„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Andrzej Buczkowski

Kierowanie ruchem drogowym 315[02].Z1.07

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Robert Łazaj
mgr inż. Tadeusz Ługowski



Opracowanie redakcyjne:
mgr Andrzej Buczkowski



Konsultacja:
dr Justyna Bluszcz










Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 315[02].Z1.07
„Kierowanie ruchem drogowym”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
technik pożarnictwa 315[02]






















Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

4

3. Cele kształcenia

5

4. Materiał nauczania

6

4.1. Kompetencje osób uprawnionych do kierowania ruchem drogowym

6

4.1.1. Materiał nauczania

6

4.1.2. Pytania sprawdzające

7

4.1.3. Ćwiczenia

8

4.1.4. Sprawdzian postępów

9

4.2. Podstawowe pojęcia z zakresu ruchu drogowego

10

4.2.1. Materiał nauczania

10

4.2.2. Pytania sprawdzające

11

4.2.3. Ćwiczenia

11

4.2.4. Sprawdzian postępów

12

4.3. Zagrożenia występujące podczas pracy na drodze

13

4.3.1. Materiał nauczania

13

4.3.2. Pytania sprawdzające

13

4.3.3. Ćwiczenia

13

4.3.4. Sprawdzian postępów

15

4.4. Możliwości reakcji kierującego ruchem drogowym na nieprzepisowe

zachowanie się uczestników ruchu

16

4.4.1. Materiał nauczania

16

4.4.2. Pytania sprawdzające

17

4.4.3. Ćwiczenia

17

4.4.4. Sprawdzian postępów

18

4.5. Zasady odpowiedzialności osób kierujących ruchem drogowym

19

4.5.1. Materiał nauczania

19

4.5.2. Pytania sprawdzające`

20

4.5.3. Ćwiczenia

20

4.5.4. Sprawdzian postępów

21

4.6. Elementy wyposażenia strażaków PSP uprawnionych do kierowania

ruchem drogowym

22

4.6.1. Materiał nauczania

22

4.6.2. Pytania sprawdzające

22

4.6.3. Ćwiczenia

22

4.6.4. Sprawdzian postępów

23

4.7. Sposoby przekazywania sygnałów na drodze

24

4.7.1. Materiał nauczania

24

4.7.2. Pytania sprawdzające

25

4.7.3. Ćwiczenia

25

4.7.4. Sprawdzian postępów

26

4.8. Zasady zamykania i otwierania ruchu na drodze

27

4.8.1. Materiał nauczania

27

4.8.2. Pytania sprawdzające

29

4.8.3. Ćwiczenia

29

4.8.4. Sprawdzian postępów

31

5. Sprawdzian osiągnięć

32

6. Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1.

WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy z zakresu kierowania ruchem

drogowym. Wiedzę tą będziesz wykorzystywał w szkole przy realizacji wszystkich modułów
związanych z zawodem technik pożarnictwa.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć, aby bez problemów
korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

−

materiał nauczania, „wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

−

zestaw pytań przydatny do sprawdzenia, czy opanowałeś wiedzę z tej jednostki
modułowej,

−

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

−

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw pytań. Pozytywny wynik sprawdzianu
potwierdzi, że dobrze opanowałeś wiedzę i umiejętności z zakresu tej jednostki
modułowej,

−

literaturę.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie ćwiczeń z kierowania ruchem należy bezwzględnie zwrócić uwagę na

przestrzeganie regulaminów, przepisów bhp i higieny pracy. Z przepisami należy zapoznać
uczniów od początku trwania nauki i należy je bezwzględnie stosować.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

stosować terminologię w zakresie kierowania ruchem drogowym ,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z prawa o ruchu drogowym,

−

kierować ruchem,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

uczestniczyć w dyskusjach,

−

prezentować efekty swojej pracy,

−

współpracować w grupie,

−

wyciągać i uzasadniać wnioski z wykonanych ćwiczeń,

−

dobierać właściwe wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

określić kompetencje osób uprawnionych do kierowania ruchem drogowym,

−−−−

posłużyć się podstawowymi pojęciami z zakresu ruchu drogowego,

−−−−

rozpoznać zagrożenia występujące podczas pracy na drodze,

−−−−

wskazać możliwości reakcji kierującego ruchem drogowym na nieprzepisowe
zachowanie się uczestników ruchu,

−−−−

określić zasady odpowiedzialności osób kierujących ruchem drogowym,

−−−−

obsłużyć sprzęt służący do kierowania ruchem drogowym,

−−−−

zastosować sposoby przekazywania sygnałów,

−−−−

zamknąć i otworzyć ruch na drodze,

−−−−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas kierowania ruchem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4.

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

Kompetencje osób uprawnionych do kierowania ruchem
drogowym

4.1.1.

Materiał nauczania

Polecenia lub sygnały może dawać uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdującej się

na drodze:
1.

policjant,

2.

ż

ołnierz

ś

andarmerii

Wojskowej

lub

wojskowego

organu

porządkowego,

zabezpieczający przemarsz lub przejazd kolumny wojskowej albo w razie akcji związanej
z ratowaniem życia lub mienia,

3.

funkcjonariusz Straży Granicznej w strefie nadgranicznej,

4.

funkcjonariusz Straży Granicznej,

5.

inspektor Inspekcji Transportu Drogowego,

6.

umundurowany inspektor kontroli skarbowej lub funkcjonariusz celny,

7.

strażnik gminny (miejski),

8.

pracownik kolejowy na przejeździe kolejowym,

9.

osoba działająca w imieniu zarządcy drogi lub osoba wykonująca roboty na drodze na
zlecenie lub za zgodą zarządcy drogi,

10.

osoba nadzorująca bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię, w wyznaczonym miejscu,

11.

kierujący autobusem szkolnym w miejscach postoju związanych z wsiadaniem lub
wysiadaniem dzieci,

12.

strażnik leśny lub funkcjonariusz Straży Parku – na terenie odpowiednio lasu lub parku
narodowego.
Do dawania poleceń i sygnałów uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdującej się na

drodze upoważnieni są ponadto:
1.

osoba odpowiedzialna za utrzymanie porządku podczas przemarszu procesji, pielgrzymki
lub konduktu pogrzebowego jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ich bezpiecznego
przemarszu,

2.

strażak Państwowej Straży Pożarnej podczas wykonywania czynności związanych
z prowadzeniem akcji ratowniczej,

3.

umundurowany funkcjonariusz Biura Ochrony Rządu podczas wykonywania czynności
związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa osób ochranianych,

4.

umundurowany i odpowiednio oznakowany pracownik nadzoru ruchu komunikacji
miejskiej.
Osoby, o których mowa wyżej, kierują ruchem, wydając polecenia lub sygnały do

zatrzymania się uczestników ruchu.

W związku z kierowaniem ruchem osoba kierująca ruchem posiada uprawnienie do

zatrzymywania uczestników ruchu drogowego oraz wydawania im wiążących poleceń.

Przed podjęciem kierowania ruchem drogowym przełożony strażaka powiadamia

dyżurnego Policji o podjęciu kierowania ruchem na drodze przez strażaka PSP.

Szkolenie strażaków Państwowej Straży Pożarnej z zakresu, kierowania ruchem,

prowadzi się w szkołach i ośrodkach szkolenia Państwowej Straży Pożarnej. Potwierdzeniem
ukończenia szkolenia jest zaświadczenie wydane przez organizatora takiego szkolenia. Osoba,
która otrzymała zaświadczenie o ukończeniu szkolenia, podlega ponownemu przeszkoleniu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

uzupełniającemu w przypadku wprowadzenia istotnych zmian w przepisach dotyczących
kierowania ruchem drogowym.

Z chwilą otrzymania ww. uprawnienia strażak nabywa prawa i obowiązki związane

z kierowaniem ruchem drogowym.

ZAŚWIADCZENIE

Nr /

o ukończeniu 18 godzinnego szkolenia strażaków

Państwowej Straży Pożarnej

w zakresie kierowania ruchem drogowym podczas wykonywania czynności związanych z

prowadzeniem akcji ratowniczych

syn , urodzony dnia r.

w

ukończył w okresie od do

szkolenie w zakresie kierowania ruchem drogowym podczas prowadzenia akcji ratowniczej zgodnie z art. 9 ust. 1
Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 września 2003 r. w sprawie kierowania ruchem
drogowym /Dz. U. z 2003 r. nr 182 poz. 1784, zmiana: Dz. U. z 2004 r. nr 27 poz. 243/ oraz programem szkolenia
strażaków PSP w zakresie kierowania ruchem drogowym podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem
akcji ratowniczych stanowiący załącznik do Decyzji nr 65 Komendanta Głównego Policji z dnia 21 lutego 2005 r.

m.p.

