Microsoft PowerPoint SYSTEMY I PROJEKTY W OCHRONIE SRODOWISKA tryb zgodno 234ci

Systemy i prowadzenie
projektów

projektów

w ochronie

rodowiska

w ochronie

rodowiska

Prof. dr hab. in

. Marek

Nawalany

Marek.Nawalany@is.pw.edu.pl

Program wykładu

• Definicja systemu i

rodowiska (rekapitulacja)

• Definicja problemu
• „Podej

cie systemowe” do problemów

• „Podej

cie systemowe” do problemów

• Definiowanie, analizowanie i rozwi

zywanie

problemów zło

onych

problemów zło

onych

• Definicja projektu

rodowiskowego

• Klasyfikacja projektów

rodowiskowych

• Klasyfikacja projektów

rodowiskowych

• Fazy projektów
• Structure of the Proposal

• Structure of the Proposal
• Zarz

dzanie projektem

(Celowa) Definicja Systemu

Systemem

nazywamy zbiór

Systemem

nazywamy zbiór

umy

lnie wybranych obiektów, ich

atrybutów oraz relacji mi

dzy

atrybutów oraz relacji mi

dzy

atrybutami

rodowisko (def. techn.)

•

RODOWISKO

, dopełnienie

wyró

nionego systemu do całej

wyró

nionego systemu do całej

przestrzeni, czyli zbiór wszystkich

przestrzeni, czyli zbiór wszystkich
obiektów (wraz z ich atrybutami oraz
relacjami mi

dzy atrybutami), które, z

relacjami mi

dzy atrybutami), które, z

uwagi na przyj

kryteria

przynale

do systemu,

NIE

zostały do niego

do systemu,

NIE

zostały do niego

zaliczone.

Dobór kryteriów – wpływa na poło

enie granicy

Dobór kryteriów – wpływa na poło

enie granicy

pomi

dzy systemem a

rodowiskiem – decyduje o

wyniku procesu klasyfikacji i rozpoznawania obiektów
w okre

lonych sytuacjach

w okre

lonych sytuacjach

• Wraz ze

zmian

kryteriów

zmienia si

zwykle

poło

enie tej granicy gdy

obiekty podlegaj

poło

enie tej granicy gdy

obiekty podlegaj

ponownej klasyfikacji

• Obiekty systemu oraz

obiekty

rodowiska

istocie zdefiniowane poprzez swoje

atrybuty

czyli

cechy oraz

relacje

(zwi

zki) jakie mi

dzy tymi

cechy oraz

relacje

(zwi

zki) jakie mi

dzy tymi

cechami zachodz

• Oprócz relacji wewn

trz systemu oraz wewn

trz

• Oprócz relacji wewn

trz systemu oraz wewn

trz

jego

rodowiska istotne s

relacje pomi

dzy

obiektami systemu a obiektami

rodowiska

obiektami systemu a obiektami

rodowiska

Przykłady par system-

rodowisko

• mitologia grecka – inne mitologie,
• system dziesi

tny liczenia – inne systemy

• system dziesi

tny liczenia – inne systemy

liczenia,

• system nerwowy konkretnego człowieka –

pozostałe elementy jego organizmu,

• sie

kanalizacyjna – wie

w której si

ta sie

• sie

kanalizacyjna – wie

w której si

ta sie

znajduje

Szczególny przykład systemu

• populacja ludzka

czyli zbiór wszystkich

ludzi lub/i grup ludzi, pomi

dzy którymi

ludzi lub/i grup ludzi, pomi

dzy którymi

zachodz

relacje

spełniaj

ce okre

lone

zachodz

relacje

spełniaj

ce okre

lone

kryteria jako

ci egzystencji, np. kryteria

zaspokojenia potrzeb, stabilno

struktur społecznych i ekonomicznych,
itp.

rodowiskiem populacji ludzkiej jest

itp.

rodowiskiem populacji ludzkiej jest

cała reszta Wszech

wiata

rodowisko (def. popul.)

