1
Przesłanki utworzenia
UGW. Integracja walutowa
do 1989 roku
19 kwietnia 2012
2
Przesłanki, które doprowadziły do
utworzenia UGW:
POLITYCZNE
HISTORYCZNE
EKONOMICZNE
3
Przesłanki polityczne:
rozwój ruchu
federalistycznego,
kwestia państwa
niemieckiego,
wydarzenia przełomu lat 80. i
90. XX wieku.
Zasada
subsydiarno
ś
ci
„Pierwszym krokiem do odtworzenia europejskiej rodziny musi
by
ć
współpraca mi
ę
dzy Francj
ą
i Niemcami”.
Winston Churchil
4
otwartości gospodarek państw
aspirujących do UGW,
koszty związane z funkcjonowaniem
wielu walut w Europie Zachodniej,
słabe wyniki gospodarcze krajów
europejskich (lata 70. i 80. XX
wieku).
Przesłanki ekonomiczne:
2
5
złe doświadczenia Europejczyków
z płynnymi kursami walutowymi
w okresie międzywojennym.
Przesłanki historyczne:
6
Można wyróżnić dwa podstawowe okresy
europejskiej integracji walutowej
Do 1989 roku
Po 1990 roku
7
W 1943 roku powstały dwa konkurencyjne
względem siebie plany funkcjonowania
powojennego systemu walutowo-
finansowego:
Koncepcja amerykańska
(H.D. White),
Koncepcja brytyjska
(J.M. Keynes).
Kompromis został zawarty
na konferencji w
Bretton Woods w 1944 roku.
Integracja do 1990 roku
8
1 lipca 1950 r. utworzono
Europejską
Unię Płatniczą
(European Payments
Union).
Celem jej działalności było:
przywrócenie wymienialności walut państw
Europy Zachodniej,
zniesienie części ograniczeń dewizowych
we wzajemnych obrotach,
stworzenie skutecznego systemu rozliczeń
między krajami.
3
9
28 grudnia 1958 roku na miejsce EUP
powołano
Europejski Układ
Walutowy
(European Monetary
Agreement).
EUW był kontynuatorem działalności EUP.
Jego dwa podstawowe elementy to:
1.
Fundusz Europejski
2.
Wielostronny system rozliczeń
EUP funkcjonował do 31 grudnia 1972 roku.
10
1 stycznia 1958 r. – weszły w życie postanowienia
Traktatu Rzymskiego
na mocy którego
utworzono Europejską Wspólnotę Gospodarczą
(EWG). Skład EWG tworzyły:
Belgia,
Francja,
Holandia,
Luksemburg,
Republika Federalna Niemiec,
Włochy,
Wielka Brytania (od 1972 roku),
Dania (od 1972 roku),
Irlandia (od 1972 roku).
11
Cele EWG:
Zbudowanie wspólnego rynku,
Stopniowe zbliżanie polityk gospodarczych
krajów członkowskich.
Traktat Rzymski zawierał m.in.
cztery
podstawowe swobody jakościowe
funkcjonowania wspólnego rynku:
1.
Swobodny przepływ osób.
2.
Swobodny przepływ usług.
3.
Swobodny przepływ towarów.
4.
Swobodny przepływ kapitału.
12
Art. 105, pkt 2 Traktatu Rzymskiego
przewidywał utworzenie
Komitetu
Walutowego
(1958 r.).
Miał on być instytucją doradczą. Jego celem
miała być natomiast:
koordynacja działań w sferze polityki
monetarnej,
obserwacja sytuacji pieniężnej i
finansowej,
przegląd rozliczeń prowadzonych przez
kraje członkowskie.
4
13
Inne koncepcje budowy unii
walutowej
Koncepcje monetarystów
Koncepcje ekonomistów
Koncepcja zespołu „Talent”
14
Kolejna próba utworzenia strefy walutowej
to rok 1969 (konferencja w Hadze).
