Kinga Jochim, Maria Nowak, Marcin Woz
niak
Ćwiczenia pamięci
i innych funkcji poznawczych
zeszyt 1
1
Proponowane przez nas ćwiczenia służą treningowi funkcji
poznawczych u osób z zaburzeniami pamięci.
Zadania dotyczą rehabilitacji pamięci, orientacji, myślenia, funkcji
językowych i wzrokowo-przestrzennych. Ćwiczenia te powinny być
wykonywane systematycznie, czas poświęcony na ćwiczenia nie po-
winien przekraczać pół godziny dziennie i powinien być dostosowany
do indywidualnych możliwości psychofizycznych pacjenta. Niniejszy
zestaw zadań poznawczych służy jako wzór  zachęcamy opiekunów
do przygotowywania ćwiczeń podobnych do zaprezentowanych.
Podczas wykonywania ćwiczeń warto zadbać o dobre warunki do
pracy. Aby utrzymać odpowiednią motywację, można wyznaczyć sobie
niewielkie nagrody za wykonanie dziennej  normy ćwiczeń.
Jeżeli do wykonywania zadań potrzebna jest (np. z powodu trudno-
ści z odczytaniem słów czy utrzymaniem koncentracji uwagi) obecność
bliskiej osoby, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach udziału
opiekuna w ćwiczeniach:
1. Dokładnie wyjaśniaj, na czym polega zadanie.
2. Nie wyręczaj, ale motywuj pacjenta do samodzielnej pracy.
3. Nie podawaj wprost odpowiedzi, naprowadzaj na właściwe
rozwiązania.
4. Chwal sukcesy.
5. Unikaj krytyki, ale dawaj informacje zwrotne o błędach.
Życzymy powodzenia w codziennej pracy z pacjentem!
2 3
Elementy:
" Słońce " Śnieg " Ciepło " Kąpiele " Spacery
1
Pamięć
" Kwiaty kwitną " Ptaki śpiewają " Bociany przylatują
" Żniwa " Lepienie bałwana " Ubieranie choinki
" Złote liście " Grilowanie " Biwakowanie " Opalanie
ĆWICZENIE 1
" Jazda na sankach " Plaża " Długi dzień " Lekki ubiór
INSTRUKCJA:
" Wielkanoc " Gwiazdor " Wycieczki " Sople " Zaspy
Przypisz wymienione elementy do określonej pory roku.
Niektóre z nich mogą pasować do więcej niż jednej kategorii.
" Ciepły deszcz " Burze " Post " Wakacje " Roztopy
MODYFIKACJA:
Możesz dopisać własne elementy do podanych kategorii. ĆWICZENIE 2
Pory roku
INSTRUKCJA:
Podaj orientacyjną cenę danego artykułu.
Wiosna Lato Jesień Zima
Chleb
Masło
Litr mleka
Gazeta codzienna
Bułka
Kilogram mąki
Kilogram cukru
10 jajek
4 5
4 5
Marsz, marsz, Dąbrowski,
ĆWICZENIE 3
..........................................
INSTRUKCJA:
Uzupełnij tekst  Mazurka Dąbrowskiego .
..........................................
..........................................
Jak Czarniecki do Poznania
Jeszcze Polska nie ....................,
Po szwedzkim zaborze,
Póki my żyjemy,
Dla ojczyzny .....................
Co nam ................. przemoc wzięła,
Wrócim się przez morze.
Szablą odbierzemy.
Marsz, marsz, Dąbrowski,
Marsz, marsz, Dąbrowski,
..........................................
Z ziemi .................. do Polski,
..........................................
Za twoim przewodem
..........................................
......................... się z narodem.
Już tam ojciec do swej Basi
Przejdziem Wisłę, przejdziem ......................,
Mówi zapłakany 
Będziem ........................,
 Słuchaj jeno, pono nasi
Dał nam przykład Bonaparte,
Biją w tarabany.
