2010 12 06 Obóz Wielkiej Polski

Lubię to!

Udostępnij

Michał Radzikowski: Obóz Wielkiej Polski

Ostatnia aktualizacja: 6 grudnia 2010

0 Komentarzy | 590 Odsłon

0 Share

4 grudnia 1926 roku powstał Obóz Wielkiej Polski, ruch, którego ideologia, program i działalność miały

przełomowe znaczenie dla wykrystalizowania się doktryny narodowo – radykalnej. Choć zręby polskiego

nacjonalizmu powstały jeszcze w XIX wieku, to jednak jego oblicze ukształtowało się dopiero pod koniec lat

trzydziestych, w dużej mierze dzięki działalności OWP. Powstanie Obozu Wielkiej Polski było konsekwencją

stopniowego odchodzenia od demoliberalnych iluzji, obecnych wśród starszych działaczy ruchu narodowego i

przyczyniło się do ewolucji polskiej myśli nacjonalistycznej. Zarówno Dmowski, jak i inni twórcy OWP zdawali

sobie sprawę, że czas parlamentarnych działań powoli odchodzi w przeszłość i staje się reliktem minionej epoki.

Zwycięstwo faszyzmu we Włoszech było impulsem dla powstawania ruchów narodowo-radykalnych w całej

niemal Europie, nic zatem dziwnego, że podobne tendencje pojawiły się również w Polsce. Jednakże próby

utworzenia ruchów, wzorujących się na doświadczeniach partii faszystowskiej we Włoszech przed rokiem 1926

spaliły na panewce, czego przykładem były polityczne efemerydy w rodzaju : Pogotowia Patriotów Polskich,

Polskiej Organizacji Faszystowskiej, czy Zakonu Rycerzy Prawa. Dopiero Obóz Wielkiej Polski stał się

organizacją typu masowego, mogącą poważnie myśleć o przejęciu władzy i gruntownym przeobrażeniu życia

politycznego i gospodarczego w naszym kraju. Powstanie OWP uwarunkowane było specyficzną sytuacja Polski.

Zamach majowy Józefa Piłsudskiego nie wyeliminował wszechogarniającej anarchii, partyjniactwa, chaosu i

niesprawiedliwości społecznej. Siły popierające przewrót rekrutowały się z kręgów szeroko rozumianej lewicy.

Zamach majowy poparła masoneria i mniejszości narodowe, którym liberalna polityka narodowościowa

Piłsudskiego bardzo odpowiadała. Jasne więc było, że o żadnym autentycznym przełomie, ani uzdrowieniu

sytuacji politycznej mowy być nie mogło. Do zrealizowania wizji państwa narodowego, rządzonego przez

Polaków i w ich interesie niezbędne stało się stworzenie masowego ruchu, opartego na bezwzględnej

dyscyplinie, karności i posłuszeństwie oraz hierarchicznych strukturach. Stare, parlamentarne metody zawiodły –

młode pokolenie nacjonalistów polskich nie miało co do tego żadnych wątpliwości.

Zjazd inauguracyjny Obozu Wielkiej Polski miał miejsce 4 grudnia 1926 roku w Poznaniu. Uczestniczyli w nim

przede wszystkim członkowie Związku Ludowo-Narodowego, ale również przedstawiciele innych stronnictw

nacjonalistycznych. OWP miał być bowiem strukturą ponadpartyjną, nie angażującą się w bieżące spory

polityczne, lecz formującą przyszłą elitę polskiego nacjonalizmu i przygotowującą się do przejęcia przez nią

władzy w państwie.

Na czele OWP, jako Wielki Oboźny, stanął Roman Dmowski. Naczelnym organem Obozu była Wielka Rada,

będąca organem doradczym. Bieżącą politykę realizował Wydział Wykonawczy na którego czele stał Aleksander

Dębski. Powołany został również Ruch Młodych OWP, rekrutujący młodsze pokolenie nacjonalistów, który z

czasem uzyskał kluczowe znaczenie w obrębie Obozu i wyznaczał jego politykę. Przewodniczącym Ruchu

Młodych został Zdzisław Stehl, a czołowymi działaczami byli znani potem z działalności w Obozie Narodowo –

Radykalnym czy Związku Młodych Narodowców: Jan Jodzewicz, Jan Rembieliński, Jan Zdzitowiecki, Ryszard

Piestrzyński, Jan Mosdorf. Odznaką Ruchu Młodych stał się Miecz Chrobrego (Szczerbiec), zaś pieśnią

organizacyjną – Hymn Młodych. Wprowadzono jednolite umundurowanie oraz powitanie organizacyjne.