Kraków, dnia

Rys. 1. Wzór zaświadczenia uprawniającego strażaka do kierowania ruchem drogowym

4.1.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie znasz osoby uprawnione do kierowania ruchem drogowym?

2.

W jaki sposób następuje zatrzymanie ruchu drogowego?

3.

W jakiej sytuacji strażak uprawniony jest do kierowania ruchem drogowym?

4.

Jakie strażak posiada uprawnienia podczas kierowania ruchem?

5.

Jakie znasz sytuacje, których następstwem może być kierowanie ruchem przez
uprawnione osoby?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4.1.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż osoby uprawnione do kierowania ruchem drogowym

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

przygotować materiały piśmiennicze,

3)

przygotować tekst Ustawy Prawo o ruchu drogowym,

4)

wykorzystując wiedzę i doświadczenie życiowe wskazać osoby uprawnione do
kierowania ruchem drogowym,

5)

odszukać artykuł 6 dotyczący osób uprawnionych do kierowania ruchem,

6)

zapoznać się z treścią,

7)

porównać definicję wypracowaną na podstawie wiedzy i doświadczenia z definicją
z Ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

Ustawa Prawo o ruchu drogowym,

−

zeszyt,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Przedstaw sytuacje w jakich strażak jest uprawniony do kierowania ruchem drogowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

przygotować materiały piśmiennicze,

3)

przygotować tekst Ustawy Prawo o ruchu drogowym i rozporządzenia w sprawie
kierowania ruchem drogowym,

4)

wykorzystując wiedzę i doświadczenie życiowe wskazać uprawnienia i sytuacje w jakich
strażak może kierować ruchem,

5)

odszukać w rozporządzeniu w sprawie kierowania ruchem niezbędne informacje,

6)

zapoznać się z ich treścią,

7)

porównać definicję wypracowaną na podstawie wiedzy i doświadczenia z definicją
z wskazanym aktem prawnym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

Ustawa Prawo o ruchu drogowym,

−

Rozporządzenie w sprawie kierowania ruchem drogowym,

−

zeszyt,

−

materiały piśmiennicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

4.1.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić osoby uprawnione do kierowania ruchem?

2)

wskazać uprawnienia strażaka kierującego ruchem ?

3)

podać w jaki sposób strażak nabywa uprawnienia do kierowania
ruchem?

4)

określić jaki akt prawny nadaje strażakowi uprawnienie do
kierowania ruchem?

5)

wskazać jakie strażak powinien posiadać uprawnienie w czasie
kierowania ruchem?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

4.2.

Podstawowe pojęcia z zakresu ruchu drogowego

4.2.1.

Materiał nauczania

Podstawowe definicje, których znajomość jest niezbędna do wykonywania w sposób

prawidłowy i bezpieczny czynności określonych w obowiązujących przepisach dotyczących
kierowania ruchem drogowym.

Ustawa prawo o ruchu drogowym reguluje zasady ruchu na drogach publicznych oraz

w strefach zamieszkania, warunki dopuszczenia pojazdów do tego ruchu, wymagania
w stosunku do osób kierujących pojazdami i innych uczestników ruchu oraz zasady kontroli
ruchu drogowego. Przepisy tejże ustawy stosuje się również do ruchu odbywającego się poza
drogami publicznymi, jeżeli jest to konieczne dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa
uczestników tego ruchu

−

droga – wydzielony pas terenu składający się z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla
pieszych lub drogi dla rowerów, łącznie z torowiskiem pojazdów szynowych
znajdującym się w obrębie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów,
ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pędzenia zwierząt,

−

skrzyżowanie – przecięcie się w jednym poziomie dróg mających jezdnię, ich połączenie
lub rozwidlenie, łącznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecięcia,
połączenia lub rozwidlenia, określenie to nie dotyczy przecięcia, połączenia lub
rozwidlenia drogi twardej z drogą gruntową lub stanowiącą dojazd do obiektu
znajdującego się przy drodze,

−

uczestnik ruchu – pieszy, kierujący, a także inne osoby przebywające w pojeździe lub na
pojeździe znajdującym się na drodze,

−

pieszy – osoba znajdująca się poza pojazdem na drodze i nie wykonująca na niej robót
lub czynności przewidzianych odrębnymi przepisami, za pieszego uważa się również
osobę prowadzącą, ciągnącą lub pchającą rower, motorower, motocykl, wózek dziecięcy,
podręczny lub inwalidzki, osobę poruszającą się w wózku inwalidzkim, a także osobę
w wieku do 10 lat kierującą rowerem pod opieką osoby dorosłej,

−

kolumna pieszych – zorganizowana grupa pieszych prowadzona przez kierownika lub
dowódcę,

−

kierujący – osoba, która kieruje pojazdem lub zespołem pojazdów, a także osoba, która
prowadzi kolumnę pieszych, jedzie wierzchem albo pędzi zwierzęta pojedynczo lub
w stadzie,

−

kierowca – osoba uprawniona do kierowania pojazdem silnikowym,

−

szczególna ostrożność – ostrożność polegającą na zwiększeniu uwagi i dostosowaniu
zachowania uczestnika ruchu do warunków i sytuacji zmieniających się na drodze,
w stopniu umożliwiającym odpowiednio szybkie reagowanie,

−

ustąpienie pierwszeństwa – powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić
innego kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości,
a pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku,

−

ruch kierowany – ruch otwierany i zamykany za pomocą sygnalizacji świetlnej albo przez
uprawnioną osobę,

−

pojazd uprzywilejowany – pojazd wysyłający sygnały świetlne w postaci niebieskich
ś

wiateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie, jadący

z włączonymi światłami mijania lub drogowymi, określenie to obejmuje również pojazdy
jadące w kolumnie, na której początku i na końcu znajdują się pojazdy uprzywilejowane
wysyłające dodatkowo sygnały świetlne w postaci czerwonego światła błyskowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

4.2.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie znasz zasady regulowane przez Ustawę o ruchu drogowym?

2.

Na czym polega ruch kierowany?

3.

Jak brzmi definicja pojazdu uprzywilejowanego?

4.

Na czym polega zachowanie szczególnej ostrożności?

5.

Czy osoba przebywająca w zaparkowanym pojeździe jest uczestnikiem ruchu?

4.2.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw podstawowe pojęcia z zakresu ruchu drogowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

przygotować materiały piśmiennicze,

3)

przygotować tekst Ustawy Prawo o ruchu drogowym,

4)

wykorzystując wiedzę i doświadczenie życiowe wypracować definicję, ruchu
kierowanego, pojazdu uprzywilejowanego, uczestników ruchu drogowego,

5)

odszukać artykuł 2 dotyczący podstawowych pojęć,

6)

zapoznać się z treścią,

7)

porównać definicję wypracowaną na podstawie wiedzy i doświadczenia z definicją
z Ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

Ustawa Prawo o ruchu drogowym,

−

zeszyt,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Przedstaw podstawowe pojęcia z zakresu ruchu drogowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

przygotować materiały piśmiennicze,

3)

przygotować tekst Ustawy Prawo o ruchu drogowym,

4)

wykorzystując wiedzę i doświadczenie życiowe wypracować definicję, ustąpienie
pierwszeństwa, kierującego oraz skrzyżowania,

5)

odszukać artykuł 2 dotyczący podstawowych pojęć,

6)

zapoznać się z treścią,

7)

porównać definicję wypracowaną na podstawie wiedzy i doświadczenia z definicją
z Ustawy Prawo o ruchu drogowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura uzupełniająca,

−

Ustawa Prawo o ruchu drogowym,

−

zeszyt,

−

materiały piśmiennicze.

4.2.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wskazać jakie światła dodatkowe powinien mieć włączone pojazd
uprzywilejowany?

2)

podać jakie pojazdy mogą być pojazdami uprzywilejowanymi ?

3)

wymienić uczestników ruchu?

4)

podać definicję skrzyżowania?

5)

podać definicję pieszego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

4.3.

Zagrożenia występujące podczas pracy na drodze

4.3.1.

Materiał nauczania

Strażak w czasie akcji ratowniczej jest zobowiązany do bezwzględnego przestrzegania

przepisów bhp, zachowania szczególnej ostrożności, zdyscyplinowania. Jest zobowiązany do
prawidłowej oceny sytuacji w miejscu przeprowadzania akcji ratowniczej jak i na terenie
przyległym do miejsca gdzie jest prowadzona akcja ratownicza. Akcja powinna być
przeprowadzona sprawnie z zachowaniem ostrożności i bezpieczeństwa dla wszystkich
uczestników. Teren wokół miejsca prowadzenia akcji powinien być prawidłowo
zabezpieczony, poprzez użycie środków technicznych takich jak zagrody, taśmy
zabezpieczające, pachołki itp. Strażak w czasie akcji ratowniczej jest narażony na
niebezpieczeństwo wynikające z tejże akcji np. z możliwością zawalenia się budynku,
obsunięcia się drogi, niesprzyjające warunki atmosferyczne( burza, grad, deszcz, śnieg, mgła
itp.)

