PODSTAWOWE
POJ
CIA
OCHRONY
ŚRODOWISKA
1. ŚRODOWISKO  POJ
CIE
I KLASYFIKACJA
2. PROCES I PRZEDMIOT
UŻYTKOWANIA
ŚRODOWISKA
3. KONSEKWENCJE
UŻYTKOWANIA
ŚRODOWISKA
4. OCHRONA ŚRODOWISKA
5. NAUKOWE PODSTAWY
OCHRONY ŚRODOWISKA
6. CECHY WSPÓA
CZESNEGO
PODEJŚCIA DO
OCHRONY ŚRODOWISKA
Środowisko  pojęcie
i klasyfikacja
" ŚRODOWISKO - wszystko, co znajduje się w
otoczeniu jakiegoś obiektu żywego lub
nieożywionego i co z tym obiektem jest we
wzajemnych oddziaływaniach.
" ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE - ogół elementów
przyrodniczych, w szczególności powierzchnia
ziemi łącznie z glebą, kopaliny, wody, powietrze
atmosferyczne, świat roślinny i zwierzęcy, a
także krajobraz, znajdujących się zarówno w
stanie naturalnym, jak też przekształconych w
wyniku działalności człowieka.
Środowisko  pojęcie
i klasyfikacja
ŚRODOWISKO (TOTAL ENVIRONMENT)
Środowisko
Środowisko (geograficzne)
społeczne
Środowisko
Środowisko
kulturowe
przyrodnicze
Proces i przedmiot
użytkowania środowiska
" EKOSYSTEM - fragment przyrody
stanowiący funkcjonalną całość, w
której zachodzi wymiana między
jej częścią żywą  biocenozą, a
nieożywioną  biotopem.
" PRZYRODA  ziemia, woda i
powietrze wraz z żyjącymi na nich i
w nich organizmami.
Proces i przedmiot
użytkowania środowiska
" UŻYTKOWANIE ŚRODOWISKA - proces
bezpośredniego i pośredniego wykorzystywania
jego elementów przez człowieka. Składowe:
 wykorzystanie elementów środowiska w
biologicznych procesach człowieka,
 wykorzystanie środowiska jako miejsca
aktywności życiowej, wypoczynku i regeneracji
sił, elementu rozwoju nauki, kultury oświaty,
 wykorzystanie powierzchni i przestrzeni oraz
zasobów naturalnych w działalności gospodarczej
 emitowanie odpadów i zanieczyszczeń celem ich
asymilacji przez przyrodę.
Proces i przedmiot
użytkowania środowiska
ZASOBY PRZYRODY:
1) Składniki i energie przyrody, które
mogą być przy danym poziomie techniki
wykorzystane (realnie lub potencjalnie)
w procesach produkcji i konsumpcji dla
zaspokojenia materialnych i
kulturowych potrzeb społeczności
ludzkiej.
2) Elementy materialne, siły i walory
środowiska, decydujące o jakości życia
człowieka.
Proces i przedmiot
użytkowania środowiska
USA
UGI (FUNKCJE) ŚRODOWISKA:
1) Warunki i procesy, dzięki którym
naturalne ekosystemy i gatunki
podtrzymują życie ludzkie.
2) Role, które przyroda pełni
(bezpośrednio i pośrednio) względem
cywilizacji ludzkiej.
Proces i przedmiot
użytkowania środowiska
" KAPITAA
NATURY  zasoby biofizyczne i walory środowiska
niezbędne do funkcjonowania ludzkiej gospodarki oraz
relacje między tymi systemami i procesami, które
podtrzymują funkcjonowanie biosfery
" POTENCJAA
ŚRODOWISKA  suma przyrodniczych
możliwości zaspokajania potrzeb społeczeństwa oraz
zdolność ekosystemów do ponoszenia antropogenicznych
obciążeń. Potencjały cząstkowe: samoregulacyjno-
odpornościowy, zasobowo-użytkowy, percepcyjno-
behawioralny
" POJEMNOŚĆ ŚRODOWISKA  wielkość poszczególnych
zaburzeń, jakie mogą zostać zaabsorbowane przez
środowisko bez znaczących zmian strukturalnych i
funkcjonalnych
Konsekwencje
użytkowania środowiska
" ANTROPOPRESJA - całość oddziaływań człowieka na
środowisko przyrodnicze związanych z jego
użytkowaniem
" Czynniki antropopresji - pojedyncze czynności
człowieka, które powodują w miarę jednorodne skutki
w środowisku:
 mechaniczne - bezpośrednie zmiany biotopu,
 organizacyjne - bezpośrednie zmiany struktury
biocenozy,
 fizyczne oraz chemiczne - pośredni wpływ na
parametry biotopu lub biocenozy.