Raport Komisji Wernera nosił nazwę: „
O
etapowej realizacji unii
ekonomicznej i monetarnej we
Wspólnocie”.
15
Najważniejsze kwestie zawarte w Planie Wernera:
liberalizacje przepływów kapitałowych,
centralizacja polityki monetarnej i kredytowej wraz z kreacją
pieniądza,
jurysdykcja zewnętrznej polityki monetarnej przez organy
Wspólnoty,
całkowita i nieodwracalna wzajemna wymienialność według
bezwzględnie sztywnych kursów walut narodowych krajów
członkowskich lub zastąpienie ich przez wspólną walutę,
utworzenie banku centralnego EWG i systemu banków
centralnych, na kształt Systemu Rezerwy Federalnej Stanów
Zjednoczonych, który prowadziłby zewnętrzną i wewnętrzną
politykę monetarną,
ujednolicenie polityki narodowej krajów członkowskich względem
rynku kapitałowego,
przeniesienie władztwa w sferze polityki budżetowej na szczebel
Wspólnoty, a w szczególności kwestii dotyczących wielkości
budżetów publicznych, rozmiarów sald budżetowych oraz metod i
sposobów ich finansowania lub wydatkowania,
wyłączenie spod władzy państw członkowskich spraw dotyczących
kształtowania polityki regionalnej i strukturalnej, i przeniesienia
jej na rzecz instytucji Wspólnoty,
zapewnienie możliwości prowadzenia stałych i systematycznych
konsultacji pomiędzy członkami EWG.
16
Realizacja Planu Wernera została
definitywnie przekreślona przez tzw.
pierwszy kryzys naftowy
z
1973 roku oraz kryzys dolara
amerykańskiego jako waluty
międzynarodowej.
5
17
Ceny ropy naftowej
Od 1861 roku (w dolarach za baryłkę)
W latach 1973 – 79 nast
ą
pił czterokrotny wzrost cen ropy naftowej,
dochodz
ą
cy do 30 dolarów za baryłk
ę
.
Zahamowanie wzrostu ekonomicznego wielu pa
ń
stw bazuj
ą
cych na ropie
naftowej.
18
Czynnikami, które przyczyniły się do wprowadzenia „węża walutowego”
były decyzje podjęte na forum międzynarodowym i wspólnotowym na
skutek apogeum kryzysu systemu z Bretton Woods z drugiej połowy 1971
roku. Były to:
porozumienia waszyngtońskie, zawarte
w grudniu 1971 roku czyli decyzja MFW
o rozszerzeniu przedziału wahań kursów walut
wobec dolara amerykańskiego do +/-2,25%
wokół kursu parytetowego (czyli w sumie 4,5%),
porozumienia bazylejskie, uchwalone w
kwietniu 1972 roku przez kraje członkowskie
EWG jako odzew na porozumienia
waszyngtońskie, które wprowadziły wymóg
wzajemnego utrzymywania kursów walut państw
należących do Wspólnoty (wobec siebie)
w przedziale wahań wynoszącym +/- 1,125 %
wokół kursu parytetowego (czyli w sumie 2,25%)
(jedynie kraje Beneluksu ograniczyły pasmo
wahań swoich walut względem siebie do
przedziału +/-0,75% wokół kursu centralnego).
19
Powstanie tzw. „
węża w tunelu
” (1972 r.).
„Wąż walutowy” EWG (2,25%) w „tunelu
walutowym” MFW (4,5%). Określenie
„węża” dotyczyło grupy walut EWG
powiązanych marżą wahań wynoszącą
2,25%, natomiast „tunel” to różnica 4,5%
o jaką mogły odchylać się kursy walut
państw Wspólnoty w stosunku do dolara
amerykańskiego i innych walut krajów
członkowskich MFW.