Osoby uprawnione w czasie kierowania ruchem są narażone ponadto na zagrożenia takie

jak:
1.

potrącenie przez nadjeżdżający pojazd, którego kierujący nie zastosuje się do polecenia
osoby uprawnionej,

2.

potrącenie przez pojazd którego kierujący ze względu na złe warunki atmosferyczne nie
zauważy osoby uprawnionej na drodze,

3.

potrącenie przez pojazd w sytuacji kiedy osoba uprawniona nieprawidłowo podejmie
próbę zatrzymania tego pojazdu,

4.

doprowadzenie do kolizji drogowej przez osobę uprawniona poprzez nieprawidłowe
wydawanie sygnałów i poleceń do zatrzymania się,

5.

doprowadzenie do wypadku drogowego przez osobę uprawniona poprzez nieprawidłowe
wydawanie sygnałów i poleceń do zatrzymania się,

6.

stworzenie katastrofy drogowej przez uczestnika ruchu drogowego niestosującego się do
wskazań kierującego ruchem

7.

stworzenie katastrofy drogowej przez kierującego ruchem poprzez nieprawidłowe
wydawanie sygnałów i poleceń do zatrzymania się,

4.3.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie znasz potencjalne zagrożenia występujące podczas pracy na drodze?

2.

W jakiej sytuacji strażak może doprowadzić do zagrożenia w czasie kierowania ruchem?

3.

W jaki sposób kierujący pojazdem może doprowadzić do zagrożenia na drodze?

4.

W jaki sposób pieszy uczestnik ruchu może doprowadzić do zagrożenia na drodze?

5.

Jakie znasz przyczyny powstawania zagrożenia na drodze?

4.3.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przedstaw sytuację, podczas której dochodzi do potrącenia strażaka kierującego ruchem

przez nadjeżdżający pojazd.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

2)

przygotować stanowisko poza drogą imitujące skrzyżowanie dróg,

3)

przygotować makietę pojazdu,

4)

pobrać wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem,

5)

zainscenizować jazdę pojazdu,

6)

zainscenizować kierowanie ruchem na skrzyżowaniu,

7)

zainscenizować niezastosowanie się kierującego pojazdem do wskazań kierującego
ruchem,

8)

zainscenizować potrącenie pojazdem kierującego ruchem,

9)

ocenić sytuację,

10)

określić do jakiego zdarzenia doszło, kolizji czy wypadku drogowego,

11)

odnaleźć w przepisach, jaką poniesie odpowiedzialność kierujący pojazdem za to
zdarzenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

kodeks karny,

−

kodeks wykroczeń,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Przedstaw sytuację podczas której dochodzi do potrącenia pieszego przez kierującego

pojazdem w czasie kierowania ruchem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

przygotować stanowisko poza drogą imitujące skrzyżowanie dróg,

3)

przygotować makietę pojazdu,

4)

pobrać wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem,

5)

zainscenizować jazdę pojazdu,

6)

zainscenizować kierowanie ruchem na skrzyżowaniu,

7)

zainscenizować niezastosowanie się kierującego pojazdem do wskazań kierującego
ruchem,

8)

zainscenizować potrącenie pojazdem pieszego przekraczającego jezdnię,

9)

ocenić sytuację,

10)

określić do jakiego zdarzenia doszło, kolizji czy wypadku drogowego,

11)

odnaleźć w przepisach, jaką poniesie odpowiedzialność kierujący pojazdem za to
zdarzenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura,

−

kodeks karny,

−

kodeks wykroczeń,

−

materiały piśmiennicze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

4.3.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić, jakie mogą wystąpić zagrożenia podczas kierowania
ruchem?

2)

ocenić do jakiego zdarzenia doszło, kolizja czy wypadek?

3)

ocenić z czyjej winy doszło do zdarzenia.?

4)

wymienić jak powinno być zabezpieczone miejsce zdarzenia ?

5)

wskazać jak należy się ustrzec aby nie doszło do zagrożenia w czasie
kierowania ruchem?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

4.4.

Możliwości reakcji kierującego ruchem drogowym na
nieprzepisowe zachowanie się uczestników ruchu

4.4.1.

Materiał nauczania

Kary i środki karne oraz zasady ich wymiaru reguluje kodeks wykroczeń oraz kodeks

karny.

Kierujący ruchem drogowym posiada uprawnienia mające na celu zdyscyplinować

uczestników

ruchu

popełniających

wykroczenia

przeciwko

bezpieczeństwu

i porządkowi w komunikacji. Należy tutaj podzielić kierujących ruchem na tych, którzy
posiadają uprawnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (np. Policja, Straż
Miejska) oraz na tych którzy takiego prawa nie posiadają.

Strażak Państwowej Straży Pożarnej nie posiada uprawnień do nakładania grzywien

w drodze mandatu karnego jak i uprawnienia do stosowania pouczeń w tym zakresie.
W sytuacji kiedy kierujący pojazdem lub pieszy nie zastosują się do wskazań strażaka
kierującego ruchem wówczas może on na tego uczestnika złożyć wniosek o ukaranie do sądu
grodzkiego na terenie działania którego zostało popełnione wykroczenie, bądź może złożyć
zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia do Policji.

Złożenie przez strażaka PSP wniosku o ukaranie do sądu grodzkiego

Jeżeli strażak sam składa wniosek o ukaranie to musi pamiętać, że we wniosku muszą

być zawarte następujące dane:

−

imię i nazwisko osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia,

−

imię ojca i matki oraz nazwisko panieńskie matki,

−

PESEL,

−

adres zamieszkania,

−

miejsce pracy oraz osiągane zarobki,

−

ilość osób pozostających na utrzymaniu,

−

należy podać również, jaki zarzucono czyn, oraz jego kwalifikację prawną,

−

dzień zaistnienia zdarzenia, godzinę i miejsce popełnionego czynu,

−

informację, czy stosowano wobec ww. postępowanie mandatowe,

−

podać świadków zdarzenia,

−

osoba sporządzająca wpisuje miejsce i datę sporządzenia takiego wniosku oraz podpisuje
się pod tym wnioskiem.
Tak sporządzony wniosek należy złożyć na dzienniku podawczym w sądzie grodzkim na

terenie którego działania nastąpiło wykroczenie. Wniosek należy złożyć bez zbędnej zwłoki.
Karalność wykroczenia ustaje z upływem jednego roku od momentu jego popełnienia.

Złożenie wniosku za pośrednictwem Policji

Strażak sporządza notatkę urzędową z zaistniałego wykroczenia

−

dokładnie opisuje całe zajście z podaniem daty, godziny, miejsca i czynu popełnionego,

−

wskazuje uczestnika/ów zdarzenia,

−

wpisuje dane personalne uczestnika,

−

podpisuje taką notatkę i przekazuje ją swojemu przełożonemu.
Przełożony po odnotowaniu w stosownej książce wydarzeń niezwłocznie przekazuje tą

notatkę Policji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

W sytuacji kiedy uczestnik ruchu który nie zastosuje się do polecenia strażaka

kierującego ruchem i zbiegnie z miejsca zdarzenia wówczas strażak nie opuszczając miejsca
pełnienia służby powiadamia swojego bezpośredniego przełożonego za pośrednictwem
radiotelefonu o zaistniałym zdarzeniu a ten telefonicznie powiadamia dyżurnego Policji.

W sytuacji przedstawionej w punkcie 4.4.1.1. i 4.4.1.2 są znane dane personalne

uczestnika niestosującego się do wskazań kierującego ruchem.

4.4.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Czy Strażak Państwowej Straży Pożarnej posiada uprawnia do nakładania grzywien
w drodze mandatu karnego?

2.

W jaki sposób Strażak Państwowej Straży Pożarnej może zdyscyplinować uczestników
ruchu popełniających wykroczenia ?

3.

Jakie dane musi zawierać wniosek o ukaranie kierowany do sądu grodzkiego
sporządzony przez strażaka PSP?

4.

Co powinna zawierać notatka składana za pośrednictwem Policji) sporządzona przez
strażaka wobec osoby popełniającej wykroczenie?

5.

Wymień osoby posiadające uprawnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu
karnego.

