PRAWO WSPÓLNOT EUROPEJSKICH

WYKŁAD( KOMPENDIUM)

ŹRÓDŁA PRAWA EUROPEJSKIEGO

• Coraz większa ilość polskich przedsiębiorców styka się z regulacjami

prawa europejskiego. Dla wielu firm znajomość tych przepisów jest
tak samo niezbędna jak znajomość polskich ustaw czy rozporządzeń.
Dotyczy to nie tylko firm eksportujących swoje towary na rynek Unii.
W wielu przypadkach krajowe akty prawne inspirowane są
ustawodawstwem europejskim, którego znajomość pozwala na
szybsze dostosowanie przedsiębiorstwa do nowych regulacji.
Umiejętność znalezienia odpowiednich dokumentów jest istotna
zarówno dla prawników jak i dla inżynierów czy technologów
żywności. Niniejszy materiał, mamy nadzieję, będzie stanowił
przydatny przewodnik przy samodzielnym poszukiwaniu dyrektyw
czy rozporządzeń europejskich. Zaczynamy od prezentacji
dokumentów wydawanych w ramach Wspólnot Europejskich

Rodzaje dokumentów wydawanych w ramach Wspólnot

Europejskich

• W ramach Wspólnot Europejskich publikowanych

są różnorodne dokumenty. Część z nich jest
prawnie wiążąca, część natomiast ma charakter
wyłącznie informacyjny. Bardzo ważne jest, aby
właściwie ocenić znaczenie poszukiwanego przez
nas aktu. Jego treść nie zawsze jest dostateczną
wskazówką. Niezbędna jest znajomość, choćby w
podstawowym zakresie, typów dokumentów
wydawanych w ramach Wspólnot.

• Do dokumentów prawnie wiążących należy

zaliczyć akty prawa pierwotnego i wtórnego.

akty prawa pierwotnego

•

Aktami europejskiego prawa pierwotnego są przede wszystkim traktaty
założycielskie (ang. treaties, fr. traités, niem. Verträge) wraz z towarzyszącymi im
protokołami i aneksami tj.: Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i
Stali (TEWWiS), Traktat o utworzeniu Wspólnoty Europejskiej (TWE) oraz Traktat o
utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (TEWEA). Przedmiotową
kategorię uzupełniają ponadto wszelkie kolejne traktaty nowelizujące traktaty
założycielskie m.in. Jednolity Akt Europejski, Traktat o Unii Europejskiej (Traktat z
Maastricht), Traktat Amsterdamski czy Nicejski. Do źródeł prawa pierwotnego
zalicza się również traktaty o przystąpieniu nowych członków (traktaty
akcesyjne).

•

Należy pamiętać jednak, że do źródeł europejskiego prawa pierwotnego nie zalicza
się umów międzynarodowych podpisywanych przez Wspólnoty (w tym umowy
stowarzyszeniowej), ani umów zawieranych przez wszystkich lub niektórych
członków tej organizacji (np. umowa z Schengen). Wymienione akty prawa
międzynarodowego, jako wywierające wpływ na porządek prawny Wspólnot,
zalicza się jednak do acquis communautaire.

•

Nie są źródłami prawa deklaracje przyjmowane podczas szczytów szefów państw i
rządów państw członkowskich Wspólnot w ramach Rady Wspólnot Europejskich
(charakter deklaracji ma na przykład Karta praw podstawowych przyjęta na
szczycie w Nicei). Podczas omawianych spotkań podejmowane są również decyzje
dotyczące wykładni traktatów założycielskich, których charakter prawny jest
sporny.

akty prawa wtórnego (akty pochodne)

•

Grupa pochodnych źródeł prawa wspólnotowego obejmuje szereg aktów
prawnych do których należy zaliczyć:

•

Dyrektywy (ang. directive, fr. directive, niem. Richtlinie) - akty prawne nie mające
odpowiednika w prawie polskim, skierowane do państw członkowskich, które
muszą osiągnąć, za pomocą dostępnych sobie środków, cel określony w
dyrektywie. Dyrektywy wyznaczają swoim adresatom określony czas na
implementację czyli włączenie treści dyrektywy do krajowego porządku prawnego
(zwykle 2 lata).

•

Co do zasady, wyłącznymi adresatami dyrektyw są państwa członkowskie.
Wykluczona jest możliwość powoływania się na postanowienia tych aktów przed
sądami krajowymi. Organy państw członkowskich, podobnie jak organy polskie, nie
mogą wymagać od swoich obywateli postępowania zgodnego z dyrektywą.
Dopiero przepisy krajowe wydane na podstawie dyrektyw stanowią źródło praw i
obowiązków dla osób fizycznych i prawnych (np. spółek).