Jak zwyciężać mamy.
6 7
CZERWIEC  ............................................................................
ĆWICZENIE 4
LIPIEC  ............................................................................
INSTRUKCJA:
Wymień jak najwięcej słów kojarzących się ze słowem  lato .
......................  ............................................................................
MODYFIKACJA:
......................  ............................................................................
Możesz zmienić kategorię: wymień słowa kojarzące się z jesienią,
PAy
DZIERNIK  ............................................................................
ze świętami Bożego Narodzenia.
LISTOPAD  ............................................................................
......................  ............................................................................
ĆWICZENIE 6
INSTRUKCJA:
Wypisz odgłosy wydawane przez zwierzęta:
np. kura  gdacze
ĆWICZENIE 5
pies  .......................
INSTRUKCJA:
kot  .......................
Uzupełnij nazwy miesięcy
krowa  .......................
MODYFIKACJA:
Dopisz daty lub wydarzenia z życia rodzinnego, które mają wtedy lew  .......................
miejsce:
świnia  .......................
STYCZEC
 ............................................................................ wrona  .......................
......................  ............................................................................ koza  .......................
......................  ............................................................................ baran  .......................
KWIECIEC
 ............................................................................ wróbel  .......................
......................  ............................................................................ żaba  .......................
8 9
5. Zupę jemy widelcem.
ĆWICZENIE 7
6. Rok ma dwanaście miesięcy.
INSTRUKCJA:
Wśród poniższych wyrazów podkreśl przymiotniki.
7. Marchewka i jabłko to warzywa.
8. Każdy miesiąc ma 30 dni.
JEDZENIE A
ADNY DUŻO KOLEJOWY MAA
PA ROBIĆ
KOLOROWY PI
KNIE JEDEN PAJAC LEŻEĆ JASNY 9. W alfabecie litera F jest przed literą G.
LEKARZ PI
Ć WZBURZONY MATERAC WIERNIE PROSTY
10. Tydzień ma 8 dni.
MASKOTKA LUBI
MAA
Y DZIEC
CZTERNAŚCIE PASEK
11. Minuta ma 50 sekund.
OWOCOWY MALUJ
KOA
DRA JESZCZE POD NOWA
12. Wieliczka to największa rzeka w Polsce.
ZA
OŻYĆ KSI
ŻKA POJECHALI HURA KUCYK SA
OMKOWY
13. Żmija i żaba to gady.
BAWIĆ NIELUBIANY ZEGAR WSTAWAĆ M
DRZE
14. Papież mieszka w Watykanie.
PROMIENNY
15. 997 to numer telefonu pogotowia ratunkowego.
16. Kanarek i płotka to ptaki.
ĆWICZENIE 8
17. Gitara to instrument muzyczny.
INSTRUKCJA:
Odpowiedz na pytanie czy dane zdanie jest prawdziwe
18. Piąta litera w wyrazie POCZTÓWKA to Z.
czy fałszywe
19. Śliwki i wiśnie mają pestki.
MODYFIKACJA:
Gdy zdanie jest fałszywe, dopisz prawidłową odpowiedz
.
20. 7 razy 8 równa się 57.
21. Pałac Kultury i Nauki znajduje się w Krakowie.
1. Stolicą Polski jest Warszawa.
22. Hydraulik naprawia krany.
2. Trzy dodać dwa równa się siedem.
23. Bruneci mają ciemne włosy.
8. Sierpień jest siódmym miesiącem roku.
24. Wielkanoc jest zawsze w marcu.
3. Jabłko i ananasy to owoce.
25. Ptaki to zwierzęta.
4. Wyraz KOSTKA składa się z sześciu liter.
10 11
Kwiecień plecień..........................................................................................................
ĆWICZENIE 9
Kto póz
no .......................................................................................................................
INSTRUKCJA:
Uzupełnij przysłowia.
Myszy .................................................................................................................................
