informatyka nie kaz mi myslec o zyciowym podejsciu do funkcjonalnosci stron internetowych wydanie ii steve krug ebook

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63

e-mail: helion@helion.pl

PRZYK£ADOWY ROZDZIA£

IDZ DO

ZAMÓW DRUKOWANY KATALOG

KATALOG KSI¥¯EK

TWÓJ KOSZYK

CENNIK I INFORMACJE

ZAMÓW INFORMACJE

O NOWOŒCIACH

ZAMÓW INFORMACJE

O NOWOŒCIACH

ZAMÓW CENNIK

CZYTELNIA

FRAGMENTY KSI¥¯EK ONLINE

SPIS TREŒCI

DODAJ DO KOSZYKA

KATALOG ONLINE

Nie ka¿ mi myœleæ! O ¿yciowym
podejœciu do funkcjonalnoœci
stron internetowych. Wydanie II

W g¹szczu milionów witryn WWW znajduj¹cych siê w sieci jest równie¿ i Twoja.
Co nale¿y zrobiæ, aby u¿ytkownicy sieci korzystali akurat z niej, a nie z innych?
Odpowiednie wypozycjonowanie strony w wyszukiwarkach jest niezwykle wa¿ne,
ale nie stanowi jedynego rozwi¹zania. Równie wa¿ne, jeœli nie wa¿niejsze, jest takie
jej zaprojektowanie i przygotowanie witryny, aby odwiedzaj¹ce j¹ osoby nie zosta³y
przyt³oczone nadmiarem funkcji nawigacyjnych, dziesi¹tkami akapitów czy te¿
mnóstwem nie do koñca potrzebnych elementów graficznych. Nale¿y zaprojektowaæ
witrynê tak, aby korzystanie z niej by³o intuicyjne i ³atwe.

W kolejnym wydaniu doskona³ej ksi¹¿ki „Nie ka¿ mi myœleæ! O ¿yciowym podejœciu
do funkcjonalnoœci stron internetowych” znajdziesz wskazówki, dziêki którym
projektowane przez Ciebie witryny WWW bêd¹ spe³nia³y podstawowe wymaganie
wiêkszoœci u¿ytkowników internetu — bêd¹ przejrzyste, czytelne i ³atwe w nawigacji.
Nauczysz siê projektowaæ strukturê witryny, opracowywaæ logiczny schemat nawigacji
i przygotowywaæ elementy graficzne, które bêd¹ uatrakcyjniaæ stronê, a nie odwracaæ
uwagê u¿ytkownika od jej treœci. Dowiesz siê tak¿e, jak stosowaæ kaskadowe arkusze
stylów i radziæ sobie z czêsto absurdalnymi zachciankami szefów i klientów.

• Specyfika przedstawiania informacji na stronach WWW
• Dzielenie strony na elementy funkcjonalne
• Projektowanie schematów i mechanizmów nawigacyjnych
• Planowanie odpowiedniego uk³adu strony g³ównej
• Uwzglêdnianie grupy docelowej przy projektowaniu witryny
• Testowanie funkcjonalnoœci i dzia³ania witryny
• Zastosowanie stylów CSS

Chcesz, aby Twoje witryny zagoœci³y w folderze Ulubione u setek u¿ytkowników sieci?
Nic prostszego — wykorzystaj znajduj¹ce siê w tej ksi¹¿ce porady.

Autor: Steve Krug
T³umaczenie: Krzysztof Jurczyk
ISBN: 83-246-0283-6
Tytu³ orygina³u:

Dont Make Me Think: A Common

Sense Approach to Web Usability (2nd Edition)

Format: B5, stron: 216

JAK NAPRAWD

Ă KORASDZYSTAMY Z INTERNETU?

[

]

Spis tre

łci

Przedmowa do drugiego wydania

Wst

ăp

Wprowadzenie

Kilka uwag na pocz

ötek

ROZDZIA

Ī 1.

Nie ka

Ţ mi myłleñ!

Ţyciowym podejłciu do funkcjonalnołci stron internetowych

Pierwsze prawo funkcjonalno

ŉci Kruga

ROZDZIA

Ī 2.

Jak naprawd

ă korzystamy z internetu?

Przegl

ödanie stron, zadowalanie siĊ znalezionymi witrynami

i dawanie sobie jako

ŉ rady z witrynami

ROZDZIA

Ī 3.

