Start Wypracowania Współ czesna sytuacja Bask ów
szukaj...
Szukaj w serwisie
Wiadomości
Sprawdzony sposób na zdanie matury z WOSu
Materiały na email
Ściągnij om ówione tematy na nową
maturę z WOSu
(za darmo)
Imię
Ściągnij teraz
WSTECZ
Współczesna sytuacja Basków
Śmierć dyktatora (1975 r.) dała początek nowemu rozdziałowi w hiszpańskiej historii. Rozpoczął się okres liberalizacji życia politycznego,
dzięki czemu po raz pierwszy od 30 lat opozycja baskijska mogła przedstawić swój program i jawnie domagać się uznania swoich praw.
Po zalegalizowaniu partii politycznych, wiele organizacji baskijskich zjednoczyło się w tzw. Zgromadzenie Demokratyczne, wysuwając
postulat dotyczący przywrócenia autonomii. Przyłączyła się do nich także część ETA, zwana politycznomilitarną. Odcięła się ona od terroru
i uznała metody polityczne jako najlepszy środek do realizacji zamierzonych celów.
1
Pozostała grupa tzw. ETA militarna opowiadała się
nadal za walką zbrojna i metodami terrorystycznymi, aż do osiągnięcia pełnej niezależności politycznej względem Madrytu.
Słaba demokracja hiszpańska nie chcąc narażać swojego kruchego i niepewnego istnienia na szwank oraz na niebezpieczeństwo wybuchu
wojny domowej, skłonna była pójść wobec zamieszkujących ją mniejszości na znaczne ustępstwa, zamieniając model centralistycznej
polityki na politykę zdecentralizowaną, uwzględniającą różnorodność narodową kraju.
W 1977 r. rozpoczęły się rozmowy między rządem premiera Suareza a Baskami, zwieńczone podpisaniem porozumienia i uchwaleniem
ustawy w sprawie samorządności Basków
2
, zatwierdzonej w referendum 28 października 1979 r.
3
. Spośród 61 % głosujących, za
projektem opowiedziało się 84 %
4
.
Wedle tego postanowienia, Baskowie otrzymali prawo do stworzenia własnego rządu oraz posiadania prezydenta, wyłanianego przez
parlament, wybierany w powszechnym głosowaniu, odbywającego się raz na 4 lata.
Rząd baskijski otrzymał uprawnienia w zakresie kierowania porządkiem publicznym (policją, więziennictwem, przewiduje się też
regionalizację sądownictwa i powołanie Baskijskiego Sądu Najwyższego) władze w Madrycie zachowały sobie prawo do interwencji
„jedynie w nagłych wypadkach”. Rząd lokalny uzyskał również szerokie uprawnienia podatkowe (część podatków odprowadzana jest do
władz centralnych, a ich wysokość ustalana jest przez oba rządy raz na 5lat
5
), a także prawo do współpracy i zawierania umów z innymi
rządami regionalnymi Hiszpanii. Baskowie otrzymali także możliwość utworzenia własnej sieci radiowotelewizyjnej oraz rozległą
autonomię szkolnictwa, w której rola władz w Madrycie ogranicza się do „sprawowania inspekcji i nadzoru”
6
.
W imię tego porozumienia państwo hiszpańskie zachowało kontrolę nad siłami zbrojnymi, policją przeznaczoną do walki z terroryzmem i
ochrony państwa (np. straż graniczna), polityką zagraniczną oraz monetą.
Demokratyzacja systemu nie uspokoiła jednak napiętej sytuacji w Hiszpanii. ETA nadal terroryzuje społeczeństwo. Początkowo jej ofiarami
padali głównie członkowie policji i wojska. W 1984 r. przełamana została kolejna bariera w działalności terrorystycznej ETA po raz
pierwszy w zamachu zginął cywilny polityk partii socjalistycznej senator E. Casasa
7
. Od tej pory celem terrorystów zaczęli stawać się
sędziowie, politycy, dziennikarze, przedsiębiorcy, a nawet księgarze, którzy zdaniem ETA sprzedają książki niezgodne z
niepodległościowymi dążeniami regionu
8
.