• ogół elementów nieo

ywionych i

ywionych, zarówno naturalnych jak i

powstałych w wyniku działalno

człowieka, wyst

puj

cych na

okre

lonym obszarze oraz ich

okre

lonym obszarze oraz ich

wzajemne powi

zania, oddziaływania i

zale

ci.

zale

ci.

rodowisko przyrodnicze

•

rodowisko przyrodnicze (

rodowisko

•

rodowisko przyrodnicze (

rodowisko

naturalne,

rodowisko geograficzne), powłoka

ziemska, w której funkcjonuje

ycie org.;

ziemska, w której funkcjonuje

ycie org.;

otoczenie człowieka obejmuj

ce: zewn. cz

ęść

skorupy ziemskiej, cz

ęść

atmosfery

skorupy ziemskiej, cz

ęść

atmosfery

(troposfer

i dolne pi

tro stratosfery), wody

(hydrosfer

morsk

i l

dow

), pokryw

(hydrosfer

morsk

i l

dow

), pokryw

glebow

, szat

linn

wiat zwierz

cy.

Kategorie obiektów :

1. ich atrybuty (wła

ciwo

ci) zupełnie nie

zale

żą

od obiektów wyró

nionego

zale

żą

od obiektów wyró

nionego

systemu (tj. od ludzi)

2. ich atrybuty s

ęś

ciowo wyznaczone

2. ich atrybuty s

ęś

ciowo wyznaczone

przez cywilizacyjne b

biologiczne

przez cywilizacyjne b

biologiczne

zachowanie si

ludzi (grup ludzi)

3. atrybuty tych obiektów s

całkowicie

3. atrybuty tych obiektów s

całkowicie

zdeterminowane przez człowieka.

Pierwsza kategoria obiektów

• praktycznie cały Wszech

wiat wraz z

żą

ęś

planety Ziemia (np. j

dro

żą

ęś

planety Ziemia (np. j

dro

Ziemi).

Druga kategoria obiektów

• Obiekty powstałe w sposób naturalny, z

którymi populacja ludzka wymienia strumienie

którymi populacja ludzka wymienia strumienie
masy i energii przyczyniaj

c si

do istotnej

modyfikacji ich atrybutów.

Uwaga 1: Obiekty kategorii drugiej razem z

Uwaga 1: Obiekty kategorii drugiej razem z
obiektami kategorii pierwszej tworz

tzw.

rodowisko przyrodnicze/naturalne

Uwaga 2: Jeszcze do „niedawna” wiele

Uwaga 2: Jeszcze do „niedawna” wiele
obiektów kategorii drugiej nale

ało nale

ało

do kategorii pierwszej.

Trzecia kategoria obiektów

• Wytwory cywilizacji ludzkiej -

miasta wraz z

• Wytwory cywilizacji ludzkiej -

miasta wraz z

ich infrastruktur

, zakłady przemysłowe,

lotniska, porty, sztuczne zbiorniki wodne,
farmy hodowlane, linie energetyczne, satelity

farmy hodowlane, linie energetyczne, satelity
komunikacyjne, itp. tworz

rodowisko

cywilizacyjne

Uwaga 1: Zwierz

ta tego samego gatunku

Uwaga 1: Zwierz

ta tego samego gatunku

mog

nale

rodowiska naturalnego

cywilizacyjnego zale

nie od tego, czy

cywilizacyjnego zale

nie od tego, czy

na wolno

ci, czy te

stanowi

przedmiot

hodowli przemysłowej.

Ochrona

rodowiska

Ochrona

rodowiska

= ochrona przyrody

+ ochrona wytworów cywilizacji

Ochrona przyrody

• ogół działa

zmierzaj

cych do

zachowania w niezmienionym lub

zachowania w niezmienionym lub
optymalnym stanie przyrody o

ywionej i

optymalnym stanie przyrody o

ywionej i

nieo

ywionej, a tak

e krajobrazu.

Głównym celem ochrony przyrody jest

Głównym celem ochrony przyrody jest
utrzymanie stabilno

ci ekosystemów i

procesów ekologicznych oraz

procesów ekologicznych oraz
zachowanie ró

norodno

ci biologicznej.