4.4.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź wniosek o ukaranie kierującego, do sądu grodzkiego

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

ocenić sytuację, czy wniosek będzie kierowany bezpośrednio, czy za pośrednictwem
Policji,

3)

przygotować papier formatu A4 i przybory do pisania,

4)

na kartce w prawym górnym rogu napisać miejscowość oraz datę sporządzenia wniosku,

5)

wpisać dane personalne osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia,

6)

wpisać dane dotyczące zatrudnienia, zarobków oraz osób będących na utrzymaniu wyżej
wymienionego,

7)

napisać zarzucany czyn, uwzględniając miejsce, dzień i godzinę,

8)

wpisać kwalifikację prawną czynu,

9)

napisać, czy było stosowane postępowanie mandatowe wobec sprawcy wykroczenia,

10)

sprawdzić

poprawność

sporządzonego

wniosku

pod

względem

edytorsko

merytorycznym,

11)

podpisać własnoręcznie sporządzony wniosek,

12)

przedstawić wniosek nauczycielowi do zaakceptowania.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

stanowisko biurowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

−

arkusze papieru formatu A4,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Sporządź notatkę urzędową dot. popełnionego wykroczenia, w celu przekazania jej

Policji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

ocenić sytuację, czy wniosek będzie kierowany bezpośrednio, czy za pośrednictwem
Policji,

3)

przygotować papier formatu A4 i przybory do pisania,

4)

na kartce w prawym górnym rogu napisać miejscowość oraz datę sporządzenia wniosku,

5)

wpisać dane personalne osoby podejrzanej o popełnienie wykroczenia,

6)

napisać zarzucany czyn, uwzględniając miejsce, dzień i godzinę,

7)

napisać czy było zastosowane postępowanie mandatowe wobec sprawcy wykroczenia,

8)

sprawdzić

poprawność

sporządzonego

wniosku

pod

względem

edytorsko-

merytorycznym,

9)

podpisać własnoręcznie sporządzony wniosek ,

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

stanowisko biurowe,

−

materiały piśmiennicze

4.4.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

ocenić, czy w zaistniałej sytuacji należy sporządzić wniosek?

2)

sprawdzić czy potrafisz sam sporządzić notatkę urzędową?

3)

sprawdzić czy potrafisz sam sporządzić wniosek o ukaranie?

4)

ocenić, jak się zachowasz gdy sprawca zbiegnie z miejsca zdarzenia?

5)

sprawdzić czy potrafisz samodzielnie napisać zarzut?

6)

sprawdzić czy potrafisz wskazać prawidłową kwalifikację prawną?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

4.5.

Zasady odpowiedzialności osób kierujących ruchem
drogowym

4.5.1.

Materiał nauczania

Osoby kierujące ruchem w czasie wykonywania czynności związanych z jego

kierowaniem posiadają pewne uprawnienia, ale również ponoszą pełną odpowiedzialność za
swoje działania. W sytuacji, kiedy kierujący ruchem swoim nieprzepisowym zachowaniem
się na drodze spowoduje zagrożenie bezpieczeństwa w tym ruchu to wówczas poniesie
odpowiedzialność karno–sądową. Przykładem może być sytuacja, kiedy kierujący ruchem
poprzez swoje działanie bądź zaniechanie doprowadzi do zagrożenia zdrowia lub życia
ludzkiego albo mienia. Mogą wystąpić tutaj dwie sytuacje pierwsza to taka, kiedy strażak
kierujący ruchem spowoduje kolizje drogową natomiast druga, jeżeli kierujący ruchem
spowoduje wypadek drogowy. Pierwszy przypadek może nastąpić wówczas, jeżeli np.
kierujący ruchem nie upewniwszy się o możliwości bezpiecznego wejścia na drogę, nagle
z pobocza lub chodnika, wejdzie na jezdnię wprost pod nadjeżdżający pojazd i kierujący tym
pojazdem ratując się wykona nagły skręt w prawo bądź w lewo doprowadzając do zderzenia
z innym pojazdem bądź jakąś przeszkodą. Po ustaleniu okoliczności zdarzenia okaże się że
nie ma ofiar w ludziach, wówczas kierujący ruchem poniesie odpowiedzialność z art. 86§1
kodeksu wykroczeń, który stanowi że kto nie zachowując należytej ostrożności, powoduje
zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym podlega karze grzywny. Jeżeli do takiej
sytuacji doszłoby w chwili, kiedy kierujący ruchem znajdowałby się w stanie po użyciu
alkoholu lub podobnie działającego środka do alkoholu wówczas odpowiadałby z art. 86§2
kodeksu wykroczeń, ale wówczas sankcją mogłaby być kara aresztu, ograniczenia wolności
albo grzywny. W drugim przypadku kierujący ruchem nie upewniwszy się o możliwości
bezpiecznego wejścia na drogę, nagle z pobocza lub chodnika, wejdzie na jezdnię wprost pod
nadjeżdżający pojazd i kierujący tym pojazdem ratując się wykona nagły skręt w prawo bądź
w lewo doprowadzając do zderzenia z innym pojazdem bądź jakąś przeszkodą. Po ustaleniu
okoliczności zdarzenia okaże się, że jest osoba bądź osoby ranne, wówczas kierujący ruchem
poniesie odpowiedzialność z art. 177§1 kodeksu karnego, który stanowi, że kto nie
zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym
podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat, jeżeli następstwem wypadku będzie śmierć
człowieka to grozi kara do 8 lat pozbawienia wolności. Jeżeli do takiej sytuacji doszłoby
w chwili, kiedy kierujący ruchem znajdowałby się w stanie nietrzeźwości lub podobnie
działającego środka wówczas odpowiadałby z art. 178 kodeksu karnego, ale wówczas kara za
to zdarzenie mogłaby być o połowę wyższa.

Kierujący ruchem odpowie również wówczas za to, że będąc już na drodze, poprzez

niewłaściwe kierowanie ruchem doprowadzi do zagrożenia bezpieczeństwa. W zależności czy
skutkiem będzie wypadek czy tylko kolizja będzie odpowiadał z art. 177§1kk bądź 86§1 kw.

Kierujący ruchem odpowie również w sytuacji, kiedy nie spowoduje zagrożenia

bezpieczeństwa w ruchu tj. wówczas, jeżeli podejmie czynności kierowania ruchem w stanie
po użyciu alkoholu lub po użyciu środka podobnie działającego do alkoholu( stan po użyciu
alkoholu zachodzi wówczas, jeżeli stężenie alkoholu we krwi wynosi, co najmniej
0.2 Promille). Wówczas to kierujący ruchem będzie odpowiadał z art. 70§2 kodeksu
wykroczeń, który stanowi, że karze aresztu bądź grzywny podlega ten, kto wbrew
obowiązkowi zachowania trzeźwości znajduje się w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie
działającego środka i podejmie w tym stanie czynności zawodowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4.5.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Czy osoby kierujące ruchem podlegają odpowiedzialności karnej?

2.

W jakiej sytuacji kierujący ruchem odpowie za wykroczenie w komunikacji?

3.

W jakiej sytuacji kierujący ruchem odpowie za przestępstwo w komunikacji?

4.

Z jakiego artykułu odpowie kierujący ruchem kiedy podejmie czynności w stanie po
użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka?

5.

Jaka jest niedopuszczalna ilość alkoholu we krwi osoby kierującej ruchem?

4.5.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ, jaką odpowiedzialność ponosi strażak kierujący ruchem drogowym za

nieprawidłowe wejście na drogę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

przygotować stanowisko poza drogą imitujące skrzyżowanie dróg,

3)

przygotować pojazd,

4)

pobrać wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem,

5)

zainscenizować jazdę pojazdu,

6)

zainscenizować wejście kierującego ruchem na skrzyżowanie tuż przed nadjeżdżający
pojazd,

7)

zainscenizować nagłe ominięcie przez pojazd osoby kierującej ruchem,

8)

zainscenizować potrącenie pojazdem przygotowanej wcześniej makiety tekturowej
imitującej pieszego,

9)

ocenić sytuację,

10)

określić do jakiego zdarzenia doszło, kolizji czy wypadku drogowego,

11)

odnaleźć w przepisach, jaką poniesie odpowiedzialność kierujący ruchem za to zdarzenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura,

−

kodeks karny,

−

kodeks wykroczeń,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Określ, jaką odpowiedzialność ponosi strażak kierujący ruchem drogowym za

nieprawidłowe kierowanie ruchem drogowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

zapoznać się z zasadami bhp obowiązującymi na stanowisku pracy,

3)

przygotować stanowisko poza drogą imitujące skrzyżowanie dróg,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

4)

przygotować dwie makiety imitujące pojazdy,

5)

pobrać wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem,

6)

ustawić pojazdy względem siebie prostopadle,

7)

zainscenizować jazdę pojazdów,

8)

zainscenizować kierowanie ruchem na skrzyżowaniu przez strażaka,

9)

zainscenizować nieprawidłowe przekazanie sygnałów kierującemu pojazdem,

10)

zainscenizować zderzenie obu pojazdów,

11)

ocenić sytuację,

12)

określić do jakiego zdarzenia doszło, kolizji czy wypadku drogowego,

13)

odnaleźć w przepisach, jaką poniesie odpowiedzialność kierujący ruchem za to zdarzenie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura,

−

kodeks karny,

−

kodeks wykroczeń,

−

materiały piśmiennicze.