Brutalne działania ETA spotkały się z równie brutalną odpowiedzią ze strony rządu w okresie sprawowania władzy przez premiera Felipe
Gonzaleza (1982 – 1992 r.). Od roku 1982 do 1987 za jego przyzwoleniem działały w Hiszpanii Antyterrorystyczne Grupy Wyzwolenia,
zwane „szwadronami śmierci” (w skrócie GAL), które nielegalnymi metodami zwalczały ludzi podejrzanych o przynależność do ETA. W
wyniku drastycznych operacji GAL zginęło kilkadziesiąt osób, wielu z przetrzymywanych było torturowanych, także ci, których pomyłkowo
uznano za terrorystów. Opinia publiczna o działalności owych szwadronów dowiedziała się w 1987 r. kiedy to wybuchała tzw. „afera GAL”,
w której ujawniono finansowanie działań tejże grupy ze środków publicznych. Mimo to premier Gonzales zdołał utrzymać się przy władzy
oznajmiając, iż o całej sprawie nic nie wiedział i nie ma z nią nic wspólnego.
Terrorystyczne metody działań spotykają się także ze sprzeciwem większości społeczności baskijskiej. Za przykład takiego działania może
tu posłużyć powstała w 1986 r. organizacja „Gesto por la paz” (Gest dla Pokoju), która sama siebie określa jako cywilny, pokojowy ruch,
niezależny od żadnej politycznej partii i instytucji. Organizacja ta zdecydowanie sprzeciwia się używaniu przemocy w życiu publicznym,
uważając, iż służy ona tylko osiąganiu politycznych celów i tak naprawdę jest ona skierowana przeciwko baskijskiemu społeczeństwu.
Celem, jaki stawia sobie „Gesto por la paz” jest wyeliminowanie tejże przemocy i terroru z życia społecznego i politycznego Kraju Basków.
Co ważne, organizacja ta zrzesza ludzi o bardzo różnych przekonaniach i orientacjach politycznych, których łączy sprzeciw wobec
stosowania przemocy w życiu publicznym. Następnego dnia po każdym dokonanym przez ETA zamachu organizowane są milczące
manifestacje sprzeciwu mające ukazać, iż baskijskie społeczeństwo w przeważającej mierze nie godzi się na przemoc i rozlew krwi.
Manifestacje te organizowane są już w ponad 128 miejscach na terenie Kraju Basków, zarówno w miastach, jak i wioskach, szkołach czy
uniwersytetach i skupiają coraz większą ilość ludzi
9
.
ETA kilkakrotnie zapowiadała zawieszenie broni (min. w 1998 i 2006 r.) problem skrajnego baskijskiego nacjonalizmu jest jednak nadal
poważny. Mimo że poparcie dla działań terrorystycznych w baskijskim narodzie z roku na rok spada, to działania te skutecznie destabilizują
sytuację zarówno w regionie, jak i w całej Hiszpanii. Zdaniem Anny Rosy Gonzalez Moral Baskijki działającej we wspomnianej już przez
mnie organizacji „Gesto por la paz” dzisiejsze baskijskie społeczeństwo jest społeczeństwem zróżnicowanym, posiadającym niejako
podwójną tożsamość, która jednak w przeważającej większości nie wywołuje wewnętrznych konfliktów
10
.
Autor: Monika Baranowska
Przypisy
1
http://www.iberyści.pl/11925/111925/art331.html
2
Zaznaczyć należy, iż nie dotyczyło to tylko Kraju Basków. Demokratyczna konstytucja hiszpańska z 1978 roku określiła warunki konieczne
do decentralizacji kompetencji państwowych w wyniku czego powstało 17 wspólnot autonomicznych, których statuty potwierdzone zostały
w latach 1979 – 1983. Każdy z tych statutów określa oddzielnie stopień ustawodawczej i wykonawczej autonomii danego regionu i stanowi
podstawę do podziału kompetencji między administrację centralną i autonomiczną. Mimo tych różnic każda z powstałych wspólnot posiada
dziś własny rząd oraz parlament, patrz: A. L. Lopez, J. M. Mella Marguez, Państwo hiszpańskie regionów autonomicznych. Podział
kompetencji w łonie Unii Europejskie, [w:] I. Pietrzak, Polityka regionalna UE, Kraków 1991, s. 54.
3
Wynegocjowane postanowienia przeszły do języka politycznego jako Statuty z Guerniki.
4
G. Pomian, W kraju Basków, „Więź”, 1980, nr 2, s.112.
5
Ibidem, s. 110 – 111.
6
P. Łaski, Baskijska mniejszość narodowa w Hiszpanii, „Sprawy Międzynarodowe”, 1984, nr 10, s. 105.
7
M. Tekliński, Geneza i przebieg konfliktu baskijskiego, [w:] http://psz.pl/content/view/221/, (18 III 2007).
8
Więcej na ten temat: M. Tryc Ostrowska, Z ETA się nie rozmawia, „Rzeczpospolita”, 2000, nr 227, s. 7, oraz: E. Wysocka, Wszyscy są
ofiarami (korespondencja z Pampeluny),”Rzeczpospolita”, 2001, nr 165, s. 6.