Nie czyń ............................................................................................................................
Gdzie kucharek ............................................................................................................
Kto daje i .........................................................................................................................
Kto pod kim ...................................................................................................................
Gdzie dwóch .................................................................................................................
Kuj........................................................................................................................................
Idzie luty ..........................................................................................................................
Jedna jaskółka ..............................................................................................................
Gość w dom...................................................................................................................
Ziarnko do.......................................................................................................................
Jaka praca .......................................................................................................................
Baba ...................................................................................................................................
Bez pracy .........................................................................................................................
Szewc.................................................................................................................................
Co za dużo......................................................................................................................
Nie wszystko..................................................................................................................
Kruk ....................................................................................................................................
Żeby kózka......................................................................................................................
Ten się śmieje ................................................................................................................
Cicha woda ....................................................................................................................
Mądry Polak ...................................................................................................................
Niedaleko pada ............................................................................................................
Oliwa..................................................................................................................................
Fortuna .............................................................................................................................
Biednemu ........................................................................................................................
Gadał dziad ....................................................................................................................
Co nagle ...........................................................................................................................
Cudze chwalicie ...........................................................................................................
Kto mieczem..................................................................................................................
Kto je ostatki .................................................................................................................
12 13
ĆWICZENIE 10
2
INSTRUKCJA:
ORIENTACJA
Ułóż poniższe słowa w kolejności alfabetycznej
KATAR BIBLIOTEKA REGAA
OWOC SKLEP
ĆWICZENIE 1
JASNO POPIÓA
FANTAZJA ANANAS WÓA

INSTRUKCJA:
Do poniższych dat dopisz wydarzenia
ETUI LUNETA TWARDA HAK ZEGAR
CAR ŻABA A
UK UWAGA
1 CZERWCA .......................................................................................................................
24 GRUDNIA .....................................................................................................................
1 LISTOPADA.....................................................................................................................
1 STYCZNIA........................................................................................................................
26 MAJA .............................................................................................................................
11 LISTOPADA..................................................................................................................
1 MAJA ................................................................................................................................
8 MARCA ............................................................................................................................
21 STYCZNIA.....................................................................................................................
14 15
ĆWICZENIE 2
3
INSTRUKCJA:
MYŚLENIE
Odpowiedz na poniższe pytania
ĆWICZENIE 1
IMI
TWOJEGO M
ŻA/ŻONY
INSTRUKCJA:
..................................................................................................................................................
Wykreśl słowo niepasujące do pozostałych słów w danej kategorii
IMIONA TWOICH DZIECI
1) WRONA JELEC
SROKA WRÓBEL JASKÓA
KA
..................................................................................................................................................
2) WARSZAWA BERLIN PARYŻ WA
OCHY MOSKWA
IMIONA TWOICH WNUKÓW
3) P
DZEL PALETA GAZETA FARBA SZTALUGA
..................................................................................................................................................
4) LEKARZ MALARZ MURARZ PA
YWANIE DEKARZ
IMIONA TWOICH RODZICÓW
5) KOLANO RAMI
BRZUCH KOPYTO SZYJA
..................................................................................................................................................
6) DA
UGOPIS PISAK MONITOR OA
ÓWEK PIÓRO
TWOJA DATA URODZENIA 7) RÓŻOWY NIEBIESKI KIWI BIAA
Y FIOLETOWY
..................................................................................................................................................
8) ROSJANIN FRANCUZ KRAKOWIAK NIEMIEC
9) SA
ODKI KWAŚNY SA
ONY PIEPRZ GORZKI
TWOJE IMIENINY
10) MARZEC WTOREK STYCZEC
MAJ GRUDZIEC

..................................................................................................................................................
TWÓJ ZAWÓD
..................................................................................................................................................