•

Warto pamiętać jednak, że szereg dyrektyw może mieć charakter quasi-wiążący
dla przedsiębiorców. Dzieje się tak dlatego, że dokumenty te niekiedy umożliwiają
pewne działania pod warunkiem dopełnienia określonych procedur zawartych w
dyrektywie. Przykładowo: przedsiębiorstwo, które pragnie umieścić na swoim
produkcie oznaczenie CE, musi wytwarzać go zgodnie z zasadami opisanymi w
dyrektywie, nawet jeżeli przepisy wewnętrzne danego kraju nie stawiają przed
producentem takich wymagań.

Załączniki preambuły

• Dyrektywom często towarzyszą załączniki (ang. annex, fr. annexe,

niem. anhang). Dokumenty te mają istotne znaczenie dla
przedsiębiorców, gdyż to w nich właśnie zawarte są szczegóły
techniczne, tabele, zestawienia itp.

• W każdej dyrektywie (podobnie jak w rozporządzeniach i decyzjach)

znajduje się preambuła. W tej części dokumentu organ wydający
przywołuje dokumenty robocze, jakie stały się podstawą do
uchwalenia dyrektywy, podaje podstawę prawną jej przyjęcia oraz
szczegółowo omawia przyczyny uregulowania danego zagadnienia.
Uzasadnienie przyjęcia danego aktu normatywnego ma ułatwić
podmiotom, do których jest adresowany zrozumienie jego treści
(wykładnię). Znajomość preambuły pozwala również na zapoznanie
się ze stanem prawnym panującym w danej dziedzinie przed
przyjęciem zawierającego preambułę dokumentu.

Rozporządzenia

• Rozporządzenia (regulation, reglement, Verordnung) - akty prawne

o ogólnym i abstrakcyjnym charakterze odpowiadające polskim
ustawom. Odmiennie niż dyrektywy, rozporządzenia podlegają
bezpośredniemu stosowaniu w państwach członkowskich. Oznacza
to, że kształtują prawa i obowiązki osób fizycznych i prawnych (w
tym przedsiębiorców) i mogą być powoływane w kontaktach
pomiędzy nimi oraz administracją państwową, a także w sądach.

• Wyróżnia się dwa rodzaje rozporządzeń - rozporządzenia

podstawowe oraz rozporządzenia wykonawcze, których zakres
przedmiotowy jest ograniczony, a ich postanowienia nie mogą
pozostawać w sprzeczności z postanowieniami rozporządzeń
podstawowych. Rozporządzenia wydawane są przez Parlament
Europejski wraz z Radą Unii Europejskiej, albo przez Komisję
Europejską. W formie rozporządzenia regulowany jest np.
wspólnotowy kodeks celny. Również rozporządzeniom mogą
towarzyszyć załączniki.

Decyzje

•

Decyzje (ang. decision, fr. décision, niem. entscheidung) są aktami
prawnymi o charakterze indywidualnym, skierowanym do konkretnie
oznaczonych adresatów (odpowiadają znanym w Polsce decyzjom
administracyjnym). Adresatem europejskiej decyzji może być zarówno
państwo (państwa) członkowskie, jak i osoba fizyczna lub prawna. Decyzje
wydawane są przez Komisję i Radę. W wyjątkowych przypadkach organem
współwydającym decyzję może być Parlament Europejski.

•

Przykładem decyzji skierowanej do firm może być decyzja nakładająca na
przedsiębiorstwo karę (grzywnę) z tytułu naruszenia przez nie art. 82
Traktatu o Wspólnocie Europejskiej (nadużycie pozycji dominującej).

•

Poza aktami prawnymi w ramach Wspólnot Europejskich powstaje szereg
dokumentów nie mających charakteru wiążącego. Ich znajomość może
okazać się przydatna dla polskich przedsiębiorców. Dokumenty te
zawierają informacje pozwalające na właściwe zinterpretowanie
(wykładnię) przepisów zawartych w dyrektywach lub rozporządzeniach a
także na poznanie przyszłych regulacji prawnych lub poglądów organów
wspólnotowych (instytucji) na dany temat.

Opinie

• Niejednokrotnie znajomość opinii czy zaleceń wydawanych przez

Komisję Europejską pozwala na właściwe zrozumienie polskich
przepisów wzorowanych na regulacjach europejskich.