4.5.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

ocenić z czyjej przyczyny doszło do zdarzenia?

2)

właściwie podać naruszony przez prawny przez kierującego ruchem?

3)

podać artykuł z jakiego będzie odpowiadał kierujący ruchem będący
po użyciu alkoholu?

4)

podać jakiej karze podlega kierujący ruchem który spowodował
wypadek drogowy?

5)

wymienić sytuacje w których strażak ponosi odpowiedzialność za
nieprawidłowe kierowanie ruchem?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

4.6.

Elementy wyposażenia strażaków PSP uprawnionych do
kierowania ruchem drogowym

4.6.1.

Materiał nauczania

Strażak podczas kierowania ruchem drogowym powinien:

−

być umundurowany

−

mieć założoną kamizelkę koloru pomarańczowego z elementami odblaskowymi oraz
wyróżnikiem określającym formację, do której przynależy

−

posiadać tarczę do zatrzymywania pojazdów, która posługuje się w ciągu dnia przy
dobrej przejrzystości powietrza (tarcza do zatrzymywania pojazdów ma kształt
czerwonego koła z białym obrzeżem)

−

posiadać latarkę wyposażoną w światło czerwone i zielone, którą będzie używał w nocy
oraz w warunkach zmniejszonej przejrzystości powietrza spowodowanej mgłą, deszczem,
ś

niegiem itp.

Wyposażenie specjalistyczne dotyczące kierowania ruchem znajduje się na wyposażeniu

pojazdu bojowego straży pożarnej. W sytuacji, kiedy dochodzi do zatamowania ruchu lub
należy skierować ruch w inne miejsce, co jest spowodowane prowadzeniem akcji ratowniczej
strażak podejmuje czynności związane z kierowaniem ruchem drogowym do momentu
przyjazdu na miejsce zdarzenia policji drogowej. W tym celu udaje się do pojazdu bojowego
i ze schowka wyciąga kamizelkę koloru pomarańczowego i zakłada ją na mundur, następnie
pobiera tarczę do zatrzymywania pojazdów oraz w razie potrzeby latarkę ze światłem
czerwonym i zielonym. Następnie udaje się w miejsce podjęcia regulacji ruchu. Jeżeli
sytuacja tego wymaga i trzeba zastosować wahadłowe kierowanie ruchem wówczas dwóch
strażaków musi wyposażyć się w powyższy sprzęt niezbędny do kierowania ruchem
drogowym.

4.6.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jak powinien być umundurowany strażak podczas kierowania ruchem?

2.

Jak wygląda tarcza do zatrzymywania pojazdów?

3.

W jakich warunkach podczas kierowania ruchem strażak używa latarki?

4.

Opisz kamizelkę używaną przez strażaka PSP używana podczas kierowania ruchem.

5.

W jakiego koloru światło wyposażona jest latarka służąca do regulacji ruchem?

4.6.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz elementy wyposażenia strażaka podczas kierowania ruchem drogowym w porze

dziennej, przy dobrej przejrzystości powietrza.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

pobrać wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem drogowym,

3)

założyć kamizelkę koloru pomarańczowego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

4)

wziąć do prawej dłoni tarczę do zatrzymywania pojazdów,

5)

unieść dłoń wraz z tarczą na odpowiednią wysokość,

6)

wykonać gesty imitujące kierowanie ruchem za pomocą tarczy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

wyposażenie specjalistyczne,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Opisz elementy wyposażenia strażaka podczas kierowania ruchem drogowym w porze

dziennej, przy ograniczonej przejrzystości powietrza lub w porze nocnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

pobrać wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem drogowym,

3)

założyć kamizelkę koloru pomarańczowego,

4)

wziąć do prawej dłoni latarkę ze światłem czerwonym i zielonym do zatrzymywania
pojazdów,

5)

unieść dłoń wraz z latarką na odpowiednią wysokość,

6)

wykonać gesty imitujące kierowanie ruchem za pomocą latarki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

wyposażenie specjalistyczne,

−

materiały piśmiennicze.

4.6.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

ocenić jakie wyposażenie jest niezbędne do kierowania ruchem?

2)

prawidłowo wykonać gesty imitujące kierowanie ruchem przy użyciu
tarczy do zatrzymywania pojazdów?

3)

prawidłowo wykonać gesty imitujące kierowanie ruchem przy użyciu
tarczy do zatrzymywania pojazdów?

4)

zabezpieczyć prawidłowo miejsce, w którym nastąpi kierowanie
ruchem?

5)

ocenić jakie wyposażenie jest niezbędne do kierowania ruchem
wahadłowo?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

4.7.

Sposoby przekazywania sygnałów na drodze

4.7.1.

Materiał nauczania

1.

Kierujący ruchem daje sygnały za pomocą postawy i ruchu rąk:
a)

Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony bokiem do nadjeżdżających
pojazdów, oznacza zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą
kierującą ruchem, a dla pieszych – zezwolenie na wejście na jezdnię.

b)

Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony przodem lub tyłem do
nadjeżdżających pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek
drogi za osobą kierującą ruchem, a dla pieszych – zakaz wejścia na jezdnię.

c)

Podniesienie ręki do góry przez osobę kierującą ruchem oznacza mającą nastąpić
zmianę dotychczas dawanego sygnału. Dla uczestników ruchu, dla których ruch był
zamknięty, oznacza, że za chwilę będzie dawany sygnał oznaczający zezwolenie na
wjazd lub wejście, a dla uczestników ruchu, dla których ruch był otwarty, oznacza,
ż

e za chwilę będzie dawany sygnał zakazujący wjazdu lub wejścia.

d)

Ręka osoby kierującej ruchem wyciągnięta poziomo, poprzecznie do kierunku jazdy
zbliżających się pojazdów, oznacza zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi
za osobą kierującą ruchem.

2.

Sygnał oznaczający nakaz zatrzymania pojazdu jest dawany:
a)

w warunkach dostatecznej widoczności – tarczą do zatrzymywania pojazdów,

b)

w warunkach niedostatecznej widoczności – tarczą do zatrzymywania pojazdów ze
ś

wiatłem odblaskowym lub światłem czerwonym albo latarką ze światłem

czerwonym.

c)

umundurowany policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego, żołnierz
ś

andarmerii Wojskowej i żołnierz wojskowych organów porządkowych mogą

w warunkach dostatecznej widoczności dawać sygnał do zatrzymania pojazdu samą
ręką.

d)

osoby nadzorujące bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię dają sygnał do
zatrzymania pojazdu przez uniesienie w górę kwadratowej tarczy barwy żółtej ze
znakiem B–20 z żółtym napisem i obrzeżem.

e)

tablica barwy żółtej ze znakiem B–20 z żółtym napisem i obrzeżem, widoczna na
autobusie szkolnym, oznacza nakaz zatrzymania pojazdów poruszających się po
jezdni, na której albo przy której zatrzymał się autobus.

3.

Sygnał dźwiękowy dawany przez osobę kierującą ruchem lub uprawnioną do jego
kontroli jest sygnałem ostrzegającym uczestników ruchu lub zwracającym uwagę na inne
sygnały albo polecenia.

4.

Jadący pojazdem samochodowym Policjant, inspektor Inspekcji Transportu Drogowego
lub żołnierz śandarmerii Wojskowej może, w zakresie swoich ustawowych uprawnień,
dawać kierującemu pojazdem polecenia do:

a)

określonego zachowania – za pomocą urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych
lub świetlnych (stosuje się odpowiednio do policjanta lub żołnierza śandarmerii
Wojskowej poruszającego się statkiem powietrznym),

b)

zatrzymania – w przypadku jazdy za kierującym, do którego jest skierowane
polecenie – przez krótkotrwałe włączenie niebieskiego światła błyskowego i sygnału
dźwiękowego o zmiennym tonie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

4.7.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie znasz sygnały nakazujące zatrzymanie pojazdu?

1.

Co oznacza postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony bokiem do
nadjeżdżających pojazdów?

2.

Co oznacza podniesienie ręki do góry przez osobę kierującą ruchem?

3.

Co oznacza wyciągnięta poziomo ręka osoby kierującej ruchem, skierowana poprzecznie
do kierunku jazdy zbliżających się pojazdów?

4.

W jakich warunkach używania jest tarcza do zatrzymywania pojazdów?