9
What is the Association for Peace in the Basque Country?, [w:] http://www.gesto.org/engl/whatis.htm, (27 III 2007r.).
10
N. Pluta, Przemoc naturalna jak deszcz, „Tygodnik powszechny”, 2000, nr 45, s. 7.
BIBLIOGRAFIA
KSIĄŻKI:
1.Lopez Asunción, Marquez Jose Maria Mella, Państwo hiszpańskie regionów autonomicznych. Podział kompetencji w łonie Unii
Europejskie, [w:] Pietrzyk Irena, Polityka regionalna UE, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Krak ów 1991.
CZASOPISMA:
1. Pluta Nina, Przemoc naturalna jak deszcz, „Tygodnik Powszechny”, 2000, nr 45, s. 7.
2. Tryc Ostrowska Małgorzata, Z ETA się nie rozmawia, „Rzeczpospolita”, 2000, nr 227, s. 7.
3. Wysocka Ewa, Wszyscy są ofiarami (korespondencja z Pampeluny), „Rzeczpospolita”, 2001, nr 165, s. 6.
INTERNET:
1. http://www.iberyści.pl/11925/111925/art331.html
2. What is the Association for Peace in the Basque Country?[w:] http://www.gesto.org/engl/whatis.htm, (27 III 2007).
3. Tekliński Michał, Geneza i przebieg konfliktu baskijskiego, [w:] http://psz.pl/content/view/221/, (18 III 2007).
Współczesna sytuacja Basków
Samorządność Basków
Rząd, prezydent i parlament Basków
Działania ETA
« poprzedni artykuł
następny artykuł »
© EDUCENTRUM biuro(at)wos.org.pl
Angielski
Geografia
Ciąża
Rosyjski
Start
O nas
Polecamy
Kursy
Matura
Kontakt
Start
Materiały
Arkusze maturalne
Wypracowania
Matura
Kursy
Ściągi
Testy z WOS u
WOS CD
Geografia CD
Angielski CD
Kurs WOS
Polski
Rosyjski CD
Start Wypracowania Współ czesna sytuacja Bask ów
szukaj...
Szukaj w serwisie
Wiadomości
Sprawdzony sposób na zdanie matury z WOSu
Materiały na email
Ściągnij om ówione tematy na nową
maturę z WOSu
(za darmo)
Imię
Ściągnij teraz
Współczesna sytuacja Basków
Śmierć dyktatora (1975 r.) dała początek nowemu rozdziałowi w hiszpańskiej historii. Rozpoczął się okres liberalizacji życia politycznego,
dzięki czemu po raz pierwszy od 30 lat opozycja baskijska mogła przedstawić swój program i jawnie domagać się uznania swoich praw.
Po zalegalizowaniu partii politycznych, wiele organizacji baskijskich zjednoczyło się w tzw. Zgromadzenie Demokratyczne, wysuwając
postulat dotyczący przywrócenia autonomii. Przyłączyła się do nich także część ETA, zwana politycznomilitarną. Odcięła się ona od terroru
i uznała metody polityczne jako najlepszy środek do realizacji zamierzonych celów.
1
Pozostała grupa tzw. ETA militarna opowiadała się
nadal za walką zbrojna i metodami terrorystycznymi, aż do osiągnięcia pełnej niezależności politycznej względem Madrytu.
Słaba demokracja hiszpańska nie chcąc narażać swojego kruchego i niepewnego istnienia na szwank oraz na niebezpieczeństwo wybuchu
wojny domowej, skłonna była pójść wobec zamieszkujących ją mniejszości na znaczne ustępstwa, zamieniając model centralistycznej
polityki na politykę zdecentralizowaną, uwzględniającą różnorodność narodową kraju.
W 1977 r. rozpoczęły się rozmowy między rządem premiera Suareza a Baskami, zwieńczone podpisaniem porozumienia i uchwaleniem
ustawy w sprawie samorządności Basków
2
, zatwierdzonej w referendum 28 października 1979 r.
3
. Spośród 61 % głosujących, za
projektem opowiedziało się 84 %
4
.
Wedle tego postanowienia, Baskowie otrzymali prawo do stworzenia własnego rządu oraz posiadania prezydenta, wyłanianego przez
parlament, wybierany w powszechnym głosowaniu, odbywającego się raz na 4 lata.