Program OWP przedstawiony został w broszurach opracowanych przez: Romana Dmowskiego („Zagadnienia

Rządu” , „Kościół, Naród i Państwo”), Romana Rybarskiego („Polityka i gospodarstwo”), Jerzego

Zdziechowskiego („Polityka finansowa”), Bohdana Wasiutyńskiego („Praworządność”) oraz Zygmunta

Berezowskiego („Polityka zagraniczna”). Ruch Młodych wydał własne broszury – wytyczne w sprawach:

żydowskiej, mniejszości słowiańskich i niemieckiej, zasad polityki gospodarczej. O ile w enuncjacjach

programowych starszych działaczy OWP obecne były jeszcze reminiscencje demo-liberalne, to działacze Ruchu

Młodych stanęli konsekwentnie na gruncie radykalizmu, co było zapowiedzią stworzenia nowej formacji, jaką stał

się później ONR. Ogólnie rzecz biorąc, program OWP nastawiony był na przeprowadzenie w możliwie szybkim

czasie „rewolucji narodowej” – w postaci siłowego przejęcia władzy i przeprowadzenia gruntownych reform

ustrojowych. Postulowano stworzenie państwa narodowego, realizującego interesy wyłącznie Narodu Polskiego,

nie zaś wszystkich bez wyjątku obywateli. OWP konsekwentnie walczyło o odżydzenie życia publicznego –

proponowano całkowite wyłączenie Żydów z życia publicznego. Nowością było stanowisko, w myśl którego

przyjęcie chrztu przez osobę żydowskiego pochodzenia nie zmieniało jej sytuacji prawnej. OWP zakładało

prowadzenie konsekwentnej polityki polonizacyjnej mniejszości słowiańskich i stopniowe ich włączanie w nurt

życia narodowego. Dostrzegano problem mniejszości niemieckiej i w ogóle kwestię zagrożenia niemieckiego –

formułowano dalekosiężny cel odzyskania rdzennie słowiańskich ziem zachodnich, obejmujących: Górny i Dolny

Śląsk, zachodnią Wielkopolskę i Pomorze, a także Warmię i Mazury. W sferze gospodarki dostrzec można było

wyraźne stopniowe odchodzenie od liberalizmu. Choć w tej kwestii było widać rozbieżność stanowisk między

poglądami R. Rybarskiego czy J. Zdziechowskiego a postulatami „młodych”, którzy proponowali radykalne

reformy społeczne w duchu korporacyjnym. OWP akcentował konieczność odejścia od demokratyczno-

parlamentarnego modelu rządów, postulując wzmocnienie władzy wykonawczej oraz wprowadzenie zasad

hierarchizmu i elitaryzmu w życiu politycznym.

Obóz Wielkiej Polski był ruchem masowym , liczącym od 250 do 300 tysięcy członków. Nic więc dziwnego, że

stał się realnym zagrożeniem dla reżimu sanacyjnego. Już w maju 1927 roku aresztowano 15 czołowych

działaczy OWP, w tym Jana Rembielińskiego i Jana Jodzewicza. Wzrost represji wobec członków OWP nastąpił

na początku lat trzydziestych. Od czerwca do października 1932 roku w samej tylko Wielkopolsce odbyło się 150

procesów członków OWP. Władze stopniowo rozpoczęły rozwiązywać regionalne oddziały Obozu. Ostatecznie,

28 marca 1933 roku, Obóz Wielkiej Polski rozwiązany został w całym kraju z powodu „działalności kolidującej z

kodeksem karnym i nakazami władz państwowych przez stałe inspirowanie ekscesów i zaburzeń, podsycanie

Strona 1 z 2

Michał Radzikowski: Obóz Wielkiej Polski | Nacjonalista.pl

2011-09-07

http://www.nacjonalista.pl/2010/12/06/michal-radzikowski-oboz-wielkiej-polski/