Definicja problemu

Problemem

nazywamy ka

sytuacj

, w

Problemem

nazywamy ka

sytuacj

, w

której

człowiek

czuje ból lub dyskomfort

fizyczny lub psychiczny.

Uwaga 1

: Zdolno

ść

człowieka do antycypacji

Uwaga 1

: Zdolno

ść

człowieka do antycypacji

powoduje,

e mo

e on odczuwa

równie

pewne przyszłe (a wiec w danym momencie

pewne przyszłe (a wiec w danym momencie
czasu nieistniej

ce) sytuacje jako problem

Uwaga 2

: Problemy ochrony

rodowiska s

ym stopniu problemami antycypowanymi

„Podej

cie systemowe” do problemów

•

Problem

•

Nosiciel

problemu

•

Nosiciel

problemu

•

Decydent

w zagadnieniu problemowym

•

Decydent

w zagadnieniu problemowym

•

Sprawca

problemu

•

Analityk

w zagadnieniu problemowym

• Zasoby niezb

dne do rozwi

zania problemu

• Zasoby niezb

dne do rozwi

zania problemu

•

Agent

(ang.

actor

) w zagadnieniu problemowym

•

Agent

(ang.

actor

) w zagadnieniu problemowym

•

PROJEKT ROZWI

ZANIA PROBLEMU

•

PROJEKT ROZWI

ZANIA PROBLEMU

•

Rozwi

zanie problemu („trwałe”)

DEFINIOWANIE, ANALIZOWANIE I ROZWI

ZYWANIE

PROBLEMÓW ZŁO

ONYCH (1)

Wymaga:

a) Nazwania problemu

b) Okre

lenia no

nika problemu tj. człowieka

b) Okre

lenia no

nika problemu tj. człowieka

lub grupy ludzi, których problem dotyczy

c) Zbadania/sprawdzenia czy istotnie problem

istnieje lub mo

e zaistnie

d) Okre

lenia skali problemu

d) Okre

lenia skali problemu

DEFINIOWANIE, ANALIZOWANIE I ROZWI

ZYWANIE

PROBLEMÓW ZŁO

ONYCH (2)

e) Opisania systemu w jakim problem

wyst

puje

f) Okre

lenia innych systemów zwi

zanych z

f) Okre

lenia innych systemów zwi

zanych z

systemem, w którym wyst

puje problem

g) Wykrycia przyczyny/sprawcy problemu

h) Opisania problemu wraz z jego histori

DEFINIOWANIE, ANALIZOWANIE I ROZWI

ZYWANIE

PROBLEMÓW ZŁO

ONYCH (3)

i) Zdefiniowania sposobów/wariantów

rozwi

zania problemu

rozwi

zania problemu

j) Wyznaczenia zasobów niezb

dnych do

realizacji ka

dego z wariantów

realizacji ka

dego z wariantów

k) Wyznaczenia kosztów realizacji ka

dego z

wariantów

l) Wyznaczenia efektywno

ci ka

dego z

l) Wyznaczenia efektywno

ci ka

dego z

wariantów w likwidowaniu problemu

DEFINIOWANIE, ANALIZOWANIE I ROZWI

ZYWANIE

PROBLEMÓW ZŁO

ONYCH (4)

m) Wyznaczenia efektów ubocznych realizacji

dego z wariantów

Wyznaczenia czynników

przeszkadzaj

cych w realizacji danego

wariantu

o) Przyj

cie miary uporz

dkowania wariantów

o) Przyj

cie miary uporz

dkowania wariantów

rozwi

problemu uwzgl

dniaj

cej ich

efektywno

ść

, koszty, skutki uboczne oraz

efektywno

ść

, koszty, skutki uboczne oraz

czynniki przeszkadzaj

DEFINIOWANIE, ANALIZOWANIE I ROZWI

ZYWANIE

PROBLEMÓW ZŁO

ONYCH (5)

p) Uporz

dkowania wariantów według przyj

tej

p) Uporz

dkowania wariantów według przyj

tej

miary; w szczególno

ci rozwa

enia „wariantu

zerowego” (nic nie rób)

