Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com

.

Charakter prawny
spółki cywilnej
na tle prawa polskiego
i niemieckiego

Warszawa 2008

Charakter prawny
spółki cywilnej
na tle prawa polskiego
i niemieckiego

Marcin Podleś

Wydawca:

Marcin Skrabka

Sk³ad, ³amanie:

Andrzej Gudowski

© Copyright by
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2008

ISBN 978-83-7601-148-6
ISSN 1897-4392

Wydane przez:

Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.

Redakcja Książek
01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a
tel. [phone]
31-156 Kraków, ul. Zacisze 7
tel. [phone]
e-mail: [e-mail]

www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa www.profinfo.pl

5

Książkę dedykuję Rodzinie, a szczególnie mojej Babci

6

7

Spis treści

Wykaz skrótów ..................................................................................................11

Słowo wstępne ..................................................................................................13

Rozdział I. Charakter spółki cywilnej w prawie niemieckim ...............15

1. Regulacja spółki cywilnej w przepisach niemieckiego

kodeksu cywilnego ..................................................................................15
1.1. Uwagi ogólne ....................................................................................15
1.2. Stosunki wewnętrzne spółki ...........................................................17
1.3. Stosunek do osób trzecich ...............................................................20
1.4. Majątek spółki ....................................................................................22

1.4.1. Zagadnienie majątku wspólnego wspólników w trakcie

prac legislacyjnych nad kodeksem cywilnym ...........................22

1.4.2. Majątek wspólny w przepisach niemieckiego

kodeksu cywilnego .........................................................................25

1.5. Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania ......................27
1.6. Rozwiązanie i likwidacja spółki ......................................................27
1.7. Podsumowanie ..................................................................................30

2. Charakter prawny spółki cywilnej na tle jej wykorzystania do

prowadzenia działalności gospodarczej ...............................................31
2.1. Uwagi ogólne .....................................................................................31
2.2. Pojęcie kupca i zmiana jego ujęcia na gruncie niemieckiego

kodeksu handlowego ..........................................................................32

2.3. Spółka cywilna jako forma prowadzenia działalności

gospodarczej w relacji do handlowych spółek osobowych .........35

2.4. Podsumowanie ..................................................................................39

3. Ewolucja charakteru prawnego spółki cywilnej w prawie

niemieckim ...............................................................................................39
3.1. Uwagi ogólne .....................................................................................39

8

3.2. Teorie spółki cywilnej w niemieckiej doktrynie ...........................41

3.2.1. Teoria tradycyjna (ujęcie indywidualistyczne) .....................41
3.2.2. Nowoczesna teoria wspólności (ujęcie kolektywne) ...........43

3.3. Spółka cywilna w wybranych ustawach szczególnych ..............48

3.3.1. Instytucja spółki cywilnej w ustawie o przekształceniach

podmiotów .....................................................................................48

3.3.2. Spółka cywilna w ustawie o niewypłacalności ....................50

3.4. Wpływ orzecznictwa na uznanie zdolności prawnej spółki

cywilnej ................................................................................................52
3.4.1. Stanowisko judykatury do momentu uznania zdolności

prawnej i sądowej spółki ...............................................................52

3.4.2. Orzeczenie uznające zdolność prawną i sądową spółki .....54
3.4.3. Zakres zdolności prawnej spółki ...........................................62
3.4.4. Wybrane skutki uznania zdolności prawnej spółki .............65

3.5. Podsumowanie ..................................................................................68

Rozdział II. Charakter prawny spółki cywilnej w prawie polskim .......71

1. Spółka cywilna według przepisów kodeksu zobowiązań .................71

1.1. Uwagi ogólne .....................................................................................71
1.2. Stosunki wewnętrzne spółki ...........................................................75
1.3. Stosunek do osób trzecich ...............................................................79
1.4. Majątek spółki ....................................................................................81
1.5. Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki ..........86
1.6. Rozwiązanie i likwidacja spółki ......................................................89
1.7. Podsumowanie ..................................................................................93

2. Spółka cywilna według przepisów kodeksu cywilnego.....................96

2.1. Uwagi ogólne .....................................................................................96
2.2. Stosunki wewnętrzne spółki ...........................................................99
2.3. Stosunek z osobami trzecimi .........................................................103
2.4. Majątek spółki ..................................................................................104
2.5. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki ...............................106
2.6. Rozwiązanie i likwidacja spółki ...................................................106
2.7. Podsumowanie ................................................................................109

