacji podanych w formie uproszczo-

nych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i sym-

boli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.

TeMaT BaZOWy: „W PRZedSZkOlu”



Cele ogólne:

o

kształtowanie gotowości do czytania przez analizę i syn-

tezę słuchową wyrazów, układanie zdań oraz czytanie

globalne;

o

stwarzanie warunków do ekspresji ruchowej, muzycz-

nej oraz aktywności plastycznej i twórczej;

o

utrwalanie i poszerzanie słownictwa związanego z przed-

szkolem.



Umiejętności dzieci:

o

posługiwanie się słownictwem związanym z atrybuta-

mi i życiem przedszkola;

o

dokonywanie analizy i syntezy sylabowej wyrazu;

o

układanie zdania na bazie wybranego słowa;

o

dokonywanie analizy zdania poprzez wyodrębnianie

brakującego wyrazu;

o

wyodrębnianie nagłosu wyrazu;

o

czytanie globalne nazw wybranych zabawek (głównie

dobieranka wyrazowo-obrazkowa);

o

rozróżnianie i porównywanie liter (drukowanych);

o

rozpoznawanie kolorów;

o

naśladowanie ruchu w koordynacji wzrokowo-ruchowej;

o

organizowanie pola spostrzeżeniowego poprzez wy-

odrębnianie elementów obrazka;

o

odtwarzanie piosenki i rytmu muzyki;

o

posługiwanie się liczebnikami;

o

rozróżnianie figur geometrycznych i ich kreatywne

przekształcanie;

o

posługiwanie się w działaniu wyobraźnią;

o

współdziałanie i współpraca.

bliżej przedszkola  9.120 wrzesień 2011

22

bliżej przedszkola  9.120 wrzesień 2011

2

blizejprzedszkola.pl

R E K L A M A



Interakcje:

NDZ (1–n), NDZDZ (2–n), (1–2) DZ DZ (3–4),

DZ DZ (praca z całą grupą, każde dziecko po kolei,

pary, każde dziecko indywidualnie).



Pomoce i przybory:

Kredki w pojemniku, różdżka, wybrane zabawki z kącików

w sali, piłeczki, dwa pojemniki na piłeczki, kółka z kolo-

rowego kartonu do oznaczania elementów obrazka, ksero-

kopie obrazka, elementy sali, instrumenty muzyczne (naj-

lepiej kilka grzechotek, tamburynów, kołatek, drewienek,

bębenków z pałeczką), obrazki znaczków z szatni, karty

pracy, etykietki z nazwami wybranych zabawek i elemen-

tów sali (kilka zestawów), wizytówki dzieci, chusta anima-

cyjna, nagrania muzyczne (piosenka „Kolorowe kredki”,

piosenka „Karuzela”, utwory do zabaw z ruchem), klocki

z literami, alfabet w formie liter na taśmie, karty z figurami

geometrycznymi.



ZAJĘCIA NR 1:

o

Kolorowe kredki.

Ustawcie się w kole. Każdy wybierze

dwie kredki – po jednej do ręki (dla bezpieczeństwa najlepiej,

by były to kredki świecowe). Przywitamy się piosenką o koloro-

wych kredkach, wykonując takie ruchy (nauczycielka wykonu-

je gesty sprzyjające rozwijaniu koordynacji wzrokowo-ruchowej).

Na koniec zaproszę kredki do mojego pudełka za pomocą

sylab (są to takie duże części, z których składa się wyraz).

Jaki kolor wyczaruję z sylab: „zie-lo-ny”? itd. (nauczycielka,

wymieniając kolejne sylaby, akcentuje je ruchem czarodziejskiej

różdżki nad pudełkiem, w którym będą umieszczane kredki).

o

Zdania o przedszkolu.

Pomóżcie misiowi ułożyć zda-

nia, w których będzie występowało słowo „przedszkole”.

Oczywiście słowo to może się troszeczkę zmieniać. Możemy

powiedzieć: „przedszkola”, „przedszkolu”, „przedszkolem”.

Kto ma pomysł na takie zdanie? (nauczycielka podaje misia wy-

branemu dziecku, które chce wykonać to zadanie. Potem przekazuje

ono misia kolejnej chętnej osobie. Jeśli dzieci mają na początku opory

przed podjęciem zadania, nauczycielka może ułożyć dla przykładu

jedno czy dwa zdania. Z maluchami można się bawić w powtarzanie

zdań, które wypowie miś).

o

Przyklejanka-skakanka.

Poruszajcie się przy muzyce,

dotykając różnych elementów naszej sali (np. drzwi, ścian,

dywanu, podłogi, krzesła). Podczas pauzy „przyklejcie się”

do jednego z nich. Skacząc w miejscu na dwóch nogach, po-

dzielcie na sylaby nazwę wymienioną przez... (nauczycielka

podaje imię dziecka). Zobaczymy, komu uda się przy tym nie

„odkleić” (potem można zabawę utrudnić i zaproponować dzie-

ciom skakanie w miejscu na jednej nodze. Jeśli dzieci mają prob-

lem z synchronizacją podskoków, można poprosić o wykonanie

zadania za każdym razem tylko kilka osób).

o

Sylabowe piłeczki.