q) Dokonania wyboru najlepszego wariantu

rozwi

zania problemu

rozwi

zania problemu

r) Wyznaczenia harmonogramu realizacji

wybranego wariantu

s) Zgromadzenia zasobów do realizacji wybranego

wariantu

DEFINIOWANIE, ANALIZOWANIE I ROZWI

ZYWANIE

PROBLEMÓW ZŁO

ONYCH (6)

t) Uruchomienia realizacji danego wariantu

(„start- up”)

u) Monitorowania realizacji, kontrolowania jako

wykonania oraz wprowadzania korekt podczas
realizacji wybranego wariantu

realizacji wybranego wariantu

v) Po zrealizowaniu wybranego wariantu,

monitorowania i analizowania skuteczno

ci,

monitorowania i analizowania skuteczno

ci,

trwało

ci i skutków realizacji wariantu

(tzw. analiza post factum).

DEFINICJA PROJEKTU

RODOWISKOWEGO

Projektem

rodowiskowym nazywamy

zespół skoordynowanych czynno

wykonywanych przez grupy ludzi

wykonywanych przez grupy ludzi
(organizacje) w celu rozwi

zania problemu

rodowiskowego zgodnie z przyj

tymi

rodowiskowego zgodnie z przyj

tymi

kryteriami, w okre

lonym czasie oraz w

ramach posiadanych zasobów i

ramach posiadanych zasobów i
zidentyfikowanych ogranicze

Dwa rodzaje projektów

rodowiskowych

Projekty twarde - poszukiwanie

rodków do

Projekty twarde - poszukiwanie

rodków do

osi

gni

cia (dobrze) okre

lonych celów.

Przykład: opracowanie nowej technologii

Przykład: opracowanie nowej technologii
oczyszczania

cieków garbarskich

Projekty mi

kkie – brak wyra

nie

sprecyzowanych celów. Projekt rozpoczyna

sprecyzowanych celów. Projekt rozpoczyna
si

od uzgodnienia hierarchii warto

ci (cz

sto

w warunkach konfliktu a wi

c poprzez

w warunkach konfliktu a wi

c poprzez

negocjacje i kompromis) oraz okre

lenia,

doboru i sprecyzowania celów.

Przykłady: a) „Rozpuda”, b)”Gopło”

KLASYFIKACJA PROJEKTÓW

RODOWISKOWYCH

KLASYFIKACJA PROJEKTÓW

RODOWISKOWYCH

(1)

1. Przegl

rodowiskowy (stwierdzenie stanu,

opis struktury)

2. Ocena Oddziaływania na

rodowisko

3. Projekt arbitra

owy (rozstrzygni

cie konfliktu)

4. Projekt standaryzacyjny/standaryzuj

KLASYFIKACJA PROJEKTÓW

RODOWISKOWYCH

KLASYFIKACJA PROJEKTÓW

RODOWISKOWYCH

(2)

5. Projekt obiektu/produktu/technologii/systemu

przyjaznego

rodowisku

przyjaznego

rodowisku

6. Projekt obiektu/produktu/technologii/systemu

ochrony

rodowiska

7. Projekt naukowy – adaptacyjny/innowacyjny

8. Projekt edukacyjny

FAZY PROJEKTU (1)

1. koncepcja (problem, system(-y), skala)

2. identyfikacja

ródeł finansowania ->

APLIKACJA

-> uzyskanie finansowania

dobór zespołu projektowego

planowanie przebiegu projektu i prognoza

otoczenia

FAZY PROJEKTU (2)

kontrola przebiegu projektu i interakcja z

otoczeniem

6. sprawozdawczo

ść

merytoryczna i finansowa

6. sprawozdawczo

ść

merytoryczna i finansowa

projektu

7. zamkni

cie projektu

8. kryteria oceny projektu

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (1)

Project Title: REGIONAL DEVELOPMENT

Introduction

• Defining regional problems/issues

• System definition

[scale and resolution of the

• System definition

[scale and resolution of the

system; objects, actors ; their attributes; relations
between objects]

between objects]

• Characteristics of the beneficiary

[goals, functions,

• Characteristics of the beneficiary

[goals, functions,

resources and requirements]