• Do najważniejszych dokumentów o charakterze niewiążącym

wydawanych w ramach Wspólnot Europejskich należą:

• Opinie (ang. opinion, fr. avis, niem. Stellungnahme), które służą

wyrażeniu stanowiska poszczególnych instytucji Wspólnot
Europejskich w odniesieniu do jakiejś kwestii lub dokumentu.
Jakkolwiek opinie mogą być skierowane zarówno do państw
członkowskich jak i do osób fizycznych czy prawnych, najczęściej
spotykane są w działalności wewnętrznej organów Wspólnotowych.
Dokumenty te stanowią istotny element procesu decyzyjnego
prowadzącego do przyjęcia aktu prawnego o charakterze wiążącym
(dyrektywy lub rozporządzenia). Szczególną rolę w pracach
organów pełnią opinie Parlamentu, Komitetu Ekonomiczno-
Społecznego oraz Komitetu Regionów. Poza tymi organami opinie
mogą wydawać również: Komisja Europejska i Rada Unii
Europejskiej

Zalecenia , Zielone Księgi , Białe Księgi

• Zalecenia (ang. recommendation, fr. recommendation, niem.

Empfehlungen) są dokumentami skierowanymi do państw
członkowskich. Zalecenia, wydawane przez Radę Unii Europejskiej
lub Komisję, mają na celu ujednolicenie prawodawstwa
obowiązującego w poszczególnych krajach Wspólnoty. Od dyrektyw
zalecenia różnią się brakiem mocy prawnej (nie są wiążące).

• Zielone Księgi (ang. Green Paper fr. Livre vert, niem. Grünbücher)

są wydawanymi przez Komisję, najczęściej w formie komunikatu,
dokumentami, których głównym celem jest rozpoczęcie dyskusji
oraz procesu konsultacji na dany temat. Zielone księgi zwykle nie
zawierają projektów konkretnych rozwiązań legislacyjnych.
Konsultacje rozpoczęte wydaniem Zielonej Księgi mogą zostać
zakończone wydaniem Białej Księgi.

• Białe Księgi (ang. White Paper fr. Livre Blanc niem. Weißbücher ) są

również wydawane przez Komisję. W przeciwieństwie do Zielonych
Ksiąg, Białe Księgi zawierają propozycje konkretnych działań w
danej dziedzinie. Jeżeli Biała Księga zostanie przyjęta przez Radę,
staje się programem działań Wspólnot w danym obszarze
kompetencji.

Programy , Uchwały

• Programy (ang. programme, fr. programme, niem. Programm) są

dokumentami przyjmowanymi przez Radę. Stanowią spis działań
jakie organy europejskie podejmą w określonej dziedzinie i czasie
(zazwyczaj 5 lub 10 lat). Kolejne programy są numerowane i
publikowane są w formie komunikatu Komisji. Przykładowo piąty
program Wspólnot w zakresie ochrony środowiska był przyjęty na
lata 1992-1999, szósty obejmuje działania na lata 2001-2010.

• Uchwały (ang. resolution, résolution, niem. Beschluß) mogą być

przyjmowane przez Radę i Parlament Europejski. Uchwały Rady,
zawierające podstawowe uzgodnienia w danej dziedzinie, przyjęte
przez ministrów państw członkowskich, często są odpowiedzią na
komunikaty Komisji Europejskiej. Jakkolwiek uchwały Rady nie są
prawnie wiążące, mogą wpływać na działania podejmowane przez
rządy krajów członkowskich.

• Uchwały Parlamentu Europejskiego są skierowane do Rady lub

Komisji Europejskiej. Ich celem jest zwrócenie uwagi tych organów
na zagadnienia istotne z punktu widzenia parlamentu. Dokumenty
te nie mają mocy wiążącej.

Raporty

• Raporty (ang. report, fr. rapport, niem. Gesamtbericht)

publikowane są przez Komisję w celu zaprezentowania
stanu faktycznego, działań i osiągnięć Wspólnot
Europejskich w danej dziedzinie. Najważniejsze
znaczenie ma ogólny raport o działalności Unii
Europejskiej (General Report on the Activities of the
European Union) publikowany dorocznie zgodnie
wymogami Traktatu o Wspólnocie Europejskiej.
Raporty Komisji Europejskiej najczęściej kierowane są
do Rady Europejskiej lub Parlamentu. Również Komitet
Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów publikują
swoje raporty.

Języki urzędowe Wspólnot

Europejskich

• Jedną z podstawowych barier, z jaką stykają się polscy

czytelnicy dokumentów europejskich, jest bariera
językowa. Dokumenty o charakterze prawnie wiążącym (a
także niektóre inne dokumenty) są publikowane w
Dzienniku Urzędowym Wspólnot w 11 językach tzw.
oficjalnych. Są to: hiszpański (kastylijski), duński, niemiecki,
grecki, angielski, francuski, włoski, holenderski, portugalski,
fiński i szwedzki. Pozostałe dokumenty o charakterze
roboczym mogą mieć jedynie dwie lub trzy wersje
językowe: angielską, francuską i ewentualnie niemiecką.
Europejskie traktaty założycielskie, z wyjątkiem TWWiS
mają 12 autentycznych wersji językowych (poza językami
oficjalnymi jest to irlandzki).