20
Wąż walutowy
ró
ż
nica o jak
ą
mogły odchyla
ć
si
ę
kursy walut pa
ń
stw członkowskich
EWG wzgl
ę
dem siebie
(np. DEM wzgl
ę
dem FRR)
ró
ż
nica o jak
ą
mogły odchyla
ć
si
ę
kursy
walut pa
ń
stw członkowskich EWG
wzgl
ę
dem dolara ameryka
ń
skiego
(np. DEM wzgl
ę
dem USD)
6
21
Kolejnym etapem w budowie unii
monetarnej na terenie Europy Zachodniej
było utworzenie
Europejskiego
Systemu Walutowego
(13.03.1979)
.
22
23
1.
Europejska jednostka pieniężna ECU
(European Currency Unit).
2.
Mechanizm kursowy (ERM – Exchange
Rate Mechanism).
3.
Mechanizm interwencyjno – kredytowy
(Financial Support Mechanism).
Elementy tworzące Europejski
System Walutowy
24
ECU
funkcjonowała w trzech
obszarach zastosowań:
w sferze oficjalnej,
w sferze prywatnej,
w obrocie międzynarodowym.
Jednostka walutowa ECU
7
25
Opierał się na dwóch rodzajach kursów:
kursach centralnych poszczególnych walut narodowych
wobec ECU,
dwustronnych kursach pomiędzy poszczególnymi
walutami narodowymi.
Wahania kursu centralnego wokół parytetu w okresie od
13 marca 1979 roku do 2 sierpnia 1993 roku wynosiły
+/-2,25%.
Przejściowo, do pewnych walut, stosowano w drodze
wyjątku szerszy przedział
+/-6%.
Dnia 2 sierpnia 1993 rozszerzono pasmo wahań z +/-
2,25% do poziomu
+/-15%.
Decyzja ta była
podyktowana chęcią ukrócenia spekulacji i zwiększenia
stabilizacji walutowej.
Mechanizm kursowy ERM
26
System interwencyjno – kredytowy
był powiązany z mechanizmem kursowym.
Polegał on na interwencjach w celu
utrzymania kursu danej waluty
w określonym przedziale poprzez
udzielanie sobie wzajemnej pomocy
kredytowej.
System interwencyjno - kredytowy
27
Kwiecień 1989 r. -
publikacja Raportu
Delorsa.
28
Unia gospodarcza
obejmowała cztery główne
elementy:
jednolity rynek,
politykę konkurencji na szczeblu unijnym, mającą
na celu zapewnienie niezakłócone funkcjonowanie
rynku wewnętrznego,
prowadzenie wspólnej polityki strukturalnej
mającej na celu wyrównanie dysproporcji
pomiędzy najbogatszymi i najbiedniejszymi
państwami EWG,
koordynację polityki makroekonomicznej, a w
szczególności unikanie deficytu budżetowego
prowadzącego do zjawisk inflacyjnych.
Natomiast
unia walutowa
została zdefiniowana
jako obszar, na którym będzie funkcjonować pełna
i nieodwracalna wymienialność walut, rynki
kapitałowe będą zliberalizowane a rynki finansowe
zintegrowane. Podkreślano także eliminację
wahań kursowych oraz nieodwracalne
usztywnienie parytetów walutowych.
8
29
Na posiedzeniu Rady Europejskiej w Madrycie w czerwcu
1989 roku podjęto decyzję o rozpoczęciu z dniem 1 lipca
1990 roku pierwszego etapu tworzenia Unii Gospodarczej
i Walutowej.
Raport przygotowany przez Komisję Delorsa stanowił
podstawę do wypracowania wspólnego stanowiska w tej
sprawie zawartego następnie w Traktacie o Unii
Europejskiej. Został on zatwierdzony przez Radę
Europejską w grudniu 1991 roku, a podpisany w
Maastricht 7 lutego 1992 roku. Po ratyfikacji wszedł w
życie 1 listopada 1993 roku.
Traktat z Maastricht i budowa Unii Gospodarczej i Walutowej
od początku lat 90-tych
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
więcej podobnych podstron