Usiądźcie w parach naprzeciw siebie

i rzucajcie piłkę z rąk do rąk. Gdy Gumiś Zami wypowie za-

klęcie „sylabowa piłeczka”, jedna osoba z każdej pary będzie

musiała podzielić na sylaby jakieś słowo (nauczycielka może

zaproponować tym razem czasowniki związane z czynnościami

wykonywanymi w przedszkolu, tj.: „siedzi”, „maluje”, „rysuje”,

„myje”, „śpiewam” itp.), a druga osoba – utworzyć słowo,

w którym będzie sylaba... (nauczycielka wymienia sylabę).

o

Zgubione słowo.

Zapamiętajcie zdanie, które wypowiem.

Roztargniony Kubuś Puchatek „zgubił” jeden z wyrazów.

Posłuchajcie uważnie Puchatka (nauczycielka animuje ma-

skotkę) i powiedzcie, jakiego wyrazu brakuje. Jeśli się wam

to uda, zdobędziecie punkt, jeśli nie – punkt powędruje do

Puchatka (proponuję, by punktami były piłeczki. Wypowiadane

zdanie musi być dopasowane do możliwości dzieci. Oczywiście

nauczycielka przechodzi od zdań łatwiejszych do zdań trudniej-

szych. Przykładowo do tej tematyki pasują zdania: „Pani czyta

dzieciom bajki”. „Pani czyta < > bajki”. „Dzieci lubią budować

zamki z klocków.” „Dzieci lubią < >zamki z klocków”. „Misie,

lalki i samochodziki leżą na regale”. „Misie, lalki i samochodziki

leżą < > regale”. W przypadku trzeciego zdania dzieci kodują so-

bie, że „na” to też wyraz. Będzie to ważne, gdy będą uczyły się

samodzielnie wyodrębniać wyrazy w zdaniu).

o

Mali detektywi.

Wybierzcie po jednym obrazku i jednym

kółeczku. Sprawdzimy teraz, czy umiecie obserwować tak

dobrze jak detektywi. Waszym zadaniem będzie jak naj-

szybciej odnaleźć na obrazku wymienione przeze mnie

postacie i przedmioty. Na początek poszukajcie i oznaczcie

kółeczkiem... (nauczycielka wymienia element obrazka). Na ko-

niec każdy wrzuci do pojemnika swoje kółeczko i spróbuje

ułożyć zdanie z nazwą związaną z obrazkiem (obrazki mogą

być czarno-białymi kserokopiami. Oczywiście można je kopiować

na kolorowym papierze ksero. Wtedy dzieci będą na początku wy-

bierały bądź losowały kolor kartki. Kółeczka powinny być dość

małe. Obrazek winien być bogaty w szczegóły, aczkolwiek dosto-

sowany do możliwości percepcyjnych dzieci).

o

Muzyczne sylaby i głoski.

Wybierzcie po jednym instru-

mencie i stańcie w kole. Maszerujcie, grając na instrumen-

tach w rytm muzyki (nagranie). Zatrzymacie się, gdy mu-

zyka przestanie brzmieć. Każdy po kolei podzieli na sylaby

nazwę postaci bądź rzeczy ze znaczka. Dzieląc wyraz na

sylaby, trzeba będzie użyć instrumentu (każda sylaba z akcen-

bliżej przedszkola  9.120 wrzesień 2011

24

Jak przygotować przedszkolaka do szkoły?

Edyta Kaczanowska – nauczyciel dyplomowany z 10-letnim sta-

żem pracy, prowadzi grupę 3-6-latków w Przedszkolu Miejskim

nr 20 w Łodzi.
Ukończyła studia podyplomowe z zakresu Edukacji Elementar-

nej, współpracuje z Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli

i Kształcenia Praktycznego jako prowadząca warsztaty szkolenio-

we i modelowe zajęć edukacyjnych dla nauczycieli.

tem dźwiękowym instrumentu). A teraz zastanówcie się, czy na

początku wyrazu... (nauczycielka wymienia wyraz, starając się

podkreślić brzmienie nagłosu) słychać głoskę... (nauczycielka wy-

mienia głoskę)? Jeśli tak, niech zagrają instrumenty, jeśli nie

– niech nastanie cisza (w przypadku maluchów pomijamy ostat-

nią część zabawy).

o

W naszej sali i szatni.

Narysujcie w każdej części kartki

jakiś element z naszej sali bądź znaczek z szatni. Pamiętajcie,

by jego nazwa składała się z tylu sylab, ile wskazuje kostka

w rogu (każde dziecko otrzymuje przygotowaną kartę:

opracowała Edyta Kaczanowska

Jeśli jest taka konieczność, można przygotować drugą kartę z kil-

koma obrazkami do wycięcia. Wówczas dzieci zamiast rysować,

wklejają odpowiednie obrazki. Można też zaproponować dzieciom

kartę podzieloną tylko na dwie części: dwu- i trzysylabowe. Dla ma-

luchów można przygotować podobną kartę, która będzie zawierać

również obrazki. Zadaniem maluchów maluchów jest kolorowanie

rysunków i wyklaskiwanie nazw. Ilość wykorzystanych sytuacji

edukacyjnych podczas danego zajęcia zależeć będzie od wieku dzieci.