3. Charakter prawny spółki cywilnej na tle jej wykorzystania

do prowadzenia działalności gospodarczej .......................................112
3.1. Uwagi ogólne ...................................................................................112
3.2. Spółka cywilna jako forma prowadzenia działalności

gospodarczej w okresie dwudziestolecia międzywojennego ...112

Spis treści

9

3.2.1. Pojęcie kupca ............................................................................112
3.2.2. Spółka cywilna jako forma prowadzenia

działalności gospodarczej w relacji do handlowych
spółek osobowych ........................................................................116

3.3. Spółka cywilna jako forma prowadzenia działalności

gospodarczej w okresie PRL ...........................................................118
3.3.1. Pojęcie jednostki gospodarki uspołecznionej .....................118
3.3.2. Spółka cywilna jako forma prowadzenia działalności

gospodarczej ..................................................................................121

3.4. Spółka cywilna jako forma prowadzenia działalności

gospodarczej po roku 1989 ..............................................................123
3.4.1. Pojęcie podmiotu gospodarczego (przedsiębiorcy)

i ewolucja jego ujęcia ...................................................................123

3.4.2. Spółka cywilna jako forma prowadzenia działalności

gospodarczej .................................................................................125

3.4.3. Spółka cywilna a spółki osobowe w kodeksie spółek

handlowych ...................................................................................129

3.4.4. Spółka cywilna wobec zmian ujęcia podmiotu

prowadzącego działalność gospodarczą ..................................132

3.5. Podsumowanie ................................................................................135

4. Ewolucja charakteru spółki cywilnej w prawie polskim ..................137

4.1. Doktrynalne ujęcie charakteru prawnego spółki

na podstawie przepisów kodeksu zobowiązań ............................137

4.2. Ewolucja spółki cywilnej pod rządami przepisów

kodeksu cywilnego ............................................................................140
4.2.1. Spółka cywilna jako stosunek zobowiązaniowy ................140
4.2.2. Propozycja ujęcia spółki cywilnej jako osoby prawnej ....140
4.2.3. Spółka cywilna jako jedność w stosunkach z osobami

trzecimi na gruncie ustawy o działalności gospodarczej .......142

4.2.4. Współczesne ujęcie spółki cywilnej – spółka cywilna

stosunkiem zobowiązaniowym ..................................................148

4.3. Podsumowanie ................................................................................153

Rozdział III. Zagadnienie podmiotowości spółki cywilnej

w Niemczech i w Polsce ..........................................................................155
1. Elementy konstrukcyjne spółki cywilnej ............................................155

1.1. Uwagi ogólne ...................................................................................155

Spis treści

10

1.2. Analiza spółki cywilnej według jej elementów

konstrukcyjnych ................................................................................158
1.2.1. Struktura organizacyjna spółki .............................................158
1.2.2. Odpowiedzialność za zobowiązania w ramach spółki

cywilnej ..........................................................................................170

1.2.3. Identyfikacja spółki .................................................................184

1.3. Problem wielości typów spółki cywilnej .....................................189

1.3.1. Zewnętrzne i wewnętrzne spółki cywilne ..........................189
1.3.2. Typy spółki cywilnej a zagadnienie

jej zdolności prawnej ...................................................................194

2. Podmiotowość spółki cywilnej na tle regulacji osobowości

prawnej w prawie niemieckim i polskim ...........................................200
2.1. Uwagi ogólne ...................................................................................200
2.2. Ujęcie osoby prawnej w przepisach prawa ................................200
2.3. Ujęcie osoby prawnej a spółki osobowe ......................................207
2.4. Regulacja niepełnych osób prawnych .........................................214
2.5. Miejsce spółki cywilnej w systemie podmiotów prawa ...........218

2.5.1. Status spółki cywilnej na tle prawa niemieckiego .............218
2.5.2. Status spółki cywilnej na tle prawa polskiego ....................227

3. Porównanie charakteru prawnego spółki cywilnej

w prawie niemieckim i polskim ..........................................................238
3.1. Model ustawowy spółki cywilnej w Polsce

a prawo niemieckie ...........................................................................238

3.2. Ewolucja spółki cywilnej w Polsce i w Niemczech ....................242
3.3. Charakter prawny spółki cywilnej w Polsce i w Niemczech ...244
3.4. Adekwatność argumentów leżących u podstaw uznania

zdolności prawnej spółki cywilnej w Niemczech na tle
polskiego prawodawstwa ................................................................249