Wst

ăp do projektowania billboardu

Projektowanie stron do przegl

ödania, a nie czytania

ROZDZIA

Ī 4.

Zwierz

ă, rołlina czy rzecz?

Dlaczego u

ũytkownicy lubiö podejmowaø wybory niewymagajöce myŉlenia?

ROZDZIA

Ī 5.

Usu

ĭ zbădne sīowa

Sztuka pisania tekstów w internecie

ROZDZIA

Ī 6.

Znaki drogowe i

łcieŢki powrotu

Projektowanie nawigacji

A S D F A D F R O Z D Z I A

Ī 2

[

]

ROZDZIA

Ī 7.

robi

ñ, gdy strona gīówna wymyka siă spod kontroli

Projektowanie strony g

Ĳównej

106

ROZDZIA

Ī 8.

„Farmer i pastuch powinni by

ñ przyjacióīmi”

Dlaczego wi

Ċkszoŉø argumentów osób projektujöcych strony internetowe

na temat ich funkcjonalno

ŉci jest nieprawdziwa i jak samemu uniknöø

wyra

ũania takich opinii

134

ROZDZIA

Ī 9.

Testowanie funkcjonalno

łci za 50 groszy dziennie

Upraszczanie testów — po to, aby zrobi

ø ich odpowiednio wiele

142

ROZDZIA

Ī 10.

Funkcjonalno

łñ jako wzajemne zaufanie

Dlaczego Twoja witryna powinna by

ø spolegliwa

172

ROZDZIA

Ī 11.

Dost

ăpnołñ witryny, kaskadowe arkusze stylów i Ty

Gdy tylko pomy

ŉlisz, ũe skoĴczyĲeŉ, oto pojawia siĊ uniesiony w powietrzu

kot z przywi

özanym do grzbietu tostem

180

ROZDZIA

Ī 12.

Pomocy! Mój szef chce, abym…

Gdy dobrzy ludzie podejmuj

ö zĲe decyzje

192

Podzi

ăkowania

…i wszystko, co dosta

Ĳem, to ten okropnie brzydki podkoszulek…

198

Skorowidz

204

J A K N A P R A W D

Ă K O R Z Y S T A M Y Z I N T E R N E T U ?

[

]

ûgu ostatnich piďciu lat spďdziķem sporo czasu na obserwowaniu ludzi

korzystaj

ûcych z internetu i najbardziej zaskoczyķa mnie róŮnica miďdzy tym, jak

ludzie wyobra

Ůajû sobie korzystanie z internetu a ich faktycznym postďpowaniem.

Gdy tworzymy witryny internetowe, wydaje nam si

ď, Ůe odwiedzajûcy je ludzie bďdû

zatrzymywa

ý siď na kaŮdej stronie, czytaý starannie dobrane opisy i analizowaý ukķad

strony, a przed ka

Ůdym klikniďciem zastanowiû siď, który odnoŎnik wybraý.

Jednak to, co robi

û w rzeczywistoŎci (jeŎli mamy szczďŎcie), wyglûda mniej wiďcej tak:

szybki rzut oka na ka

Ůdû nowû stronď, przejrzenie niektórych fragmentów tekstu i klikniďcie

pierwszego odno

Ŏnika, na który zwrócû uwagď, lub który choý trochď kojarzy im siď

z tym, czego szukaj

û. Zazwyczaj wiďksza czďŎý zawartoŎci strony pozostaje w ogóle

nieobejrzana.

Ŏlimy o „wspaniaķym materiale informacyjnym” (lub przynajmniej o „opisie

produktu”), a odwiedzaj

ûcy postrzega witrynď jak „billboard mijany z prďdkoŎciû

100 km/h”.

Dlaczego to, czego szukasz, odnajdujesz zawsze na samym ko

Ĵcu?

Poniewa

ũ po znalezieniu przestajesz poszukiwaø

— Z A G A D K A D Z I E C I

Ď C A

R O Z D Z I A

Ī 2

[

]

W rzeczywisto

Ŏci scenariusz jest trochď bardziej skomplikowany i zaleŮy od rodzaju

strony, zamierze

Ĺ uŮytkownika, tego, czy siď spieszy itp. Przedstawiony powyŮej schemat,

cho

ý uproszczony, o wiele bardziej odpowiada rzeczywistoŎci, niŮ wielu z nas mogķoby

ď wydawaý.