Numeracja dokumentów wydawanych w ramach Wspólnot

Europejskich

•

Poza znajomością któregoś z oficjalnych języków, do szybkiego odnajdywania dokumentów europejskich
niezbędna jest wiedza na temat zasad ich numeracji. Wszystkie dokumenty, których publikacja w
Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich jest obowiązkowa (dotyczy to przede wszystkim
rozporządzeń), posiadają numer tzw. urzędowy. Numer ten składa się z dwóch członów poprzedzonych
skrótem nazwy organu wydającego akt prawny. Przykładowo rozporządzenie Komisji nr 50 z 2000 roku
będzie oznaczone w sposób następujący: Commission Regulation (EC) No 50/2000. Pierwszy człon numeru
oznacza kolejny numer porządkowy, drugi zaś- rok wydania danego aktu.

•

Dokumenty, których publikacja w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich nie jest obowiązkowa
(dotyczy to m.in. dyrektyw i części decyzji), nie mają numeru urzędowego, numer ten jest zastąpiony
trójczłonowym numerem porządkowym. Przykładowo: dyrektywa numer 29 z 2000 roku będzie oznaczona
w sposób następujący Council Directive 2000/29/EC. Pierwszy człon numeru oznacza rok wydania aktu,
drugi właściwy numer porządkowy, trzeci skrót wspólnoty w ramach której powstał dany dokument.

•

Po numerze dokumentu zwykle podawana jest data jego wydania. Warto pamiętać, że data ta nie jest
tożsama z datą publikacji aktu prawnego. Szczegółowo kwestia ta zostanie omówiona w dalszej części
artykułu.

•

Dokumenty wewnętrzne Wspólnot Europejskich, które nie podlegają publikacji są również numerowane.
Wszelkie decyzje, komunikaty, raporty, propozycje dyrektyw i rozporządzeń oraz opinie pochodzące z
Komisji oznacza się poprzez podanie skróconej nazwy tego organu, roku wydania i kolejnego numeru
porządkowego. Przykładowo: projekt decyzji Rady w sprawie przyznania Irlandii prawa do zróżnicowania
wysokości akcyzy na olej silnikowy o niskiej zawartości siarki (Proposal for a Council decision authorising
Ireland to apply a different rate of excise duty to low-sulphur diesel in accordance with the procedure
provided for in Article 8(4) of Directive 92/81/EEC) będzie oznaczony COM(2001)563. Dokumenty
pochodzące od innych organów Wspólnot oznaczane są według odmiennych zasad. I tak opinia
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno Społecznego w sprawie propozycji dyrektywy wprowadzającej
zmiany do dyrektywy maszynowej (Opinion on the Proposal for a Directive of the European Parliament
and of the Council on machinery and amending Directive 95/16/EC) będzie oznaczona CES 1112/2001.

Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich

•

Podstawowym źródłem poznania regulacji europejskich jest Dziennik
Urzędowy Wspólnot Europejskich zwany w skrócie Dziennikiem
Urzędowym (ang. Official Journal, fr. Journal Officiel, niem. Amtsblatt),
który ukazuje się codziennie w jedenastu wersjach językowych (we
wszystkich językach urzędowych Wspólnot) i jest podzielony na trzy serie.
W serii L (legislation) publikowane są obowiązujące akty prawne, w serii C
(communications) ukazują się te dokumenty, które Komisja Europejska
uważa za istotne z punktu widzenia działalności Wspólnot. Nie ma stałej
listy dokumentów które ukazują się w serii C dziennika. Tradycyjnie
publikowane są w niej propozycje Komisji dotyczące wydania dyrektyw i
rozporządzeń (proposals), opinie Parlamentu, Komitetu Ekonomiczno
Społecznego oraz Komitetu Regionów streszczenia debat
parlamentarnych, informacje o rozprawach przed Trybunałem
Sprawiedliwości. W serii S (supplement) publikowane są ogłoszenia o
większych przetargach organizowanych przez Wspólnoty i państwa
członkowskie.

•

Najważniejsze znaczenie ma seria L Dziennika Urzędowego. Publikowane w niej dokumenty
są podzielone na dwie kategorie "wymagające publikacji" i "niewymagające publikacji". Do
aktów "wymagających publikacji" zalicza się rozporządzenia i dyrektywy, do
"niewymagających publikacji" decyzje i umowy międzynarodowe zawarte przez Wspólnotę.