3.5. Znaczenie i miejsce spółki cywilnej jako formy prowadzenia

działalności gospodarczej w Niemczech i w Polsce .....................257

Zakończenie .....................................................................................................263

Bibliografia ......................................................................................................269

Spis ważniejszych źródeł prawa .................................................................287

Spis treści

11

Wykaz skrótów

ABGB

– Das Allgemeines Bürgerliche Gesetzbuch

AcP

– Archiv für civilistische Praxis

AktG

– Gesetz über Aktiengesellschaften und Kom-

manditgesellschaften auf Aktien (Aktienge-
setz)

BB –

Betriebs-Berater

BGB –

Bürgerliches

Gesetzbuch

BGBl. I, II

– Bundesgesetzblatt, część I i II

BGH –

Bundesgerichtshof

BGHR –

BGH-Report

BGHZ

– Entscheidungen des Bundesgerichtshofes in

Zivilsachen

BT-Drs. –

Bundestags-Drucksache

DB –

Der

Betrieb

DGVZ –

Deutsche

Gerichsvollzieherzeitung

DStR –

Deutsches

Steuerrecht

GbR

– Gesellschaft bürgerlichen Rechts

GmbHR –

GmbH-Rundschau

GRUR –

Gewerblicher Rechtsschutz und Urheber-
recht

HGB –

Handelgesetzbuch

JA –

Juristische

Arbeitsblätter

JuS –

Juristische

Schulung

JW –

Juristische

Wochenschrift

JZ –

Juristenzeitung

KG –

Kommanditgesellschaft

KN –

Kodeks

Napoleona

KPP

– Kwartalnik Prawa Prywatnego

12

MDR

– Monatschrift für deutsches Recht

Mon.Praw. –

Monitor

Prawniczy

NJW

– Neue Juristische Wochenschrift

NP –

Nowe

Prawo

NZG

– Neue Zeitschrift für das Gesellschaftsrecht

NZM –

Neue Zeitschrift für Miet- und Woh-
nungsrecht

OHG –

Offene

Handelsgesellschaft

OLGZ

– Entscheidungen der Oberlandesgerichte in

Zivilsachen einschließlich der freiwilligen
Gerichtsbarkeit

ONSA –

Orzecznictwo

Naczelnego Sądu Administra-

cyjnego

OSN

– Orzecznictwo Sądu Najwyższego

OSP

– Orzecznictwo Sądów Polskich

PartGG –

Partnerschaftsgesellschaftsgesetz

PiP

– Państwo i Prawo

PPH

– Przegląd Prawa Handlowego

PPiA

– Przegląd Prawa i Administracji

RGBl. –

Reichsgesetzblatt

RGZ

– Entscheidungen des Reichsgerichts in Zivil-

sachen

RIW

– Recht der Internationalen Wirtschaft

RPEiS –

Ruch

Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologicz-

ny

SP –

Studia

Prawnicze

VersR –

Versicherungsrecht

WM –

Wertpapiermitteilungen

ZIP –

Zeitschrift für Wirtschaftsrecht und Insol-
venzpraxis

ZGR

– Zeitschrift für Unternehmens- und Gesells-

chaftsrecht

ZHR –

Zeitschrift für das gesamte Handels- und
Wirtschaftsrecht

ZPO –

Zivilprozessordnung

Wykaz skrótów

13

Słowo wstępne

Charakter prawny spółki cywilnej stanowi jedno z bardziej spor-

nych zagadnień w doktrynie z zakresu prawa spółek. Spółka cywilna jest
z punktu widzenia systemu prawa klasyfikowana pośród umów nazwa-
nych, lecz jednocześnie stanowi pierwowzór konstrukcyjny dla handlo-
wych spółek osobowych, będąc wciąż powszechnie obecną w obrocie go-
spodarczym. Jej znaczący udział w obrocie gospodarczym w Polsce kosz-
tem handlowych spółek osobowych ukazywany jest już w kategoriach
istotnego problemu dla całej gospodarki. Rozpowszechnienie wykorzysty-
wania tej instytucji uważa się bowiem za niepożądane, przede wszystkim
ze względu na stwarzane przez nią zagrożenie dla innych uczestników ob-
rotu, które ma w dużym stopniu swoje źródło właśnie w niejasnym okre-
śleniu charakteru prawnego tej spółki, wynikającym z jej ukształtowania.
Trudności rodzi udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy podmiotem praw
i obowiązków powstałych w związku ze stosunkiem spółki są wyłącznie
poszczególni wspólnicy bądź też wspólnicy w ich zbiorowości, występują-
cy na zewnątrz jako jedność, czy też wreszcie sama spółka jako zrzeszenie
osób mające zdolność prawną. Zagadnienie to można próbować rozwikłać
poprzez analizę istoty wspólności do niepodzielnej ręki jako elementu cią-
żącego w kierunku wyodrębnienia spółki cywilnej od osób jej wspólników.
Ponieważ jednak spółka cywilna nie może zostać sprowadzona wyłącz-
nie do stosunku łączącego określone składniki majątkowe, konieczne jest
rozpatrywanie jej charakteru prawnego w szerszym kontekście elementów
konstrukcyjnych: struktury organizacyjnej, nazwy i wyodrębnionego ma-
jątku.