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (2)

Introduction (cont)

• Other related systems

[infrastructure; natural

• Other related systems

[infrastructure; natural

environment; institutions]

• European and Polish framework of the project

• Time factor

[time horizon; time changes of the

system driven by demand of X, demography and/or

system driven by demand of X, demography and/or
regional development; time constraints set by
European and Polish regulations]

European and Polish regulations]

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (3)

2. Technological and scientific objectives of the project

• Major objective

• Other project objectives

• Relevance of objectives to objectives of the Regional
Authorities

Authorities

• Relevance of objectives to objectives of the XYZ

• Relevance of objectives to objectives of the XYZ
Programs

• State-of-art and progress beyond the state-of-art

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (4)

3. Potential impact of the project

• Strategic impact

• Expected results

• Innovation related characteristics

[integration

• Innovation related characteristics

[integration

aspects; cooperation aspects]

• Exploitation plan

• Added value to the Regional Policy

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (5)

4. Implementation plan (outline)

• Definition of strategies

• Definition of strategies
• Definition and specification of the project tasks
• The envisaged technological innovations

• The envisaged technological innovations
• Implementing and testing new technologies, technical
systems and solutions

[foreign vs. Polish technologies]

systems and solutions

[foreign vs. Polish technologies]

• Research and Development within the project
• Training activities

[training researchers, training

• Training activities

[training researchers, training

executives and users, training students]

• Management and quality control activities

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (6)

5. Description of Consortium

• Collective description of Consortium

[partners’

• Collective description of Consortium

[partners’

complementarity vs. overlapping]

• Partners specialization

[partners profiles]

• Project tasks assigned to the Consortium Partners

[partners’ complementarity and dependencies]

• Subcontracting

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (7)

6. Description of the Project Management

• Management structure

• Project Steering Group

• Project Management Organization (PMO)

• Roles, dependencies and responsibilities of PMO,
Partners and Beneficiaries in the project management

Partners and Beneficiaries in the project management

• Following project progress

[procedures used for

• Following project progress

[procedures used for

assessing and evaluating project progress]

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (8)

6. Description of the project Management(cont.)

• Quality Control procedures

• Project meetings

• Information exchange within the project

• Interactions with external organization

• Managing intellectual properties (IPR – intellectual
property rights)

• Reporting

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (9)

7. Project resources

• Human resources

• Infrastructure resources

• Information infrastructure

• Technical infrastructure

• Financial resources

[relations between the financial

sources PMO, beneficiaries and Consortium Partners]

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (10)

8. Project costs

• Costs justification

[cash flow; costs breakdowns for all

Consortium Partners]

• Cost control

• Financial procedures

[reporting to Polish financial

• Financial procedures

[reporting to Polish financial

Authorities]

• Project reserve

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (11)

9. Project risks

• Risk analysis

[risk in methodology; risk in

technologies implementation; risk in management;
risks in communication; external risks ]

• Managing risks

[risk prevention, diminishing risks

and corrective actions]

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (12)

10. Work plan description

• Graphical representation of the Project tasks

[Pert

diagram]

• Graphical representation of the Work Plan

[Gantt

• Graphical representation of the Work Plan

[Gantt

diagram]

• Milestones

[definitions and timing]

• Deliverables

[list and description]

• Work Packages

[list and description]

STRUCTURE OF THE PROJECT PROPOSAL (13)

11. Other issues

•

Gender issue

•

Ethical issues

•

......................

Zarz

dzanie Projektem

• Autorytet
• Konstrukcja zespołu projektowego
• Podstawowe umiejętności managera projektu
• Cykl projektowy

• Komunikacja międzyludzka

• Karta projektowa

• Karta projektowa
• Spotkania projektowe
• Plan projektu

• Plan projektu
• Wybór kontrahentów
• Typy kontraktów

• Typy kontraktów
• Negocjacje

Komunikacja mi

dzyludzka

”I know you belive you understand

what you think I said, but I am not
sure you realize that what you heard

sure you realize that what you heard
is not what I meant”

is not what I meant”

Dzi

kuj

za uwag