•

W Polsce dystrybucją dziennika Urzędowego Wspólnot Europejskich zajmuje się
wydawnictwo Ars Polona (Krakowskie Przedmieście 7, skr. pocztowa 1001, 00-950
Warszawa, tel. [phone], fax. [phone], e-mail: [e-mail]). Cena
rocznej prenumeraty dziennika wynosi równowartość 840 euro. Warto zdać sobie sprawę z
objętości publikowanych dzienników urzędowych. Roczna papierowa edycja tego
wydawnictwa zajmuje półkę o długości ok. 3,5 m. Aby ułatwić orientację w tym morzu
papierów razem z Dziennikiem wydawany jest, dwa razy do roku, skorowidz (Directory of
Community Legislation in Force and other Acts of te Community Institutions). Coraz większe
znaczenie ma również wersja Dziennika Urzędowego wydawana na CD-romach. Dzienniki L i
C publikowane są w miesięcznych, dwumiesięcznych, półrocznych i rocznych zestawieniach
(cena miesięcznej edycji wynosi 144 euro). Do korzystania z CD-romów potrzebna jest
przeglądarka internetowa Netscape. Seria S dziennika urzędowego, zawierająca ogłoszenia
związane z zamówieniami publicznymi, publikowana jest wyłącznie w wersji CD (cena
dziennej edycji wynosi 492 euro, edycji wydawanej dwa razy w tygodniu 204 euro). Dzienniki
Urzędowe Wspólnot Europejskich z ostatnich trzech miesięcy publikowane są również on-
line na serwerze wspólnot europejskich (www.europa.eu.int). Sposób wyszukiwania tej
wersji dziennika zostanie omówiony w dalszej części niniejszego artykułu. Biuro Publikacji
Wspólnot Europejskich (Office for Official Publications of the Eurpean Communities) wydaje
również w wersji papierowej wszystkie dokumenty istotne z punktu widzenia działalności
instytucji europejskich. Wydawnictwo to, z charakterystycznym różowym paskiem na
okładce jest oczywiście jeszcze obszerniejsze niż dziennik urzędowy. Podobne publikacje (o
węższym zakresie) wydawane są przez komitety: Ekonomiczno-Społeczny i Regionów.

Orzeczenia sądów europejskich

•

Spore znaczenie dla niektórych przedsiębiorstw mogą mieć wyroki
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) oraz Sądu Pierwszej
Instancji (SPI). Publikowane są one we wszystkich jedenastu językach
urzędowych w urzędowym zbiorze orzeczeń trybunału (wersja angielska
zatytułowana jest Reports of Cases Before the Court of Justice and the
Court of First Instance). Orzeczenia w zbiorze ułożone są według dat. Aby
ułatwić wyszukiwanie według innych kryteriów (np. nazw stron) konieczne
jest posłużenie się indeksem umieszczonym na końcu każdego zbioru
orzeczeń. Dystrybucją zbioru orzeczeń w Polsce zajmuje się również
wydawnictwo Ars Polona, którego adres został podany wyżej.

•

Do prawidłowego odnalezienia orzeczenia niezbędna jest znajomość zasad
numeracji spraw. Procesy przed Trybunałem numerowane są na bieżąco w
kolejności wpisu do rejestru. Pierwszy człon numeru stanowi skrót nazwy
sądu (C dla Trybunału Sprawiedliwości od francuskiego Court de Justice, T
dla Sądu Pierwszej Instancji od francuskiego Tribunal de Premiere
Instance). Przykładowo sprawa pomiędzy firmą Euro-Lex European Law
Expertise GmbH przeciwko Office for Harmonisation in the Internal
Market jest oznaczona T-79/99. Drugi człon numeru oznacza rok wpisania
do rejestru (a nie wydania wyroku !).

•

Orzeczenia obu wymienionych wyżej sądów europejskich są dostępne na
stronie internetowej Wspólnot Europejskich w bazie Curia.

Wyszukiwanie dokumentów wydawanych w ramach

Wspólnot Europejskich

• Z punktu widzenia polskiego przedsiębiorcy (znającego języki)

najpraktyczniejszym źródłem pozyskiwania dokumentów
wydawanych w ramach Wspólnot Europejskich jest internet.
Szczególnie godny polecenia jest serwer Europa
(www.europa.eu.int), na którym znajduje się kilka milionów (!)
stron z informacjami europejskimi. Ponieważ nie jest możliwe
szczegółowe omówienie ich zawartości, w niniejszym materiale
zostaną zaprezentowane jedynie najważniejsze sposoby
wyszukiwania dokumentów, które mogą okazać się istotne dla
polskich przedsiębiorców.

• Ważną cechą serwera europa jest możliwość zmiany języka w

którym się pracuje. Wybór jednego z jedenastu języków oficjalnych
Wspólnot dokonany na pierwszej stronie może zostać dowolnie
zmieniony. W niniejszym artykule polecenia umożliwiające dojście
do poszczególnych baz danych i dokumentów zostaną
przedstawione w języku angielskim.