Z uwagi na fakt, iż kształt spółki cywilnej przejęty został przez pol-

skiego ustawodawcę z prawa niemieckiego, normatywnym tłem dla pro-
wadzonych rozważań uczyniono – obok prawa polskiego – właśnie prawo
niemieckie. Co więcej, punkt wyjścia dla ewolucji instytucji spółki cywilnej

14

powinien być w obu porządkach prawnych bardzo zbliżony, skoro okre-
ślana w Niemczech mianem „germanizmu” konstrukcja wspólności do nie-
podzielnej ręki zastosowana została także w Polsce jako element chroniący
trwałość spółki cywilnej. Tymczasem po ponad stu latach, które upłynęły
już od momentu skodyfikowania w niemieckim kodeksie cywilnym spółki
według stworzonego wzorca – wspólności osób opartej na niepodzielno-
ści wyodrębnionego majątku zorientowanej na realizację wspólnego celu
– jej rozwój w obu porównywanych prawodawstwach wydaje się od pew-
nego czasu przebiegać w przeciwstawnych kierunkach. W Polsce zdaje się
on zmierzać w kierunku czystego stosunku zobowiązaniowego, natomiast
w Niemczech w kierunku podmiotowości z apogeum w postaci uznania
przez Trybunał Federalny zdolności prawnej i zdolności sądowej spółki
cywilnej. Podkreślenia wymaga jednakże fakt, że do tej pory w żadnym
z porównywanych porządków prawnych instytucja spółki cywilnej nie jest
wolna od kontrowersji doktrynalnych i praktycznych, które przede wszyst-
kim oscylują wokół problemu charakteru prawnego tej spółki. Niniejsza
praca, opisując charakter prawny spółki cywilnej, diagnozuje przyczyny
wątpliwości i trudności wywoływanych przez spółkę cywilną i podaje spo-
soby ich rozwiązania.

***

Podstawą książki Charakter prawny spółki cywilnej na tle prawa polskiego

i niemieckiego jest rozprawa doktorska obroniona w czerwcu 2006 r. w In-
stytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii
Uniwersytetu Wrocławskiego.

Autor chce w tym miejscu wyrazić wdzięczność Wszystkim, którzy

przyczynili się do jej powstania. Szczególne podziękowania autor prag-
nie przekazać promotorowi - prof. dr. hab. Józefowi Frąckowiakowi, oraz
recenzentom rozprawy doktorskiej: prof. dr. hab. Krzysztofowi Pietrzy-
kowskiemu z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. Rolandowi Wittmanno-
wi z Uniwersytetu we Frankfurcie nad Odrą oraz prof. dr. hab. Jerzemu
Jacyszynowi z Uniwersytetu Wrocławskiego, a ponadto: dr. Bogusławowi
Sołtysowi, dr. Maciejowi Skoremu, dr. Krzysztofowi Górniczowi, mgr Lidii
Siwik z Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. Ingo Kollerowi z Uniwersytetu
w Ratyzbonie, prof. Wolfgangowi Kilianowi z Uniwersytetu w Hanowerze
oraz dr. Romanowi Radwańskiemu z fundacji KAAD.

Słowo wstępne

15

Rozdział I

Charakter spółki cywilnej w prawie niemieckim

1. Regulacja spółki cywilnej w przepisach niemieckiego

kodeksu cywilnego

1.1. Uwagi ogólne

Instytucja spółki cywilnej uregulowana została w Niemczech – tak

jak w polskim prawodawstwie – w części szczególnej księgi zobowiązań
w przepisach § 705–740 niemieckiego kodeksu cywilnego

1

(Bürgerliches

Gesetzbuch). Licząca sobie już ponad sto lat regulacja instytucji spółki
w kodeksie cywilnym niemieckim przetrwała zaś bez istotniejszych zmian
do dzisiaj

2

.

