BAUDELAIRE I RIMBAUD



57. W jaki sposób poeci drugiej połowy XIX w. Korzystają z językowych i
poetyckich doświadczeń poprzedników? Czy godzisz się na określenie ich
twórczości mianem ,,epigońskiej"?
58. Jakie tematy i zjawiska w poezji drugiej połowy XIX w. Poprzedzają
zainteresowania twórców Młodej Polski.


Charles Baudelaire


Problemy nurtujące społeczeństwo schyłku XIX w. Pojawiły się po raz pierwszy w
utworach wielkiego prekursora modernistów, francuskiego poety Charlesa
Baudelaireła. Wywarł on olbrzymi wpływ na twórców tej doby i na całą późniejszą
poezję europejską. Był poetą wyjątkowym, pierwszy wykorzystał: motyw spleenu,
ucieczki od świata, genialnej jednostki, rozkładu ciała, brzydoty i poety
przeklętego.


Poeta przeklęty (poete maudit)
to typ poety, który jest geniuszem, ale też
człowiekiem znienawidzonym przez ludzi, ze swoją siłą zła, niszczenia
wartości.


Już pierwszy zbiór poety wywołał skandal. Autora oskarżono o obrazę moralności.
Jego poezję odczytywano jako wyraz skomplikowanego, pełnego kontrastów
wewnętrznego życia poety, obraz duszy rozdartej sprzecznościami. Sprzeczności
te traktował Baudelaire jako istotę świata i ludzkiej egzystencji. Protestował
przeciw bezsensowi ludzkiego istnienia. Absurdowi ludzkiego istnienia
towarzyszył nieustanny strach przed śmiercią, cierpienie. Bezlitosny czas,
pchający człowieka w objęcia śmierci był także tematem wierszy Baudelaireła.
Sprzeciw wobec zła manifestował wstrząsającymi obrazami nędzy ludzkiego życia,
celowym prowokowaniem reakcji pruderyjnych, malowaniem demonicznych scen
ludzkiej egzystencji (np. w Obrazach paryskich).
Wiersze jego wypełniają kraty, sieć pajęcza, ołowiane niebo, dekadenckie
,,ziewnięcie" nudy istnienia. W tej dusznej atmosferze symbol wolności to biały
albatros, szczęśliwy, gdy rozwija skrzydła daleko nad ziemią. Niestety - na
ziemi stłamszony, nieszczęśliwy jak poete maudit (poeta przeklęty).
Baudelaire jako artysta charakteryzował się wynalazczością i ogromną dbałością
o formę. Był twórcą efektów polegających na ukazywaniu związku kolorów,
dźwięków i woni (Oddźwięki), uderzającym niezwykłością zestawień
(synestezją).Ukazał poetom schyłku wieku perspektywy symbolizmu. Był mistrzem w
wydobywaniu ze słowa, z budowy wiersza, efektów muzycznych, melodii
współtowarzyszącej treści i nastrojowi.



Utwory: Kwiaty zła (Padlina, Piękno, Albatros), Litanie do szatana; zbiory
esejów: Ciekawostki estetyczne.



Jean Arthur Rimbaud


Był uczniem Baudelaireła, pisał tylko w wieku młodzieńczym. Był także poetą
zbuntowanym (przeciw rodzinie, małżeństwu, cesarstwu i wszelkim podobnym formom
życia społecznego).Jego biografia była skandaliczna. Natomiast symboliści
uznali go za najdoskonalsze wcielenie swoich ideałów. Rimbaud także realizował
ideę synestezji (np. sonet Samogłoski, w którym poeta ,,koloruje" samogłoski).
Ukazywał również dramatyczny konflikt człowieka i rzeczywistości, bezsens życia
ludzkiego oraz pragnienie wolności (Statek pijany). Ostatecznie dochodzi do
skrajnego poglądu: kwestionuje sens sztuki, zastanawia się nad tym czy
,,uprawianie sztuki" jest moralne. W wieku 21 lat rezygnuje z pisania poezji.



Utwory: zbiory prozy poetyckiej Sezon w piekle, Iluminacje, Statek pijany,
Samogłoski i inne wiersze.




Uzupełnienie do pytania 57:


Allan Edgar Poe
Baudelaire odnajduje w nim wzór i istotę roboty poetyckiej.

starożytność
poeci XIX w. zaczęli dbać o formę i styl swych dzieł. Uprawianie
antycznych rodzajów poetyckich oznaczało uprawianie ich na modłę starożytnych,
a więc z właściwą im dbałością o podniosły ton wypowiedzenia i doskonałość
artystyczną.

romantyzm
,,powrót" Rousseau (powrót do natury) czyli niechęć do miasta i
ludomania

dance macabre (fr.)
taniec śmierci, ma swój początek w średniowieczu (wszyscy
ludzie, niezależnie od stanowiska klasowego, muszą umrzeć, każdy musi odtańczyć
swój taniec śmierci).

Mroczne tematy śmierci, brzydoty, rozkładu, spotykamy w baroku, epoce
zafascynowanej właśnie tymi zagadnieniami.

epigon
nietwórczy naśladowca utalentowanych poprzedników, kontynuator
przeżywających się gatunków sztuki albo nauki. [1 W. Kopaliński, Słownik
wyrazów obcych, Warszawa 1999]

Nie zgadzam się z określeniem twórców XIX w. mianem ,,epigońskich"!














Monika Niewiarowska