Wyszukiwanie

• Na serwerze Europa dostępnych jest pięć podstawowych baz

danych prawnych. Są to EUR-Lex, Celex, OEIL, Prelex i Curia. Baza
danych Celex ma podstawowe znaczenie. Zawiera akty prawne
(traktaty, dyrektywy, rozporządzenia), publikowane w dzienniku
urzędowym serii C projekty tych aktów, pytania parlamentarne
(interpelacje) oraz niektóre orzeczenia Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości. Baza danych Celex jest płatna. Koszt rocznej
subskrypcji umożliwiający nieograniczony dostęp do bazy wynosi
1140 euro. Można również płacić za poszczególne dokumenty bez
wykupywania rocznej subskrypcji. Wszelkie dodatkowe informacje
na ten temat można uzyskać pod telefonem 00 352 29 29 420 01
(fax [phone], e-mail:

helpdesk-online-

[e-mail]

). Adres internetowy bazy CELEX to:

http://www.europa.eu.int/celex

.

Wyszukiwanie

•

W bazie CELEX wszystkie dokumenty zostają opatrzone odpowiednim
numerem. Numeracja ta jest wykorzystywana w innych bazach
dokumentów europejskich, również w bezpłatnej bazie EUR-Lex czy bazie
tłumaczeń Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej. Jej znajomość pozwala
na szybkie wyszukiwanie odpowiedniego dokumentu. Numer Celex składa
się z dziesięciu znaków. Pierwszy znak oznacza rodzaj aktu prawnego (3
dla aktów prawnie wiążących 5 dla dokumentów przygotowawczych, 6 dla
orzeczeń), po nim następują roku wydania, litera przyporządkowana
typowi aktu prawnego (np. L dla dyrektyw, R dla rozporządzeń, D dla
decyzji), oraz 4-cyfrowy numer dokumentu, przeważnie odpowiadający
numerowi porządkowemu danego aktu. Przykładowo dyrektywa numer
378 z 1988 roku, dotycząca bezpieczeństwa zabawek (Council Directive
88/378/EEC of 3 May 1988 on the approximation of the laws of the
Member States concerning the safety of toys) będzie oznaczona numerem
Celex 31988L0378.

Wyszukiwanie

•

Baza Celex umożliwia poszukiwanie dokumentów z użyciem wielu kryteriów, m.in.
poszczególnych słów, tytułów, dat wydania dokumentu itp. Nieco mniej
zaawansowane instrumenty wyszukiwania udostępnia bezpłatna baza EUR-Lex
również umieszczona na serwerze Europa.

•

Adres internetowy bazy EUR-Lex to:

http://www.europa.eu.int/eur-lex

. Do bazy

tej można się również "dostać" z głównej strony serwera Europa (po połączeniu z
adresem www.europa.eu.int i wyborze odpowiedniego języka, wybieramy z menu
polecenie "official documents" a następnie "EUR-Lex, European Union law"). W
bazie danych Eur-Lex dostępne są Dzienniki Urzędowe Wspólnot europejskich z
ostatnich 45 dni, akty o charakterze prawnie wiążącym (dyrektywy,
rozporządzenia, traktaty, decyzje) najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości oraz niektóre dokumenty o pozaprawnym charakterze. W
porównaniu z bazą Celex baza EUR-lex ma gorsze instrumenty wyszukiwania oraz
uboższą zawartość. W bazie tej dokumenty zapisane są głównie w formacie HTML,
bez tabel, wykresów, wzorów matematycznych i rysunków. Brak tych elementów
powoduje, że wiele aktów dostępnych w EUR-Lexie (np. dyrektyw) jest
bezwartościowa dla przedsiębiorców, technologów żywności czy inżynierów.
Dokumenty w pełnej wersji (w formacie Tiff) można uzyskać korzystając z płatnej
bazy Celex do której linki znajdują się obok ikony dokumentów w formacie HTML.
Dobrym źródłem uzyskania pełnych wersji poszukiwanych dokumentów jest
również baza skonsolidowanych aktów prawnych, o której będzie mowa w dalszej
części artykułu.