" Formy antropopresji - zespoły czynników antropopresji
związanych z jednym typem działalności człowieka.
Konsekwencje
użytkowania środowiska
" SKAŻENIE ŚRODOWISKA  suma zanieczyszczeń
środowiska substancjami toksycznymi lub
promieniotwórczymi.
" OBCI
ŻENIE ŚRODOWISKA  suma wszelkich
oddziaływań w danym miejscu i czasie.
" DEGRADACJA ŚRODOWISKA  zaburzenia w
strukturze i funkcjonowaniu środowiska wyrażające
się pogorszeniem stanu środowiska i spadkiem jego
potencjału.
" STAN ŚRODOWISKA  określona cechami ilościowymi
i jakościowymi sytuacja danego środowiska
pozwalająca ocenić stopień wykorzystania (i zmian)
pojemności i potencjału środowiska.
Funkcje
Użytkowanie
Zasoby
Antropopresja
Ochrona
Obciążenie
Degradacja
ŚRODOWISKO
Konsekwencje
użytkowania środowiska
Ochrona środowiska
" OCHRONA ŚRODOWISKA - zespół idei, środków i
działań zmierzających do utrzymania środowiska
w stanie zapewniającym optymalne warunki
bytowania człowieka i gwarantującym ciągłość
najważniejszych procesów w biosferze, jako
podstawy działalności człowieka.
" OCHRONA PRZYRODY - zespół idei, środków i
działań zmierzających do zachowania lub
odtworzenia obiektów przyrody w postaci
pierwotnej lub mało zmienionej we wszystkich
formach różnorodności, łącznie z warunkami i
procesami decydującymi o jej trwałości.
Ochrona środowiska
" OCHRONA ŚRODOWISKA (sensu largo)  podjęcie lub
zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie lub
przywracanie równowagi przyrodniczej; ochrona ta polega
w szczególności na:
 racjonalnym kształtowaniu środowiska i
gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju,
 przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom,
 przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu
właściwego.
" KSZTAA
TOWANIE ŚRODOWISKA  świadome oddziaływanie
na środowisko, w celu nadania mu cech korzystnych dla
człowieka, zwiększenia potencjału i pojemności
środowiska.
Naukowe podstawy
ochrony środowiska
Warunki ochrony środowiska:
" posiadanie wiedzy o strukturze i
funkcjonowaniu środowiska i jej
związkach z cywilizacją
" posiadanie umiejętności wykorzystania
tej wiedzy dla  nieszkodliwych metod
korzystania ze środowiska
" istnienie możliwości realizacji
przedsięwzięć ochronnych
Sposoby analizy problemów
ochrony środowiska:
" monodyscyplinarne
" multidyscyplinarne
" interdyscyplinarne
Nauki mające wkład w ochronę środowiska:
" przyrodnicze
" techniczne
" społeczne
" prawne
" humanistyczne
" NAUKOWE PODSTAWY OCHRONY
ŚRODOWISKA - badania i zasób wiedzy o
strukturze i funkcjonowaniu środowiska,
jego relacjach z systemami społeczno-
gospodarczymi, jego zachowaniu wobec
działań człowieka, konsekwencji dla
człowieka oraz kształtowaniu stosunku
człowieka do niego.
Cechy współczesnego
podejścia do kwestii
ekologicznych
1) systemowe - skupia się na interakcjach i zależnościach
między różnymi elementami środowiska oraz między
nimi a cywilizacją
2) interdyscyplinarne - przejście ze skupiania się na
jednym aspekcie do badania szerokiego ich zakresu
3) globalne - kryzys ekologiczny jest zjawiskiem globalnym
i poza tym wymiarem nie da się go zrozumieć i
rozwiązać
4) długookresowe  rozwiązanie problemów ekologicznych
wymaga uwzględniania w procesach decyzyjnych i
działaniach zjawisk dziejących się w długich skalach
czasowych
ZAGADNIENIA
ŚRODOWISKOWE S

PRZEDE WSZYSTKIM
KWESTIAMI
SPOA
ECZNYMI!
Ze względu na to, że problemy ekologiczne to problemy
społeczne, należy brać pod uwagę w ich poznawaniu i
rozwiązywaniu:
" antropogeniczne przyczyny degradacji środowiska
" społeczne skutki zmian środowiskowych
" interpretacje kwestii ekologicznych zależne od świadomości
indywidualnej i grupowej
" wierzenia i normy zaangażowanych stron
" społecznie określone warunki działań indywidualnych i
zbiorowych, mających wpływ na środowisko i warunki życia
" społecznie określoną rolę naukowców w społeczeństwie
" kwestie, co jest akceptowane jako prawda i godna zaufania
wiedza
" role osób i grup w procesach zmiany społecznej
" odzwierciedlenie debat i krytycznych poglądów w mass
mediach