Oczywiste jest, że w grupie dzieci młodszych nie uda nam się prze-

prowadzić wszystkich zabaw od razu. Można je realizować podczas

kilku zajęć, w odpowiednio zmodyfikowanej formie).



ZAJĘCIA NR 2:

(inspirowane metodą odimienną Ireny Majchrzak)

o

Napisy.

Odszukajcie i wskażcie jeden z napisów umiesz-

czonych w naszej sali. Jest to zapisana nazwa. Odczytajcie ten

wyraz (dzieci wykonują to zadanie po kolei. Etykietki są naklejone

na wybrane elementy sali i zabawek bądź położone obok, np. drzwi,

regału, komody, szafki, stolika, krzesła, pianina, lalki, misia, samo-

chodu, traktora, samolotu, lokomotywy, gry, piłki).

o

Taki sam napis.

Poruszajcie się po sali przy muzyce, skacząc

jak piłeczki. Podczas pauzy wylosujcie po jednym napisie,

odszukajcie taki sam w naszej sali i stańcie obok. Odczytajcie

kolejno swoje napisy.

o

Zabawki i ich etykietki.

Wybierzcie sobie kogoś do pary.

Połóżcie na jednym z kolorów „karuzeli” wybraną zabawkę

z podpisem (karuzela to chusta animacyjna; proponuję, by wpro-

wadzić osiem różnych zabawek, po kilka sztuk każdej – etykietki będą

się powtarzać).

o

Karuzela z zabawkami.

Poruszajcie się wkoło jak karuze-

la i śpiewajcie. Gdy nasza „karuzela” się zatrzyma, odczy-

tajcie nazwę zabawki, która jest obok (jeśli zajęcia są prowa-

dzone w grupie dzieci starszych, wówczas po pierwszym odczy-

taniu podpisów nauczycielka może schować pod chustę wybraną

zabawkę. Przed ostatnią rundką czytania wszystkie zabawki będą

schowane. Zamiast śpiewania można oczywiście zaproponować

dzieciom mówienie rymowanki, np. „Karuzela z zabawkami kręci

się tu razem z nami. Kręci, kręci się dokoła, karuzela ta wesoła.

Kolorowa niczym tęcza, do zabawy nas zachęca”).

o

Klocki z literami.

Wybierzcie jeden z klocków. Odszukajcie

literę, którą widzicie w napisach na klocku. Jaka to litera?

(jeśli nauczycielka nie dysponuje klockami dydaktycznymi, na któ-

rych widnieją litery alfabetu, może nalepić kartoniki z literami na

zwykłych klockach).

o

Jaka zabawka zniknęła?

Zamknijcie na chwilę oczy. Kto

chciałby odczytać nazwę zabawki, której nie ma już na „ka-

ruzeli”? (zabrana zabawka została odłożona na bok). Na koniec

poproszę chętne dzieci o dopasowanie napisów z karuzeli

do odpowiednich zabawek.

o

Wizytówki i etykietki.

Poruszajcie się po sali jak samo-

chodziki lub samolociki. Na dany znak każdy zabierze ety-

kietkę leżącą przy jednej z zabawek i usiądzie przy swojej

wizytówce. Następnie każdy sprawdzi, czy obydwa napisy

mają jakieś wspólne litery. Spróbujcie nazwać te litery (jeśli

dziecko nie rozpoznaje danej litery lub się myli, wówczas nauczy-

cielka prosi o pomoc pozostałe dzieci, pokazując tę literę na taśmie

z alfabetem bądź klocku).

o

Figura zamieniona w zabawkę.

Spróbujcie nazwać figury,

które widzicie na kartach. Każdy zamieni figurę na karcie

w jakąś zabawkę. Dorysujcie elementy i pokolorujcie obrazek.

Na koniec odszukajcie pasujący podpis i naklejcie na karcie.

Wrzesień to również pora na inicjację czytelniczą poprzez za-

poznanie z graficznym obrazem własnego imienia i zabawy

z wizytówkami. Artykuły na ten temat, publikowane w ubie-

głym roku szkolnym w miesięczniku „Bliżej Przedszkola”

znajdziesz także na stronie www.blizejprzedszkola.pl



Bibliografia::

Domań R., Metody pedagogiki zabawy w pracy z dziećmi w wieku przedszkol-

nym, Lublin 2003.
Majchrzak I., Wprowadzanie dziecka w świat pisma, Warszawa 1999.
Styczek I., Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego, Warszawa 1982.

Za miesiąc:

„Na straganie” – podział zdania na wyrazy,

synteza sylabowa, wyodrębnianie nagłosu i wygłosu

w słowach o prostej budowie fonetycznej.

bliżej przedszkola  9.120 wrzesień 2011

24