Wyszukiwanie

•

Z punktu widzenia przedsiębiorców najistotniejszą częścią bazy EUR-Lex jest zbiór
aktów prawnych (dyrektywy, rozporządzenia, decyzje). Znajdują się one w dziale
"legislation in force". Po wybraniu odpowiedniej opcji można skorzystać z kilku
metod wyszukiwania: z użyciem numeru dokumentu, numeru Dziennika
Urzędowego, oraz słowa w tytule. Inne metody wyszukiwania dostępne są tylko
dla abonentów bazy Celex. Po odnalezieniu odpowiedniego dokumentu wyświetla
się jego tytuł, dostępne formaty (bezpłatny jest format HTML i niekiedy PDF), oraz
dodatkowa informacja. Po wybraniu ikony "more info" możemy sprawdzić, jakie
dokumenty wprowadziły do poszukiwanego przez nas aktu prawnego poprawki.
Sprawdzenie tego jest szczególnie ważne w przypadku dokumentów europejskich,
które często podlegają uzupełnieniom i zmianom. Przykładowo cytowana już
dyrektywa nr 378 z 1998 roku dotycząca bezpieczeństwa zabawek zmieniana była
dwa razy. Dokument ten był również uzupełniony sprostowaniem (corrigendum).
Linki do wszystkich uzupełnień i poprawek znajdują się właśnie w dziale "more
info". Ponadto na stronie tej kryją się również linki do przygotowywanych
nowelizacji sprawdzanego aktu oraz do baz PreLex i OEIL, które zostaną omówione
później.

•

W przypadku dyrektyw czy rozporządzeń, które były zmieniane wielokrotnie
skorzystanie z podstawowej bazy EUR-Lex może okazać się kłopotliwe i
czasochłonne. Brak tabel czy rysunków może spowodować również że znalezione
dokumenty są nieprzydatne. W takim przypadku pomocne może okazać się
sprawdzenie bazy tekstów skonsolidowanych (jednolitych), zawierających
wszystkie poprawki i uzupełnienia. Baza ta dostępna jest na głównej stronie EUR-
Lex pod poleceniem "Consolidated legislation".

Wyszukiwanie

•

Ujednolicone teksty aktów prawnych (dyrektyw, rozporządzeń i decyzji) mogą
okazać się szczególnie przydatne dla przedsiębiorców. Jakkolwiek ich baza nie jest
kompletna, zawiera prawie wszystkie ważniejsze dokumenty poszukiwane przez
polskie firmy (np. dyrektywy nowego podejścia, dyrektywy związane z prawem
żywnościowym, należące do prawa konsumenckiego, dyrektywy z zakresu prawa
spółek i dyrektywy dotyczące usług finansowych itp.). Wyszukiwanie w bazie
tekstów skonsolidowanych odbywa się za pomocą chronologicznego i
tematycznego indeksu, a wszystkie dokumenty, zapisane w formacie PDF,
zawierają tabele wzory i rysunki.

•

Kolejną bazą dokumentów, znajdującą się na serwerze Europa jest PreLex. Jest to
baza zawierająca wszystkie projekty (proposals) aktów, przygotowywane przez
Komisję Europejską (zarówno aktów prawnych, umów zawieranych przez
Wspólnotę oraz komunikatów) od chwili ich przygotowania, aż do przyjęcia lub
odrzucenia. Wyszukiwanie w tej bazie obywa się za pomocą numeru dokumentu
(chodzi tu o omawiany numer rozpoczynający się od skrótu nazwy organu np.
COM dla Komisji) lub numeru procedury (zaczynającego się również od skrótu, np.
COD dla procedury współdecydowania, SYN dla procedury współpracy CSN dla
procedury konsultacji). Po wstukaniu numeru uzyskujemy pełną informację o
procesie przyjmowania danego aktu i linki do dokumentów, które są związane z
poszukiwanym dokumentem.

Wyszukiwanie

•

Podobną zawartość ma baza danych OEIL (Legislative Observatory) przygotowana
na zlecenie Parlamentu Europejskiego. Jej adres internetowy to:

http://www.europarl.eu.int/dors/oeil

. Baza OEIL zawiera informacje dotyczące

procesu decyzyjnego związanego z przyjmowaniem aktów prawnych Wspólnot. W
przeciwieństwie do innych baz znajdujących się na serwerze "Europa" w OEIL
znajdują się nie tylko informacje o poszczególnych etapach procedury
ustawodawczej które już miały miejsce, ale również o tych które mają odbyć się w
przyszłości. Podstawowym kryterium wyszukiwania w bazie jest numer dokumentu
lub numer procedury. Można również wyszukiwać za pomocą słowa w tytule.

•

Ostatnią ze znajdujących się na serwerze "Europa" baz danych orzeczeń sądów
europejskich znajdująca się na serwerze Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
CURIA (adres:

http://curia.eu.int/en/recdoc/indexaz/index.htm

., wejście z

głównej strony ETS http://www.curia.eu.int/ po wybraniu polecenia case-law)
Baza ta ma bardzo ubogie kryteria wyszukiwania. Jedyną właściwie możliwością
jest szukanie w spisie spraw ponumerowanych zgodnie z zasadami, które były
podane wyżej. Posługiwanie się omówionymi wyżej bazami danych wymaga
posiadania przynajmniej podstawowej wiedzy o konkretnym dokumencie (np. jego
numeru, typu, daty wydania, numeru Dziennika Urzędowego, w którym został
opublikowany etc.). Dla osób, które chcą zapoznać się z całokształtem regulacji
odnoszących się do danej dziedziny działalności lub szybko poznać zawartość
danego aktu prawnego bazy PreLex, Eur-Lex, Celex i OEIL są nieprzydatne.