Naturalne jest,

Ůe w trakcie projektowania strony myŎlimy o bardziej racjonalnym

i uwa

Ůnym uŮytkowniku. Zakķadamy, Ůe kaŮdy korzysta z internetu w sposób podobny

do naszego i wydaje nam si

ď — zresztû tak jak i innym — Ůe zachowujemy siď w sposób

bardziej uporz

ûdkowany i sensowny, niŮ robimy to w rzeczywistoŎci.

Ŏli chcesz projektowaý efektywne strony internetowe, nie moŮesz ani na chwilď

zapomnie

ý o trzech faktach dotyczûcych rzeczywistego uŮytkownika internetu.

ZASADA 1.

Nie czytamy stron internetowych. My je przegl

ïdamy

Jednym z niewielu dobrze udokumentowanych faktów dotycz

ûcych korzystania

z internetu jest to,

Ůe ludzie poŎwiďcajû niewiele czasu na czytanie stron WWW

Przegl

ûdajû je (rzucajû na nie okiem), szukajûc sķów lub wyraŮeĹ przyciûgajûcych wzrok.

Wyj

ûtkiem sû oczywiŎcie strony zawierajûce np. wiadomoŎci, raporty czy opisy

produktów. Je

Ŏli jednak dokument jest dķuŮszy niŮ kilka akapitów, prawdopodobnie

zostanie wydrukowany, poniewa

Ů czytanie materiaķów w wersji papierowej jest

ķatwiejsze i szybsze.

Dlaczego tylko przegl

ûdamy?

Zazwyczaj spieszymy si

ď. Zwykle korzystanie z internetu podyktowane jest

ďciû zaoszczďdzenia czasu. Z tego wzglďdu uŮytkownicy internetu zazwyczaj

zachowuj

û siď jak rekiny — albo bďdû ciûgle w ruchu, albo zginû. Po prostu nie

mamy czasu czyta

ý wiďcej niŮ to konieczne.

Wiemy,

Ůe nie musimy czytaý wszystkiego. Podczas odwiedzin wiďkszoŎci stron

internetowych interesuje nas zaledwie u

ķamek tego, co siď na nich znajduje. Szukamy

tylko potrzebnych informacji, a pozosta

ķa zawartoŎý jest nieistotna. Proces ten

odbywa si

ď wķaŎnie przez przeglûdanie strony, a nie uwaŮne czytanie jej zawartoŎci.

Patrz artyku

ķ Jakoba Nielsena „How Users Read on the Web” z paŬdziernika 1997 dostďpny

na www.useit.com.

J A K N A P R A W D

Ă K O R Z Y S T A M Y Z I N T E R N E T U ?

[

]

Umiemy przegl

ûdaý. Przez caķe Ůycie przeglûdamy gazety, czasopisma i ksiûŮki,

poszukuj

ûc interesujûcych rzeczy, i wiemy, Ůe to dziaķa.

Efekt przegl

ûdania przypomina klasycznû kreskówkď Gary’ego Larsona Far Side

o ró

Ůnicach miďdzy tym, co mówimy do psów, a tym, co one sķyszû. W bajce tej pies

(nazwany Ginger) uwa

Ůnie przysķuchuje siď swojemu wķaŎcicielowi, który poucza go,

Ůe ma nie zbliŮaý siď do Ŏmietnika. Jednak z punktu widzenia psa to, co mówi do niego
pan, brzmi „bla bla bla GINGER bla bla bla bla GINGER bla bla bla”.

To, co widzimy podczas ogl

ûdania strony WWW, zaleŮy od tego, o czym akurat

Ŏlimy, jednak zazwyczaj jest to niewielki fragment caķej zawartoŎci strony.

Tak jak Ginger, równie

Ů i my zazwyczaj staramy siď skupiý na sķowach i wyraŮeniach,

które odpowiadaj

û zadaniu, jakie mamy do wykonania lub temu, czego akurat

poszukujemy. No i oczywi

Ŏcie sķowom-kluczom, które na staķe przywiûzane sû

do naszego uk

ķadu nerwowego, np. „darmowy”, „wyprzedaŮ”, „seks” czy nasze

ķasne imiď.

R O Z D Z I A

Ī 2

[

]

ZASADA 2.

Nie wybieramy optymalnie. My zadowalamy si

Projektuj

ûc strony internetowe, zakķadamy, Ůe odwiedzajûcy uŮytkownicy przejrzû je,

rozwa

Ůû wszystkie moŮliwe opcje i wybiorû w ich mniemaniu najlepszû.