16 17
ĆWICZENIE 2 ĆWICZENIE 4
INSTRUKCJA:
INSTRUKCJA:
Ułóż słowa w poprawnej kolejności tak, aby tworzyły zdanie
Dopisz przeciwieństwa:
1. Ciocia spożywczego do zakupy pobliskiego na poszła sklepu.
PEA
NO  ...........................................
DUŻO  .............................................
2. Biwaku harcerze na ognisko piekli rozpalili i kiełbaski.
GA

BOKO  .....................................
3. Groz
nego wiadukcie do na doszło kolejowym wypadku.
TANIO  ............................................
DA
UGO  ..........................................
4. W Zamek przyciąga Krzyżacki tłumy Malborku turystów.
BRZYDKO  .....................................
PROSTO  ........................................
5. Lubię babeczki najbardziej upiec i truskawkami z kremem.
LEKKO  ............................................
WESOA
O  .......................................
ĆWICZENIE 3
CIEMNO  .......................................
INSTRUKCJA:
A
ATWO  ..........................................
Wykonaj poniższe działania matematyczne.
SA
ODKO  ........................................
DODAWAJ PO 9, ZACZYNAJ
C OD ZERA:
DROGO  .........................................
0  9 - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... -
G
STO  ...........................................
...... - ........ - ...... - ...... - ...... - ......
DALEKO  ........................................
SZYBKO  .........................................
ODEJMUJ PO 6, ZACZYNAJ
C OD 72:
WCZEŚNIE  ...................................
72  66 - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... -
...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ...... - ......
18 19
ĆWICZENIE 2
4
FUNKCJE
INSTRUKCJA:
Ułóż jak najwięcej słów zaczynających się na sylabę  ma
MODYFIKACJA:
Zaproponuj układanie słów zaczynających się lub kończących na
J
ZYKOWE
dowolną sylabę.
ĆWICZENIE 1
np. MAMA
INSTRUKCJA:
..................................
Popraw błędy w tekście
..................................
Nabeszła jesień. Park znienił się nie do boznania. Drzwa i krzemy
..................................
wyglądoły inaczej niż letem. Zielone liście zrodiły się żółte, bązo-
..................................
we i czerwone. Marek, Jocek i Barlek przyczli dziś do barku, aby
zebrać dary jesieni: kaszlany, żotędzie i licie. W szkole zrodią ..................................
z nich śnieszne ludziki.
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
..................................
20 21
PIEL
GNUJE KWIATY  .................................................................................
ĆWICZENIE 3
WYST
PUJE W TEATRZE  ..........................................................................
INSTRUKCJA:
Wpisz brakujące litery tak, aby powstała nazwa koloru
ROBI ZASTRZYKI  ..........................................................................................
BUDUJE DOM  ................................................................................................
K . R . . O . Y
PODAJE JEDZENIE W RESTAURACJI  ..................................................
P . P . . L . . Y
KIERUJE STATKIEM  .....................................................................................
B . . Z . . Y
NAPRAWIA DACHY  ....................................................................................
P . . A . . C
. . O . .
S E . . D . . O . . NAPRAWIA ZEGARKI  .................................................................................
B . 
. . T . .
PILNUJE W NOCY  ........................................................................................
R . Ż . . .
B . Ż . . .
ĆWICZENIE 5
F . . L . . O . .
INSTRUKCJA:
Z liter ułóż nazwy warzyw i owoców
G . . N . . . W .
K . E . O . .
C H E W M A R  ......................................................
G R E S T A  ...............................................................
ĆWICZENIE 4
L A F I O R K A  .......................................................
INSTRUKCJA:
P E R K O  ...................................................................
Dopisz, z jakim zawodem łączy się dana czynność
R Y C Y T N A  ..........................................................
LECZY Z
BY  ....................................................................................................
P U S T A K A  ..........................................................
WYDAJE WYROK  .........................................................................................
D O R P O M I  .........................................................
WYPISUJE MANDAT  ..................................................................................
L E R S E  ....................................................................
22 23
L O N M E  .................................................................