5.

W jakich okolicznościach osoba kierująca ruchem może używać sygnałów
dźwiękowych?

4.7.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź czynności związane ze sposobami przekazywania sygnałów na drodze przy

wykorzystaniu tarczy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

zapoznać się z zasadami bhp obowiązującymi w czasie akcji ratowniczej,

3)

wybrać mało ruchliwe miejsce poza drogą imitujące skrzyżowanie,

4)

pobrać i założyć kamizelkę pomarańczową oraz tarczę do zatrzymywania pojazdów,

5)

udać się na wybrane miejsce do kierowania ruchem,

6)

wejść na przygotowane miejsce mając na uwadze aby nie utrudnić ruchu uczestnikom,

7)

zająć miejsce na środku miejsca przygotowanego,

8)

unieść prawą rękę do góry, trzymając w niej tarczę,

9)

poczekać około 15 sekund,

10)

obrócić się o 90 stopni,

11)

opuścić rękę,

12)

kilkakrotnie ( aż do uzyskania pożądanego efektu) powtórzyć czynności wymienione
w pkt od 6 do 11.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź czynności związane ze sposobami przekazywania sygnałów na drodze przy

wykorzystaniu latarki ze światłem czerwonym i zielonym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

zapoznać się z zasadami bhp obowiązującymi w czasie akcji ratowniczej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

3)

wybrać mało ruchliwe miejsce poza drogą imitujące skrzyżowanie,

4)

pobrać i założyć kamizelkę pomarańczową oraz latarkę do zatrzymywania pojazdów,

5)

udać się na wybrane miejsce do kierowania ruchem,

6)

wejść na przygotowane miejsce mając na uwadze aby nie utrudnić ruchu uczestnikom,

7)

zająć miejsce na środku miejsca przygotowanego,

8)

unieść prawą rękę do góry, trzymając w niej latarkę z włączonym światłem czerwonym,

9)

poczekać około 15 sekund,

10)

obrócić się o 90 stopni,

11)

opuścić rękę i wyłącz światło czerwone,

12)

kilkakrotnie ( aż do uzyskania pożądanego efektu) powtórzyć czynności wymienione
w pkt od 6 do 11.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem.

4.7.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

założyć prawidłowo kamizelkę odblaskową na mundur?

2)

na właściwą wysokość unieść dłoń z tarczą?

3)

na właściwą wysokość unieść dłoń z latarką?

4)

przyjąć właściwą postawę podczas kierowania ruchem?

5)

ocenić sytuację na drodze?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

4.8.

Zasady zamykania i otwierania ruchu na drodze

4.8.1.

Materiał nauczania

Sygnały podawane przez kierującego ruchem powinny być zrozumiałe i jednoznaczne,

tak aby uczestnicy ruchu drogowego mogli je w porę zauważyć i do nich się zastosować.

1.

Kierujący ruchem powinien wejść na skrzyżowanie w taki sposób, aby był widoczny dla
wszystkich uczestników ruchu, nie zakłócając ruchu pojazdów i pieszych.

2.

Po wejściu na skrzyżowanie kierujący ruchem przyjmuje pozycję zgodną z odbywającym
się ruchem, czyniąc to w następujący sposób:

a)

pozycja podstawowa: linia barków wskazuje otwarty kierunek ruchu, ręce
opuszczone wzdłuż tułowia, głowa wykonuje zwroty w lewo i prawo, nogi w lekkim
rozkroku,

b)

gesty upewniające uczestników ruchu o utrzymaniu kierunku i przyspieszające
przejazd pojazdów wykonuje:

−

prawą ręką od wyprostowanego ramienia w kierunku nadjeżdżających pojazdów
do lewego barku na wysokości twarzy, zginając rękę w łokciu i utrzymując dłoń
pionowo, stroną zewnętrzną do nadjeżdżających pojazdów,

−

lewą ręką od wyprostowanego ramienia w kierunku nadjeżdżających pojazdów,
zginając ją za siebie tak, aby dłoń znalazła się na wysokości lewego ucha.

c)

w celu wykonania zmiany kierunku ruchu kierujący ruchem wybiera
najdogodniejszy moment, a następnie:

−

podnosi prawą rękę przodem do góry tak, aby dłoń znalazła się powyżej głowy,
a ręka była lekko zgięta w łokciu, podczas podnoszenia ręki i po zakończeniu tej
czynności policjant (żołnierz) upewnia się, czy wszyscy uczestnicy ruchu
zastosowali się do sygnału zabraniającego wjazdu i wejścia na skrzyżowanie,

−

wykonuje zwrot o 90° w lewo lub prawo z podniesioną prawą ręką do góry i po
upewnieniu się, że wszyscy opuścili skrzyżowanie,

−

wyciąga poziomo obie ręce w bok na wysokość barków,

−

prawą ręką zgiętą w łokciu wykonuje ruch łukiem przed sobą (dłoń na
wysokości twarzy) do lewego barku, jednocześnie lewą rękę zgina w łokciu
i kieruje w górę za siebie na wysokość lewego ucha, po czym obie ręce opuszcza
w dół wzdłuż tułowia.

d)

Otwarcia wjazdów lub wejść na skrzyżowanie można dokonać również w cyklu
niesymetrycznym, jeżeli wynika to z sytuacji ruchowej, np. na jednym przejściu piesi
nie zdążyli opuścić jezdni.

e)

Kierujący ruchem w celu zwrócenia uwagi kierujących i pieszych na podawane
sygnały może używać gwizdka służbowego.

3.

Częstotliwość zmian kierunku ruchu powinna być dostosowana do natężenia ruchu na
drodze oraz rodzaju i liczby nadjeżdżających pojazdów tak, aby nie dopuścić do
blokowania skrzyżowania.

4.

Kierujący ruchem w miarę możliwości powinien umożliwić w pierwszej kolejności
przejazd pojazdom komunikacji zbiorowej (tramwaje, autobusy, trolejbusy) oraz
pojazdom długim, ciężkim i powolnym.

5.

W celu zatrzymania pojazdu nadjeżdżającego z lewej strony kierujący ruchem wyciąga
w bok lewą rękę zgiętą w łokciu, przedramię i dłoń skierowane w górę, dłoń zwrócona
wewnętrzną stroną w kierunku zatrzymywanych pojazdów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

6.

Zatrzymanie pojazdu nadjeżdżającego z prawej strony następuje przez podniesienie
prawej ręki, tak aby ramię i przedramię tworzyły kąt zbliżony do prostego, a wewnętrzna
strona dłoni była zwrócona w kierunku zatrzymywanych pojazdów, dłoń powinna
znajdować się na wysokości głowy lub nieco wyżej.

7.

W przypadku sprowadzania pojazdu do kierującego ruchem na linię osi skrzyżowania (na
kierunku otwartym) kierujący ruchem powinien wykonać ręką ruch po łuku
w płaszczyźnie pionowej, zginając rękę harmonijnie w łokciu, nadgarstku i samej dłoni,
innym sygnałem wyrażonym tą samą ręką (całą dłonią) może on wskazać miejsce na
skrzyżowaniu do chwilowego zatrzymania pojazdu.

8.

Chcąc otworzyć ruch w kierunku w prawo przy ruchu zamkniętym, kierujący ruchem
czyni to ruchem ręki po łuku (od prawej do lewej strony) w płaszczyźnie poziomej.

9.

W celu przepuszczenia pojazdów jadących z lewej strony i skręcających w lewo bez
objeżdżania kierującego ruchem wykonuje on następujące czynności:

a)

ustala odpowiedni moment do zatrzymania pojazdów, przyspiesza ruch tych, którzy
znajdują się blisko skrzyżowania

b)

wydaje polecenie zatrzymania się zgodnie z zasadami

c)

po upewnieniu się, że kierujący pojazdami zauważyli sygnał i stosują się do niego
(np. zatrzymali się), wyciąga prawą rękę lekko zgiętą w łokciu przed siebie (dłoń
w płaszczyźnie pionowej, palce złączone) i wysuwa lewą nogę do przodu,

d)

po uzyskaniu pewności, że pojazdy zatrzymały się, odwraca głowę w kierunku
pojazdów skręcających w lewo, wyciąga lewą rękę w bok, wskazując pojazd
skręcający, i łukiem w płaszczyźnie poziomej, poruszając ją w kierunku nadgarstka
prawej ręki, daje polecenie opuszczenia skrzyżowania w lewo,

e)

ruchy wykonywane lewą ręką powinny być powtarzane, aby każdy skręcający
w lewo widział je i przyspieszał jazdę, w miarę jak stają się one szybkie i energiczne,

f)

po skręceniu pojazdów w lewo powinno się zmienić kierunek ruchu na poprzeczny.

10.

