Sygnalizacja dźwiękowa BIOS

Z pewnością zdarza się nam modyfikować komputer. Czasem jesteśmy do tego zmuszeni np. po
awarii, czasem modernizujemy go, by poprawić parametry pracy. Być może kiedyś zostaniemy
zmuszeni do poskładania jednej jednostki z kilku sprawnych inaczej. Zdarzyć się może, że musimy
stwierdzić, co nagle przestało funkcjonować prawidłowo albo też zostaniemy poproszeni o
zdiagnozowanie czyjegoś komputera, który podobno szwankuje. Może się zdarzyć i tak, że nowo
zakupiony komputer, naszym zdaniem, zachowuje się niezbyt poprawnie. Bardzo przydatną wówczas
cechą jest sygnalizacja dźwiękowa, na podstawie której możemy próbować sprecyzować uszkodzenie.
Tym bardziej, że może dojść do sytuacji, w której dźwięk wytwarzany w głośniczku jest jedynym
sygnalizatorem aktywności komputera - bo monitor z jakichś, póki co, bliżej nieokreślonych powodów
zaniemógł i nie wyświetla nawet komunikatów testu POST (Power On Self Test - test samokontroli:
seria wewnętrznych testów, przeprowadzanych jeszcze przed załadowaniem systemu operacyjnego).
Celem opracowania jest podanie ogólnych zasad wykorzystania dźwiękowej sygnalizacji podczas startu
pracy komputera.

O starcie komputera - lakonicznie
Po włączeniu zasilania komputera sygnał elektryczny dociera do procesora, w którym usuwa pozostałe
dane z rejestrów i ustawia odpowiednio licznik rozkazów, dzięki czemu procesor kontaktuje się z BIOS.
Następnie, zgodnie z zawartym w BIOS programem (POST), procesor próbuje komunikować się z
poszczególnymi urządzeniami, ustalając, czy każde z nich funkcjonuje poprawnie. Błąd komunikacji
może przynieść różne skutki. W najgorszym przypadku uruchomienie komputera może zostać
wstrzymane, a z wbudowanego głośnika zabrzmi seria pisków sygnalizujących rodzaj błędu.

O beepsach - praktycznie
Przyczyna sygnalizowania błędów przez komputer nie musi od razu oznaczać, że któryś z elementów
jest wadliwy (gdy jest, w zasadzie, poza małymi wyjątkami, jedyne co możemy zrobić, to uszkodzoną
częścią zapełnić szafę z pomocami dydaktycznymi). Często zdarza się, że taśma jest wpięta
niedokładnie lub w nieodpowiednim miejscu, karta graficzna, inna karta rozszerzeń czy moduł RAMu są
nieprawidłowo wsunięte do gniazda, albo też, po prostu, w trakcie pracy obluzowało się któreś łącze itp.
Kod dźwiękowy dochodzący z głośnika w takiej sytuacji wskazuje źródło problemu, ułatwiając jego
usunięcie. A usuwamy problem poprawiając łącze przez dociśnięcie nie stykającego połączenia,
poprzez przeczyszczenie styków, albo - w sytuacji, gdy zdarzyło się nam podpiąć coś w
nieodpowiednim miejscu - poprzez właściwe wpięcie urządzenia.
Może też zaistnieć konieczność (w praktyce jest to mało prawdopodobne) przeglądnięcia i
ewentualnego zweryfikowania ustawień w programie konfiguracyjnym BIOSu - CMOS Setup. Możemy
także (szczególnie, gdy zachodzi obawa, że ktoś nieodpowiedzialny mógł zaglądać pod obudowę lub
gdy mamy do czynienia z komputerem niewiadomego pochodzenia), pokusić się o sprawdzenie
rozmieszczenia zworek na płycie głównej i ew. innych elementach.
Jeśli nietypowe beepsy spotykamy w nowym komputerze, prosimy sprzedawcę o zestawienie
dźwiękowych kodów POST dla naszego typu BIOSa. Takie zestawienie każdy dostawca powinien nam
udostępnić.

Dodatkowa karta kodów POST - dla maniaków
Podczas wewnętrznych testów POST generowane są także rozszerzone kody wykrytych błędów. Są
one znacznie bogatsze w treść lecz, niestety, do ich odczytania nie wystarcza już nasz głośnik. Aby z
nich skorzystać potrzebna jest specjalna karta diagnostyczna lub urządzenie instalowane w wolnym
slocie. Na wyświetlaczu pojawia się kod uszkodzenia i, korzystając z tabeli uszkodzeń, odczytujemy
jego znaczenie. W szkolnych pracowniach podobne urządzenie jest zbędne, bo i tak większość usterek

1

jesteśmy w stanie wykryć i, jeśli nam za to płacą, usunąć bez użycia takiej karty.
Zwróćmy też uwagę, czy płyty główne naszych szkolnych komputerów nie są wyposażone w specjalne
układy (np. z kolorowych LEDów) wyświetlające kod uszkodzenia (niektóre płyty takowe posiadają) -
jeśli tak jest, wystarczy dotrzeć do zestawienia kodów generowanych przez BIOS a wyświetlanych na
tymże wyświetlaczu.