ĆWICZENIE 7
L A C E B U  ..............................................................
INSTRUKCJA:
Dokończ zdanie
N E K C Z O S  ..........................................................
R A B U K  ..................................................................
Na poczcie płacimy  .............................................................................................
S O L A F A  ...............................................................
W hucie wytapia się  ............................................................................................
ĆWICZENIE 6
W teatrze oglądamy  ...........................................................................................
INSTRUKCJA:
W kopalni kopie się  .............................................................................................
Dopisz skojarzenie do podanego przymiotnika.
W stoczni buduje się  ..........................................................................................
RAZOWY  CHLEB
ROŚLINNE  .................................................................
W Sejmie obradują  ..............................................................................................
ŻÓA
TY  ..........................................................................
Na Święta Bożego Narodzenia stroimy  ...................................................
MI
TOWA  .................................................................
Na grobach zapalamy  ........................................................................................
OWOCOWY  .............................................................
BITA  .............................................................................
W restauracji po zjedzeniu prosimy o  ......................................................
ZBOŻOWA  ................................................................
Na stacji walizkę przechowujemy w  .........................................................
KUKURYDZIANE  ....................................................
Wieczorem autobus zjeżdża do  ...................................................................
MINERALNA  ............................................................
MANNA  .....................................................................
KISZONA  ...................................................................
LENIWE  ......................................................................
GRYCZANA  ..............................................................
24 25
7. WARZYWA.................................................................................................................
ĆWICZENIE 8
...............................................................................................................................................
INSTRUKCJA:
Wymień jak najwięcej słów z podanej kategorii.
...............................................................................................................................................
8. DRZEWA .....................................................................................................................
1. IMIONA M
SKIE .....................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
9. NAPOJE .......................................................................................................................
2. IMIONA ŻEC
SKIE ...................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
10. POJAZDY..................................................................................................................
3. ZWIERZ
TA................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
ĆWICZENIE 9
4. KWIATY .......................................................................................................................
...............................................................................................................................................
INSTRUKCJA:
Ułóż ciąg 5 słów tak, aby każdy kolejny wyraz zaczynał się na
...............................................................................................................................................
ostatnią literę wyrazu wcześniejszego.
5. KOLORY .......................................................................................................................
PIEC
...............................................................................................................................................
BATON
...............................................................................................................................................
KORBA
6. OWOCE .......................................................................................................................
PORT
...............................................................................................................................................
LITOŚĆ
............................................................................................................................................... ZNICZ
26 27
ĆWICZENIE 2
5
FUNKCJE
INSTRUKCJA:
Narysuj wskazówki, oznaczając na zegarze podane godziny.
WZROKOWO-PRZESTRZENNE
MODYFIKACJA:
Jeśli zadanie jest zbyt trudne pomóż ćwiczącemu zapisać godziny
cyframi.
ĆWICZENIE 1
INSTRUKCJA:
Znajdz
i obrysuj wszystkie trójkąty.
PI
TA ZERO ZERO DWADZIEŚCIA PO PIERWSZEJ
ZA DWIE ÓSMA TRZECIA TRZYDZIEŚCI
28 29
ĆWICZENIE 3 ĆWICZENIE 4
INSTRUKCJA: INSTRUKCJA:
Przerysuj figury. Przerysuj figury.
30 31
ĆWICZENIE 5 ĆWICZENIE 6
INSTRUKCJA: INSTRUKCJA:
Przerysuj figury tak, aby każda kolejna była nieco większa od Dokończ szlaczki.
poprzedniej.
32 33
ĆWICZENIE 7
INSTRUKCJA:
Wykreśl sześć nazw zwierząt (poziomo, pionowo bądz
ukośnie,
w obie strony).
K O C
L L
P R y
Ś B
S M O E A
P A
Ó W Z
H K O C
A
I S Z C


34 35
Publikacja ukazała się dzięki pomocy firmy EGIS Polska sp. z o.o.
36