Rząd baskijski otrzymał uprawnienia w zakresie kierowania porządkiem publicznym (policją, więziennictwem, przewiduje się też
regionalizację sądownictwa i powołanie Baskijskiego Sądu Najwyższego) władze w Madrycie zachowały sobie prawo do interwencji
„jedynie w nagłych wypadkach”. Rząd lokalny uzyskał również szerokie uprawnienia podatkowe (część podatków odprowadzana jest do
władz centralnych, a ich wysokość ustalana jest przez oba rządy raz na 5lat
5
), a także prawo do współpracy i zawierania umów z innymi
rządami regionalnymi Hiszpanii. Baskowie otrzymali także możliwość utworzenia własnej sieci radiowotelewizyjnej oraz rozległą
autonomię szkolnictwa, w której rola władz w Madrycie ogranicza się do „sprawowania inspekcji i nadzoru”
6
.
W imię tego porozumienia państwo hiszpańskie zachowało kontrolę nad siłami zbrojnymi, policją przeznaczoną do walki z terroryzmem i
ochrony państwa (np. straż graniczna), polityką zagraniczną oraz monetą.
Demokratyzacja systemu nie uspokoiła jednak napiętej sytuacji w Hiszpanii. ETA nadal terroryzuje społeczeństwo. Początkowo jej ofiarami
padali głównie członkowie policji i wojska. W 1984 r. przełamana została kolejna bariera w działalności terrorystycznej ETA po raz
pierwszy w zamachu zginął cywilny polityk partii socjalistycznej senator E. Casasa
7
. Od tej pory celem terrorystów zaczęli stawać się
sędziowie, politycy, dziennikarze, przedsiębiorcy, a nawet księgarze, którzy zdaniem ETA sprzedają książki niezgodne z
niepodległościowymi dążeniami regionu
8
.
Brutalne działania ETA spotkały się z równie brutalną odpowiedzią ze strony rządu w okresie sprawowania władzy przez premiera Felipe
Gonzaleza (1982 – 1992 r.). Od roku 1982 do 1987 za jego przyzwoleniem działały w Hiszpanii Antyterrorystyczne Grupy Wyzwolenia,
zwane „szwadronami śmierci” (w skrócie GAL), które nielegalnymi metodami zwalczały ludzi podejrzanych o przynależność do ETA. W
wyniku drastycznych operacji GAL zginęło kilkadziesiąt osób, wielu z przetrzymywanych było torturowanych, także ci, których pomyłkowo
uznano za terrorystów. Opinia publiczna o działalności owych szwadronów dowiedziała się w 1987 r. kiedy to wybuchała tzw. „afera GAL”,
w której ujawniono finansowanie działań tejże grupy ze środków publicznych. Mimo to premier Gonzales zdołał utrzymać się przy władzy
oznajmiając, iż o całej sprawie nic nie wiedział i nie ma z nią nic wspólnego.
Terrorystyczne metody działań spotykają się także ze sprzeciwem większości społeczności baskijskiej. Za przykład takiego działania może
tu posłużyć powstała w 1986 r. organizacja „Gesto por la paz” (Gest dla Pokoju), która sama siebie określa jako cywilny, pokojowy ruch,
niezależny od żadnej politycznej partii i instytucji. Organizacja ta zdecydowanie sprzeciwia się używaniu przemocy w życiu publicznym,
uważając, iż służy ona tylko osiąganiu politycznych celów i tak naprawdę jest ona skierowana przeciwko baskijskiemu społeczeństwu.
Celem, jaki stawia sobie „Gesto por la paz” jest wyeliminowanie tejże przemocy i terroru z życia społecznego i politycznego Kraju Basków.
Co ważne, organizacja ta zrzesza ludzi o bardzo różnych przekonaniach i orientacjach politycznych, których łączy sprzeciw wobec
stosowania przemocy w życiu publicznym. Następnego dnia po każdym dokonanym przez ETA zamachu organizowane są milczące
manifestacje sprzeciwu mające ukazać, iż baskijskie społeczeństwo w przeważającej mierze nie godzi się na przemoc i rozlew krwi.
Manifestacje te organizowane są już w ponad 128 miejscach na terenie Kraju Basków, zarówno w miastach, jak i wioskach, szkołach czy
uniwersytetach i skupiają coraz większą ilość ludzi
9
.