Według § 705 BGB stosunek spółki cywilnej powstaje w drodze umo-

wy. Zgodnie z tym przepisem przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują
się do osiągnięcia wspólnego celu w określony w umowie sposób, zwłasz-
cza poprzez wniesienie wkładów. Pojęcie wspólnego celu wspólników jest
w prawie niemieckim bardzo szerokie i w zasadzie podlega jedynie ogra-
niczeniom z punktu widzenia zgodności z prawem i dobrymi obyczajami

3

.

1

Ustawa z 18 sierpnia 1896 r., RGBl. 1896, 195.

2

Niemiecki kodeks cywilny wszedł w życie 1 stycznia 1900 r., jednakże przepisy o spółce nie zo-

stały od tamtego czasu poddane poważniejszym zmianom. Jako istotną zmianę można określić
jedynie wprowadzenie do § 736 BGB odesłania w zakresie odpowiedzialności wspólnika po wy-
stąpieniu ze spółki do przepisów o spółce jawnej.

3

R.

Weber,

Die Gesellschaft bürgerlichen Rechts- Begriff, Voraussetzungen, JuS 2000, s. 314. Należy przy

tym jednakże wskazać na przesłankę negatywną powstawania spółki cywilnej w postaci omó-
wionego niżej prowadzenia „handlowej działalności gospodarczej” (Handelsgewerbe) w rozumie-
niu niemieckiego kodeksu handlowego. Ziszczenie się bowiem tej przesłanki skutkuje w świetle

16

Charakterystyczny dla umowy spółki jest brak typowej dla prawa obli-
gacyjnego przeciwstawności interesów stron

4

. Wspólnicy zobowiązują się

bowiem wzajemnie do realizacji wspólnego celu, który w zakresie przed-
miotowym wyznaczonym wspólnym celem czyni ich interesy tożsamy-
mi

5

. Wyróżnienie „wzajemnego zobowiązania się wspólników do realiza-

cji wspólnego celu” zostało uczynione elementem przedmiotowo istotnym
umowy spółki cywilnej. Posłużenie się przez ustawodawcę przymiotni-
kiem „wzajemne” może świadczyć zaś o tym, że w stosunku wewnętrz-
nym spółki ustawodawca nie przewidział istnienia odrębnego od wspól-
ników podmiotu, względem którego wspólnicy mogliby się zobowiązać.
W uzasadnieniu do kodeksu cywilnego wskazano, iż każdy ze wspólni-
ków zobowiązuje się względem każdego z pozostałych wspólników, a obo-
wiązek wniesienia wkładów miał istnieć nie względem „wyodrębnionej
w jakiś sposób od poszczególnych wspólników spółki, ale względem po-
szczególnych wspólników”

6

. W kodeksie cywilnym brak nawet wzmianki

o innym od osób wspólników podmiocie, mogącym być adresatem oświad-
czeń wspólników zawartych w umowie spółki i któremu mogłoby przykła-
dowo przysługiwać roszczenie o wniesienie przez wspólnika określonego
w umowie spółki wkładu. Godzi się przy tym dodać, iż z przywołanego
zwrotu „wzajemne zobowiązanie” orzecznictwo oraz doktryna niemiecka
wywodzą również wnioski odnośnie do charakteru umowy spółki z kodek-
su cywilnego, powszechnie uznając ją za umowę wzajemną

7

. Równocześ-

§ 105 ust. 1 kodeksu handlowego (Handelsgesetzbuch, ustawa z 10 maja 1897 r., RGBl. 1897, 219)
zmianą formy spółki cywilnej ex lege w spółkę jawną, przy czym wpis do rejestru handlowego
ma w takiej sytuacji wyłącznie charakter deklaratoryjny; por. rozdział I pkt 2.3.

4

Przeciwstawność interesów na przykładzie umowy sprzedaży jest rozumiana jako wola jednej

strony do zbycia danego prawa majątkowego, podczas gdy druga strona wykazuje chęć do-
konania jego kupna. Podany przykład służyć ma rozwinięciu pojęcia „przeciwstawność intere-
sów”, które jest o tyle sprawą konwencji, że równie dobrze można w umowie sprzedaży, cho-
ciażby w pozycjach stron, doszukać się zbieżności interesów. W końcu istotą umowy jest konsens.
W każdym razie nie może być sytuacji, w której obie strony umowy sprzedaży chcą zbyć dane
prawo majątkowe lub je nabyć, podczas gdy właśnie z tak dosłownym rozumieniem pojęcia bra-
ku przeciwstawności interesów mamy do czynienia w przypadku umowy spółki.

