ELIASZ

„Jahwe, przed którym stoj

ę, jest żywy" — tak woła bardzo chętnie Elijjahu urzeczywistniając swym istnieniem to,

co oznacza

ło jego *imię: „Jahwe jest moim Bogiem". Ten prorok, podobny do *ognia, odnowi przymierze Boga

żywego: „w nagrodę za swoją bardzo wielką gorliwość o Prawo, został zabrany do nieba"

(1Mch 2,58)

, „w

sk

łębionym *płomieniu, na wozie, o koniach ognistych"

(Syr 48,9)

.

STARY TESTAMENT

1.

Powrót na pustyni

ę.

*Pustynia, na któr

ą musi uciekać Eliasz, ukazuje troskliwość jego Boga

(1Krl 17,2nn

;

1Krl 19,4-8)

, który daje mu si

ły, by dotarł aż do góry Horeb. Tam objawia się mu Bóg, dokładnie w tym samym

miejscu, gdzie ongi

ś *Mojżesz widział Jahwe „od tyłu"

(1Krl 19,9-14

; por.

Wj 33,21

;

Wj 33,23)

. I podobnie jak

Moj

żesz, tak też i ten Tiszbijczyk wskutek swego spotkania z Bogiem stanie się źródłem świętości dla swego narodu

(1Krl 19,15-18)

.

2.

Rzecznik sprawy Bo

żej i obrońca uciśnionych.

„

Żarliwością rozpaliłem się o chwałę Boga Zastępów, Jahwe"

(1Krl 19,10)

. Trzeba by

ło rzeczywiście aż tak wielkiej *żarliwości, by się przeciwstawić możnym tamtych czasów.

Oszo

łomieni zwycięstwami wojennymi, wspaniałością nowo odbudowanej stolicy i dobrobytem innych miast, trwali

w atmosferze wynios

łej samowystarczalności i dumy narodowej

(1Krl 16,23-34)

. W pa

łacu królewskim, w owym

„domu z ko

ści słoniowej"

(1Krl 22,39)

, Jezabel, poga

ńska małżonka Achaba, obmyśla coraz to nowe plany

ba

łwochwalstwa. Czyż nie utrzymuje ona właśnie w świątyni Baala setek fałszywych proroków mających za zadanie

propagowanie kultu *idolów! Eliasz rzuca wyzwanie i kompromituje swoich przeciwników, dzi

ęki wspaniałej

interwencji Jahwe na górze Karmel

(1Krl 18)

. Odt

ąd ilekroć prawa jego Boga będą zagrożone, Eliasz będzie

wyst

ępował do walki atakując gwałtownie

(2Krl 1)

. Nie chodzi mu przy tym jedynie o prawdziwo

ść kultu, lecz

tak

że o *sprawiedliwość i o los maluczkich. Na Achaba, mordercę niewinnego Nabota, ciska Eliasz tak straszne

gromy,

że król przerażony zdobywa się wreszcie na skruchę

(1Krl 21)

. Taka posta

ć zasługiwała w pełni na to, by

zosta

ła w ten sposób raz na zawsze scharakteryzowana przez Pismo: „Powstał wtedy Eliasz, prorok, jak ongiś, a

s

łowo jego płonęło jak pochodnia"

(Syr 48,1)

.

3.

Świadek Boga wśród pogan.

W przekonaniu Izraelity IX wieku dobrodziejstwa Bo

że powinny się ograniczać

do narodu wybranego. Ale dla Boga, który pos

łał Eliasza, dzieło *zbawienia wykracza poza granice przymierza:

pewn

ą pogankę uratował od śmierci głodowej

(1Krl 17,10-16)

, wyrwawszy przedtem

śmierci jej syna

(1Krl 17,17-

24)

.

4.

Porwanie Eliasza do nieba.

M

ąż Boży znika tajemniczo na oczach swego otoczenia, uniesiony „skłębionym

p

łomieniem" na „rydwanie Izraela z jego jeźdźcem", zostawiając swego proroczego ducha Elizeuszowi, ażeby dzieło

Pa

ńskie mogło być nadal prowadzone

(2Krl 2,1-18)

.

5.

Poprzednik.

Tajemniczemu uniesieniu b

ędzie odpowiadał eschatologiczny powrót: „Oto ja poślę wam proroka

Eliasza przed nadej

ściem *dnia Jahwe, dnia wielkiego i strasznego". Jego dzieło „sprowadzi serce ojców ku synom, a

serca synów ku ich ojcom"

(Ml 3,23n)

, b

ędzie ostatnią chwilą tej zwłoki, którą ustanowił Bóg, „by uśmierzyć *gniew

przed pomst

ą"

(Syr 48,10)

.

NOWY TESTAMENT

1.

Jan Chrzciciel i Eliasz.

To oczekiwanie eschatologiczne

(por. Mk 15,35 n paral.)

dope

łniło się w *Janie

Chrzcicielu

(Mt 17,10-13)

, ale w sposób tajemniczy, bo Jan nie jest przecie

ż Eliaszem

(J 1,21

;

J 1,25)

, i chocia

ż jego

nauczanie sprowadza serca synów ku ich ojcom, to nie Jan

łagodzi gniew Boży.

2.

Jezus i Eliasz..

Jan Chrzciciel urzeczywistnia *typ Eliasza, gdy chodzi o praktyk

ę *pokuty na pustyni

(Mt 3,4

;

por.

2Krl 1,8)

, ale rysy g

łówne Eliasza odnajdujemy w osobie Jezusa. Już od epizodu w Nazarecie poczynając, Jezus

okre

śla swoją *misję powszechną odwołując się do działalności Eliasza

(

Łk 4,25n)

. Cud dokonany w Sarepcie przez

Eliasza ma swój odpowiednik we wskrzeszeniu m

łodzieńca z Naim

(

Łk 7,11-16

; por.

1Krl 17,17-24)

. Eliasz

sprowadzi

ł z nieba ogień, który pomścił naruszoną cześć Bożą

(2Krl 1,9-14

; por.

Łk 9,54)

, Jezus za

ś zsyła nowy

ogie

ń, ogień *Ducha Świętego

(

Łk 12,49)

. Na Górze Oliwnej Jezus jest *pocieszany i umacniany przez anio

ła

podobnie jak Eliasz na pustyni

(

Łk 22,43

; por.

1Krl 19,5

;

1Krl 19,7)

; ale w przeciwie

ństwie do Eliasza Jezus nie

prosi

ł o śmierć. Eliasz został uniesiony do nieba, podczas gdy „jego duch spoczął na Elizeuszu"

(2Krl 2,1-15)

, staj

ąc

si

ę typem *wniebowstąpienia Chrystusa, który ześle na swych uczniów „to, co im przyrzekł Jego Ojciec"

(

Łk 24,51

;

por.

Łk 9,51)

.

3.

Chrze

ścijanin i Eliasz.

We wstawiennictwie Eliasza, „cz

łowieka podobnego do nas", Jakub widzi model

modlitwy *sprawiedliwego

(Jk 5,16nn)

. Obecno

ść Proroka obok Jezusa *przemienionego

(Mt 17,1-8 paral.)

,

podobnie jak kiedy

ś obok Jahwe „w szmerze łagodnego powiewu"

(1Krl 19,12)

, stanie si

ę dla tradycji

chrze

ścijańskiej *przykładem tej zażyłości z Bogiem, do której Pan powołuje wszystkich wierzących.