W celu przepuszczenia pojazdów jadących z prawej strony i skręcających w lewo bez
objeżdżania kierującego ruchem wykonuje on następujące czynności:

a)

zatrzymuje pojazdy nadjeżdżające z lewej strony przez podniesienie pionowo w bok
lewej ręki, zgiętej w łokciu pod kątem prostym, tak aby wewnętrzna strona dłoni
(palce złączone) była zwrócona do nadjeżdżających pojazdów,

b)

prawą ręką wskazuje pierwszy pojazd skręcający w lewo z prawej strony
i przenosząc ją górą za siebie na wysokości prawej części karku – zezwala na
skręcenie w lewo za sobą,

c)

ruchy wykonywane prawą ręką powinny być powtarzane, aby każdy skręcający
w lewo widział je i przyspieszał jazdę, w miarę jak stają się one szybkie i energiczne.

11.

Przepisy pkt. 9 i 10 stosuje się odpowiednio przy podawaniu sygnałów innym
kierującym:

a)

Jeżeli do skrzyżowania zbliżają się pojazdy z dwóch przeciwnych kierunków
i zamierzają skręcić w lewo, kierujący ruchem powinien ocenić, z którego kierunku
nadjeżdżające pojazdy będą potrzebowały więcej czasu na opuszczenie
skrzyżowania, i tym pojazdom umożliwić przejazd w pierwszej kolejności.

b)

Pojazdy nadjeżdżające z drugiego kierunku mogą w tym czasie samodzielnie opuścić
skrzyżowanie bądź opuścić je w momencie, gdy kierujący ruchem stoi z podniesioną
ręką do góry (co oznacza mającą nastąpić zmianę dotychczas podawanych
sygnałów).

c)

Jeżeli warunki bezpieczeństwa i szerokość jezdni (skrzyżowania) na to pozwalają, to
kierujący ruchem może przepuścić pojazdy skręcające w lewo w dwóch lub więcej
rzędach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

12.

a)

Ruch pojazdów skręcających w lewo należy ubezpieczać przed ewentualną kolizją
z pojazdami jadącymi prosto. Ubezpieczenie takie kierujący ruchem może wykonać
na przemian, raz dla skręcających w lewo z jego lewej strony, drugi raz dla
skręcających w lewo z jego prawej strony. Ubezpieczenie takie kierujący ruchem
wykonuje tylko dla pojazdów skręcających w lewo z jednego kierunku.

b)

Po rozpoczęciu ruchu pojazdów skręcających w lewo kierujący ruchem może w tym
czasie podawać także inne znaki dodatkowe, np. przyspieszenie ruchu pojazdów,
zezwolenie na skręcenie w prawo przy ruchu zamkniętym itp.

c)

Po wykonaniu czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, kierujący ruchem powinien
zmienić kierunek ruchu.

13.

a)

Jeżeli do skrzyżowania zbliża się pojazd uprzywilejowany, kierujący ruchem
powinien zapewnić mu bezpieczny przejazd poprzez zatrzymanie całego ruchu
pojazdów i pieszych. W tym celu daje kilka sygnałów gwizdkiem, z jednoczesnym
podniesieniem prawej ręki do góry, dając sygnał "uwaga".

b)

Kierujący ruchem może przy tym zatrzymywać pomocniczo lewą ręką pieszych lub
pojazdy zbliżające się z określonego kierunku.

14.

Podczas kierowania ruchem kierujący ruchem może poruszać się po skrzyżowaniu, nie
zmieniając jednak pozycji ciała w stosunku do obowiązującego w danym czasie kierunku
ruchu.

4.8.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie powinny być sygnały podawane przez kierującego ruchem?

2.

W jaki sposób powinien wejść kierujący ruchem na skrzyżowanie (miejsce kierowania
ruchem)?

3.

W jakim momencie należy dokonać zmiany kierunku ruchu?

4.

Jak należy się zachować, jeżeli z dwóch kierunków ruchu nadjeżdżają pojazdy?

5.

Jak należy zachować się, kiedy do skrzyżowania zbliża się pojazd uprzywilejowany
w ruchu?

6.

W jaki sposób dokonuje się zatrzymanie ruchu?

4.8.3.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź czynności związane z kierowaniem ruchem na skrzyżowaniu

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

zapoznać się z zasadami bhp obowiązującymi w czasie akcji ratowniczej,

3)

wybrać mało ruchliwe skrzyżowanie,

4)

po wejściu na skrzyżowanie zająć pozycję zgodną z odbywającym się ruchem,

5)

przyjąć pozycję podstawową: linia barków wskazuje otwarty kierunek ruchu, ręce
opuszczone wzdłuż tułowia, głowa wykonuje zwroty w lewo i prawo, nogi w lekkim
rozkroku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

6)

wykonać gesty upewniające uczestników ruchu o utrzymaniu kierunku i przyspieszające
przejazd pojazdów:

−

prawą ręką od wyprostowanego ramienia w kierunku nadjeżdżających pojazdów do
lewego barku na wysokości twarzy, zginając rękę w łokciu i utrzymując dłoń
pionowo, stroną zewnętrzną do nadjeżdżających pojazdów,

−

lewą ręką od wyprostowanego ramienia w kierunku nadjeżdżających pojazdów,
zginając ją za siebie tak, aby dłoń znalazła się na wysokości lewego ucha.

7)

w celu wykonania zmiany kierunku ruchu wybrać najdogodniejszy moment, a następnie:

−

podnieść prawą rękę przodem do góry tak, aby dłoń znalazła się powyżej głowy,
a ręka była lekko zgięta w łokciu, podczas podnoszenia ręki i po zakończeniu tej
czynności upewnić się, czy wszyscy uczestnicy ruchu zastosowali się do sygnału
zabraniającego wjazdu i wejścia na skrzyżowanie,

−

wykonać zwrot o 90° w lewo lub prawo z podniesioną prawą ręką do góry i po
upewnieniu się, że wszyscy opuścili skrzyżowanie,

−

wyciągnąć poziomo obie ręce w bok na wysokość barków,

−

prawą ręką zgiętą w łokciu wykonać ruch łukiem przed sobą (dłoń na wysokości
twarzy) do lewego barku, jednocześnie lewą rękę zgiąć w łokciu i skierować w górę
za siebie na wysokość lewego ucha, po czym obie ręce opuścić w dół wzdłuż
tułowia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź czynności związane z zatrzymaniem pojazdu nadjeżdżającego z lewej

strony.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz poszerzyć wiadomości
z literatury uzupełniającej,

2)

zapoznać się z zasadami bhp obowiązującymi w czasie akcji ratowniczej,

3)

wybrać mało ruchliwe miejsce na drodze,

4)

zatrzymać się przy krawędzi jezdni,

5)

dobrać najdogodniejszy moment wejścia na jezdnię, uwzględniając odległość
nadjeżdżającego pojazdu, jego prędkość oraz warunki atmosferyczne i drogowe

6)

podnieść prawa rękę do góry, trzymając w prawej dłoni tarczę do zatrzymywania
pojazdów,

7)

wejść na jezdnię, ustawiając się przodem do nadjeżdżającego pojazdu, trzymając przed
sobą na wysokości głowy tarczę do zatrzymywania pojazdów.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura uzupełniająca,

−

wyposażenie specjalistyczne do kierowania ruchem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

4.8.4.

Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

ocenić prawidłowo sytuację na drodze?

2)

prawidłowo wykonywać gesty przy regulacji ruchu?

3)

zatrzymać pojazd jadący z lewej strony?

4)

przyjąć właściwą postawę podczas kierowania ruchem?

5)

wykonać gesty nakazujące zmianę kierunku ruchu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

5.

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi.

5.

Test zawiera 20 zadań dotyczących „Kierowanie ruchem drogowym”. Wszystkie zadania
są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

6.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: w zadaniach wielokrotnego
wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki należy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

7.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

8.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9.

Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Aktem prawnym określającym sposób podawania sygnałów i poleceń do kierowania
ruchem na skrzyżowaniu jest
a)

Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 17 września
2003 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym.

b)

Rozporządzenie ministra obrony narodowej z dnia 17 września 2003 r. w sprawie
kierowania ruchem drogowym.

c)

Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 17 września 2003 r. w sprawie
kierowania ruchem drogowym.

d)

Ustawa o Straży Pożarnej z dnia 20 czerwca 1997 r.

2.

Aktem prawnym, w którym określone zostało znaczenie sygnałów świetlnych oraz
sygnałów podawanych przez kierującego ruchem to
a)

Rozporządzenie ministrów infrastruktury oraz spraw wewnętrznych i administracji
z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych.

b)

Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z dnia 17 września
2003 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym.

c)

Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków
i sygnałów drogowych.

d)

Ustawa Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r.