W rzeczywisto

Ŏci jednak najczďŎciej nie dokonujemy najlepszych wyborów, lecz

wybieramy pierwsz

ö sensownö opcjĊ — takie postďpowanie nazywane jest zadowalaniem siď

Gdy tylko znajdziemy odno

Ŏnik mogûcy prowadziý do informacji, której szukamy,

istnieje bardzo du

Ůe prawdopodobieĹstwo, Ůe go klikniemy.

Zachowanie to obserwowa

ķem przez lata, jednak jego znaczenie nie byķo dla mnie

do ko

Ĺca jasne do chwili, kiedy przeczytaķem ksiûŮkď Gary’ego Kleina Sources of Power:

How People Make Decisions

. Klein po

Ŏwiďciķ 15 lat analizie wyborów dokonywanych przez

ludzi, takich jak stra

Ůacy, piloci, szachiŎci czy specjaliŎci pracujûcy w elektrowniach

atomowych, którzy swoje niezmiernie wa

Ůne decyzje podejmowaý muszû w sytuacjach

stresowych, w ci

ûgle zmieniajûcych siď warunkach, wymagajûcych szybkich decyzji

przy dysponowaniu ograniczonymi informacjami.

Swoje pierwsze badania Klein, wraz z grup

û badaczy, poŎwiďciķ dowódcom akcji

gaszenia po

Ůarów. ZaķoŮyķ przy tym, Ůe ich postďpowanie bďdzie zgodne z ogólnie

przyj

ďtym modelem racjonalnego podejmowania decyzji — w sytuacjach

problemowych obserwowana osoba najpierw gromadzi dost

ďpne informacje, potem

okre

Ŏla moŮliwe rozwiûzania, po czym wybiera najlepsze z nich. Badania rozpoczďto

z hipotez

û, Ůe ze wzglďdu na duŮy stres i ekstremalnie krótkie czasy na podjďcie

decyzji dowódcy b

ďdû w stanie porównaý tylko dwie moŮliwoŎci. Taka hipoteza

wydawa

ķa siď naukowcom naturalna.

Okaza

ķo siď jednak, Ůe ludzie ci nie porównywali ũadnych moŮliwoŎci. Ich wybór padaķ

zawsze na pierwsze sensowne rozwi

ûzanie, które przyszķo im do gķowy — szybko

oceniali potencjalne problemy, które mog

ķyby siď pojawiý, i jeŎli nie znaleŬli takowych,

plan akcji mieli gotowy.

Poj

ďcie zostaķo omówione w artykule „Economist Herbert Simon coined the term (a cross between

satisfying and sufficing)” w Models of Man: Social and Rational (Wiley, 1957).

Wydana przez The MIT Press, 1998.

J A K N A P R A W D

Ă K O R Z Y S T A M Y Z I N T E R N E T U ?

[

]

Dlaczego zatem u

Ůytkownicy internetu nie szukajû najlepszych rozwiûzaĹ?

Zazwyczaj spieszymy si

ď. A jak zauwaŮyķ Klein, „optymalizacja wszystkich

potencjalnych wyborów jest trudna i wymaga wiele czasu. Zadowalanie si

ď jest

pod tym wzgl

ďdem bardziej wydajne”.

Nie ma wielkiej szkody, je

Ŏli nasz wybór okaŮe siď bķďdny. Karû za niepoprawny

wybór odno

Ŏnika na stronie WWW, w przeciwieĹstwie do dowodzenia akcjû

Ŏniczû, jest zazwyczaj jedno lub dwa klikniďcia przycisku Wstecz, czyli

wykorzystanie strategii zadowalania si

ď.

Oczywi

Ŏcie zakķadamy przy tym, Ůe strony wczytujû siď dostatecznie szybko;

w przeciwnym razie musimy dokonywa

ý bardziej ostroŮnych wyborów — co bywa

jednym z wielu powodów, dla których wi

ďkszoŎý uŮytkowników internetu nie lubi

stron, które

ķadujû siď zbyt wolno.

Ocenianie mo

Ůliwych wyborów niekoniecznie musi zwiďkszaý nasze szanse.