5

Wspólny cel nie oznacza jednak, że w każdym przypadku wspólnicy muszą być zgodni w zakre-

sie sposobu jego osiągnięcia.

6

Por. B. Mugdan, Die gesamten Materialien zum Bürgerlichen Gesetzbuch, t. 2, Recht der Schuldverhält-

nisse, Berlin 1899, s. 332.

7

Por. A. Bergmann (w:) M. Herberger, M. Martinek, H. Rüßmann, S. Weth (red.), Juris Praxiskommen-

tar BGB, Saarbrücken 2004, komentarz do § 705 BGB, nb 10; H. Thomas (w:) P. Bassenge, W. Eden-
hofer, A. Heldrich, H. Sprau, U. Diederichsen, H. Heinrichs, H. Putzo, T. Heinz, Palandt, Bürgerli-
ches Gesetzbuch, München 1998, s. 813; orzeczenie Trybunału Federalnego z 28 listopada 1955 r., II
ZR 16/54.

Rozdział I. Charakter spółki cywilnej w prawie niemieckim

17

nie jednak stosowanie w odniesieniu do spółki cywilnej przepisów § 320
i następnych BGB o zobowiązaniach wzajemnych jest znacznie ogranicza-
ne, a w stosunku do spółek składających się z większej liczby niż dwóch
wspólników wręcz wyłączane

8

.

Odwołanie się do elementów przedmiotowo istotnych umowy spół-

ki cywilnej daje zatem pewne wskazówki dotyczące charakteru prawne-
go tej spółki w kierunku braku podmiotowości. Równocześnie ujawniają
się jednak odmienności między umową spółki jako umową nazwaną a in-
nymi umowami uregulowanymi w księdze zobowiązań. Dlatego pełniej-
szy obraz charakteru prawnego spółki cywilnej może wyłonić się dopiero
w rezultacie przybliżenia stosunków wewnętrznych spółki, stosunków ze-
wnętrznych, szczególnie potraktowanego na potrzeby prowadzonych wy-
wodów majątku spółki oraz zagadnienia ustania spółki.

1.2. Stosunki wewnętrzne spółki

Podstawowym uprawnieniem wspólnika z umowy spółki jest prawo

do współdecydowania o działalności spółki, które należy uznać za ściśle
związane ze statusem wspólnika jako strony umowy spółki. To prawo do
prowadzenia spraw spółki przysługuje – zgodnie z wyrażonym w § 709
BGB modelem ustawowym – tylko wszystkim wspólnikom łącznie. Rów-
nocześnie § 709 ust. 1 BGB stanowi jednoznacznie, iż „do dokonania każ-
dej czynności konieczna jest zgoda wszystkich wspólników”. Ta tzw. zasa-
da jednomyślności (Prinzip der Einstimmigkeit) odnosi się zatem nawet do
prowadzenia spraw mieszczących się w zakresie zwykłego zarządu. Przy-
wołane uregulowanie prowadzenia spraw spółki z niemieckiego kodek-
su cywilnego ma jednak charakter dyspozytywny i już sam ustawodawca,
wydając poszczególne przepisy, uwzględniał prawdopodobieństwo przy-
jęcia w konkretnej umowie spółki zasady podejmowania decyzji większoś-
cią. Ustawodawca niemiecki zawarł bowiem w § 709 ust. 2 BGB regułę in-
terpretacyjną, zgodnie z którą w razie wątpliwości powinno się obliczać
większość w sprawach spółki na podstawie liczby wspólników.

8

Por. A. Bergmann (w:) M. Herberger, M. Martinek, H. Rüßmann, S. Weth (red.), Juris..., op. cit., ko-

mentarz do § 705 BGB; K.S. Scholz, Verselbstständigung bürgerlicher Gesellschaften in Deutschland und
Frankreich, Frankfurt a.M.–Berlin–Brno–Bruxelles–New York–Oxford–Wien 2001, s. 86; orzeczenie
Sądu Krajowego w Monachium z 28 lipca 2000 r., 23U 4359/99; T. Raiser, Gesamthand und juristische
Person im Licht des neuen Umwandlungsrechts, AcP 194 (1994), s. 496.

Regulacja spółki cywilnej w przepisach niemieckiego kodeksu cywilnego

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

Salon Cyfrowych Publikacji ePartnerzy.com

.