3.

Sygnał czerwony na sygnalizatorze świetlnym oznacza
a)

zezwolenie na wjazd za sygnalizator.

b)

zakaz wjazdu za sygnalizator.

c)

zezwala wjazd za sygnalizator pod warunkiem nie utrudnienia ruchu innym
uczestnikom.

d)

ż

e za chwilę zapali się sygnał zielony.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

4.

Akt prawny na podstawie, którego strażak ma prawo do kierowania ruchem drogowym
w czasie akcji ratowniczej to
a)

Ustawa Prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r.

b)

Ustawa o Straży Pożarnej z dnia 20 czerwca 1997 r.

c)

Ustawa o Policji z dnia 20 czerwca 1997 r.

d)

Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 17 września 2003 r. w sprawie
kierowania ruchem drogowym.

5.

Sygnał czerwony migający lub dwa na przemian migające sygnały czerwone oznaczają
a)

zakaz wjazdu za sygnalizator lub inne urządzenie nadające te sygnały.

b)

zezwolenie na wjazd za sygnalizator pod warunkiem, że nie utrudnimy ruchu innym
uczestnikom.

c)

ostrzega o utrudnieniu ruchu.

d)

informuje o uszkodzonej rogatce na przejeździe kolejowym.

6.

Postawa, w której kierujący ruchem jest zwrócony przodem lub tyłem do
nadjeżdżających pojazdów, oznacza
a)

zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla
pieszych zakaz wejścia na jezdnię.

b)

zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem,
a dla pieszych zezwolenie na wejście na jezdnię.

c)

zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie pod warunkiem nie utrudnienia ruchu innym
uczestnikom.

d)

zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem, a dla
pieszych zezwolenie na wejście na jezdnię.

7.

Sygnał zielony na sygnalizatorze świetlnym oznacza
a)

zezwolenie na wjazd za sygnalizator.

b)

zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie.

c)

zabrania wjazdu za sygnalizator.

d)

ż

e ruch jest kierowany i tym samym nie należy zachowywać szczególnej ostrożności

na skrzyżowaniu.

8.

Strażak sygnał do zatrzymania pojazdu podaje
a)

tarczą do zatrzymywania pojazdów.

b)

w czasie dobrej przejrzystości powietrza, ręką.

c)

chorągiewką.

d)

pałką świetlną.

9.

Strażak sygnał do zatrzymania pojazdu podaje z odległości
a)

uwzględniającej jego prędkości i w szczególności warunki drogowe, ruchu oraz
atmosferyczne.

b)

z odległości 150 metrów od nadjeżdżającego pojazdu.

c)

z odległości 20 metrów od nadjeżdżającego pojazdu.

d)

z odległości 70 metrów od nadjeżdżającego pojazdu.

10.

W sytuacji kiedy kierujący pojazdem nie zatrzyma się na wyraźny sygnał strażaka
kierującego ruchem, kierujący ruchem może
a)

sporządzić wniosek o ukaranie na kierującego tym pojazdem.

b)

nałożyć na kierującego mandat karny.

c)

zatrzymać kierującemu prawo jazdy.

d)

zatrzymać pojazd tego kierującego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

11.

Strażak może podawać polecenia i sygnały w zakresie kierowania ruchem na drodze
jeżeli
a)

ukończył z wynikiem pozytywnym stosowne szkolenie.

b)

nie musi odbywać żadnego szkolenia, jeżeli jest oficerem PSP.

c)

posiada prawo jazdy kat ABCDE.

d)

nie musi odbywać żadnego szkolenia, jeżeli jest komendantem głównym PSP.

12.

Jeżeli strażak podczas podawania poleceń i sygnałów w zakresie kierowania ruchem na
drodze spowoduje chociażby nieumyślnie wypadek drogowy to będzie odpowiadał z art.
a)

177 par. 1 kk.

b)

233 par. 1 kk.

c)

156 par 1 kk.

d)

nie podlega odpowiedzialności (tzw. Kontratyp) .

13.

Strażak w podczas podawania poleceń i sygnałów w zakresie kierowania ruchem na
drodze powinien być ubrany w
a)

kamizelkę barwy pomarańczowej z elementami odblaskowymi oraz wyróżnikiem
określającym przedsiębiorcę, którego jest pracownikiem.

b)

kamizelkę barwy żółtej z elementami odblaskowymi oraz wyróżnikiem określającym
przedsiębiorcę, którego jest pracownikiem.

c)

jeżeli jest ubrany w mundur strażacki to nie musi być ubrany w kamizelkę barwy
pomarańczowej.

d)

kamizelkę barwy żółtej z elementami odblaskowymi oraz wyróżnikiem określającym
przedsiębiorcę, którego jest pracownikiem.

14.

Jeżeli strażak podczas podawania poleceń i sygnałów w zakresie kierowania ruchem na
drodze stworzy zagrożenie w ruchu lądowym to poniesie odpowiedzialność z art.
a)

146 par. 1 kk.

b)

86 par. 1 kw.

c)

145 par. 1 kk.

d)

156 par 1 kk.

15.

Kierujący pojazdem, który nie zastosuje się do wskazań strażaka kierującego ruchem
odpowie z art.
a)

92 par. 1 kw.

b)

94 par. 1 kw.

c)

96 par. 1 kw.

d)

88 par 1 kw.

16.

Kierujący pojazdem uprzywilejowanym musi stosować się do
a)

znaków i sygnałów drogowych.

b)

wskazań kierującego ruchem.

c)

zasad dot. pierwszeństwa przejazdu zawartych w Ustawie Prawo o ruchu drogowym.

d)

ż

adna z ww. odpowiedzi nie jest prawidłowa.

17.

Strażak po zatrzymaniu pojazdu w czasie akcji ratowniczej
a)

sprawdza kierującemu czy posiada ważne prawo jazdy.

b)

sprawdza kierującemu czy posiada apteczkę.

c)

nie posiada uprawnień do kontroli ruchu drogowego.

d)

ż

adna z ww. odpowiedzi nie jest prawidłowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

18.

Tarcza do zatrzymywania pojazdów ma kształt
a)

czerwonego prostokąta z białym obrzeżem.

b)

czerwonego koła z białym obrzeżem.

c)

białego koła z czerwonym obrzeżem.

d)

czerwonego trójkąta z białym obrzeżem.

19.

Ręka strażaka kierującego ruchem wyciągnięta poziomo, poprzecznie do kierunku jazdy
zbliżających się pojazdów, oznacza
a)

zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie.

b)

zakaz wjazdu na skrzyżowanie lub odcinek drogi za osobą kierującą ruchem.

c)

zezwolenie na wjazd na skrzyżowanie tylko pod warunkiem, że nie utrudni ruchu
innym uczestnikom.

d)

ż

adna z ww. odpowiedzi nie jest prawidłowa.

20.

Strażak podczas podawania poleceń i sygnałów w zakresie kierowania ruchem na drodze
powinien mieć przy sobie
a)

zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie kierowania ruchem drogowym
podczas prowadzenia akcji ratowniczej.

b)

tarczę do zatrzymywania pojazdów.

c)

chorągiewkę barwy czerwonej.

d)

pałkę świetlną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Kierowanie ruchem drogowym

Zakreśl poprawną odpowiedź

.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1.

a

b

c

d

2.

a

b

c

d

3.

a

b

c

d

4.

a

b

c

d

5.

a

b

c

d

6.

a

b

c

d

7.

a

b

c

d

8.

a

b

c

d

9.

a

b

c

d

10.

a

b

c

d

11.

a

b

c

d

12.

a

b

c

d

13.

a

b

c

d

14.

a

b

c

d

15.

a

b

c

d

16.

a

b

c

d

17.

a

b

c

d

18.

a

b

c

d

19.

a

b

c

d

20.

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

6.

LITERATURA

1.

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2003 r. nr 58, poz.
515 z póź. zm.).

2.

Rozporządzenie MSWiA z dnia 17 września 2003 r. w sprawie kierowania ruchem
drogowym ( Dz.U. z 2003 r.. nr 183, poz. 1784 z póź. zm.).

3.

Rozporządzenie MI oraz MSWiA z dnia 31 lipca 2002 r. w sprawie znaków i sygnałów
drogowych (Dz.U. z 2002 r. nr 170, poz. 1393).

4.

Rozporządzenie MSWiA z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego
(Dz.U. z 2002 r. Nr 14, poz. 144 z póź. zm).

5.

Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2004 r.
Nr 204, poz. 2086)

6.

Kodeks Wykroczeń (Dz.U. z 1971 r. Nr 12, poz. 114 z póź. zm).

7.

Kodeks Karny (Dz.U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 z póź. zm).

8.

Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2001 r. nr 106, poz. 1148
z póź. zm).