Kiedy witryny s

û Ŭle zaprojektowane, spďdzanie czasu nad wyborem najlepszej

opcji jest marnotrawstwem. Zamiast zastanawia

ý siď nad najlepszû decyzjû,

Ůytkownik czďsto woli kliknûý pierwszy odpowiadajûcy mu odnoŎnik i potem

ewentualnie skorzysta

ý z przycisku Wstecz.

Zgadywanie to lepsza zabawa. Wymaga mniej wysi

ķku niŮ analiza moŮliwych

wyborów i pozwala zaoszcz

ďdziý czas, jeŎli jest trafne. Wprowadza przy tym maķû

niewiadom

û — przyjemnû moŮliwoŎý odkrycia czegoŎ zaskakujûcego i dobrego.

Oczywi

Ŏcie nie twierdzď, Ůe uŮytkownicy nigdy nie oceniajû dostďpnych wyborów.

Ich post

ďpowanie zaleŮy od nastroju, w jakim siď znajdujû, od tego, czy goni ich czas

i na ile pewnie czuj

û siď na danej witrynie.

R O Z D Z I A

Ī 2

[

]

ZASADA 3.

Nie my

łlimy nad tym, jak coł dziaīa.

My po prostu sobie z tym jako

ł radzimy

Jednym z faktów, który staje si

ď oczywisty po przeprowadzeniu jakiegokolwiek

testu funkcjonalno

Ŏci — bez wzglďdu na to, czy dotyczy on strony internetowej,

oprogramowania czy urz

ûdzenia domowego — jest zakres, w jakim ludzie uŮywajû

danej rzeczy bez zastanawiania si

ď, na jakiej zasadzie ona funkcjonuje lub z caķkowicie

ķym pojďciem na ten temat.

Bardzo niewiele osób, bez wzgl

ďdu na poziom technologiczny, poŎwiďca czas

na zaznajomienie si

ď z instrukcjû obsķugi. Idziemy naprzód i jakoŎ sobie radzimy,

wymy

Ŏlajûc swoje wķasne historie o tym, co dokķadnie nasze urzûdzenie robi i dlaczego

ķaŎciwie dziaķa tak, a nie inaczej.

ďsto przypomina mi to scenď

z zako

Ĺczenia powieŎci KsiöũĊ i ũebrak,

w której prawdziwy ksi

ûŮď odkrywa,

Ůe Ůebrak uŮywa Wielkiej Pieczďci Anglii
jako dziadka do orzechów (idealne
wykorzystanie — dla niego piecz

ďý

ta jest jedynie wielkim i ci

ďŮkim

kawa

ķkiem metalu).

Faktem jest,

Ůe sami czďsto postďpujemy

w ten sam sposób. Widzia

ķem mnóstwo

osób, które wykorzystuj

û posiadane

oprogramowanie i odwiedzane strony
internetowe w sposób bardzo sprawny,
aczkolwiek nie maj

ûcy nic wspólnego

z zamierzeniami twórców.

Czytaj dalej...

J A K N A P R A W D

Ă K O R Z Y S T A M Y Z I N T E R N E T U ?

[

]

Moim ulubionym przyk

ķadem sû sytuacje, w których ludzie (a osobiŎcie widziaķem

ich dziesi

ûtki podczas testów uŮytkowników) w pole tekstowe wyszukiwarki Yahoo

wpisuj

û kompletny adres URL za kaŮdym razem, kiedy chcû odwiedziý danû witrynď,

nie dlatego,

Ůe chcû jû odnaleŬý, lecz za kaũdym razem kiedy chcû jû odwiedziý, czasami

nawet kilka razy w ci

ûgu dnia. JeŎli spytaý ich, dlaczego tak robiû, okazuje siď, Ůe

niektórzy z nich s

ûdzû, Ůe Yahoo to internet i oni wķaŎnie w ten sposób z niego

korzystaj

„Dawanie sobie jako

Ŏ rady” nie ogranicza siď do poczûtkujûcych uŮytkowników

internetu. Nawet ca

ķkiem doŎwiadczeni posiadajû zaskakujûce luki w wiedzy na temat

funkcjonowania niektórych rzeczy (nie by

ķbym zaskoczony, gdyby sam Bill Gates

jedynie „dawa

ķ sobie jakoŎ radď” z niektórymi darami nowoczesnej techniki).

W podobny sposób zachowuje si

ď wielu uŮytkowników AOL, którzy sû przekonani, Ůe AOL

to internet — to dobre wie

Ŏci dla Yahoo i AOL.