Wyszukiwanie

•

Dużo lepszym źródłem ogólnej informacji są te strony serwera Europa
które omawiają poszczególne dziedziny działalności organów
wspólnotowych. Dostęp do nich znajduje się pod adresem
www.europa.eu.int (po wybraniu odpowiedniego języka należy wejść w
"activities" i odpowiedni, interesujący nas dział). Strony te mają podobną
budowę: w pierwszej części znajdują się linki do ustawodawstwa i
dokumentów związanych z daną dziedziną, w drugiej linki do
odpowiednich instytucji (odpowiedzialnej dyrekcji generalnej, organizacji
pomocniczych etc). Szczególnie interesująca jest część trzecia
prezentowanych stron. Znajdują się na nich streszczenia poszczególnych
dokumentów, przede wszystkim aktów prawnych, związanych z daną
dziedziną. Omówienia te kryją się pod poleceniem "fact sheets".
Przykładowo osoba zainteresowana dyrektywami regulującymi kwestie
związane z odpadami powinna z polecenia "activities" wybrać polecenie
"environment" następnie w "sources of information" polecenie "fact
sheets" i "waste management". Po przejściu tej nieco skomplikowanej
ścieżki znajdzie streszczenia kilkudziesięciu dyrektyw związanych z
gospodarką odpadami. Przeczytanie tych dokumentów w pełnej wersji
zajęłoby około tygodnia !

Polskie tłumaczenia dokumentów europejskich

•

Problemy pojawiają się, gdy osoby zainteresowane treścią dyrektyw czy
rozporządzeń europejskich nie znają żadnego języka urzędowego
Wspólnot. Dla nich dostęp do dokumentów europejskich jest mocno
ograniczony. Pełne tłumaczenia dokumentów wspólnotowych
dokonywane są, przynajmniej na razie, wyłącznie dla potrzeb administracji
państwowej. Osoba, która poszukuje polskiej wersji danego dokumentu
powinna przede wszystkim zajrzeć na stronę internetową Urzędu
Komitetu Integracji Europejskiej. Na stronie tej znajduje się baza
"tłumaczenia" (adres:

http://www.ukie.gov.pl/tran

, dostęp również ze

strony głównej: po wybraniu polecenia "Urząd" należy wejść w
"Tłumaczenia" a następnie "Baza tłumaczeń"). Zawiera ona wykaz
przetłumaczonych na język polski aktów prawa wspólnotowego oraz
teksty zweryfikowanych aktów Unii Europejskiej.
Wyszukiwanie tekstów jest możliwe według tytułu polskiego, klasyfikacji
stosowanej w Spisie Obowiązującego Prawa Wspólnotowego, a także
według rodzajów dokumentów (np. dyrektywa, rozporządzenie),
omawianego wyżej numeru Celex i roku publikacji.

•

Aby uzyskać teksty tłumaczeń, które nie zostały jeszcze zweryfikowane, i
nie znajdują się na stronie (z taką sytuacją mamy najczęściej do czynienia)
należy zwrócić się bezpośrednio do Departamentu Tłumaczeń UKIE (tel.
(22) 4555258 email:

[e-mail]

.).

Polskie tłumaczenia dokumentów europejskich

•

Na stronie departamentu tłumaczeń UKIE znajduje się również baza
danych terminologicznych zawierająca ok. dwóch tysięcy terminów (w
większości w języku angielskim, francuskim, niemieckim i polskim)
pochodzących z aktów prawnych Wspólnot Europejskich oraz innych
dokumentów wydawanych przez te organy. Baza zawiera terminy języka
ogólnego charakterystycznego dla tekstów unijnych, jak również
terminologię prawną. Niestety, baza danych terminologicznych nie
wyjaśnia co oznaczają przetłumaczone terminy.

•

Poza stroną UKIE, polskie tłumaczenia unijnych aktów prawnych są
praktycznie niedostępne. Pewną pomoc w tym zakresie mogą świadczyć
biura Euro Info, których adresy znajdują się na stronie internetowej
www.euroinfo.org.pl. W niektórych publikacjach o charakterze fachowym
również znajdują się polskie wersje dokumentów wspólnotowych.
Niestety przy korzystaniu z nich należy zachować daleko idącą ostrożność.
Bardzo często zdarzają się bowiem tłumaczenia błędne lub nieaktualne.