ETA kilkakrotnie zapowiadała zawieszenie broni (min. w 1998 i 2006 r.) problem skrajnego baskijskiego nacjonalizmu jest jednak nadal
poważny. Mimo że poparcie dla działań terrorystycznych w baskijskim narodzie z roku na rok spada, to działania te skutecznie destabilizują
sytuację zarówno w regionie, jak i w całej Hiszpanii. Zdaniem Anny Rosy Gonzalez Moral Baskijki działającej we wspomnianej już przez
mnie organizacji „Gesto por la paz” dzisiejsze baskijskie społeczeństwo jest społeczeństwem zróżnicowanym, posiadającym niejako
podwójną tożsamość, która jednak w przeważającej większości nie wywołuje wewnętrznych konfliktów
10
.
Autor: Monika Baranowska
Przypisy
1
http://www.iberyści.pl/11925/111925/art331.html
2
Zaznaczyć należy, iż nie dotyczyło to tylko Kraju Basków. Demokratyczna konstytucja hiszpańska z 1978 roku określiła warunki konieczne
do decentralizacji kompetencji państwowych w wyniku czego powstało 17 wspólnot autonomicznych, których statuty potwierdzone zostały
w latach 1979 – 1983. Każdy z tych statutów określa oddzielnie stopień ustawodawczej i wykonawczej autonomii danego regionu i stanowi
podstawę do podziału kompetencji między administrację centralną i autonomiczną. Mimo tych różnic każda z powstałych wspólnot posiada
dziś własny rząd oraz parlament, patrz: A. L. Lopez, J. M. Mella Marguez, Państwo hiszpańskie regionów autonomicznych. Podział
kompetencji w łonie Unii Europejskie, [w:] I. Pietrzak, Polityka regionalna UE, Kraków 1991, s. 54.
3
Wynegocjowane postanowienia przeszły do języka politycznego jako Statuty z Guerniki.
4
G. Pomian, W kraju Basków, „Więź”, 1980, nr 2, s.112.
5
Ibidem, s. 110 – 111.
6
P. Łaski, Baskijska mniejszość narodowa w Hiszpanii, „Sprawy Międzynarodowe”, 1984, nr 10, s. 105.
7
M. Tekliński, Geneza i przebieg konfliktu baskijskiego, [w:] http://psz.pl/content/view/221/, (18 III 2007).
8
Więcej na ten temat: M. Tryc Ostrowska, Z ETA się nie rozmawia, „Rzeczpospolita”, 2000, nr 227, s. 7, oraz: E. Wysocka, Wszyscy są
ofiarami (korespondencja z Pampeluny),”Rzeczpospolita”, 2001, nr 165, s. 6.
9
What is the Association for Peace in the Basque Country?, [w:] http://www.gesto.org/engl/whatis.htm, (27 III 2007r.).
10
N. Pluta, Przemoc naturalna jak deszcz, „Tygodnik powszechny”, 2000, nr 45, s. 7.
BIBLIOGRAFIA
KSIĄŻKI:
1.Lopez Asunción, Marquez Jose Maria Mella, Państwo hiszpańskie regionów autonomicznych. Podział kompetencji w łonie Unii
Europejskie, [w:] Pietrzyk Irena, Polityka regionalna UE, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Krak ów 1991.
CZASOPISMA:
1. Pluta Nina, Przemoc naturalna jak deszcz, „Tygodnik Powszechny”, 2000, nr 45, s. 7.
2. Tryc Ostrowska Małgorzata, Z ETA się nie rozmawia, „Rzeczpospolita”, 2000, nr 227, s. 7.
3. Wysocka Ewa, Wszyscy są ofiarami (korespondencja z Pampeluny), „Rzeczpospolita”, 2001, nr 165, s. 6.
INTERNET:
1. http://www.iberyści.pl/11925/111925/art331.html
2. What is the Association for Peace in the Basque Country?[w:] http://www.gesto.org/engl/whatis.htm, (27 III 2007).
3. Tekliński Michał, Geneza i przebieg konfliktu baskijskiego, [w:] http://psz.pl/content/view/221/, (18 III 2007).
Współczesna sytuacja Basków
Samorządność Basków
Rząd, prezydent i parlament Basków
Działania ETA
© EDUCENTRUM biuro(at)wos.org.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
www opoka org pl
MATERIAŁY ZE STRON www ptt org pl
Roksana Kopańska wiersze ze strony www opoka org pl
Baranowska M, Współczesna sytuacja Basków
motumbo www prezentacje org
czerwony kapturek2 www prezentacje org 3
bez makijazu www prezentacje org
więcej podobnych podstron