Sygnały dźwiękowe - dla wszystkich
Przyjrzyjmy się zatem samym sygnałom dźwiękowym. Poniżej zebrano w tabeli najczęściej spotykane
kody dźwięków wraz z lokalizacją błędów odpowiadających tymże kodom. W niektórych sytuacjach ten
sam kod dźwiękowy oznaczać może problemy z różnymi elementami czy urządzeniami. Jednakże
zestawienie to powstało w oparciu o literaturę szerzej traktującą temat i tak to w tejże literaturze zostało
podane. Pamiętać musimy, że znaczenie różnych kombinacji może być różne i może odbiegać od
przedstawionego poniżej w zależności od producenta BIOSu, typu BIOSu itp.
Opis kodów dźwiękowych powinien znaleźć się w dokumentacji płyty głównej. Możemy też szukać
znaczenia kodów dźwiękowych na stronach internetowych producentów BIOSów. Jeśli takim nie
dysponujemy, możemy sami pokusić się o stworzenie odpowiedniej listy. Wystarczy w miejsce dobrych
elementów na chwilę powstawiać uszkodzone lub choćby porozłączać elementy czy urządzenia i w
takim niesprawnym stanie włączać nasz komputer, słuchając, jak zagra (uwaga: autor nie ponosi
odpowiedzialności za wszelkie uszkodzenia powstałe podczas tej operacji).

Oznaczenia zastosowane w tabeli:
• krótki sygnał
-- długi sygnał

SYGNAŁ

LOKALIZACJA BŁĘDU

•

Brak błędu

Brak

Zasilanie

Brak

Uszkodzenie głośniczka

•

Kontroler napędów dyskietek, kontroler video,
RAM

• --

Monitor

• •

Monitor

• •

Błąd pamięci

• • •

Błąd pamięci

• • • •

Błąd zegara

• • • • •

Uszkodzenie procesora

• • • • • • •

Awaria kontrolera klawiatury

• kilka razy Klawiatura

• kllka razy Zasilanie

2

sygnał
ciągły

Zasilanie

--

Pamięć DRAM (prawd. odświeżanie)

-- •

Płyta główna

-- • •

Kontroler grafiki lub pamięć wideo

-- • •

Monitor

-- • • •

Monitor

Przykładowe zestawienie kodów dźwiękowych wraz z lokalizacją uszkodzeń

Dla przykładu poniżej podajemy też zestawienie kodów dla jednego z typów BIOSu wyprodukowanego
przez American Megatrends "Ami" wraz z krótkim opisem prawdopodobnych przyczyn awarii i
sposobów jej usunięcia.

[x] liczba sygnałów

-- • •

Błąd generowany jedynie w przypadku, gdy karta graficzna jest
zintegrowana z płytą główną. Oznacza, że system nie potrafi
jej odnaleźć

-- • • •

W komputerach jak wyżej - monitor nie jest podłączony.

-- • • (seria krótkich) Błąd związany z wyświetlaniem obrazu. W tym przypadku

głębszych informacji można zasięgnąć jedynie u producenta
płyty głównej.

[1]

Odświeżanie pamięci nie działa prawidłowo. Przyczyną może
być niezbyt pewne zamocowanie pamięci w gniazdach;
możemy także próbować zamienić je miejscami ew. wymienić.

[2]

Błąd parzystości pamięci RAM (prawdopodobnie w pierwszych
64 kB). Przyczyna taka jak wyżej lub niezgodność modułów
pamięci i płyty głównej pod względem kontroli parzystości.
Sposób postępowania j.w.

[3]

Awaria pierwszych 64 KB RAM-u. Przyczyna i sposób
postępowania j.w.

3

[4]

Awaria zegara systemowego nr 1. Jeśli nie jest to
spowodowane błędem pamięci (j.w.), wówczas należy się
liczyć z wymianą płyty głównej.

[5]

Błąd procesora. W pierwszej kolejności wymontować procesor
z podstawki i zamontować ponownie, sprawdzając jego
mocowanie. Jeśli to nie skutkuje, prawdopodobnie płyta
główna nie została właściwie skonfigurowana pod posiadany
procesor, należy sięgnąć do instrukcji obsługi i skontrolować
ustawienia zworek.

[6]

Błąd bramki A 20 kontrolera klawiatury
(8042), który uniemożliwia przełączanie się
procesora w tryb chroniony kontroler
zawiera przełącznik bramki A20.
Sprawdzić ustawienia w Setupie.

[7]

Procesor zgłosił wyjątek trybu wirtualnego
- błąd przerwań. Być może procesor
stwierdził istnienie uszkodzenia, którego
nie wykrył BIOS, lub też sam procesor jest
uszkodzony.

[8]

Błąd karty graficznej (brak, błąd pamięci
obrazu). Ten błąd nie jest krytyczny nie
przerywa procesu POST.

[9]

Błąd sumy kontrolnej pamięci ROM (na
przykład, gdy źle przeprogramujemy Flash
BIOS). Pozostaje zainstalować aktualny
BIOS lub wymienić układ ROM-BIOSu,
albo włożyć prawidłowo zaprogramowany
Flash ROM).

[10]

Błąd zapisu/odczytu rejestru shutdown w
pamięci CMOS. Poważniejszy kłopot,
również należy liczyć się z wymianą płyty
głównej, jeśli skasowanie CMOS nic nie da
i ponowne zapisanie ustawień poleceniem
Save & Exit też nie pomoże.

4

[11]

Błąd pamięci Cache (SRAM; L2) - może
być uszkodzona lub źle osadzona w
podstawce (gnieździe). Można ją wyłączyć,
przestawiając odpowiednie zworki na
płycie lub zmieniając opcję w programie
konfiguracyjnym BIOSu - CMOS Setup,
lecz praca komputera bez pamięci
podręcznej staje się wówczas bardzo
powolna.

Mariusz Tobiasz, nauczyciel gimnazjum, Nowy Sącz

5